WYROK SĄDU (ósma izba)

z dnia 5 lipca 2012 r.(*)

EFOGR – Sekcja Gwarancji – Wydatki wyłączone z finansowania wspólnotowego – Owoce i warzywa – Rozwój obszarów wiejskich – Uchybienie terminom płatności – Wykonanie wyroku Trybunału – Powaga rzeczy osądzonej – Okres 24 miesięcy – Zasada proporcjonalności

W sprawie T‑86/08

Republika Grecka, reprezentowana początkowo przez V. Kontolaimosa, S. Charitaki i M. Tassopoulou, a następnie przez M. Tassopoulou, I. Chalkiasa i K. Tsagkaropoulosa, działających w charakterze pełnomocników,

strona skarżąca,

przeciwko

Komisji Europejskiej, reprezentowanej przez H. Tserepa‑Lacombe, działającą w charakterze pełnomocnika, wspieraną przez adwokat P. Katsimani,

strona pozwana,

mającej za przedmiot wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji 2008/68/WE z dnia 20 grudnia 2007 r. wyłączającej z finansowania wspólnotowego niektóre wydatki poniesione przez państwa członkowskie z tytułu Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) (Dz.U. 2008, L 18, s. 12) w części, w jakiej dotyczy ona niektórych wydatków poniesionych przez Republikę Grecką,

SĄD (ósma izba),

w składzie: L. Truchot, prezes, E. Martins Ribeiro i H. Kanninen (sprawozdawca), sędziowie,

sekretarz: S. Spyropoulos, administrator,

uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 22 czerwca 2011 r.,

wydaje następujący

Wyrok

 Okoliczności powstania sporu

1        Decyzją 2008/68/WE z dnia 20 grudnia 2007 r. wyłączającą z finansowania wspólnotowego niektóre wydatki poniesione przez państwa członkowskie z tytułu Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) (Dz.U. L 18, s. 12) (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”) Komisja Wspólnot Europejskich wyłączyła z finansowania wspólnotowego niektóre wydatki poniesione w szczególności przez Republikę Grecką w sektorach owoców i warzyw, środków towarzyszących na rzecz rozwoju obszarów wiejskich oraz w dziedzinie audytu finansowego.

2        Rozpatrywana skarga dotyczy następujących korekt finansowych:

–        korekty ryczałtowej w wysokości 2% kwoty pomocy w odniesieniu do przetwórstwa owoców cytrusowych za lata budżetowe 1998 i 1999, odpowiadającej całkowitej kwocie 345 259,93 EUR, z powodu „niedostatecznej kontroli – płatności dokonanych czekiem, mających negatywny wpływ na jakość przeprowadzonych kontroli”;

–        korekty ryczałtowej w wysokości 5% odnoszącej się do środków towarzyszących na rzecz rozwoju obszarów wiejskich za lata budżetowe 2003 i 2004, odpowiadającej całkowitej kwocie 1 331 047 EUR, z powodu „niedostatecznie zadowalających kontroli krzyżowych”;

–        korekty jednorazowej odnoszącej się do nieterminowych płatności za rok budżetowy 2004, w kwocie 5 279 881,28 EUR.

1.     W przedmiocie korekty finansowej zastosowanej w odniesieniu do wydatków w sektorze „Owoce i warzywa – przetwórstwo owoców cytrusowych” za lata budżetowe 1998 i 1999

3        W dniach 23–26 lutego 1999 r. i w dniach 22–24 marca 1999 r. służby Komisji przeprowadziły w Grecji kontrolę dotyczącą wydatków poniesionych przez Republikę Grecką w sektorze „Owoce i warzywa – przetwórstwo owoców cytrusowych” za lata budżetowe 1998 i 1999.

4        Pismem z dnia 16 sierpnia 1999 r. Komisja przekazała Republice Greckiej wyniki tych kontroli. Republika Grecka udzieliła odpowiedzi w dniu 1 października 1999 r.

5        W dniu 27 stycznia 2000 r. Komisja zaprosiła Republikę Grecką na dwustronne rozmowy, które odbyły się w dniu 12 kwietnia 2000 r. Protokół z tych rozmów został przekazany Republice Greckiej pismem z dnia 16 czerwca 2000 r. Republika Grecka przedstawiła swoje uwagi w piśmie z dnia 21 lipca 2000 r.

6        W dniu 6 grudnia 2001 r. Republika Grecka zwróciła się do organu pojednawczego, który przedstawił swoją opinię w dniu 25 kwietnia 2002 r.

7        Pismem z dnia 24 czerwca 2002 r. Komisja powiadomiła Republikę Grecką o swoim ostatecznym stanowisku.

8        W dniu 5 listopada 2002 r. Komisja wydała decyzję 2002/881/WE o wykluczeniu z finansowania wspólnotowego pewnych wydatków poczynionych przez państwa członkowskie z Sekcji Gwarancji EFOGR (Dz.U. L 306, s. 26).

9        W dniu 2 stycznia 2003 r. Republika Grecka złożyła w sekretariacie Trybunału skargę, w której żąda stwierdzenia nieważności decyzji 2002/881 w części, w jakiej dotyczyła ona korekt finansowych, po pierwsze, na kwotę 2 438 896,91 EUR za lata budżetowe 1997–2001 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw, po drugie, na kwotę 11 352 868 EUR za lata budżetowe 1999–2001 w odniesieniu do premii za zwierzęta dotyczących bydła, oraz po trzecie, na kwotę 22 969 271 EUR za lata budżetowe 1998 i 1999 w odniesieniu do premii za zwierzęta dotyczących owiec i kóz.

10      Wyrokiem z dnia 7 lipca 2005 r. w sprawie C‑5/03 Grecja przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑5925 (zwanym dalej „wyrokiem z dnia 7 lipca 2005 r.”), Trybunał stwierdził nieważność decyzji 2002/881 w części, w jakiej wyklucza ona z finansowania wspólnotowego kwotę 2 438 896,91 EUR odpowiadającą korekcie ryczałtowej w wysokości 2% wydatków dokonanych w sektorze owoców i warzyw.

11      W dniu 10 kwietnia 2006 r. Komisja zaprosiła Republikę Grecką na nowe dwustronne rozmowy, które odbyły się w dniu 11 maja 2006 r. Protokół z tych rozmów został przekazany Republice Greckiej w dniu 2 czerwca 2006 r. Republika Grecka przedstawiła swoje uwagi w dniu 13 lipca 2006 r.

12      Pismem z dnia 2 lutego 2007 r. Komisja zaproponowała Republice Greckiej zastosowanie wobec niej korekty finansowej opartej wyłącznie na niemożności przeprowadzenia powtórnej kontroli.

