Wydanie tymczasowe
WYROK SĄDU (ósma izba w składzie powiększonym)
z dnia 8 maja 2024 r. (*)
Unia gospodarcza i walutowa – Unia bankowa – Jednolity mechanizm restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji instytucji kredytowych i niektórych firm inwestycyjnych (SRM) – Jednolity fundusz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji (SRF) – Decyzja SRB w sprawie obliczenia składek ex ante za 2021 r. – Obowiązek uzasadnienia – Zarzut niezgodności z prawem – Ograniczenie w czasie skutków wyroku
W sprawie T‑393/21
Max Heinr. Sutor OHG, z siedzibą w Hamburgu (Niemcy), którą reprezentowali A. Glos, M. Rätz, H.-U. Klöppel i M. Meisgeir, adwokaci,
strona skarżąca,
przeciwko
Jednolitej Radzie ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji (SRB), którą reprezentowali J. Kerlin, C. De Falco i T. Wittenberg, w charakterze pełnomocników, których wspierali B. Meyring, T. Klupsch i S. Ianc, adwokaci,
strona pozwana,
SĄD (ósma izba w składzie powiększonym),
w składzie: A. Kornezov, prezes, G. De Baere, D. Petrlík (sprawozdawca), K. Kecsmár i S. Kingston, sędziowie,
sekretarz: S. Jund, administratorka,
uwzględniając pisemny etap postępowania,
po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 9 marca 2023 r.,
wydaje następujący
Wyrok(1)
1 W swej opartej na podstawie art. 263 TFUE skardze strona skarżąca, Max Heinr. Sutor OHG, zwraca się o stwierdzenie nieważności decyzji Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji (SRB) SRB/ES/2021/22 z dnia 14 kwietnia 2021 r. w sprawie obliczania składek ex ante za 2021 r. na rzecz jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”) w dotyczącym jej zakresie.
[...]
III. Żądania stron
25 Strona skarżąca wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji i zaskarżonego komunikatu;
– obciążenie SRB kosztami postępowania.
26 SRB wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie strony skarżącej kosztami postępowania;
– tytułem ewentualnym, w przypadku stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji, utrzymania jej skutków w mocy aż do momentu jej zastąpienia inną decyzją lub, co najmniej, na okres sześciu miesięcy począwszy od daty uprawomocnienia się niniejszego wyroku.
IV. Co do prawa
27 Na wstępie należy przypomnieć, że w swojej skardze wnosząca ją żąda również zapobiegawczo stwierdzenia nieważności zaskarżonego komunikatu, na wypadek gdyby Sąd, ustosunkowując się do zarzutu szóstego, nadał mu treść autonomiczną w stosunku do treści zaskarżonej decyzji. Zdaniem skarżącej w komunikacie tym SRB objaśnia swoją decyzję o nieuwzględnieniu wniosku o zmianę jej danych dotyczących składek ex ante dla okresów składkowych 2018–2020.
28 W tym względzie należy stwierdzić, że, pomimo użytego przez skarżącą sformułowania tytułu żądania zmierzającego do stwierdzenia nieważności zaskarżonego komunikatu, podniesiona przez nią argumentacja w rzeczywistości ogranicza się do zakwestionowania zgodności z prawem zaskarżonej decyzji. Skarżąca nie przedstawia zatem żadnej niezależnej i ukierunkowanej argumentacji, która dotyczyłaby zaskarżonego komunikatu. W tych okolicznościach należy z tego wyciągnąć wniosek, że zarzut szósty i skarga w swym całokształcie dotyczą w rzeczywistości jedynie zaskarżonej decyzji.
29 Na poparcie skargi strona skarżąca podnosi czternaście zarzutów, opartych na:
– pierwszy – naruszeniu art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63;
– drugi – naruszeniu zasady proporcjonalności, o której mowa w art. 70 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia nr 806/2014 w związku z art. 103 ust. 7 dyrektywy 2014/59;
– trzeci– naruszeniu zasady równego traktowania;
– czwarty – naruszeniu swobody prowadzenia działalności gospodarczej, która jest chroniona na mocy art. 16 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „Kartą”);
– piąty – naruszeniu swobody przedsiębiorczości w rozumieniu art. 49 TFUE w związku z art. 54 TFUE;
– szósty – naruszeniu art. 17 ust. 3 i 4 rozporządzenia delegowanego 2015/63;
– siódmy – naruszeniu prawa do bycia wysłuchanym przewidzianego w art. 41 ust. 1 i art. 41 ust. 2 lit. a) Karty;
– ósmy – naruszeniu obowiązku uzasadnienia przewidzianego w art. 41 ust. 1 i art. 41 ust. 2 lit. c) Karty oraz w art. 296 akapit drugi TFUE;
– dziewiąty – naruszeniu zasady skutecznej ochrony sądowej przewidzianej w art. 47 akapit pierwszy Karty;
– dziesiąty, podniesiony tytułem ewentualnym – niezgodności z prawem art. 4–7 i 9 oraz załącznika I do rozporządzenia delegowanego 2015/63 ze względu na naruszenie obowiązku uzasadnienia przewidzianego w art. 296 akapit drugi TFUE;
– jedenasty, podniesiony tytułem ewentualnym – niezgodności z prawem art. 4–7 i 9 rozporządzenia delegowanego 2015/63 oraz załącznika I do tego rozporządzenia ze względu na naruszenie zasady skutecznej ochrony prawnej w rozumieniu art. 47 akapit pierwszy Karty;
– dwunasty, podniesiony tytułem ewentualnym – niezgodności z prawem art. 14 ust. 2 w związku z art. 3 pkt 11 rozporządzenia delegowanego 2015/63 ze względu na naruszenie art. 103 ust. 7 dyrektywy 2014/59 oraz zasady równego traktowania;
– trzynasty, podniesiony tytułem ewentualnym – niezgodności z prawem art. 14 ust. 2 i art. 3 pkt 11 rozporządzenia delegowanego 2015/63 ze względu na naruszenie wolności prowadzenia działalności gospodarczej chronionej na mocy art. 16 Karty;
– czternasty, podniesiony tytułem ewentualnym – niezgodności z prawem art. 14 ust. 2 i art. 3 pkt 11 rozporządzenia delegowanego 2015/63 ze względu na naruszenie swobody przedsiębiorczości chronionej na mocy czytanych łącznie art. 49 i 54 TFUE.
30 W replice skarżąca wskazała, że wycofuje zarzuty dziesiąty i jedenasty.
31 Przede wszystkim należy zbadać zarzuty, w których skarżąca powołuje się na niezgodność z prawem art. 14 ust. 2 i art. 3 pkt 11 rozporządzenia delegowanego 2015/63, a następnie te dotyczące bezpośrednio zgodności z prawem zaskarżonej decyzji.
A. W przedmiocie zarzutów niezgodności z prawem podniesionych wobec art. 3 pkt 11, art. 5 ust. 1 lit. e) i art. 14 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63
32 W tytułach zarzutów dwunastego, trzynastego i czternastego skarżąca wskazuje na niezgodność z prawem art. 14 ust. 2 i art. 3 pkt 11 rozporządzenia delegowanego 2015/63. Jednakże z uzasadnienia jej skargi wynika, że kwestionuje również w istocie zgodność z prawem art. 5 ust. 1 lit. e) tego rozporządzenia.
33 Konkretnie rzecz ujmując, skarżąca w zarzucie dwunastym twierdzi, że w art. 3 pkt 11, art. 5 ust. 1 lit. e) i art. 14 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63 Komisja dopuściła się naruszenia art. 103 ust. 7 dyrektywy 2014/59 i zasady równego traktowania. W zarzucie trzynastym skarżąca podnosi, że te przepisy rozporządzenia delegowanego 2015/63 naruszają również chronioną poprzez art. 16 Karty swobodę prowadzenia działalności gospodarczej. W zarzucie czternastym skarżąca podnosi, że przepisy te naruszają swobodę przedsiębiorczości, która jest chroniona poprzez art. 49 i 54 TFUE.
34 Skarżąca podniosła te zarzuty niezgodności z prawem, na wypadek gdyby art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63 należało interpretować w ten sposób, że przepis ten nie pozwala na wyłączenie zobowiązań powierniczych z obliczania zobowiązań służących ustaleniu składki ex ante.
35 Należy zatem w pierwszej kolejności zbadać, czy art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63 należy interpretować w ten sposób, że nie zezwala on na takie wyłączenie. Jeżeli tak jest, to w drugiej kolejności należy ocenić, czy art. 14 ust. 2 i art. 3 pkt 11 rozporządzenia delegowanego 2015/63 są zgodne z art. 103 ust. 7 dyrektywy 2014/59, zasadą równego traktowania, art. 16 Karty oraz art. 49 i 54 TFUE.
1. W przedmiocie zakresu art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63
36 Zgodnie z art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63 z obliczania składek ex ante wyłączone są „w przypadku firm inwestycyjnych zobowiąza[nia] wynikające z posiadania aktywów lub środków pieniężnych należących do klientów, [...] pod warunkiem że taki klient podlega ochronie na mocy mającego zastosowanie prawa upadłościowego”.
37 Skarżąca podnosi, że przepis ten należy interpretować w ten sposób, że pozwala on na wyłączenie przy ustalaniu jej składki ex ante kwoty jej zobowiązań powierniczych z obliczenia jej zobowiązań ze względu na to, że zobowiązania te spełniają przewidziane w tym przepisie przesłanki.
38 SRB kwestionuje argumentację skarżącej.
39 Z orzecznictwa wynika, że art. 5 ust. 1 rozporządzenia delegowanego 2015/63 nie przyznaje SRB uprawnień dyskrecjonalnych w zakresie wyłączania niektórych zobowiązań w ramach dostosowania składek ex ante w zależności od ryzyka, lecz wylicza w sposób szczegółowy warunki, po których spełnieniu dane zobowiązanie jest przedmiotem takiego wyłączenia (zob. podobnie wyrok z dnia 3 grudnia 2019 r., Iccrea Banca, C‑414/18, EU:C:2019:1036, pkt 93). Zgodnie z tym orzecznictwem uwzględnienie zasad równego traktowania, niedyskryminacji i proporcjonalności nie może również prowadzić do innego wyniku, ponieważ w rozporządzeniu delegowanym 2015/63 zostało wprowadzone rozróżnienie sytuacji charakteryzujących się istotnymi cechami szczególnymi bezpośrednio związanymi z ryzykiem wynikającym z odnośnych zobowiązań (wyrok z dnia 3 grudnia 2019 r., Iccrea Banca, C‑414/18, EU:C:2019:1036, pkt 95).
