Wyrok Sądu (czwarta izba w składzie powiększonym) z dnia 13 lipca 2018 r. – Bourdouvali i in. / Rada i in.

(sprawa T‑786/14)

Odpowiedzialność pozaumowna – Polityka gospodarcza i pieniężna – Program wsparcia na rzecz stabilności Cypru – Decyzja Rady Prezesów EBC w sprawie wsparcia płynnościowego na wniosek banku centralnego Cypru – Oświadczenia Eurogrupy z dnia 25 marca, 12 kwietnia, 13 maja i 13 września 2013 r. – Decyzja 2013/236/UE – Protokół ustaleń z dnia 26 kwietnia 2013 r. dotyczący szczegółowych warunków w zakresie polityki gospodarczej zawarty między Cyprem a europejskim mechanizmem stabilności – Właściwość Sądu – Dopuszczalność – Wymogi formalne – Wyczerpanie wewnętrznych środków odwoławczych – Wystarczająco istotne naruszenie normy prawnej przyznającej uprawnienia jednostkom – Prawo własności – Uzasadnione oczekiwania – Równość traktowania

1.      Skarga o odszkodowanie – Przedmiot – Roszczenie o naprawienie szkody, którą można przypisać Unii – Właściwość sądu Unii – Żądanie odszkodowania z powodu szkód wyrządzonych przez organy krajowe – Właściwość sądów krajowych

(art. 268 TFUE, art. 340 akapity drugi, trzeci, TFUE)

(zob. pkt 77–80)

2.      Skarga o odszkodowanie – Przedmiot – Żądanie naprawienia szkody spowodowanej przez Komisję lub Europejski Bank Centralny przy wykonywaniu zadań powierzonych przez traktat ustanawiający europejski mechanizm stabilności – Dopuszczalność

(art. 268 TFUE, art. 340 akapit drugi TFUE)

(zob. pkt 81)

3.      Skarga o odszkodowanie – Charakter autonomiczny – Różnica w stosunku do skargi o stwierdzenie nieważności – Status strony pozwanej – Kryteria rozstrzygające

(art. 263 TFUE, 268 TFUE, art. 340 akapit drugi TFUE)

(zob. pkt. 105–108)

4.      Skarga o odszkodowanie – Przedmiot – Żądanie naprawienia szkody spowodowanej przez Eurogrupę przy wykonywaniu uprawnień przyznanych prawem Unii – Dopuszczalność

(art. 3 TUE; art. 119 ust. 2 TFUE, art. 137 TFUE, 268 TFUE; protokół nr 14 załączony do traktatów UE i FUE, art. 1)

(zob. pkt 109)

5.      Polityka gospodarcza i pieniężna – Polityka pieniężna – Koordynacja polityk pieniężnych – Nieformalne spotkanie państw członkowskich, których walutą jest euro w ramach Eurogrupy – Przedmiot – Skład

(art. 137 TFUE; protokół nr 14 załączony do traktatów UE i FUE, art. 1; traktat ustanawiający europejski mechanizm stabilności, art. 5 ust. 1)

(zob. pkt 119–121)

6.      Polityka gospodarcza i pieniężna – Polityka gospodarcza – Koordynacja polityk gospodarczych – Europejski mechanizm stabilności – Powierzenie kompetencji w zakresie przyznania pomocy finansowej – Podleganie międzynarodowemu prawu publicznemu – Możliwość przypisania Komisji i Europejskiemu Bankowi Centralnemu popełnionych przez nie aktów na podstawie funkcji przyznanych traktatem ustanawiającym mechanizm stabilności – Wykluczenie

(traktat ustanawiający europejski mechanizm stabilności, art. 13 ust. 4)

(zob. pkt 124, 125, 166)

7.      Polityka gospodarcza i pieniężna – Polityka pieniężna – Wprowadzenie w życie – Określone środki służące przywróceniu stabilności finansowej i trwałego wzrostu gospodarczego na Cyprze – Uwzględnienie działalności banku krajowego w krajowym banku centralnym i wymiana depozytów na akcje tego ostatniego – Brak zakresu uznania przysługującego danemu państwu członkowskiemu