13      Po uzyskaniu opinii organu pojednawczego z dnia 17 lipca 2007 r. Komisja w piśmie z dnia 14 sierpnia 2007 r. przedstawiła Republice Greckiej swoje ostateczne stanowisko, które zostało powtórzone w pkt 4.3.5 sprawozdania podsumowującego Komisji z dnia 3 września 2007 r. w sprawie wyników kontroli rozliczania rachunków Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej EFOGR zgodnie z art. 5 ust. 2 lit. c) rozporządzenia Rady (EWG) nr 729/70 z dnia 21 kwietnia 1970 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej (Dz.U. L 94, s. 13) i z art. 7 ust. 4 rozporządzenia Rady (WE) nr 1258/1999 z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej (Dz.U. L 160, s. 103) (zwanego dalej „sprawozdaniem podsumowującym”).

2.     W przedmiocie korekty finansowej zastosowanej do wydatków w sektorze środków towarzyszących na rzecz rozwoju obszarów wiejskich za lata budżetowe 2003 i 2004

14      Od dnia 28 lutego do dnia 4 marca 2005 r. służby Komisji przeprowadziły w Grecji kontrole dotyczące środków towarzyszących na rzecz rozwoju obszarów wiejskich w odniesieniu do „agrośrodowiska” i „zalesiania gruntów rolnych”.

15      Pismem z dnia 4 lipca 2005 r. Komisja powiadomiła Republikę Grecką o wynikach tych kontroli. Republika Grecka udzieliła odpowiedzi pismem z dnia 5 września 2005 r.

16      Pismem z dnia 19 stycznia 2006 r. Komisja zaprosiła Republikę Grecką na dwustronne rozmowy, które odbyły się w dniu 21 lutego 2006 r. Protokół z tego dwustronnego spotkania został przekazany Republice Greckiej w dniu 28 marca 2006 r. Republika Grecka przedstawiła swoje uwagi w piśmie z dnia 28 kwietnia 2006 r.

17      Pismem z dnia 3 października 2006 r. Komisja oficjalnie poinformowała Republikę Grecką o szacunkowej kwocie proponowanej korekty, a mianowicie 1 331 047 EUR za lata budżetowe 2003 i 2004.

18      W dniu 13 listopada 2006 r. Republika Grecka zwróciła się do organu pojednawczego, który przedstawił swoją opinię w dniu 19 marca 2007 r.

19      Pismem z dnia 31 lipca 2007 r. Komisja powiadomiła Republikę Grecką o swoim ostatecznym stanowisku, które zostało powtórzone w pkt 16.3.5 sprawozdania podsumowującego.

3.     W przedmiocie korekty finansowej zastosowanej w dziedzinie audytu finansowego za rok budżetowy 2004

20      W piśmie z dnia 25 maja 2005 r. Komisja stwierdziła, że Republika Grecka uchybiła przepisanym terminom płatności w okresie między dniem 16 października 2003 r. a dniem 31 lipca 2004 r. oraz w sierpniu, we wrześniu i w październiku 2004 r. Republika Grecka udzieliła odpowiedzi pismem z dnia 4 lipca 2005 r.

21      W dniu 2 grudnia 2005 r. Komisja zaprosiła Republikę Grecką na dwustronne rozmowy, które odbyły się w dniu 12 stycznia 2006 r. Protokół z tych rozmów został przekazany Republice Greckiej pismem z dnia 15 marca 2006 r. Republika Grecka udzieliła odpowiedzi pismem z dnia 2 maja 2006 r.

22      W dniu 17 stycznia 2007 r. Republika Grecka zwróciła się do organu pojednawczego, który przedstawił swoją opinię w dniu 21 maja 2007 r.

23      Pismem z dnia 20 sierpnia 2007 r. Komisja powiadomiła Republikę Grecką o swoim ostatecznym stanowisku, które zostało powtórzone w pkt 17.1.5 sprawozdania podsumowującego.

 Przebieg postępowania i żądania stron

24      Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 19 lutego 2008 r. Republika Grecka wniosła skargę w niniejszej sprawie.

25      Na podstawie sprawozdania sędziego Sąd (ósma izba) postanowił otworzyć postępowanie ustne i w ramach środków organizacji postępowania przewidzianych w art. 64 regulaminu postępowania zadał stronom pytania na piśmie oraz zwrócił się o przedstawienie dokumentów. Strony zastosowały się do tych żądań.

26      Strony zostały wysłuchane w przedmiocie ich żądań oraz udzieliły odpowiedzi na pytania Sądu podczas rozprawy, która odbyła się w dniu 22 czerwca 2011 r.

27      Republika Grecka wnosi do Sądu o:

–        stwierdzenie nieważności lub zmianę zaskarżonej decyzji w części, w której nakłada ona korekty finansowe na Republikę Grecką;

–        obciążenie Komisji kosztami postępowania.

28      Komisja wnosi do Sądu o:

–        oddalenie skargi;

–        obciążenie Republiki Greckiej kosztami postępowania.

 Co do prawa

1.     W przedmiocie korekty finansowej zastosowanej w odniesieniu do wydatków w sektorze „Owoce i warzywa – przetwórstwo owoców cytrusowych”

29      Republika Grecka podnosi dwa zarzuty dotyczące korekty finansowej zastosowanej do wydatków w sektorze „Owoce i warzywa – przetwórstwo owoców cytrusowych”. Zarzut pierwszy odnosi się do naruszenia art. 233 WE, powagi rzeczy odsądzonej, rozporządzeń wspólnotowych i wytycznych w dziedzinie rozliczania rachunków. Zarzut drugi dotyczy błędnej oceny okoliczności faktycznych, niewystarczającego uzasadnienia, naruszenia zasady proporcjonalności i granic swobodnego uznania.

 W przedmiocie zarzutu pierwszego, dotyczącego naruszenia art. 233 WE, powagi rzeczy osądzonej, rozporządzeń wspólnotowych i wytycznych w dziedzinie rozliczania rachunków

30      W ramach zarzutu pierwszego skarżąca podnosi w istocie trzy zastrzeżenia. Po pierwsze, skarżąca wskazuje, że w ww. w pkt 10 wyroku z dnia 7 lipca 2005 r. Trybunał ostatecznie rozstrzygnął spór, wobec czego Komisja nie może nałożyć nowej korekty finansowej. Po drugie, według skarżącej Komisja niesłusznie uznała, że bieg terminu 24 miesięcy przewidzianego w art. 5 rozporządzenia nr 729/70 został zapoczątkowany przez pismo z dnia 16 sierpnia 1999 r., które nie zawierało oceny wydatków z naruszeniem w art. 8 ust. 1 akapit pierwszy rozporządzenia Komisji (WE) nr 1663/95 z dnia 7 lipca 1995 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia nr 729/70 w odniesieniu do procedury rozliczania rachunków Sekcji Gwarancji EFOGR (Dz.U. L 158, s. 6). Po trzecie, Komisja nie mogła zastosować korekty ryczałtowej w wysokości 2% w wypadku wadliwego przeprowadzenia powtórnej kontroli.