40 W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem przepisy ustanawiające odstępstwo należy interpretować ściśle (zob. podobnie wyrok z dnia 14 listopada 2019 r., State Street Bank International, C‑255/18, EU:C:2019:967, pkt 39, 40). Tak więc, ze względu na to, że w art. 5 ust. 1 rozporządzenia delegowanego 2015/63 ustanowiono odstępstwo od ogólnej zasady przewidzianej w art. 103 ust. 2 dyrektywy 2014/59, zezwalając na wyłączenie niektórych zobowiązań z obliczania składek ex ante, stanowi on przepis, który należy interpretować ściśle.
41 W tym kontekście należy zauważyć, że w art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63 zostały przewidziane trzy mające kumulatywny charakter przesłanki wyłączenia danych zobowiązań z obliczania składki ex ante, a mianowicie, po pierwsze, okoliczność, że zobowiązania te powinny znajdować się w posiadaniu firmy inwestycyjnej, po drugie, okoliczność polegająca na tym, że muszą one wynikać z posiadania aktywów lub środków pieniężnych należących do klientów, i, po trzecie, klienci ci powinni być chronieni przez obowiązujące prawo upadłościowe.
42 Co się tyczy pierwszej z tych przesłanek, skarżąca twierdzi, że należy ją uznać za firmę inwestycyjną w rozumieniu art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63.
43 Pojęcie „firm inwestycyjnych” zostało zdefiniowane w art. 3 pkt 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63 jako „firmy inwestycyjne zdefiniowane w art. 2 ust. 1 pkt 3 dyrektywy 2014/59 [...]”.
44 Strony sporu zgadzają się co do tego, że w chwili przyjęcia zaskarżonej decyzji w art. 2 ust. 1 pkt 3 dyrektywy 2014/59 pojęcie „firma inwestycyjna” zdefiniowano jako „firmę inwestycyjną zgodnie z definicją w art. 4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia (UE) nr 575/2013 [...]”, który zaś definiuje pojęcie „firma inwestycyjna” jako „osobę fizyczną lub prawną określon[ą] w art. 4 ust. 1 pkt 1 dyrektywy 2004/39/WE, które podlegają wymogom nałożonym tą dyrektywą, z wyjątkiem: a) instytucji kredytowych [...]”.
45 Z samego brzmienia tych przepisów wynika, że odstępstwo przewidziane w art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego nie miało w chwili przyjęcia zaskarżonej decyzji zastosowania do podmiotów, które były jednocześnie instytucją kredytową i firmą inwestycyjną, jak ma to miejsce w przypadku skarżącej. W tym względzie bezsporne jest, że skarżąca jest instytucją kredytową, która jako taka posiada zezwolenie na prowadzenie działalności bankowej w rozumieniu art. 2 w związku z art. 3 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia nr 806/2014 oraz w związku z art. 2 ust. 1 pkt 2 dyrektywy 2014/59.
46 Skarżąca nie może podważyć tego wniosku, twierdząc, że posiada ona zezwolenie na świadczenie usług inwestycyjnych i prowadzenie działalności inwestycyjnej, o których mowa w pkt 1–7 sekcji A załącznika I do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniającej dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE (Dz.U. 2014, L 173, s. 349).
47 Jak bowiem twierdzi SRB, gdyby zamiarem Komisji było, aby art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63 odnosił się zarówno do instytucji kredytowych, jak i firm inwestycyjnych, a wręcz – instytucji kredytowych, które są równocześnie firmami inwestycyjnymi, zawarłaby ona w tym przepisie odniesienie do „instytucji”, a nie do „firm inwestycyjnych”. Komisja postąpiła zresztą w ten sposób w lit. a), b) i f) tego przepisu, używając tam wyrażenia „instytucja”. Natomiast gdyby Komisja zamierzała ograniczyć stosowanie wyłączenia przysługujące na podstawie art. 5 ust. 1 tego rozporządzenia delegowanego do niektórych tylko podmiotów, posłużyłaby się bardziej precyzyjnymi sformułowaniami, takimi jak „kontrahent[kontrahenci] centralny[-i]”, „centralny[-e] depozyt[y] papierów wartościowych” i „firmy inwestycyjne”, użyte odpowiednio w lit. c)–d) tego przepisu.
48 Wreszcie, co się tyczy podniesionego przez skarżącą argumentu, zgodnie z którym zawarte w art. 2 ust. 1 pkt 3 dyrektywy 2014/59 odesłanie do art. 4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (Dz.U. 2013, L 176, s. 1), stanowi błąd referencyjny, który SRB powinna była skorygować, nie przedstawia ona żadnego konkretnego dowodu na poparcie tego twierdzenia.
49 W tym względzie należy przypomnieć, że definicja „firmy inwestycyjnej” zawarta obecnie w art. 2 ust. 1 pkt 3 dyrektywy 2014/59, została zmieniona art. 63 pkt 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2034 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie nadzoru ostrożnościowego nad firmami inwestycyjnymi oraz zmieniającej dyrektywy 2002/87/WE, 2009/65/WE, 2011/61/UE, 2013/36/UE, 2014/59/UE i 2014/65/UE (Dz.U. 2019, L 314, s. 64). Definicja ta zawiera obecnie odniesienie do art. 4 ust. 1 pkt 22 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2033 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla firm inwestycyjnych oraz zmieniającego rozporządzenia (UE) nr 1093/2010, (UE) nr 575/2013, (UE) nr 600/2014 i (UE) nr 806/2014 (Dz.U. 2019, L 314, s. 1), który zaś odsyła z kolei, w odniesieniu do pojęcia „firmy inwestycyjnej”, do art. 4 ust. 1 pkt 1 dyrektywy 2014/65, który definiuje to pojęcie jako mające zastosowanie do każdej osoby prawnej świadczącej usługi inwestycyjne na rzecz osób trzecich, nie wyłączając z tej definicji instytucji kredytowych.
50 Strony są jednak zgodne co do tego, że ta zmiana definicji „firmy inwestycyjnej” zawartej w art. 2 ust. 1 pkt 3 dyrektywy 2014/59 ma, zgodnie z art. 67 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2019/2034 w związku z motywem 39 tej dyrektywy, zastosowanie dopiero począwszy od dnia 26 czerwca 2021 r.
51 Z powyższego wynika, że art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63, w brzmieniu mającym zastosowanie w chwili przyjęcia zaskarżonej decyzji w dniu 14 kwietnia 2021 r., należy interpretować w ten sposób, że nie pozwala on na wyłączenie zobowiązań posiadanych przez instytucje kredytowe, takie jak skarżąca, z obliczania zobowiązań służących ustaleniu należnej od nich składki ex ante.
52 W tych okolicznościach zobowiązania powiernicze skarżącej nie spełniają pierwszego z warunków określonych w art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63.
53 Zważywszy, że trzy przesłanki przewidziane w art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63 mają charakter kumulatywny, argumentację skarżącej należy oddalić w całości, bez konieczności badania tego, czy spełniona została któraś z dwóch pozostałych przesłanek.
54 Należy więc zbadać zarzuty niezgodności z prawem sformułowane przez skarżącą w ramach zarzutów dwunastego, trzynastego i czternastego.
2. W przedmiocie zarzutu dwunastego, opartego na niezgodności z prawem art. 3 pkt 11, art. 5 ust. 1 lit. e) i art. 14 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63 ze względu na to, że są one sprzeczne z art. 103 ust. 7 dyrektywy 2014/59 i zasadą równego traktowania
55 Niniejszy zarzut składa się z dwóch części, z których pierwsza dotyczy niezgodności z prawem art. 3 pkt 11, art. 5 ust. 1 lit. e) oraz art. 14 ust. 2 rozporządzenia delegowanego (UE) 2015/63 ze względu na naruszenie art. 103 ust. 7 dyrektywy 2014/59, zaś druga – naruszenia w tych samych przepisach zasady równego traktowania.
56 Na wstępie należy zauważyć, że w art. 14 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63 nałożono na instytucje obowiązek przekazywania SRB co najmniej tych informacji, o których mowa w załączniku II do tego rozporządzenia delegowanego, przy czym zgodnie z tiret drugim tego załącznika instytucje te są zobowiązane do przedłożenia SRB danych dotyczących „zobowiązań ogółem”, które zostały zdefiniowane w art. 3 pkt 11 tego rozporządzenia delegowanego jako należności ogółem w rozumieniu sekcji 3 dyrektywy Rady 86/635/EWG z dnia 8 grudnia 1986 r. w sprawie rocznych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych banków i innych instytucji finansowych (Dz.U. 1986, L 372, s. 1) lub w rozumieniu Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSSF), o których mowa w rozporządzeniu (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie stosowania międzynarodowych standardów rachunkowości (Dz.U. 2002, L 243, s. 1 – wyd. spec. w jęz. polskim rozdz. 13, t. 29, s. 609).
a) W przedmiocie części pierwszej, dotyczącej naruszenia art. 103 ust. 7 dyrektywy 2014/59
57 Z pkt 39–53 powyżej wynika, że w art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63 nie przewidziano wyłączenia z obliczania składki ex ante zobowiązań powierniczych, co oznacza, że te zobowiązania są włączone do tego obliczenia. Takie wyłączenie nie jest również przewidziane w art. 3 pkt 11 ani art. 14 ust. 2 tego samego rozporządzenia delegowanego.
58 Skarżąca twierdzi w istocie, że wyżej wymienione przepisy rozporządzenia delegowanego 2015/63 naruszają art. 103 ust. 7 lit. a) dyrektywy 2014/59 ze względu na to, że nie uwzględniono w nich, przy określaniu profilu ryzyka poszczególnych instytucji, braku ryzyka związanego z zobowiązaniami powierniczymi.