[art. 136 ust. 1 TFUE; decyzja Rady 2013/236, art. 2 ust. 6 lit. b), d)]

(zob. pkt 177–180, 185, 190)

8.      Polityka gospodarcza i pieniężna – Polityka gospodarcza – Koordynacja polityk gospodarczych – Europejski mechanizm stabilności – Przyznanie nowych zadań Komisji i Europejskiemu Bankowi Centralnemu – Brak wpływu na uprawnienia przyznane tym instytucjom w traktatach UE i FUE – Możliwość podniesienia, w ramach skargi o odszkodowanie, nielegalnego charakteru wykonywania tych zadań

(art. 17 ust. 1 TUE; art. 282 ust. 2 TFUE; traktat ustanawiający europejski mechanizm stabilności, art. 13 ust. 3, 4, 7)

(zob. pkt 200–203)

9.      Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Ochrona uzasadnionych oczekiwań – Przesłanki – Szczegółowe zapewnienia udzielone przez administrację – Pojęcie – Zapewnienia udzielone przez Eurogrupę – Włączenie

(zob. pkt 204, 205, 403, 426)

10.    Postępowanie sądowe – Skarga wszczynająca postępowanie – Wymogi formalne – Określenie przedmiotu sporu – Zwięzłe przedstawienie powołanych zarzutów – Skarga o naprawienie szkód, których wyrządzenie zarzuca się instytucji Unii – Elementy pozwalające ustalić zachowanie zarzucane instytucji, związek przyczynowy oraz rzeczywisty i pewny charakter wyrządzonej szkody

[statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 21akapit pierwszy; regulamin postępowania przed Sądem (1991), art. 44 ust. 1 lit. c)]

(zob. pkt 214, 215)

11.    Skarga o odszkodowanie – Charakter autonomiczny – Wyczerpanie wewnętrznych środków odwoławczych – Wyjątek – Możliwość ustalenia przez sąd Unii charakteru i zakresu podnoszonej szkody

[art. 268 TFUE, art 340 akapity drugi i trzeci TFUE; regulamin postępowania przed Sądem (1991), art. 44, § 1 lit. c)]

(zob. pkt 237–240)

12.    Odpowiedzialność pozaumowna – Przesłanki – Bezprawność – Szkoda – Związek przyczynowy – Niespełnienie jednej z przesłanek – Oddalenie skargi o odszkodowanie w całości

(art. 340 akapit drugi TFUE)

(zob. pkt 244)

13.    Polityka gospodarcza i pieniężna – Polityka gospodarcza – Koordynacja polityk gospodarczych – Europejski mechanizm stabilności – Zawarcie protokołu ustaleń przewidującego zamianę na akcje niegwarantowanych depozytów banku krajowego i tymczasowe zamrożenie innych niegwarantowanych depozytów tego banku – Zgodność z prawem własności deponentów – Ocena istnienia mniej restrykcyjnych środków – Uwzględnienie pilnego charakteru sytuacji

(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 17 ust. 1, art. 52 ust. 1; traktat ustanawiający europejski mechanizm stabilności, art. 12)

(zob. pkt 254, 281, 289, 309)

14.    Prawa podstawowe – Karta praw podstawowych Unii Europejskiej – Ograniczenie wykonywania praw i wolności przewidzianych w karcie – Warunki – Wymóg dotyczący zawarcia ograniczenia w ustawie – Zakres

(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 52 ust. 1, 3)

(zob. pkt 271)

15.    Odpowiedzialność pozaumowna – Przesłanki – Akt normatywny wiążący się z dokonywaniem wyborów technicznych i złożonych ocen – Wystarczająco istotne naruszenie normy prawnej wyższego rzędu przyznającej uprawnienia jednostkom – Wymóg oczywistego i poważnego przekroczenia granic szerokich uprawnień dyskrecjonalnych prawodawcy Unii