 W przedmiocie zastrzeżenia pierwszego, jakoby w następstwie ww. w pkt 10 wyroku z dnia 7 lipca 2005 r. Komisja nie mogła nałożyć nowej korekty finansowej

31      Republika Grecka przypomina, że w ww. w pkt 10 wyroku z dnia 7 lipca 2005 r. Trybunał stwierdził nieważność decyzji 2002/881 ze względu na fakt, iż spośród czterech stwierdzonych przez Komisję naruszeń dwa zostały stwierdzone bezzasadnie, a mianowicie niedostateczna kontrola dostaw niektórych owoców cytrusowych i niezachowywanie dokumentów dotyczących ilości dostarczonych towarów (kwitów wagowych). Wobec tego według skarżącej Trybunał rozstrzygnął ostatecznie kwestię będącą przedmiotem sporu pomiędzy nią a Komisją. Zdaniem Republiki Greckiej, choć bowiem Trybunał uznał, że pozostałe dwa uchybienia stwierdzone przez Komisję, a mianowicie płatność pomocy dokonana czekiem i niewypłacenie pomocy niektórym producentom w wyznaczonych terminach, wystarczają, aby uzasadnić decyzję Komisji o nałożeniu korekt, nie stwierdził on jednak nieważności decyzji 2002/881. W konsekwencji w opinii Republiki Greckiej w następstwie ww. w pkt 10 wyroku z dnia 7 lipca 2005 r. Komisja nie mogła powtórzyć procedury rozliczania rachunków w celu zastosowania nowej korekty finansowej.

32      Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, jeśli sąd wspólnotowy stwierdza nieważność aktu danej instytucji, art. 233 WE nakłada na tę instytucję obowiązek podjęcia środków koniecznych do wykonania tego wyroku. W tym względzie Trybunał i Sąd wyjaśniły, że aby podporządkować się wyrokowi i zapewnić jego pełne wykonanie, instytucja ta jest zobowiązana do uwzględnienia nie tylko sentencji wyroku, ale również uzasadnienia prowadzącego do jego wydania, które stanowi nieodzowny element tego wyroku w tym znaczeniu, że jest niezbędne do określenia dokładnego znaczenia tego, co zostało orzeczone w sentencji. To właśnie bowiem uzasadnienie, po pierwsze, precyzyjnie wskazuje przepis uznany za niezgodny z prawem, a po drugie, przedstawia szczegółowo względy, z powodu których orzeczono w sentencji niezgodność z prawem i które zainteresowana instytucja powinna uwzględnić przy zastąpieniu aktu, którego nieważność została stwierdzona (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 26 kwietnia 1988 r. w sprawach połączonych 97/86, 99/86, 193/86 i 215/86 Asteris i in. przeciwko Komisji, Rec. s. 2181, pkt 27; postanowienie Sądu z dnia 24 kwietnia 2007 r. w sprawie T‑132/06 Gorostiaga Atxalandabaso przeciwko Parlamentowi, niepublikowane w Zbiorze, pkt 28; wyrok Sądu z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie T‑301/01 Alitalia przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑1753, pkt 97, 98).

33      Należy również wskazać, że Trybunał wielokrotnie przypominał, po pierwsze, znaczenie, jakie zasada powagi rzeczy osądzonej ma zarówno w porządku prawnym Unii, jak i w krajowych porządkach prawnych (wyroki Trybunału: z dnia 30 września 2003 r. w sprawie C‑224/01 Köbler, Rec. s. I‑10239, pkt 38; z dnia 16 marca 2006 r. w sprawie C‑234/04 Kapferer, Zb.Orz. s. I‑2585, pkt 20; z dnia 29 marca 2011 r. w sprawie C‑352/09 ThyssenKrupp Nirosta przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑2359, pkt 123), a po drugie, że powaga rzeczy osądzonej dotyczy jedynie tych kwestii faktycznych i prawnych, które rzeczywiście lub siłą rzeczy zostały rozstrzygnięte w danym orzeczeniu sądowym (ww. wyrok w sprawie ThyssenKrupp Nirosta przeciwko Komisji, pkt 123 i przytoczone tam orzecznictwo).

34      W niniejszym wypadku decyzją 2002/881 Komisja zastosowała korektę ryczałtową w wysokości 2% do wydatków dokonanych przez Republikę Grecką w sektorze owoców i warzyw, jako podstawę przyjmując cztery uchybienia, a mianowicie płatności pomocy dokonane czekiem, niewypłacenie pomocy niektórym producentom w przewidzianych terminach, niedostateczną kontrolę przy dostawie niektórych owoców cytrusowych oraz niezachowywanie kwitów wagowych.

35      W ww. w pkt 10 wyroku z dnia 7 lipca 2005 r. w pkt 34–43 zostało wskazane, że spośród czterech uchybień stwierdzonych przez Komisję we wspomnianej decyzji dwa zostały stwierdzone zasadnie, a mianowicie płatności pomocy dokonane czekiem i niewypłacenie pomocy niektórym producentom w przewidzianych terminach. W pkt 36 wspomnianego wyroku Trybunał wskazuje w szczególności, że „sporne wydatki nie zostały dokonane zgodnie z zasadami wspólnotowymi. Stąd Komisja słusznie wykluczyła te wydatki z finansowania wspólnotowego”.

36      Ze względu na to, że dwa spośród czterech uchybień wskazanych przez Komisję zostały wskazane bezzasadnie (ww. w pkt 10 wyrok z dnia 7 lipca 2005 r., pkt 44–53) i że wobec tego, jak stwierdził Trybunał, korekta ryczałtowa w wysokości 2% została zastosowana „na podstawie uzasadnienia, które nie było wystarczające”, stwierdzona została nieważność decyzji 2002/881 w części, w której wykluczała ona z finansowania wspólnotowego 2% wydatków dokonanych w sektorze owoców i warzyw (ww. w pkt 10 wyrok z dnia 7 lipca 2005 r., pkt 54, 55).

37      Wbrew temu, co twierdzi Republika Grecka, jak wynika z pkt 35 powyżej, w ww. w pkt 10 wyroku z dnia 7 lipca 2005 r. Trybunał nie stwierdził, że dwa uchybienia, których wskazanie uznane zostało za zasadne, nie mogły być podstawą zastosowania korekty finansowej.

38      Należy zauważyć w tym względzie, że ponieważ jako podstawę decyzji 2002/881 Komisja przyjęła stwierdzenie czterech uchybień, spośród których dwa zostały uznane przez Trybunał w ww. w pkt 10 wyroku z dnia 7 lipca 2005 r. za stwierdzone bezzasadnie, Trybunał nie był uprawniony do zastąpienia Komisji w celu zdecydowania, jakie konsekwencje należy wyciągnąć ze względu na dwa naruszenia, których stwierdzenie uznał on za zasadne w odniesieniu do zastosowania korekty finansowej (zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 30 września 2003 r. w sprawie T‑196/01 Aristoteleio Panepistimio Thessalonikis przeciwko Komisji, Rec. s. II‑3987, pkt 224, 225).