59 SRB kwestionuje argumentację skarżącej.
60 W tym względzie należy zauważyć, że zgodnie z art. 103 ust. 7 dyrektywy 2014/59 Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych w celu sprecyzowania koncepcji „dostosowywania składek odpowiednio do profilu ryzyka instytucji”.
61 Niemniej jednak, w kontekście uprawnienia delegowanego w rozumieniu art. 290 TFUE, Komisja dysponuje, w ramach wykonywania przyznanych jej kompetencji, szerokim zakresem uznania w szczególności w sytuacji, gdy ma ona obowiązek dokonać złożonych ocen (zob. podobnie wyrok z dnia 11 maja 2017 r., Dyson /Komisja, C‑44/16 P, EU:C:2017:357, pkt 53 i przytoczone tam orzecznictwo).
62 Jest tak w przypadku ustalania kryteriów dostosowania składek ex ante do profilu ryzyka zgodnie z art. 103 ust. 7 dyrektywy 2014/59.
63 W tym względzie należy przypomnieć, że szczególny charakter tych składek polega, jak wynika z motywów 105–107 dyrektywy 2014/59 i z motywu 41 rozporządzenia nr 806/2014, na zagwarantowaniu, zgodnie z logiką ubezpieczeniową, aby sektor finansowy zapewniał SRM środki finansowe wystarczające do tego, aby mógł on wypełniać swoje funkcje, zachęcając jednocześnie poszczególne instytucje do przyjmowania mniej ryzykownych sposobów funkcjonowania (zob. podobnie wyrok z dnia 15 lipca 2021 r., Komisja/Landesbank Baden-Württemberg i SRB, C‑584/20 P i C‑621/20 P, EU:C:2021:601, pkt 113)
64 W tym kontekście, a także jak wynika z motywu 114 dyrektywy 2014/59, prawodawca Unii powierzył Komisji zadanie doprecyzowania, w drodze aktów delegowanych, sposobu dostosowania wysokości składek, jakie mają wnosić poszczególne instytucje na rzecz mechanizmów finansowania restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w zależności od ich profilu ryzyka.
65 W tym samym duchu w motywie 107 tej dyrektywy wyjaśniono, że, aby zapewnić sprawiedliwe obliczanie składek ex ante na rzecz krajowych mechanizmów finansowania i stworzyć zachęty do prowadzenia działalności, która byłaby mniej ryzykowna, składki te powinny uwzględniać wysokość ryzyka kredytowego, ryzyka utraty płynności i ryzyka rynkowego, na jakie narażone są poszczególne instytucje.
66 Z powyższego wynika, że Komisja powinna była opracować zasady dostosowywania składek ex ante w zależności od profilu ryzyka poszczególnych instytucji, realizując dwa związane ze sobą cele, a mianowicie, po pierwsze, zapewnienie, iż uwzględnione zostaną różne rodzaje ryzyka związanego z działalnością prowadzoną przez te instytucje bankowe czy też, szerzej rzecz ujmując, finansowe, i, po drugie, zachęcanie tych właśnie instytucji do stosowania mniej ryzykownych sposobów funkcjonowania.
67 Jak zaś wynika z dokumentów dotyczących przyjęcia rozporządzenia delegowanego 2015/63, a w szczególności z dokumentów: „JRC technical work supporting Commission second level legislation on risk based contributions to the (single) resolution fund” [analiza techniczna Wspólnego Centrum Badawczego celem wsparcia prawodawstwa drugiego stopnia Komisji dotyczącego składek opartych na ryzykach na rzecz (jednolitego) funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji] i „Commission Staff Working Document: estimates of the application of the proposed methodology for the calculation of contributions to resolution financing arrangements” (dokument roboczy służb Komisji: przewidywania w zakresie stosowania zaproponowanej metody obliczania składek do instrumentów finansowania restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji), określenie tych reguł wiązało się z dokonywaniem przez Komisję złożonych ocen i analiz ze względu na to, że musiała ona zbadać różnego rodzaju czynniki, w świetle których oceniano różne rodzaje ryzyka istniejącego w sektorze bankowym i finansowym.
68 W świetle powyższego Komisja przy przyjmowaniu na podstawie art. 103 ust. 7 dyrektywy 2014/59 przepisów precyzujących pojęcie „dostosowania składek ex ante w zależności od profilu ryzyka instytucji” dysponowała szerokim zakresem uznania.
69 W tych okolicznościach, w zakresie dotyczącym metody dostosowania podstawowych składek rocznych na podstawie art. 103 ust. 7 dyrektywy 2014/59, kontrola sądu Unii musi ograniczać się do zbadania, czy wykonanie przez Komisję przyznanego jej uprawnienia nie jest dotknięte oczywistym błędem, nie stanowi nadużycia władzy lub też czy instytucja ta w sposób oczywisty nie przekroczyła granic przysługującego jej swobodnego uznania (zob. podobnie wyrok z dnia 21 lipca 2011 r., Etimine, C‑15/10, EU:C:2011:504, pkt 60).
70 W tych okolicznościach to do skarżącej należy wykazanie, że wskazane w pkt 57 powyżej przepisy, w których nie przewidziano wyłączenia zobowiązań powierniczych z obliczania jej składki ex ante, są dotknięte oczywistym błędem czy też nadużyciem władzy lub w sposób oczywisty wykraczają poza granice swobodnego uznania przyznanego Komisji w art. 103 ust. 7 dyrektywy 2014/59.
71 W tym względzie skarżąca podnosi, że Komisja dopuściła się naruszenia art. 103 ust. 7 dyrektywy 2014/59, ponieważ zobowiązania powiernicze są wolne od ryzyka, co jest istotne przy obliczaniu składek ex ante z dwóch powodów. W pierwszej kolejności, jej zdaniem, środki pieniężne klientów, w stosunku do których ma ona pozycję powiernika, są, zgodnie z niemieckim prawem upadłościowym, chronione na wypadek jej niewypłacalności. W drugiej kolejności skarżąca utrzymuje, że ze względu na to, iż jest ona zobowiązana do transferu środków pieniężnych klientów do instytucji oferujących produkty finansowe, w przypadku upadłości takiej instytucji środki te są ponadto chronione przez system gwarancji depozytów w rozumieniu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/49/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie systemów gwarancji depozytów (Dz.U. 2014, L 173, s. 149).
72 Przede wszystkim należy przypomnieć, że w art. 103 ust. 7 dyrektywy 2014/59 przewidziano osiem czynników, które Komisja musi uwzględnić w celu dostosowania składek ex ante w zależności od profilu ryzyka instytucji. Choć zaś do tych czynników należy „ekspozycja instytucji na ryzyko”, w związku z czym Komisja jest zobowiązana do uwzględnienia jej przy przyjmowaniu aktu delegowanego takiego jak rozporządzenie delegowane 2015/63, stanowi ona tylko jeden z ośmiu czynników, które Komisja powinna uwzględnić przy opracowywaniu takiego aktu.
73 Następnie w art. 103 ust. 7 dyrektywy 2014/59 nie ma niczego, co wskazywałoby na to, że Komisja jest zobowiązana przypisać decydujące znaczenie jednemu lub kilku z tych wspomnianych w pkt 72 czynników, takim jak ekspozycja na ryzyko instytucji. Ponadto przepis ten nie wyjaśnia sposobu, w jaki Komisja powinna uwzględnić tę ekspozycję.
74 Wreszcie w każdym wypadku skarżąca nie wykazała, że zobowiązania powiernicze nie wiążą się w przypadku restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji z żadnym ryzykiem.
75 Co się tyczy bowiem przede wszystkim podniesionego przez skarżącą argumentu, zgodnie z którym te zobowiązania powiernicze nie wiążą się z takim ryzykiem ze względu na to, że zarządzane powierniczo środki pieniężne klientów są w przypadku niewypłacalności chronione przez prawo niemieckie, należy stwierdzić, że skarżąca nie zakwestionowała poczynionego przez SRB twierdzenia, zgodnie z którym prawo to przyznaje tym funduszom klientów szczególną ochronę dopiero wówczas, gdy opuszczą one rachunek wejściowy.
76 W tym względzie SRB wyjaśniła, czego skarżąca nie kwestionuje, że okoliczność posiadania tych środków na takim rachunku wejściowym zwiększa ryzyko związane z zobowiązaniami powierniczymi, ponieważ nie są one natychmiastowo oddzielane od innych środków skarżącej, a zatem w przypadku niewypłacalności nie są one chronione przez prawo niemieckie.
77 W tej kwestii ze skargi wynika zresztą, co zostało również potwierdzone przez skarżącą na rozprawie, że w jej przypadku środki te są przekazywane na zbiorowe rachunki powiernicze w instytucjach oferujących produkty finansowe w 15. lub 30. dniu danego miesiąca, co oznacza, że środki mogą pozostawać na rachunku wejściowym przez maksymalnie 15 dni bez ochrony przez prawo niemieckie na wypadek niewypłacalności.
78 Podobnie skarżąca niesłusznie utrzymuje, że zobowiązania powiernicze nie wiążą się z żadnym ryzykiem od momentu, w którym środki pieniężne klientów są przekazywane z rachunku wejściowego do instytucji oferujących produkty finansowe ze względu na to, iż w przypadku upadłości jednej z takich instytucji środki te są chronione przez system gwarancji depozytów.
79 W tym względzie skarżąca nie zakwestionowała podniesionego przez SRB argumentu, zgodnie z którym do tego, aby środki pieniężne klientów były chronione przez ten system gwarancji depozytów, konieczne jest, aby dane instytucje oferujące produkty finansowe miały siedzibę w jednym z państw członkowskich i aby klienci nie deponowali w takich instytucjach kwot większych niż 100 000 EUR, w związku z czym wspomniana ochrona jest ograniczona zarówno pod względem terytorialnym, jak i ilościowym.