(art. 340 TFUE)

(zob. pkt 290)

16.    Polityka gospodarcza i pieniężna – Polityka gospodarcza – Koordynacja polityk gospodarczych – Europejski mechanizm stabilności – Zawarcie protokołu ustaleń przewidującego zamianę na akcje niegwarantowanych depozytów banku krajowego i tymczasowe zamrożenie innych niegwarantowanych depozytów tego banku – Zgodność z prawem własności deponentów – Istnienie porównywalnych sytuacji – Odmienne traktowanie innych państw członkowskich strefy euro korzystających z pomocy finansowej – Naruszenie – Przesłanki

(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 17 ust. 1; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej art. 12)

(zob. pkt 310–312)

17.    Skarga o stwierdzenie nieważności – Zarzuty – Naruszenie istotnych wymogów proceduralnych – Brak lub niewystarczający charakter uzasadnienia – Badanie z urzędu przez sąd

(art. 263 TFUE et 296 TFUE)

(zob. pkt. 389)

18.    Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Ocena obowiązku uzasadnienia w zależności od okoliczności sprawy – Konieczność wyszczególnienia wszystkich istotnych okoliczności faktycznych i prawnych – Brak

(art. 296 TFUE)

(zob. pkt. 391–394)

19.    Europejski Bank Centralny – Kompetencje Europejskiego Systemu Banków Centralnych – Określenie warunków dokapitalizowania lub restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji instytucji finansowych – Wyłączenie

(art. 282 ust. 1 TFUE; protokół nr 4 załączony do traktatów UE i FUE, art. 14.4)

(zob. pkt 414–416, 418)

20.    Akty instytucji – Charakter prawny – Określenie w świetle treści aktu – Oświadczenie zamiaru, które nie zostało opublikowane w serii L lub C Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej – Brak mocy prawnej

(zob. pkt. 419)

21.    Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Ochrona uzasadnionych oczekiwań – Przesłanki – Przyznanie pomocy prawnej znajdującemu się w trudnej sytuacji państwu członkowskiemu uzależnione od przyjęcia przez nie określonych środków w celu przywrócenia stabilności finansowej – Nienałożenie takich środków przy przyznawaniu pomocy finansowej innym państwom członkowskim – Naruszenie – Brak

(decyzja Rady 2013/236)

(zob. pkt. 431, 432)

22.    Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Równość traktowania – Pojęcie – Ciężar dowodu

(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 20, 21)

(zob. pkt 439–441)

23.    Polityka gospodarcza i pieniężna – Polityka pieniężna – Wprowadzenie w życie – Określone środki służące przywróceniu stabilności finansowej i trwałego wzrostu gospodarczego na Cyprze – Likwidacja jednego banku znajdującego się w trudnej sytuacji i dokapitalizowanie drugiego banku znajdującego się w trudnej sytuacji w drodze przekształcenia niegwarantowanych depozytów pierwszego banku w środki własne – Przejęcie przez drugi bank długu pierwszego banku z tytułu pomocy finansowej – Odmienne traktowanie posiadaczy niegwarantowanych depozytów w tych dwóch bankach w stosunku do wierzycieli posiadających roszczenia wywodzone z pomocy finansowej – Naruszenie zasady równego traktowania – Brak

(decyzja Rady 2013/236; protokół ustaleń z dnia 26 kwietnia 2013 r.)

(zob. pkt 448)

24.    Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Równość traktowania – Dyskryminacja ze względu na przynależność państwową – Zakaz – Brak możliwości zastosowania w odniesieniu do sytuacji o charakterze wyłącznie wewnętrznym dla danego państwa członkowskiego – Granice – Wkład instytucji Unii w utrzymanie lub wdrażanie takiego traktowania – Niedopuszczalność

(art. 18 TFUE)

(zob. pkt 460–462)

25.    Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Równość traktowania – Naruszenie – Pojęcie

(zob. pkt 464)