39      Wniosku tego nie podważa wyrok Sądu z dnia 11 czerwca 2009 r. w sprawie T‑33/07 Grecja przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, potwierdzony wyrokiem Trybunału z dnia 7 kwietnia 2011 r. w sprawie C‑321/09 P, niepublikowanym w Zbiorze, na który Republika Grecka powołała się na rozprawie. W sprawie Grecja przeciwko Komisji zakończonej ww. wyrokiem z dnia 11 czerwca 2009 r. Sąd orzekł bowiem, że spośród czterech uchybień stwierdzonych przez Komisję bezzasadnie zostało stwierdzone jedno, które nie stanowiło „elementu istotnego”, lecz „element nieistotny”, podczas gdy pozostałe uchybienia stanowiły „zasadnicze nieprawidłowości”, a następnie orzekł, że nie ma podstaw do unieważnienia decyzji Komisji (ww. wyrok z dnia 11 czerwca w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 211, 212). Natomiast w niniejszej sprawie ani w raporcie podsumowującym, ani w ostatecznym stanowisku Komisji nie ma wzmianki o nieistotnym charakterze stwierdzonego naruszenia w odniesieniu do płatności dokonanej czekiem.

40      Należy również dodać, że – wbrew temu, co utrzymuje Republika Grecka, w żaden sposób nie popierając jednak swoich twierdzeń – prawo Unii nie sprzeciwia się ponownemu podjęciu procedury rozliczania rachunków w wypadku stwierdzenia nieważności decyzji Komisji wydanej w wyniku takiej procedury. Artykuł 5 ust. 2 lit. c) akapit piąty rozporządzenia nr 729/70, zmienionego rozporządzeniem Rady (WE) nr 1287/95 z dnia 22 maja 1995 r. (Dz.U. L 125, s. 1), zgodnie z którym „[o]dmowa finansowania nie może dotyczyć wydatków poniesionych wcześniej niż przed 24 miesiącami poprzedzającymi przekazanie przez Komisję zainteresowanemu państwu członkowskiemu pisemnego zawiadomienia o wynikach przeprowadzonych [przez Komisję] kontroli” [tłumaczenie nieoficjalne, podobnie jak wszystkie cytaty z tego rozporządzenia poniżej], nie uniemożliwia ponownego podjęcia procedury rozliczania rachunków, jeżeli – po stwierdzeniu nieważności decyzji 2002/881 – nowa korekta finansowa zastosowana przez Komisję również dotyczy wydatków poniesionych w trakcie 24 miesięcy poprzedzających przekazanie Republice Greckiej wyników kontroli.

41      Co się tyczy argumentu Republiki Greckiej, jakoby okres 24 miesięcy przewidziany w art. 5 ust. 2 lit. c) rozporządzenia nr 729/70 nie mógł być liczony od daty pisma z dnia 16 sierpnia 1999 r. ze względu na stwierdzenie przez Trybunał nieważności całej procedury rozliczania rachunków, należy stwierdzić, iż – wbrew temu, co twierdzi Republika Grecka – w ww. w pkt 10 wyroku z dnia 7 lipca 2005 r. Trybunał nie wypowiedział się w przedmiocie procedury rozliczania rachunków, w wyniku której została wydana decyzja 2002/881.

42      Skoro bowiem postępowanie mające na celu zastąpienie aktu, którego nieważność stwierdzono, może zostać podjęte na nowo właśnie od tego momentu, w którym wystąpiła niezgodność z prawem (wyrok Trybunału z dnia 3 października 2000 r. w sprawie C‑458/98 P Industrie des poudres sphériques przeciwko Radzie, Rec. s. I‑8147, pkt 82; ww. w pkt 32 postanowienie w sprawie Gorostiaga Atxalandabaso przeciwko Parlamentowi, pkt 30; ww. w pkt 32 wyrok w sprawie Alitalia przeciwko Komisji, pkt 99), stwierdzenie nieważności rzeczonego aktu nie dotyka wszystkich wcześniejszych aktów w ramach tego postępowania. Jeżeli w niniejszej sprawie Komisja ponownie podjęła postępowanie na etapie wezwania na nowe dwustronne spotkanie, które odbyło się w dniu 11 maja 2006 r., zrobiła to, jak sama wskazuje, w celu umożliwienia Republice Greckiej przedstawienia jej uwag w następstwie stwierdzenia nieważności decyzji 2002/881 w ww. w pkt 10 wyroku z dnia 7 lipca 2005 r.

43      Z powyższego wynika więc, że przyjmując w zaskarżonej decyzji płatności pomocy dokonane czekiem jako podstawę korekty finansowej zastosowanej do wydatków poniesionych w sektorze owoców i warzyw za lata budżetowe 1998 i 1999, Komisja nie naruszyła ani art. 233 WE, ani zasady powagi rzeczy osądzonej.

44      Zastrzeżenie pierwsze należy zatem oddalić.

 W przedmiocie zastrzeżenia drugiego, zgodnie z którym okres 24 miesięcy przewidziany w art. 5 rozporządzenia nr 729/70 nie może być liczony od daty pisma z dnia 16 sierpnia 1999 r. ze względu na okoliczność, iż pismo to nie zawiera oceny wydatków z naruszeniem art. 8 ust. 1 akapit pierwszy rozporządzenia nr 1663/95

45      Według Republiki Greckiej Komisja nie może przyjąć daty 16 sierpnia 1999 r. jako momentu, od którego liczony jest okres 24 miesięcy przewidziany w art. 5 ust. 2 lit. c) rozporządzenia nr 729/70, zmienionego rozporządzeniem nr 1287/95, ponieważ pismo z dnia 16 sierpnia 1999 r. nie zawiera „oceny wydatków” z naruszeniem art. 8 ust. 1 akapit pierwszy rozporządzenia nr 1663/95.

46      W pisemnej odpowiedzi na pytania Sądu oraz na rozprawie Komisja stwierdziła, że minął termin, w którym Republika Grecka mogła podnieść niniejsze zastrzeżenie, ponieważ kwestia treści pisma z dnia 16 sierpnia 1999 r. została rozstrzygnięta przez Trybunał w postępowaniu, w wyniku którego został wydany ww. w pkt 10 wyrok z dnia 7 lipca 2005 r.

47      Jest bezsporne między stronami, że Republika Grecka nie podniosła niniejszego zastrzeżenia w postępowaniu zakończonym ww. w pkt 10 wyrokiem z dnia 7 lipca 2005 r. Komisja nie może zatem utrzymywać, że kwestia treści pisma z dnia 16 sierpnia 1999 r. została ostatecznie rozstrzygnięta przez Trybunał w ramach postępowania, w wyniku którego został wydany ww. w pkt 10 wyrok z dnia 7 lipca 2005 r.

48      Na rozprawie Republika Grecka stwierdziła, że w ramach postępowania, w wyniku którego został wydany ww. w pkt 10 wyrok z dnia 7 lipca 2005 r., podniosła wszystkie zarzuty, które uważała za potrzebne. W tym względzie wskazała ona w istocie, że odpowiedź na pytanie, czy pismo w sprawie przedstawienia wyników kontroli powinno było zawierać ocenę wydatków, nie była istotna w momencie wniesienia jej skargi do Trybunału. Skarżąca wyjaśniła, że niniejsze zastrzeżenie mogła podnieść dopiero po wydaniu wyroku z dnia 24 lutego 2005 r. w sprawie C‑300/02 Grecja przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑1341 (zwanego dalej „wyrokiem z dnia 24 lutego 2005 r.”), w którym Trybunał po raz pierwszy orzekł, że na podstawie art. 8 rozporządzenia nr 1663/95 pismo w sprawie przedstawienia przez Komisję wyniku kontroli powinno zawierać ocenę wydatków.