80 W świetle powyższego skarżąca nie wykazała, że art. 3 pkt 11, art. 5 ust. 1 lit. e) i art. 14 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63 są sprzeczne z art. 103 ust. 7 dyrektywy 2014/59.
b) W przedmiocie części drugiej, dotyczącej naruszenia zasady równego traktowania
81 Skarżąca utrzymuje w istocie, że to, iż Komisja w art. 3 pkt 11, art. 5 ust. 1 lit. e) i art. 14 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63 nie wyłączyła zobowiązań powierniczych z obliczania składki ex ante, jest sprzeczne z zasadą równego traktowania, ponieważ instytucje kredytowe takie jak ona sama znajdują się w sytuacji porównywalnej z sytuacją, w której znajdują się firmy inwestycyjne, o których mowa w tym art. 5 ust. 1 lit. e) tego samego rozporządzenia delegowanego, lecz są traktowane w odmienny sposób.
82 SRB podważa tę argumentację.
83 Należy przypomnieć, że zasada równego traktowania, jako ogólna zasada prawa Unii, wymaga, aby porównywalne sytuacje nie były traktowane w odmienny sposób, a sytuacje odmienne nie były traktowane jednakowo, chyba że takie traktowanie jest obiektywnie uzasadnione (wyrok z dnia 3 lutego 2021 r., Fussl Modestraße Mayr, C‑555/19, EU:C:2021:89, pkt 95).
84 Ponieważ to skarżąca powołała się na naruszenie zasady równego traktowania, to do niej należy dokładne określenie porównywalnych sytuacji, w stosunku do których uważa ona, że zostały one potraktowane w odmienny sposób, czy też sytuacji odmiennych, w stosunku do których uważa ona, że zostały one potraktowane w identyczny sposób [wyrok z dnia 12 kwietnia 2013 r., Du Pont de Nemours (France) i in./Komisja, T‑31/07, niepublikowany, EU:T:2013:167, pkt 311].
85 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem porównywalność takich sytuacji należy oceniać w świetle ogółu cechujących je elementów. Elementy te winny być w szczególności określane i oceniane w świetle przedmiotu i celu aktu Unii, który wprowadza dane rozróżnienie. Należy poza tym uwzględnić zasady i cele dziedziny prawa, do której należy ten akt (zob. wyrok z dnia 3 lutego 2021 r., Fussl Modestraße Mayr, C‑555/19, EU:C:2021:89, pkt 99 i przytoczone tam orzecznictwo).
86 Co się tyczy przedmiotu i celu dyrektywy 2014/59, rozporządzenia nr 806/2014 i rozporządzenia delegowanego 2015/63, należy przypomnieć, że akty te należą do dziedziny jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji (SRM), której utworzenie ma, zgodnie z motywem 12 rozporządzenia nr 806/2014, zapewnić neutralne podejście do rozwiązania sytuacji instytucji będących na progu upadłości, wzmocnienie stabilności instytucji w państwach członkowskich uczestniczących w SRM oraz zapobiec rozprzestrzenianiu się ewentualnych kryzysów na państwa członkowskie nieuczestniczące w tym mechanizmie, a w ten sposób – usprawnić funkcjonowanie rynku wewnętrznego w jego całokształcie.
87 W odniesieniu do, w szczególności, zawartych w dyrektywie 2014/59, rozporządzeniu nr 806/2014 i rozporządzeniu delegowanym 2015/63 przepisów, które ustanawiają system składek ex ante – jak wynika z pkt 63 powyżej – mają one na celu zagwarantowanie, zgodnie z logiką ubezpieczeniową, aby sektor finansowy zapewniał SRM środki finansowe wystarczające do tego, aby mógł on wypełniać swoje funkcje, zachęcając jednocześnie do przyjmowania przez dane instytucje mniej ryzykownych sposobów funkcjonowania.
88 To w świetle tych zasad i celów należy zbadać, w pierwszej kolejności, czy instytucje kredytowe posiadające zezwolenie na prowadzenie również działalności inwestycyjnej, takie jak skarżąca, znajdują się w sytuacji porównywalnej z sytuacją firm inwestycyjnych, o których mowa w art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63 (zwanych dalej „firmami inwestycyjnymi”), jeśli chodzi o uwzględnianie przy obliczaniu składek ex ante zobowiązań powierniczych.
89 W tym względzie należy zauważyć, że składki te mają na celu sfinansowanie podejmowanych w ramach restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji działań, których przyjęcie jest uzależnione od spełnienia wynikającego z art. 18 ust. 1 lit. c) i art. 18 ust. 5 rozporządzenia nr 806/2014 warunku, zgodnie z którym takie działanie jest konieczne w interesie publicznym, to znaczy umożliwia w szczególności osiągnięcie celu – o którym mowa w art. 14 ust. 2 lit. b) tego rozporządzenia – polegającego na uniknięciu znaczących negatywnych skutków, jakie miałaby likwidacja danej instytucji dla stabilności finansowej, w szczególności poprzez zapobieganie efektowi domina, również w ramach infrastruktur rynkowych, oraz poprzez utrzymanie dyscypliny rynkowej.
90 Jak zaś wskazano w motywie 4 dyrektywy 2019/2034, ryzyko stwarzane przez instytucje kredytowe i to stwarzane przez firmy inwestycyjne nie jest porównywalne, jeśli chodzi o szkodliwe skutki, jakie ich upadłość mogłaby mieć dla stabilności finansowej, ponieważ, w odróżnieniu od instytucji kredytowych, firmy inwestycyjne nie posiadają dużych detalicznych i korporacyjnych portfeli kredytowych oraz nie przyjmują depozytów. Posiadanie dużych detalicznych i korporacyjnych portfeli depozytów i kredytów stwarza bowiem ryzyko dla stabilności finansowej, w sytuacji gdy istnieje tendencja, iż zadłużone osoby fizyczne lub przedsiębiorstwa nie są w stanie zwrócić tych pożyczek instytucjom kredytowym lub gdy wycofywana jest znaczna liczba depozytów.
91 Jest tak tym bardziej z tego względu, że klientela instytucji kredytowych różni się od klienteli firm inwestycyjnych. Jak bowiem podnosi SRB, a skarżąca temu nie zaprzecza, klientela firm inwestycyjnych składa się z osób korzystających z pewnych szczególnych usług związanych z instrumentami finansowymi, przy czym stwierdzenie to znajduje potwierdzenie w zawartej w art. 4 ust. 1 pkt 9 dyrektywy 2014/65 definicji pojęcia „klienta” takich firm. Jak natomiast wynika z art. 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia nr 575/2013, instytucje kredytowe, w tym instytucje kredytowe posiadające zezwolenie również na prowadzenie działalności inwestycyjnej, przyjmują od klientów depozyty lub inne środki podlegające zwrotowi i udzielają kredytów na własny rachunek, w związku z czym oferują swoje usługi szerszemu kręgowi osób.
92 W tych okolicznościach prawdopodobieństwo, że taka instytucja kredytowa zostanie poddana restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w zastosowaniu art. 18 ust. 1 lit. c) i art. 18 ust. 5 rozporządzenia nr 806/2014, jest wyższe niż w przypadku firmy inwestycyjnej, w związku z czym te dwie kategorie instytucji nie znajdują się w porównywalnej w tym względzie sytuacji.
93 Podobnie sytuacja tych instytucji nie jest porównywalna, jeśli chodzi o traktowanie zobowiązań powierniczych.
94 W tej kwestii skarżąca nie zakwestionowała w poważny sposób tego, że zgodnie z § 84 ust. 2 Wertpapierhandelsgesetz (niemieckiej ustawy o handlu papierami wartościowymi) z dnia 9 września 1998 r. (BGBl. 1998 I, s. 2708), firmy inwestycyjne, które nie są uprawnione do dokonywania operacji depozytowych, są zobowiązane do natychmiastowego oddzielania środków otrzymanych od klientów na rachunkach powierniczych instytucji kredytowych. Natomiast instytucja kredytowa taka jak skarżąca nie jest zobowiązana do działania w ten sposób w ramach prowadzenia działalności inwestycyjnej, ponieważ – jak wynika z rozważań przedstawionych w pkt 76–77 powyżej – nie jest ona zobowiązana do natychmiastowego przekazywania środków znajdujących się na rachunku wejściowym instytucjom oferującym produkty finansowe.
95 W tych okolicznościach skarżąca nie wykazała, że posiadane przez firmy inwestycyjne zobowiązania powiernicze są narażone na ryzyko na poziomie porównywalnym z poziomem ryzyka związanego z zobowiązaniami powierniczymi posiadanymi przez instytucje kredytowe, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie również działalności inwestycyjnej. W konsekwencji skarżąca nie może twierdzić, że sytuacja instytucji kredytowych, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie również działalności inwestycyjnej, jest porównywalna z sytuacją przedsiębiorstw inwestycyjnych i że w związku z tym w odniesieniu do wyłączenia zobowiązań powierniczych do celów obliczenia składki ex ante należy je traktować w ten sam sposób.
96 W drugiej kolejności skarżąca podnosi, że w art. 3 pkt 11 i art. 14 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63 wprowadzono nierówne traktowanie między instytucjami mającymi siedzibę w Niemczech a tymi mającymi siedzibę w państwach członkowskich, które skorzystały z odstępstwa przewidzianego w art. 10 ust. 1 zdanie trzecie dyrektywy 86/635.
97 W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z art. 70 ust. 2 akapit drugi lit. b) rozporządzenia nr 806/2014 i art. 103 ust. 2 dyrektywy 2014/59 SRB oblicza podstawową składkę roczną poszczególnych instytucji, jak zostało to wskazane w pkt 17 powyżej. Składka ta jest proporcjonalna do kwoty zobowiązań danej instytucji, z wyłączeniem funduszy własnych i depozytów gwarantowanych, w odniesieniu do zobowiązań ogółem, z wyłączeniem funduszy własnych i depozytów gwarantowanych, wszystkich instytucji, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności na terytorium państw członkowskich uczestniczących w SRM – w odniesieniu do części tej składki obliczonej na poziomie unijnym – oraz wszystkich instytucji, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności na terytorium państwa członkowskiego, w którym dana instytucja ma siedzibę – w odniesieniu do części tej składki obliczonej na poziomie krajowym.