26.    Polityka gospodarcza i pieniężna – Polityka pieniężna – Wprowadzenie w życie – Określone środki służące przywróceniu stabilności finansowej i trwałego wzrostu gospodarczego na Cyprze – Likwidacja jednego banku znajdującego się w trudnej sytuacji i dokapitalizowanie drugiego banku znajdującego się w trudnej sytuacji w drodze przekształcenia niegwarantowanych depozytów pierwszego banku w środki własne – Odmienne traktowanie posiadaczy niegwarantowanych depozytów w tych dwóch bankach w stosunku do posiadaczy depozytów w oddziałach greckich tych banków – Naruszenie zasady równego traktowania – Brak

(decyzja Rady 2013/236; protokół ustaleń z dnia 26 kwietnia 2013 r.)

(zob. pkt 468–470, 472)

27.    Polityka gospodarcza i pieniężna – Polityka pieniężna – Wprowadzenie w życie – Określone środki służące przywróceniu stabilności finansowej i trwałego wzrostu gospodarczego na Cyprze – Likwidacja jednego banku znajdującego się w trudnej sytuacji i dokapitalizowanie drugiego banku znajdującego się w trudnej sytuacji w drodze przekształcenia niegwarantowanych depozytów pierwszego banku w środki własne – Przeniesienie depozytów do drugiego banku podlegającego pułapowi 100 000 EUR na deponenta – Naruszenie zasady równego traktowania – Brak

(dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 94/19, zmieniona dyrektywami 2005/1 i 2009/14, motyw 16, art. 7 § 1 bis; decyzja Rady 2013/236 protokół ustaleń z dnia 26 kwietnia 2013 r.))

(zob. pkt 481–484)

28.    Postępowanie sądowe – Dowód – Ciężar dowodu

[regulamin postępowania przed Sądem (2015), art. 85]

(zob. pkt 500)

29.    Polityka gospodarcza i pieniężna – Polityka pieniężna – Wprowadzenie w życie – Określone środki służące przywróceniu stabilności finansowej i trwałego wzrostu gospodarczego na Cyprze – Likwidacja jednego banku znajdującego się w trudnej sytuacji i dokapitalizowanie drugiego banku znajdującego się w trudnej sytuacji w drodze przekształcenia niegwarantowanych depozytów pierwszego banku w środki własne – Odmienne traktowanie posiadaczy niegwarantowanych depozytów w tych dwóch bankach w stosunku do spółek sektora bankowości spółdzielcze, które nie podlegały umorzeniu lub konwersji długu – Naruszenie zasady równego traktowania – Brak

(decyzja Rady 2013/236)

(zob. pkt 503–507)

Przedmiot

Oparte na art. 268 TFUE żądanie naprawienia szkody, którą skarżący mieli ponieść z powodu decyzji Rady Prezesów EBC z dnia 21 marca 2013 r. w sprawie wsparcia płynnościowego na wniosek banku centralnego Cypru, oświadczeń Eurogrupy z dnia 25 marca, 12 kwietnia, 13 maja i 13 września 2013 r. dotyczących Cypru, decyzji Rady 2013/236/UE z dnia 25 kwietnia 2013 r. skierowanej do Cypru w sprawie określonych środków służących przywróceniu stabilności finansowej i trwałego wzrostu gospodarczego (Dz.U. 2013, L 141, s. 32), protokołu ustaleń z dnia 26 kwietnia 2013 r. dotyczącego szczegółowych warunków w zakresie polityki gospodarczej zawartego między Cyprem a europejskim mechanizmem stabilności (ESM), a także innych aktów i zachowań Komisji, Rady, EBC i Eurogrupy związanych z przyznaniem programu pomocy finansowej Republice Cypryjskiej.

Sentencja

1) Skarga zostaje oddalona.

2) Eleni Pavlikka Bourdouvali i pozostali skarżący, których nazwiska są wymienione w załączniku, zostają obciążeni, poza ich własnymi kosztami, także kosztami poniesionymi przez Radę Unii Europejskiej, Komisję Europejską i Europejski Bank Centralny (EBC).