49      Taka argumentacja Republiki Greckiej nie może zostać uwzględniona. Wykładnia przepisu prawa Unii dokonana przez Trybunał wyjaśnia i precyzuje w razie potrzeby znaczenie oraz zakres tego przepisu, tak jak powinien lub powinien był on być rozumiany i stosowany od chwili jego wejścia w życie. Z powyższego wynika, że zinterpretowany w ten sposób przepis może i powinien być stosowany również do stosunków prawnych powstałych przed wydaniem wyroku Trybunału (zob. podobnie i analogicznie, w odniesieniu do skutków w czasie wykładni dokonanej przez Trybunał w ramach właściwości przyznanej mu w art. 234 WE, wyroki Trybunału: z dnia 27 marca 1980 r. w sprawie 61/79 Denkavit italiana, Rec. s. 1205, pkt 16; z dnia 11 sierpnia 1995 r. w sprawach połączonych od C‑367/93 do C‑377/93 Roders i in., Rec. s. I‑2229, pkt 42). Republika Grecka nie może więc powoływać się na okoliczność, iż ww. w pkt 48 wyrok z dnia 24 lutego 2005 r. jest późniejszy niż skarga wniesiona w sprawie zakończonej ww. w pkt 10 wyrokiem z dnia 7 lipca 2005 r. w celu uzasadnienia braku możliwości podniesienia przez nią niniejszego zastrzeżenia w ramach rzeczonej skargi.

50      Wobec powyższego Republika Grecka, nie podnosząc niniejszego zastrzeżenia w postępowaniu, w wyniku którego wydany został ww. w pkt 10 wyrok z dnia 7 lipca 2005 r., utraciła możliwość podniesienia go w terminie późniejszym, po upływie terminu do wniesienia skargi na decyzję 2002/881.

51      Jak zostało wspomniane w pkt 41 i 42 powyżej, Trybunał nie wypowiedział się w przedmiocie procedury rozliczenia rachunków, w wyniku której została wydana decyzja 2002/881, wobec czego po tym, jak została stwierdzona nieważność tej decyzji, Komisja mogła na nowo podjąć procedurę rozliczenia rachunków poprzez wezwanie Republiki Greckiej na nowe dwustronne rozmowy, bez kwestionowania wcześniejszych aktów w ramach tego postępowania. Stwierdzenie nieważności decyzji 2002/881 nie dotyczyło zatem pisma z dnia 16 sierpnia 1999 r., w którym Komisja przedstawiła wynik swoich kontroli.

52      Z powyższego wynika, że zaskarżona decyzja została wydana w następstwie procedury będącej częściowo procedurą, w wyniku której została wydana decyzja 2002/881.

53      Wobec tego umożliwienie Republice Greckiej, w ramach rozpatrywanej niniejszym skargi, podniesienia zastrzeżenia dotyczącego aktu postępowania, który nie został objęty stwierdzeniem nieważności decyzji 2002/881, chociaż nic nie stało na przeszkodzie podniesieniu tego zastrzeżenia przed Trybunałem w ramach postępowania zakończonego ww. w pkt 10 wyrokiem z dnia 7 lipca 2005 r., byłoby równoznaczne z umożliwieniem jej nieprzestrzegania terminu na wniesienie skargi przeciwko decyzji 2002/881.

54      Tymczasem zgodnie z utrwalonym orzecznictwem ścisłe stosowanie przepisów Unii dotyczących terminów odpowiada wymogom pewności prawa oraz konieczności zapobieżenia jakiejkolwiek dyskryminacji lub jakiemukolwiek arbitralnemu traktowaniu w ramach wymiaru sprawiedliwości (zob. podobnie postanowienie Trybunału z dnia 16 listopada 2010 r. w sprawie C‑73/10 P Internationale Fruchtimport Gesellschaft Weichert przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑11535, pkt 49).

55      W konsekwencji zastrzeżenie drugie należy odrzucić jako niedopuszczalne.

 W przedmiocie zastrzeżenia trzeciego, zgodnie z którym korekta ryczałtowa w wysokości 2% nie może zostać zastosowana w wypadku wadliwego przeprowadzenia powtórnej kontroli

56      Republika Grecka twierdzi, że korekta finansowa nie może być zastosowana, jeżeli państwo członkowskie jedynie w wadliwy sposób przeprowadziło powtórną kontrolę. Wyłącznie całkowite pominięcie takiej kontroli uzasadnia jej zdaniem zastosowanie korekty ryczałtowej w wysokości 2%.

57      Przy założeniu, że kontrola sposobu dokonania płatności pomocy stanowi konstytutywny element powtórnej kontroli, należy stwierdzić, że sama okoliczność, iż płatność dokonana czekiem miała miejsce w wypadku niektórych wypłat, nie zaś w wypadku wszystkich, nie wystarcza, aby wykazać, że Republika Grecka jedynie przeprowadziła wadliwą kontrolę sposobu wypłaty tej pomocy. W tym względzie Komisja twierdzi, iż Republika Grecka „nigdy nie sprawdziła”, czy sposób dokonania płatności pomocy był prawidłowy, czego Republika Grecka nie podważa w sposób umotywowany, ograniczając się do twierdzenia, że przeprowadzone kontrole były po prostu wadliwe i że wobec tego twierdzenie Komisji jest „oczywiście błędne”.

58      W tych okolicznościach należy oddalić zastrzeżenie trzecie oraz, w konsekwencji, zarzut pierwszy.

 W przedmiocie zarzutu drugiego, dotyczącego błędnej oceny okoliczności faktycznych, niewystarczającego uzasadnienia oraz naruszenia zasady proporcjonalności i granic swobodnego uznania

59      Rozpatrywany zarzut składa się z dwóch części. Część pierwsza dotyczy błędnej oceny okoliczności faktycznych i niewystarczającego uzasadnienia. Część druga odnosi się do naruszenia zasady proporcjonalności i granic swobodnego uznania.

 W przedmiocie części pierwszej, dotyczącej błędnej oceny okoliczności faktycznych i niewystarczającego uzasadnienia

60      Co się tyczy uzasadnienia zaskarżonej decyzji, kwestionowanego przez skarżącą w ramach rozpatrywanej części zarzutu, należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w szczególnym kontekście wydawania decyzji odnoszących się do rozliczania rachunków EFOGR uzasadnienie decyzji winno być uznane za dostateczne, jeżeli państwo członkowskie będące adresatem decyzji jest ściśle zaangażowane w proces jej wydawania i zna powody, dla których Komisja odmawia obciążenia EFOGR sporną kwotą (zob. wyroki Trybunału: z dnia 21 marca 2002 r. w sprawie C‑130/99 Hiszpania przeciwko Komisji, Rec. s. I‑3005, pkt 126; z dnia 14 kwietnia 2005 r. w sprawie C‑335/03 Portugalia przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑2955, pkt 84 i przytoczone tam orzecznictwo; wyrok Sądu z dnia 10 lipca 2009 r. w sprawie T‑373/05 Włochy przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 51).