98 Co się tyczy określenia zobowiązań, które należy uwzględnić do celów tego obliczenia, należy przypomnieć, że w art. 3 pkt 11 rozporządzenia delegowanego 2015/63 zdefiniowano „zobowiązania ogółem” jako „należności ogółem określone w sekcji 3 dyrektywy 86/635/[...] lub zdefiniowane zgodnie z międzynarodowymi standardami sprawozdawczości finansowej, o których mowa w rozporządzeniu [...] nr 1606/2002 [...]”.
99 Ponadto, zgodnie z art. 10 ust. 1 dyrektywy 86/635, który znajduje się w sekcji 3 tej dyrektywy, środki finansowe, którymi zarządza instytucja kredytowa we własnym imieniu, lecz na rzecz osób trzecich, jeśli instytucja kredytowa nabywa tytuł prawny do tych aktywów, muszą być wykazywane w jej bilansie.
100 Niemniej jednak art. 10 ust. 1 zdanie trzecie dyrektywy 86/635 stanowi, że państwa członkowskie mogą zezwolić zainteresowanym instytucjom na ujęcie tych środków w pozycjach pozabilansowych, o ile na mocy przepisów szczególnych środki takie mogą zostać wyłączone z aktywów przeznaczonych do podziału na wypadek likwidacji instytucji kredytowej.
101 W tym względzie strony potwierdziły, że zgodnie z przepisami przyjętymi przez Republikę Federalną Niemiec w celu zastosowania się do art. 10 dyrektywy 86/635 zobowiązania powiernicze powinny zostać ujęte w bilansie mającej siedzibę w tym państwie instytucji kredytowej, takiej jak skarżąca, która uzyskała zezwolenie na prowadzenie działalności inwestycyjnej.
102 Wskazały one również, że niektóre z państw członkowskie skorzystały z przewidzianej w art. 10 ust. 1 zdanie trzecie dyrektywy 86/635 możliwości, aby zezwolić instytucjom mającym w tych państwach siedzibę na pozabilansowe ujmowanie funduszy zarządzanych we własnym imieniu, lecz na rzecz osoby trzeciej.
103 Zdaniem skarżącej wynika z tego, że, jeżeli instytucja ma siedzibę w państwie członkowskim, które skorzystało z możliwości przewidzianej w art. 10 ust. 1 zdanie trzecie dyrektywy 86/635, to może ona ując zobowiązania związane z taką powierniczą działalnością poza bilansem, efektem czego zobowiązania te nie są uwzględniane przy obliczaniu jej podstawowej składki rocznej. Do celów tego obliczenia uwzględnia się natomiast zobowiązania powiernicze instytucji mających siedzibę w państwach członkowskich, które nie skorzystały z możliwości pozabilansowego ujęcia aktywów i zobowiązań powierniczych, takich jak Niemcy.
104 Skutek opisany w pkt 103 powyżej wynika zatem z łącznego stosowania art. 70 ust. 2 akapit drugi lit. b) rozporządzenia nr 806/2014 i art. 103 ust. 2 dyrektywy 2014/59 w związku z sekcją 3 dyrektywy 86/635, a w szczególności jej art. 10 ust. 1 zdanie trzecie, w których zdefiniowano pojęcie „zobowiązań” instytucji i przyznano państwom członkowskim możliwość wyboru różnych zasad dotyczących uwzględniania zobowiązań powierniczych w bilansie instytucji.
105 Skarżąca nie zakwestionowała zaś ważności tych przepisów w świetle zasady równego traktowania.
106 Ponadto, gdyby argumentację skarżącej należało rozumieć w ten sposób, że twierdzi ona w rzeczywistości, iż art. 3 pkt 11 i art. 14 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63 naruszają zasadę równego traktowania ze względu na to, że nie uwzględniono w nich różnicy istniejącej między zasadami rachunkowości poszczególnych państw członkowskich w odniesieniu do uwzględnienia zobowiązań powierniczych w bilansie instytucji, to należy zauważyć, że zasada równego traktowania nie może upoważniać Komisji, gdy ta przyjmuje akty delegowane na podstawie art. 290 TFUE, do działania wykraczającego poza uprawnienia przyznane jej przez prawodawcę Unii na podstawie tego postanowienia. W związku z tym to nie Komisja ma zaradzać rozbieżnościom, jakie istnieją pomiędzy krajowymi szczegółowymi zasadami dotyczącymi wdrażania prawa Unii, z wyjątkiem przypadków, gdy zostanie ona do tego upoważniona w drodze aktu prawodawczego.
107 W niniejszym przypadku ani w dyrektywie 2014/59, ani w rozporządzeniu nr 806/2014 nie upoważniono Komisji do harmonizowania krajowych zasad rachunkowości dotyczących uwzględniania zobowiązań powierniczych w bilansie instytucji.
108 W tych okolicznościach skarżąca nie może zarzucać Komisji, że ta naruszyła zasadę równego traktowania ze względu na nieusunięcie istniejących rozbieżności w zakresie krajowych zasad rachunkowości dotyczących włączania tych zobowiązań do tego bilansu.
109 W każdym razie, nawet przy założeniu, że Komisja mogła przewidzieć w art. 3 pkt 11 rozporządzenia delegowanego 2015/63 inną definicję zobowiązań niż ta zawarta w sekcji 3 dyrektywy 86/635, nie wynika z tego, że w art. 3 pkt 11 tego rozporządzenia delegowanego dopuściła się ona naruszenia zasady równego traktowania.
110 Jak wynika bowiem z orzecznictwa, zakaz dyskryminacji nie dotyczy ewentualnych różnic w traktowaniu, jakie mogą wynikać w różnych państwach członkowskich z rozbieżności występujących między przepisami poszczególnych państw członkowskich, jeżeli przepisy te dotyczą wszystkich osób, do których znajdują zastosowanie (zob. podobnie wyroki: z dnia 16 lipca 2009 r., Horvath, C‑428/07, EU:C:2009:458, pkt 55; z dnia 19 września 2013 r., Panellinios Syndesmos Viomichanion Metapoiisis Kapnou, C‑373/11, EU:C:2013:567, pkt 35).
111 Choć zasada ta została wypracowana w ramach wykładni przepisów prawa Unii w celu oceny zgodności przepisów krajowych z zasadą niedyskryminacji, ma ona też zastosowanie w odniesieniu do oceny ważności przyznającego państwom członkowskim pewien zakres uznania przepisu prawa Unii, na podstawie którego państwa te przyjmują odmienne przepisy (wyrok z dnia 19 września 2013 r., Panellinios Syndesmos Viomichanion Metapoiisis Kapnou, C‑373/11, EU:C:2013:567, pkt 36).
112 W niniejszej sprawie skarżąca nie twierdziła, a tym bardziej nie wykazała, że rozpatrywane ustawodawstwo niemieckie nie dotyczyło wszystkich objętych jego zakresem stosowania podmiotów w równym stopniu.
113 Ponadto przyjęcie uregulowań Unii w danej dziedzinie działań może mieć różne skutki dla niektórych podmiotów gospodarczych w odniesieniu do ich indywidualnej sytuacji lub przepisów krajowych, którym podlegają, a zaistnienia takich skutków nie można uznać za naruszenie zasady równego traktowania, jeżeli dane uregulowanie jest oparte na obiektywnych kryteriach, odpowiednich do realizacji zamierzonych przez nie celów (zob. podobnie i analogicznie wyrok z dnia 19 września 2013 r., Panellinios Syndesmos Viomichanion Metapoiisis Kapnou, C‑373/11, EU:C:2013:567, pkt 34 i przytoczone tam orzecznictwo).
114 W tym względzie skarżąca nie przedstawiła Sądowi żadnego dowodu, z którego wynikałoby, że art. 3 pkt 11 rozporządzenia delegowanego 2015/63, w zakresie, w jakim zawiera on odesłanie do sekcji 3 dyrektywy 86/635, nie był oparty na obiektywnych kryteriach, odpowiednich do realizacji celów zamierzonych w rozporządzeniu delegowanym 2015/63.
115 Należy zatem oddalić ten argument skarżącej.
116 W trzeciej kolejności skarżąca utrzymuje, że została ona potraktowana nierówno w porównaniu z instytucjami kredytowymi, które sporządzają bilans zgodnie z międzynarodowymi standardami rachunkowości, gdyż nie może ona sporządzać bilansu zgodnie z tymi standardami ze względu na to, że zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami niemieckimi jedynie spółki dominujące mają prawo do sporządzania bilansu wyłącznie zgodnie z tymi standardami.
117 W tym względzie należy zauważyć, po pierwsze, że to rzekomo nierówne traktowanie jest konsekwencją zastosowania przepisu, który wywodzi się z mającego zastosowanie ustawodawstwa niemieckiego, nie zaś z art. 3 pkt 11, art. 5 ust. 1 lit. e) lub art. 14 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63, których ważność kwestionuje skarżąca.
118 Po drugie, w każdym razie, jak przyznaje sama skarżąca, mogła ona sporządzić sprawozdania finansowe zgodnie z międzynarodowymi standardami rachunkowości, ale postanowiła nie robić tego ze względów administracyjnych i finansowych. W tych okolicznościach nie może ona powoływać się na nierówne traktowanie na tej podstawie.
119 Z powyższego wynika, że skarżąca nie wykazała, iż Komisja w art. 3 pkt 11, art. 5 ust. 1 lit. e) lub art. 14 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63 dopuściła się naruszenia zasady równego traktowania.
120 Zarzut dwunasty należy zatem oddalić jako bezzasadny.
[...]
B. W przedmiocie zarzutów dotyczących zgodności z prawem zaskarżonej decyzji
1. W przedmiocie zarzutu pierwszego, opartego na naruszeniu art. 5 ust. 1 rozporządzenia delegowanego 2015/63
144 Skarżąca twierdzi, że SRB, odmawiając wyłączenia z obliczenia składek ex ante jej zobowiązań powierniczych, dopuściła się naruszenia art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63. Argumentacja podniesiona na poparcie tego zarzutu składa się z dwóch części.
a) W przedmiocie części pierwszej, dotyczącej nieuwzględnienia okoliczności polegającej na tym, że skarżąca spełnia wszystkie przesłanki przewidziane w art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63
145 Skarżąca twierdzi, że SRB, odmawiając wyłączenia z obliczenia składek ex ante jej zobowiązań powierniczych, dopuściła się w zaskarżonej decyzji naruszenia art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63.