61      Tymczasem przy założeniu, że skarżąca zarzuca Komisji niewskazanie przyczyn leżących u podstaw zastosowanej korekty, należy przede wszystkim stwierdzić, że pkt 4.3 sprawozdania podsumowującego, do którego zaskarżona decyzja odsyła w sposób wyraźny, wskazuje różne etapy postępowania administracyjnego przeprowadzonego przed służbami Komisji, w które to etapy Republika Grecka była ściśle zaangażowana. Następnie zaskarżona decyzja wskazuje wyraźnie jako przyczynę korekty „płatności dokonane czekiem, mające negatywny wpływ na jakość przeprowadzonych kontroli” oraz odsyła do sprawozdania podsumowującego, którego pkt 4.3.5, przedstawiający ostateczne stanowisko Komisji, oznajmia wyraźnie, że „[n]iniejsza korekta finansowa jest uzasadniona słabością systemu kontroli, w ramach którego władze greckie zezwoliły na płatności dokonywane czekiem”.

62      W tych okolicznościach skarżąca nie może utrzymywać, że uzasadnienie zaskarżonej decyzji jest „niejasne i niewystarczające”.

63      Jeśli chodzi o rzekomo błędną ocenę okoliczności faktycznych, Republika Grecka podnosi, że zaskarżona decyzja jest niezgodna z prawem, ponieważ opiera się na twierdzeniu, że stosowanie płatności dokonywanych czekiem „nie było rzadkością”, gdy tymczasem, po pierwsze, jedynie niektórzy członkowie organizacji producentów otrzymywali płatności dokonywane czekiem, po drugie, uregulowania krajowe w tej dziedzinie były zgodne z uregulowaniami wspólnotowymi, po trzecie, płatności pomocy za rok gospodarczy 1997/1998 zostały dokonane na rzecz wszystkich członków organizacji producentów.

64      Należy przypomnieć, że w niniejszym wypadku Komisja uzasadniła zastosowanie korekty finansowej dotyczącej roku gospodarczego 1997/1998 w sektorze „Owoce i warzywa – przetwórstwo owoców cytrusowych” przyczyną określoną jako „[n]iedostateczna kontrola” i „płatności dokonane czekiem, mające negatywny wpływ na jakość przeprowadzonych kontroli”.

65      Jak słusznie wskazuje Komisja, w ww. w pkt 10 wyroku z dnia 7 lipca 2005 r. Trybunał orzekł już, że ze względu na płatności dokonane czekiem na rzecz niektórych producentów sporne wydatki nie zostały dokonane zgodnie z zasadami wspólnotowymi i że wobec tego Komisja decyzją 2002/881 słusznie wykluczyła te wydatki z finansowania wspólnotowego.

66      Republika Grecka nie zaprzecza zresztą, że niektórym członkom organizacji producentów pomoc została wypłacona czekiem, utrzymuje jednak, iż uregulowania krajowe w tej dziedzinie były zgodne z uregulowaniami wspólnotowymi i że – pomimo płatności dokonanej w niektórych wypadkach czekiem – wszyscy członkowie organizacji producentów otrzymali pomoc.

67      Jednak, po pierwsze, twierdzenie, jakoby uregulowania krajowe były zgodne z uregulowaniami wspólnotowymi, nie podaje w wątpliwość ustalenia, że płatności były dokonywane czekiem. Po drugie, należy stwierdzić, że w pkt 4.3.1.1 sprawozdania podsumowującego Komisja wskazuje, iż pierwszy okólnik międzyministerialny, nakazujący, aby płatności były dokonywane przelewem, został wydany po roku gospodarczym 1997/1998, i że Komisja na tej podstawie dochodzi do wniosku, iż w trakcie tego roku gospodarczego nie było rzeczą niezwykłą wypłacanie pomocy w sposób inny niż przelewem bankowym lub pocztowym, którego to twierdzenia Komisji Republika Grecka nie zdołała podważyć ani w skardze, ani w replice.

68      Co się tyczy argumentu Republiki Greckiej, jakoby pomimo że pomoc była wypłacana czekiem, osiągnięty został cel zakładany w art. 15 ust. 2 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1169/97 z dnia 26 czerwca 1997 r. dotyczącego sposobu stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 2002/96 wprowadzającego program pomocy wspólnotowej dla producentów niektórych owoców cytrusowych (Dz.U. L 169, s. 15), a mianowicie otrzymanie przez producentów pomocy w stosownych terminach, argument taki należy uznać za bezskuteczny, ponieważ płatności muszą być zgodne z uregulowaniami wspólnotowymi, aby były finansowane przez EFOGR (zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 9 kwietnia 2008 r. w sprawie T‑364/04 Grecja przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 69).

69      Republika Grecka nie może zatem twierdzić, że Komisja popełniła błąd w ocenie okoliczności faktycznych.

70      Z powyższego wynika, że pierwszą część zarzutu należy oddalić.

 W przedmiocie części drugiej zarzutu, dotyczącej naruszenia zasady proporcjonalności i granic swobodnego uznania

71      Według Republiki Greckiej Komisja zastosowała korektę w wysokości w sposób oczywisty nadmiernej, jeżeli weźmie się pod uwagę straty poniesione jakoby przez EFOGR ze względu na płatność pomocy czekiem dokonaną na rzecz niektórych członków organizacji producentów.

72      Należy przypomnieć, że w odniesieniu do wysokości korekty finansowej Komisja może nawet odmówić obciążenia EFOGR całością spornych wydatków, jeżeli stwierdzi, że nie istnieją wystarczające mechanizmy kontroli (wyrok Trybunału z dnia 20 września 2001 r. w sprawie C‑263/98 Belgia przeciwko Komisji, Rec. s. I‑6063, pkt 125; ww. w pkt 39 wyrok w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 140). Komisja musi jednak przestrzegać zasady proporcjonalności, która wymaga, aby akty wydawane przez instytucje nie przekraczały granic tego, co jest stosowne i konieczne do realizacji wyznaczonego celu (wyrok Trybunału z dnia 17 maja 1984 r. w sprawie 15/83 Denkavit Nederland, Rec. s. 2171, pkt 25). Jeżeli w ramach spoczywającego na niej zadania rozliczania rachunków Komisja stara się, zamiast odmówić finansowania całości wydatków, ustalić zasady służące odróżnieniu – na podstawie stopnia ryzyka, jakie przedstawiają one dla EFOGR – rozmaitych poziomów zaniedbania kontroli, państwo członkowskie winno wykazać, że kryteria te są arbitralne i niesprawiedliwe (wyrok Trybunału z dnia 4 lipca 1996 r. w sprawie C‑50/94 Grecja przeciwko Komisji, Rec. s. I‑3331, pkt 28; ww. w pkt 39 wyrok w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 140).