146 SRB podważa tę argumentację.
147 Jak wynika z pkt 39–52 powyżej, art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63 należy interpretować w ten sposób, że nie pozwala on na wyłączenie zobowiązań powierniczych skarżącej z obliczenia jej składki ex ante.
148 W tych okolicznościach SRB nie dopuściła się naruszenia prawa, nie wyłączywszy kwoty tych zobowiązań z obliczenia składki ex ante skarżącej.
149 Pierwszą część zarzutu pierwszego należy zatem oddalić jako bezzasadną.
b) W przedmiocie części drugiej, dotyczącej stosowania przez analogię art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63
150 Skarżąca twierdzi, że, przy założeniu, iż art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63 należy interpretować w ten sposób, iż nie pozwala on na wyłączenie jej zobowiązań powierniczych z obliczania jej składki ex ante, cel tego rozporządzenia delegowanego, a także zasady równego traktowania i proporcjonalności wymagają, aby przepis ten był stosowany poprzez analogię do jej sytuacji.
151 SRB podważa tę argumentację.
152 Przede wszystkim należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem stosowanie art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63 w sytuacjach podobnych do tych, których on dotyczy, nawet jeżeli nie spełniają one wszystkich przesłanek wymienionych w tym przepisie, jest niezgodne z treścią tego przepisu (zob. podobnie wyrok z dnia 3 grudnia 2019 r., Iccrea Banca, C‑414/18, EU:C:2019:1036, pkt 92).
153 Trybunał Sprawiedliwości rozstrzygnął zaś, że w art. 5 ust. 1 rozporządzenia delegowanego 2015/63 nie przyznano właściwym organom uprawnień dyskrecjonalnych w zakresie wyłączania niektórych zobowiązań w ramach dostosowania w zależności od ryzyka składek ex ante, o których mowa w art. 103 ust. 2 dyrektywy 2014/59, lecz wyliczono w nim w sposób szczegółowy warunki, po których spełnieniu dane zobowiązania mogą podlegać takiemu wyłączeniu z obliczania składek ex ante (zob. podobnie wyrok z dnia 3 grudnia 2019 r., Iccrea Banca, C‑414/18, EU:C:2019:1036, pkt 93).
154 Tak więc, wbrew temu, co twierdzi skarżąca, SRB nie naruszyła prawa, nie zastosowawszy wobec niej przez analogię art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63.
155 Do innego wyniku nie może również prowadzić uwzględnienie powołanych przez skarżącą zasad równego traktowania i proporcjonalności, ponieważ w rozporządzeniu delegowanym 2015/63 zostało wprowadzone rozróżnienie sytuacji charakteryzujących się istotnymi cechami szczególnymi bezpośrednio związanymi z ryzykiem wynikającym z odnośnych zobowiązań (wyrok z dnia 3 grudnia 2019 r., Iccrea Banca, C‑414/18, EU:C:2019:1036, pkt 95).
156 W każdym razie w świetle rozważań przedstawionych w pkt 83–120 powyżej skarżąca nie może twierdzić, że niezastosowanie w drodze analogii art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63 jest sprzeczne z zasadą równego traktowania.
157 Taki sam wniosek dotyczy zasady proporcjonalności.
158 W tym względzie z utrwalonego orzecznictwa wynika, że zasada proporcjonalności, będąca jedną z zasad ogólnych prawa Unii, wymaga, aby akty prawne instytucji Unii były odpowiednie do realizacji zgodnych z prawem celów zamierzonych przez dane uregulowanie i nie wykraczały poza to, co jest konieczne do realizacji tych celów, przy czym tam, gdzie istnieje możliwość wyboru spośród większej liczby odpowiednich rozwiązań, należy stosować rozwiązanie najmniej dotkliwe, a wynikające z tego niedogodności nie mogą być nadmierne w stosunku do zamierzonych celów (wyroki: z dnia 4 maja 2016 r., Philip Morris Brands i in., C‑547/14, EU:C:2016:325, pkt 165; z dnia 20 stycznia 2021 r., ABLV Bank/SRB, T‑758/18, EU:T:2021:28, pkt 142; zob. również podobnie wyrok z dnia 8 czerwca 2010 r., Vodafone i in., C‑58/08, EU:C:2010:321, pkt 51).
159 Co się tyczy, przede wszystkim, odpowiedniego charakteru uwzględnienia zobowiązań powierniczych skarżącej przy obliczaniu jej składki ex ante, skarżąca nie kwestionuje tego, że uwzględnienie jej zobowiązań powierniczych przy obliczaniu tej składki przyczynia się do realizacji opisanych w pkt 63 powyżej celów, dla których ustanowiono ten system składek, zapewniając SRM środki finansowe wystarczające do tego, aby mógł on wypełniać swoje funkcje, zachęcając jednocześnie do przyjmowania przez dane instytucje mniej ryzykownych metod działania.
160 W tym względzie skarżąca ograniczyła się do sformułowania niepopartych żadnymi dowodami twierdzeń.
161 Skarżąca twierdzi bowiem, z jednej strony, że uwzględnienie przy obliczaniu składki ex ante jej zobowiązań powierniczych nakłada na nią ciężar, który jest niedopuszczalny i wyraźnie nieproporcjonalny do skali prowadzonej przez nią działalności. W świetle rozważań przedstawionych w pkt 39–52 powyżej nie można uwzględnić tego argumentu, ponieważ przewidziane w art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63 wyłączenie zobowiązań nie jest uzależnione od wielkości poszczególnych instytucji, lecz od tego, czy spełniają one określone w tym przepisie warunki, które pozostają bez związku ze skalą prowadzonej przez nie działalności.
162 Z drugiej strony skarżąca podnosi, że uwzględnienie przy obliczaniu jej zobowiązań na potrzeby ustalania składki ex ante kwoty jej zobowiązań powierniczych jest sprzeczne z kryteriami, które zostały określone w art. 103 ust. 7 dyrektywy 2014/59. W tym względzie wystarczy stwierdzić, że skarżąca nie wyjaśnia w sposób wystarczający pod względem prawnym związku między tym argumentem a zasadą proporcjonalności.
163 W odniesieniu, następnie, do konieczności uwzględnienia przy obliczaniu składki ex ante skarżącej jej zobowiązań powierniczych w świetle celów wymienionych w pkt 63 powyżej, należy stwierdzić, że podnosi ona w istocie dwa argumenty.
164 Po pierwsze, twierdzi ona, że uwzględnienie jej zobowiązań powierniczych nie jest konieczne, ponieważ środki pieniężne klientów są już gromadzone przez instytucje oferujące produkty finansowe w postaci depozytów i chronione przez ich system gwarancji depozytów oraz że istnieją gwarancje wystarczające do tego, aby ci klienci byli chronieni przez obowiązujące prawo upadłościowe. Jej zdaniem uwzględnienie jej zobowiązań powierniczych mogłoby doprowadzić do podwójnego uwzględnienia tych zobowiązań przy obliczaniu jej składki ex ante.
165 W tym względzie skarżąca nie wyjaśnia jednak, jaka konkretna metoda obliczania składek ex ante miałaby być mniej dotkliwa dla poszczególnych instytucji, będąc jednocześnie odpowiednia do osiągnięcia w równie skuteczny sposób celów, o których mowa w pkt 63 powyżej, w szczególności poprzez zrekompensowanie spowodowanego takim wykluczeniem zmniejszenia środków finansowych dostępnych w ramach SRF.
166 Ponadto i w każdym razie skarżąca nie przedstawiła żadnego dowodu, który mógłby podważyć przytoczone w pkt 79 powyżej twierdzenie SRB, zgodnie z którym do tego, aby środki pieniężne klientów były chronione przez system gwarancji depozytów, konieczne jest, aby dane instytucje oferujące produkty finansowe miały siedzibę w państwie członkowskim i aby ich klienci nie deponowali w takich instytucjach kwot większych niż 100 000 EUR.
167 Wreszcie, w odniesieniu do argumentu opartego przez skarżącą na tym, że uwzględnienie jej zobowiązań powierniczych miałoby doprowadzić do podwójnego uwzględnienia tych zobowiązań w ramach obliczania jej składki ex ante, wystarczy stwierdzić, że nie przedstawia ona żadnego argumentu, który świadczyłby o tym, iż Komisja w art. 5 ust. 1 lit. e) rozporządzenia delegowanego 2015/63 zamierzała całkowicie wyeliminować wszelkie formy podwójnego naliczania zobowiązań.
168 Po drugie, skarżąca podnosi, że uwzględnienie jej zobowiązań powierniczych przy obliczaniu jej składki ex ante nie spełnia kryterium konieczności, ponieważ w przypadku niewypłacalności jej klienci mieliby prawo do rozdzielenia zarządzanych przez nią aktywów powierniczych, co świadczy o tym, że istnieją gwarancje wystarczające do ochrony tych klientów.
169 Z jednej strony, argumentację tę należy oddalić z tych samych powodów jak te, które zostały wskazane w pkt 165 powyżej.
170 Z drugiej strony, skarżąca nie wykazała w każdym razie, że aktywa i środki finansowe jej klientów zostałyby w przypadku niewypłacalności objęte gwarancjami porównywalnymi z tymi obejmującymi aktywa i środki finansowe klientów firm inwestycyjnych, jak wskazano w pkt 75–77 powyżej.
171 Wreszcie skarżąca nie przedstawiła Sądowi żadnego konkretnego dowodu, za pomocą którego dałoby się wykazać, że uwzględnienie przy obliczaniu składki ex ante jej zobowiązań powierniczych spowodowałoby niedogodności, które byłyby oczywiście nieproporcjonalne w stosunku do celów wymienionych w pkt 63 powyżej.