73      Co się tyczy rodzaju zastosowanej w niniejszym wypadku korekty, należy wskazać, że w świetle dokumentu Komisji nr VI/5330/97 z dnia 23 grudnia 1997 r., zatytułowanego „Wytyczne dotyczące obliczania skutków finansowych podczas przygotowania decyzji o rozliczaniu rachunków Sekcji Gwarancji EFOGR” (zwanego dalej „dokumentem nr VI/5330/97”), jeżeli nie ma możliwości dokonania precyzyjnej oceny strat poniesionych przez Wspólnotę Europejską, Komisja może zastosować korektę ryczałtową (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 18 września 2003 r. w sprawie C‑346/00 Zjednoczone Królestwo przeciwko Komisji, Rec. s. I‑9293, pkt 53; wyrok Sądu z dnia 30 kwietnia 2009 r. w sprawie T‑281/06 Hiszpania przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 66).

74      W szczególności, zgodnie z dokumentem nr VI/5330/97, w wypadku gdy państwo członkowskie właściwie przeprowadziło kontrole kluczowe, ale zupełnie zaniedbało przeprowadzenie jednej lub więcej kontroli powtórnych, należy zastosować korektę w wysokości 2% ze względu na niewielkie ryzyko straty po stronie EFOGR i niewielką wagę naruszenia. Natomiast w wypadku gdy państwo członkowskie przeprowadziło wszystkie kontrole kluczowe, jednakże nie w takiej liczbie, nie tak często i nie tak dokładnie, jak wymagają tego rozporządzenia, należy zastosować korektę w wysokości 5%, ponieważ można słusznie sądzić, że kontrole te nie zapewniają oczekiwanego poziomu gwarancji co do prawidłowości wniosków i że ryzyko strat po stronie EFOGR jest znaczne.

75      W rozpatrywanej sprawie z badania części pierwszej zarzutu drugiego (zob. pkt 63–69 powyżej) wynika, że Komisja słusznie uznała, iż ze względu na dokonanie w niektórych wypadkach płatności pomocy czekiem przedmiotowe wydatki nie zostały dokonane zgodnie z przepisami wspólnotowymi.

76      W ww. w pkt 10 wyroku z dnia 7 lipca 2005 r. Trybunał orzekł już, że należy zgodzić się z twierdzeniami Komisji dotyczącymi istnienia ryzyka strat finansowych po stronie EFOGR (zob. pkt 41 i 42).

77      Należy zatem stwierdzić, że Komisja, nie naruszając dokumentu nr VI/5330/97, mogła słusznie nałożyć korektę ryczałtową w wysokości 2%, która stanowi najniższą ze stosowanych stawek (zob. podobnie ww. w pkt 73 wyrok w sprawie Zjednoczone Królestwo przeciwko Komisji, pkt 56; wyrok Trybunału z dnia 24 kwietnia 2008 r. w sprawie C‑418/06 P Belgia przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑3047, pkt 137).

78      Ponadto, choć jak podniosła Komisja na rozprawie, kontrola sposobu dokonywania płatności pomocy stanowi konstytutywny element kontroli kluczowej, należy przypomnieć, że zgodnie z dokumentem nr VI/5330/97 Komisja była uprawniona do nałożenia korekty w wysokości 5% w odniesieniu do nieprawidłowości w zakresie kontroli kluczowych. Niemniej jednak Komisja stwierdziła, że w celu uwzględnienia mniejszego ryzyka strat po stronie EFOGR ograniczyła ona poziom korekty finansowej do wysokości 2%.

79      W tej sytuacji Republika Grecka nie może zarzucić Komisji zastosowania wobec niej nieproporcjonalnej korekty finansowej.

80      W konsekwencji całości powyższych rozważań zarzut drugi należy oddalić jako bezzasadny.

2.     W przedmiocie korekty zastosowanej w odniesieniu do wydatków poniesionych w sektorze środków towarzyszących na rzecz rozwoju obszarów wiejskich za lata budżetowe 2003 i 2004

81      Republika Grecka podnosi trzy zarzuty dotyczące korekty finansowej zastosowanej w odniesieniu do wydatków poniesionych w sektorze środków towarzyszących na rzecz rozwoju obszarów wiejskich za lata budżetowe 2003 i 2004. Zarzut pierwszy opiera się na naruszeniu istotnych wymogów proceduralnych i, ewentualnie, na braku właściwości ratione temporis Komisji. Zarzut drugi dotyczy niewystarczającego uzasadnienia. Zarzut trzeci odnosi się do naruszenia prawa, błędów dotyczących okoliczności faktycznych oraz naruszenia zasady proporcjonalności i granic swobodnego uznania.

 W przedmiocie zarzutu pierwszego, dotyczącego naruszenia istotnych wymogów proceduralnych i, ewentualnie, braku właściwości ratione temporis Komisji

82      Rozpatrywany zarzut składa się z dwóch części. Część pierwsza jest oparta na naruszeniu istotnych wymogów proceduralnych. Część druga, pomocnicza w stosunku do pierwszej, dotyczy braku właściwości ratione temporis Komisji.

 W przedmiocie części pierwszej zarzutu, dotyczącej naruszenia istotnych wymogów proceduralnych

83      W części pierwszej zarzutu Republika Grecka podnosi dwa zastrzeżenia. Po pierwsze, twierdzi, że podczas dwustronnych rozmów, które zgodnie z art. 7 ust. 4 rozporządzenia nr 1258/1999 i z art. 8 rozporządzenia nr 1663/95 powinny mieć miejsce pomiędzy przedstawicielami Komisji i zainteresowanego państwa członkowskiego, Komisja winna była przedstawić proponowaną tymczasową ocenę korekt finansowych. Po drugie, zarzuca ona Komisji, że ta w trakcie tych dwustronnych rozmów nie przedstawiła swojego stanowiska w przedmiocie oceny wagi naruszeń i wynikającej z nich straty finansowej poniesionej przez Wspólnotę.

–       W przedmiocie zastrzeżenia pierwszego, dotyczącego nieprzeprowadzenia rozmów na temat oceny zamierzonych korekt

84      Zgodnie z art. 7 ust. 4 akapit drugi rozporządzenia nr 1258/1999 wyniki kontroli przeprowadzonych przez Komisję i odpowiedzi zainteresowanego państwa członkowskiego są przedmiotem pisemnych powiadomień, w wyniku których obydwie strony dołożą starań w celu osiągnięcia porozumienia co do środków, jakie należy podjąć.

85      Artykuł 8 ust. 1 rozporządzenia nr 1663/95, zmienionego rozporządzeniem (WE) nr 2245/1999, określa przebieg tego postępowania. Po przeprowadzeniu dochodzenia Komisja powiadamia zainteresowane państwo członkowskie o wynikach swojej kontroli i określa środki naprawcze, które należy podjąć. Państwo członkowskie przekazuje swoją odpowiedź w terminie dwóch miesięcy. Po upływie terminu na udzielenie odpowiedzi Komisja zwołuje strony na dwustronne rozmowy i strony usiłują doprowadzić do porozumienia co do środków, które mają zostać podjęte, jak również w sprawie oceny wagi naruszenia i straty finansowej spowodowanej po stronie Wspólnoty Europejskiej. Następnie Komisja oficjalnie powiadamia państwo członkowskie o swoich wnioskach, wskazując ocenę wydatków, które zamierza wykluczyć.