172 W tych okolicznościach należy oddalić część drugą zarzutu pierwszego, a co za tym idzie – zarzut pierwszy w całości.
[...]
6. W przedmiocie uzasadnienia określenia rocznego poziomu docelowego
240 Na wstępie należy przypomnieć, że brak uzasadnienia lub jego niewystarczający charakter stanowi bezwzględną przeszkodę procesową, która może, a nawet powinna zostać uwzględniona przez sąd Unii z urzędu (zob. wyrok z dnia 2 grudnia 2009 r., Komisja/Irlandia i in., C‑89/08 P, EU:C:2009:742, pkt 34 i przytoczone tam orzecznictwo). Sąd może więc, a nawet powinien, uwzględnić również braki w uzasadnieniu inne niż te, na które powołuje się skarżąca, w szczególności w przypadku, gdy zostaną one ujawnione w toku postępowania.
241 W niniejszej sprawie Sąd jest zdania, że do niego należy przeprowadzenie z urzędu badania, czy SRB naruszyła ciążący na niej obowiązek uzasadnienia w odniesieniu do określenia rocznego poziomu docelowego.
242 W tym celu, poprzez zastosowanie środka organizacji postępowania i na rozprawie, strony zostały wysłuchane na okoliczność wszelkich ewentualnych braków w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, które mogłyby odnosić się do określenia rocznego poziomu docelowego.
243 Po tym wyjaśnieniu należy przypomnieć, że, zgodnie z art. 69 ust. 1 rozporządzenia nr 806/2014, po upływie początkowego ośmioletniego okresu liczonego począwszy od dnia 1 stycznia 2016 r. (zwanego dalej „okresem początkowym”), środki finansowe dostępne w SRF muszą osiągnąć ostateczny poziom docelowy, który odpowiada co najmniej 1 % kwoty depozytów gwarantowanych wszystkich instytucji, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności na terytorium wszystkich państw członkowskich uczestniczących w SRM (zwany dalej („ostatecznym poziomem docelowym”).
244 Zgodnie z art. 69 ust. 2 rozporządzenia nr 806/2014 w okresie początkowym składki ex ante powinny być rozłożone w czasie możliwie równomiernie, aż do osiągnięcia wspomnianego w pkt 243 powyżej ostatecznego poziomu docelowego, jednak przy należytym uwzględnieniu fazy cyklu koniunkturalnego oraz wpływu, jaki procykliczne składki mogą mieć na sytuację finansową instytucji je wpłacających.
245 W art. 70 ust. 2 rozporządzenia nr 806/2014 wyjaśniono, że w każdym roku składki należne od wszystkich instytucji kredytowych, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności na terytorium wszystkich państw członkowskich uczestniczących w SRM, nie przekraczają 12,5 % ostatecznego poziomu docelowego.
246 Podobnie, zgodnie z art. 4 ust. 2 rozporządzenia delegowanego 2015/63, SRB oblicza składkę ex ante – dla wszystkich instytucji, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności na terytorium wszystkich państw członkowskich uczestniczących w SRM – na podstawie rocznego poziomu docelowego, który należy ustalić przy uwzględnieniu ostatecznego poziomu docelowego, oraz na podstawie obliczanej kwartalnie średniej kwoty depozytów gwarantowanych z poprzedniego roku.
247 Podobnie, zgodnie z art. 4 rozporządzenia wykonawczego 2015/81, SRB oblicza składkę ex ante dla każdej instytucji na podstawie rocznego poziomu docelowego, który należy ustalić na podstawie ostatecznego poziomu docelowego i zgodnie z metodą określoną w rozporządzeniu delegowanym 2015/63.
248 W niniejszej sprawie, jak wynika z motywu 48 zaskarżonej decyzji, SRB ustaliła dla okresu składkowego 2021 kwotę rocznego poziomu docelowego na 11 287 677 212,56 EUR.
249 W motywach 36 i 37 zaskarżonej decyzji SRB wyjaśniła w istocie, że ten roczny poziom docelowy powinien zostać określony na podstawie analizy dotyczącej zmian, jakim podlegały depozyty gwarantowane w poprzednich latach, wszelkich istotnych zmian sytuacji gospodarczej, a także analizy dotyczącej wskaźników odnoszących się do fazy cyklu koniunkturalnego oraz wpływu procyklicznych składek na sytuację finansową charakteryzującą instytucje. Następnie SRB uznała za właściwe, aby ustalić współczynnik, którego wartość opiera się na tej analizie i na środkach finansowych dostępnych w SRF (zwany dalej „współczynnikiem”). W celu uzyskania rocznego poziomu docelowego SRB zastosowała ten współczynnik do jednej ósmej średniej kwoty depozytów gwarantowanych w 2020 r.
250 To podejście przyjęte przez SRB w celu ustalenia współczynnika zostało przedstawione w motywach 38–47 zaskarżonej decyzji.
251 W motywie 38 zaskarżonej decyzji SRB odnotowała stałą tendencję wzrostową depozytów gwarantowanych w przypadku wszystkich instytucji w państwach członkowskich uczestniczących w SRM. Konkretnie rzecz ujmując, obliczana kwartalnie średnia kwota tych depozytów w 2020 r. wynosiła 6,689 bln EUR.
252 W motywach 40 i 41 zaskarżonej decyzji SRB przedstawiła prognozę tego, jak będą ewoluować depozyty gwarantowane w przypadku pozostałych trzech lat okresu początkowego, a mianowicie w latach 2021–2023. Oszacowała ona, że roczne stopy wzrostu depozytów gwarantowanych do końca okresu początkowego wyniosą od 4 % do 7 %.
253 W motywach 42–45 zaskarżonej decyzji SRB przedstawiła ocenę fazy cyklu gospodarczego i przewidywanego efektu procyklicznego, jakie składki ex ante mogą wywierać na sytuację finansową instytucji finansowych. W tym względzie SRB wskazała, że uwzględniła szereg informacji, takich jak sporządzona przez Komisję prognoza dotycząca wzrostu produktu krajowego brutto, podobna prognoza sporządzona przez Europejski Bank Centralny czy też przepływ kredytów w sektorze prywatnym wyrażony jako odsetek produktu krajowego brutto.
254 W motywie 46 zaskarżonej decyzji SRB stwierdziła, że, nawet gdyby można było racjonalnie oczekiwać dalszego wzrostu depozytów gwarantowanych w ramach unii bankowej, tempo tego wzrostu byłoby niższe niż w 2020 r. W tym względzie w motywie 47 zaskarżonej decyzji SRB wskazała, że przyjęła „ostrożne podejście” w odniesieniu do stóp wzrostu depozytów gwarantowanych na nadchodzące lata aż do roku 2023.
255 Uwzględniając powyższe, SRB ustaliła w motywie 48 zaskarżonej decyzji wartość współczynnika na 1,35 %. Następnie obliczyła ona kwotę rocznego poziomu docelowego, mnożąc średnią kwotę depozytów gwarantowanych w 2020 r. przez ten współczynnik i dzieląc wynik tego obliczenia przez osiem, zgodnie z następującym wzorem matematycznym, który został zawarty w motywie 48 tej decyzji:
„Cel0 [kwota rocznego poziomu docelowego] = Łączna kwota depozytów gwarantowanych 2020 * 0,0135 * ⅛ = EUR 11 287 677 212,56”.
256 Na rozprawie SRB wskazała jednak, że ustaliła ten roczny poziom docelowy dla okresu składkowego 2021 w następujący sposób:
257 Po pierwsze, po przeprowadzeniu analizy prospektywnej SRB ustaliła kwotę depozytów gwarantowanych wszystkich instytucji, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności na terytorium wszystkich państw członkowskich uczestniczących w SRM, prognozowaną na koniec okresu początkowego, na około 7,5 bln EUR. W celu ustalenia tej kwoty SRB uwzględniła średnią kwotę depozytów gwarantowanych w 2020 r., a mianowicie 6,689 bln EUR, wynoszącą 4 % roczną stopę wzrostu depozytów gwarantowanych, a także liczbę pozostałych okresów składkowych do końca okresu początkowego, wynoszącą trzy.
258 Po drugie, zgodnie z art. 69 ust. 1 rozporządzenia nr 806/2014 SRB obliczyła 1 % z tych 7,5 bln EUR, aby uzyskać szacunkową kwotę ostatecznego poziomu docelowego, który miał zostać osiągnięty do końca okresu początkowego, czyli około 75 mld EUR.
259 Po trzecie, SRB odjęła od tej ostatniej kwoty zasoby finansowe dostępne w SRF już w 2021 r., tj. około 42 mld EUR, aby uzyskać w ten sposób kwotę, jaka pozostawała do pobrania w okresach składkowych pozostałych do końca okresu początkowego, a mianowicie w latach 2021–2023. Kwota ta wynosiła około 33 mld EUR.
260 Po czwarte, SRB podzieliła tę ostatnią kwotę na trzy, aby rozdzielić ją równomiernie między te trzy pozostałe okresy składkowe. Roczny poziom docelowy dla okresu składkowego 2021 został zatem ustalony na kwotę, o której mowa w pkt 248 powyżej, tj. około 11,287 mld EUR.
261 Na rozprawie SRB stwierdziła również, że upubliczniła informacje, na których została oparta metoda opisana w pkt 257–260 powyżej i które umożliwiają skarżącej zrozumienie metody, za pomocą której ustalony został roczny poziom docelowy. W szczególności SRB wyjaśniła, że w maju 2021 r., czyli już po wydaniu zaskarżonej decyzji, lecz jeszcze przed wniesieniem skargi, opublikowała na swojej stronie internetowej notę informacyjną o nazwie „Fact Sheet 2021” (zwaną dalej „notą informacyjną”), w której została wskazana szacunkowa kwota ostatecznego poziomu docelowego. Podobnie SRB stwierdziła, że kwota środków finansowych dostępnych w ramach SRF była również dostępna na jej stronie internetowej, a także w innych publicznych źródłach, i to na długo przed wydaniem zaskarżonej decyzji.
262 Jeśli chodzi o treść obowiązku uzasadnienia, z orzecznictwa wynika, że uzasadnienie decyzji wydanej przez instytucję lub organ Unii powinno być w szczególności pozbawione sprzeczności, co umożliwia zainteresowanym zapoznanie się z rzeczywistymi motywami leżącymi u podstaw decyzji w celu obrony ich praw przed właściwym sądem, a temu sądowi – przeprowadzenie kontroli (zob. podobnie wyroki: z dnia 10 lipca 2008 r., Bertelsmann i Sony Corporation of America/Impala, C‑413/06 P, EU:C:2008:392, pkt 169 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 22 września 2005 r., Suproco/Komisja, T‑101/03, EU:T:2005:336, pkt 20, 45–47; z dnia 16 grudnia 2015 r., Grecja/Komisja, T‑241/13, EU:T:2015:982, pkt 56).
263 Podobnie, gdy autor zaskarżonej decyzji przedstawia w toku postępowania przed sądem Unii pewne wyjaśnienia dotyczące jej uzasadnienia, wyjaśnienia te powinny być spójne z rozważaniami przedstawionymi w tej decyzji (zob. podobnie wyroki: z dnia 22 września 2005 r., Suproco/Komisja, T‑101/03, EU:T:2005:336, pkt 45–47; z dnia 13 grudnia 2016 r., Printeos i in./Komisja, T‑95/15, EU:T:2016:722, pkt 54, 55).
264 Jeśli bowiem rozważania przytoczone w zaskarżonej decyzji nie są spójne z wyjaśnieniami przedstawionymi w toku postępowania sądowego, uzasadnienie danej decyzji nie spełnia funkcji, które zostały przypomniane w pkt 217 i 218 powyżej. W szczególności taka niespójność uniemożliwia, po pierwsze, zainteresowanym zapoznanie się przed wniesieniem skargi z rzeczywistymi motywami leżącymi u podstaw decyzji i przygotowanie swej obrony w dotyczącym ich zakresie, i, po drugie, sądowi Unii, określenie powodów, które stanowiły rzeczywistą podstawę prawną tej decyzji, oraz zweryfikowanie ich zgodności z mającymi zastosowanie przepisami.
265 Wreszcie należy przypomnieć, że gdy SRB przyjmuje decyzję ustalającą składki ex ante, powinna poinformować zainteresowane instytucje o metodzie obliczania tych składek (zob. wyrok z dnia 15 lipca 2021 r., Komisja/Landesbank Baden-Württemberg i SRB, C‑584/20 P i C‑621/20 P, EU:C:2021:601, pkt 122).
266 To samo powinno dotyczyć metody określania kwoty rocznego poziomu docelowego, ponieważ kwota ta ma istotne znaczenie dla systematyki takiej decyzji. Jak wynika bowiem z art. 4 rozporządzenia wykonawczego 2015/81, sposób obliczania składek ex ante polega na podziale tej kwoty między wszystkie instytucje, które mają je uiścić, efektem czego podwyższenie lub obniżenie tej kwoty pociąga za sobą odpowiednie podwyższenie lub obniżenie składki ex ante poszczególnych instytucji.
267 Z powyższego wynika, że choć SRB jest zobowiązana przedstawić instytucjom, w drodze zaskarżonej decyzji, wyjaśnienia dotyczące metody określania rocznego poziomu docelowego, to wyjaśnienia te powinny być spójne z wyjaśnieniami przedstawionymi przez SRB w toku postępowania sądowego i dotyczącymi faktycznie zastosowanej metody.
268 Nie ma to zaś miejsca w niniejszej sprawie.
269 Należy bowiem przede wszystkim zaznaczyć, że w motywie 48 zaskarżonej decyzji przedstawiono wzór matematyczny, który został przedstawiony przez SRB jako podstawa dla określenia kwoty rocznego poziomu docelowego. Jak zaś wyjaśniono na rozprawie, okazuje się, że we wzorze tym nie ujęto elementów składowych metody faktycznie zastosowanej przez SRB. Jak wynika bowiem z pkt 257–260 powyżej, w ramach tej metody SRB uzyskała kwotę rocznego poziomu docelowego, odejmując od ostatecznego poziomu docelowego środki finansowe dostępne w SRF w celu obliczenia kwoty, którą nadal miała otrzymać do końca okresu początkowego, i dzieląc tę ostatnią kwotę przez trzy. Te dwa etapy obliczania nie znajdują zaś żadnego odzwierciedlenia we wspomnianym wzorze matematycznym.
270 Ponadto stwierdzenia tego nie może podważyć twierdzenie SRB, zgodnie z którym w maju 2021 r. opublikowała ona notę informacyjną, w której określiła przedział wskazujący ewentualne kwoty ostatecznego poziomu docelowego, a na swojej stronie internetowej – kwotę dostępnych w SRF środków finansowych. Niezależnie bowiem od kwestii, czy skarżąca rzeczywiście wiedziała o tych kwotach, same w sobie nie umożliwiały jej one zrozumienia tego, że SRB rzeczywiście zastosowała dwie operacje, o których mowa w pkt 269 powyżej, bowiem dodatkowo należy wyjaśnić, że we wzorze matematycznym wskazanym w motywie 48 zaskarżonej decyzji nawet o nich nie wspomniano.
271 Podobne niespójności mają również wpływ na sposób ustalenia współczynnika 1,35 %, który odgrywa jednak kluczową rolę we wzorze matematycznym, o jakim mowa w pkt 255 powyżej. Współczynnik ten można bowiem rozumieć w ten sposób, że uwzględnia on, oprócz innych parametrów, prognozę dotyczącą tego, jak będą ewoluować depozyty gwarantowane w pozostałych latach okresu początkowego. Jak zaś przyznała SRB na rozprawie, współczynnik ten został ustalony w sposób umożliwiający uzasadnienie wyniku obliczenia kwoty rocznego poziomu docelowego, czyli po obliczeniu przez SRB tej kwoty w zastosowaniu czterech etapów przedstawionych w pkt 257–260 powyżej, i, w szczególności, poprzez podział na trzy kwoty wynikającej z odliczenia środków finansowych dostępnych w SRF od ostatecznego poziomu docelowego. Takie postępowanie nie wynika zaś w żaden sposób z zaskarżonej decyzji.
272 Ponadto należy przypomnieć, że zgodnie z notą informacyjną ta kwota ostatecznego poziomu docelowego mieściła się w przedziale od 70 do 75 mld EUR. Przedział ten okazuje się zatem niespójny z tym zawartym w motywie 41 zaskarżonej decyzji i dotyczącym stopy wzrostu depozytów gwarantowanych z 4 % do 7 %. SRB wskazała bowiem na rozprawie, że w celu określenia rocznego poziomu docelowego wzięła pod uwagę stopę wzrostu depozytów gwarantowanych w wysokości 4 % – która była najniższą stopą w drugim przedziale – i że uzyskała ona w ten sposób szacowany ostateczny poziom docelowy w wysokości 75 mld EUR, który stanowił najwyższą wartość pierwszego przedziału. Okazuje się zatem, że istnieje rozbieżność pomiędzy tymi dwoma przedziałami. Po pierwsze bowiem, przedział odnoszący się do stopy zmian depozytów gwarantowanych obejmuje również wartości wyższe od 4 %, których zastosowanie doprowadziłoby jednak do uzyskania szacunkowej wartości ostatecznego poziomu docelowego wyższej niż kwoty zawarte w przedziale odnoszącym się do tego poziomu docelowego. Po drugie, skarżąca nie jest w stanie zrozumieć powodu, dla którego SRB włączyła do przedziału odnoszącego się do tego poziomu docelowego kwoty niższe niż 75 mld EUR. Aby bowiem osiągnąć tę kwotę, konieczne byłoby zastosowanie wartości poniżej 4 %, która nie jest jednak zawarta w przedziale odnoszącym się do stopy wzrostu depozytów gwarantowanych. W tych okolicznościach skarżący nie był w stanie określić sposobu, w jaki SRB wykorzystała przedział dotyczący stopy ewolucji tych depozytów w celu obliczenia szacunkowego ostatecznego poziomu docelowego.
273 Wynika z tego, że, jeśli chodzi o określenie rocznego poziomu docelowego, metoda rzeczywiście zastosowana przez SRB, objaśniona przez nią na rozprawie, nie odpowiada metodzie opisanej w zaskarżonej decyzji, w związku z czym rzeczywiste powody, w świetle których został ustalony ten poziom docelowy, nie mogły zostać zidentyfikowane na podstawie zaskarżonej decyzji ani przez instytucje kredytowe, ani przez Sąd.
274 W świetle powyższego należy stwierdzić, że zaskarżona decyzja jest nieprawidłowo uzasadniona w zakresie dotyczącym określenia rocznego poziomu docelowego. Należy zatem stwierdzić nieważność zaskarżonej decyzji.
C. Wniosek
275 Po przeprowadzeniu z urzędu przez Sąd badania należy stwierdzić, że zaskarżona decyzja jest obarczona wadami w uzasadnieniu dotyczącym określenia rocznego poziomu docelowego. Ponieważ wady te mogą same w sobie uzasadniać stwierdzenie nieważności tej decyzji, należy stwierdzić jej nieważność w zakresie, w jakim dotyczy ona skarżącej.
[...]
Z powyższych względów
SĄD (ósma izba w składzie powiększonym)
orzeka, co następuje:
1) Stwierdza się nieważność decyzji Jednolitej Rady ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji (SRB) SRB/ES/2021/22 z dnia 14 kwietnia 2021 r. w sprawie obliczania składek ex ante za 2021 r. na rzecz jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w zakresie, w jakim dotyczy ona Max Heinr. Sutor OHG.
2) Utrzymuje się w mocy skutki decyzji SRB/ES/2021/22 w zakresie, w jakim dotyczy ona Max Heinr. Sutor OGH, do czasu wejścia w życie, w rozsądnym terminie, który nie może przekroczyć sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia niniejszego wyroku, nowej decyzji SRB ustalającej składkę ex ante na rzecz jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji tej instytucji za okres składkowy na rok 2021.
3) SRB pokrywa własne koszty oraz koszty poniesione przez Max Heinr. Sutor OHG.
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 8 maja 2024 r.
Podpisy