86      Artykuł 8 ust. 1 akapit pierwszy rozporządzenia nr 1663/95, w wersji obowiązującej przed zmianą dokonaną rozporządzeniem nr 2245/1999, przewidywał, że skierowane do państwa członkowskiego powiadomienie o wyniku kontroli powinno wskazywać środki naprawcze, które należy podjąć w celu zagwarantowania przestrzegania odnośnych zasad w przyszłości, oraz ocenę wydatków. Obecnie, zgodnie ze zmianą rozporządzenia nr 1663/95 dokonaną rozporządzeniem nr 2245/1999, pierwsze pismo Komisji powinno zawierać wyniki przeprowadzonych przez nią kontroli, ale nie ocenę wydatków, które zamierza ona wykluczyć (wyroki Sądu: z dnia 14 lutego 2008 r. w sprawie T‑266/04 Hiszpania przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 199; z dnia 26 listopada 2008 r. w sprawie T‑263/06 Grecja przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 65). Ponadto, jak słusznie wskazuje Komisja, podczas rozmów z państwem członkowskim Komisja nie ma obowiązku wskazania wysokości kwoty, jaką zamierza wykluczyć, ani przedstawienia jakiejkolwiek propozycji w tym względzie (ww. wyrok z dnia 26 listopada 2006 r. w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 67). Zgodnie z motywem trzecim rozporządzenia nr 2245/1999 wskazanie oceny wydatków, które Komisja zamierza wykluczyć w następstwie swoich ustaleń, zanim państwo członkowskie będzie miało okazję przedstawić swoją odpowiedź, nie jest ani właściwe, ani słuszne. Dalszy tok postępowania umożliwia Komisji w szczególności zebranie wyjaśnień państwa członkowskiego dotyczących stwierdzonych nieprawidłowości i ewentualne uwzględnienie tych wyjaśnień przy ustalaniu wysokości wydatków, które zamierza ona wykluczyć (wyrok Trybunału z dnia 11 października 2007 r. w sprawie C‑332/06 P Grecja przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 47).

87      Ocena wydatków, które Komisja zmierza wykluczyć, powinna obecnie być zawarta w piśmie wysłanym po dwustronnych rozmowach, zgodnie z art. 8 ust. 1 akapit trzeci rozporządzenia nr 1663/95 w brzmieniu zmienionym (zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 20 czerwca 2006 r. w sprawie T‑251/04 Grecja przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 181; ww. w pkt 39 wyrok z dnia 11 czerwca 2009 r. w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 81).

88      W rozpatrywanej sprawie Republika Grecka zarzuca brak przedstawienia przez Komisję w trakcie dwustronnych rozmów tymczasowej oceny ewentualnych korekt finansowych. Jak zostało wskazane w pkt 86 powyżej, Komisja nie miała obowiązku przedstawienia Republice Greckiej wysokości kwoty, jaką zamierza wykluczyć, ani przed dwustronnymi rozmowami, ani podczas tych rozmów. Wysokość tej kwoty została oficjalnie przedstawiona Republice Greckiej w piśmie z dnia 3 października 2006 r., zgodnie z postanowieniami art. 8 ust. 1 akapit trzeci rozporządzenia nr 1663/95 w brzmieniu zmienionym.

89      Zasadności tego wniosku nie umniejsza podniesiony w replice argument Republiki Greckiej, w myśl którego brak dwustronnych rozmów na temat oceny zamierzonych korekt sprawia, że zainteresowane państwo członkowskie sądzi, iż Komisja przestała uważać, że popełniło ono naruszenia. W rozpatrywanej sprawie z zaproszenia na dwustronne rozmowy wynika bowiem w sposób jednoznaczny, jak słusznie wskazuje Komisja, że służby Komisji „zamierzają zaproponować wykluczenie niektórych wydatków z finansowania wspólnotowego”, chociaż nie były przewidziane żadne rozmowy w przedmiocie samej wysokości tych korekt, wobec czego Republika Grecka nie może twierdzić, że została wprowadzona w błąd.

90      Zastrzeżenie pierwsze powinno zatem zostać oddalone.

–       W przedmiocie zastrzeżenia drugiego, dotyczącego nieprzeprowadzenia rozmów na temat charakteru i wagi naruszenia oraz na temat straty finansowej

91      Zgodnie z art. 7 ust. 4 akapit czwarty rozporządzenia nr 1258/1999 dwustronne rozmowy powinny dotyczyć charakteru i wagi naruszenia oraz straty finansowej poniesionej przez Wspólnotę.

92      Artykuł 8 ust. 1 akapit trzeci zdanie pierwsze rozporządzenia nr 1663/95 zmienionego rozporządzeniem nr 2245/1999 stanowi, że „Po wygaśnięciu terminu na udzielenie odpowiedzi Komisja zaprasza państwo członkowskie na dwustronne rozmowy, podczas których strony usiłują doprowadzić do porozumienia co do środków, które mają zostać przedsięwzięte w sprawie oceny wagi naruszenia, jak również straty finansowej [co do środków, które mają zostać przedsięwzięte, jak również w sprawie oceny wagi naruszenia i straty finansowej] poniesionej przez Wspólnotę”.

93      W rozpatrywanej sprawie z zaproszenia z dnia 19 stycznia 2006 r. na dwustronne rozmowy wynika, że elementy stanowiące przedmiot dwustronnych rozmów zostały przedstawione w załączniku do tego zaproszenia. W załączniku tym w pkt 1.1 wskazano, że działki rolne, w odniesieniu do których złożone zostały wnioski o pomoc, nie zostały zidentyfikowane indywidualnie, czego wymagają uregulowania wspólnotowe. W pkt 2.2 wspomnianego załącznika wskazano brak kontroli krzyżowych na podstawie danych ze zintegrowanego systemu zarządzania niektórymi systemami pomocy i ich kontroli (zwanego dalej „IACS”, z ang. „integrated administration and control system”). Punkt 3.2 załącznika wspomina o niewystarczających kontrolach na miejscu dotyczących całości zobowiązań i obowiązków beneficjentów. Punkt 3.3 załącznika dotyczy niewystarczająco szczegółowej treści sprawozdań z kontroli. Co się tyczy pkt 4 załącznika, odnosi się on do dobrych praktyk rolniczych, a w szczególności do ich kontroli.

94      Ponadto z protokołu z dwustronnych rozmów, notyfikowanego w Republice Greckiej w dniu 28 marca 2006 r., wynika, że spotkanie to „skoncentrowało się na kwestiach wymienionych w załączniku do zaproszenia na dwustronne rozmowy”. Protokół stwierdza też, że „na spotkaniu omówione zostały następujące punkty, w porządku, w jakim zostały wymienione w zaproszeniu na rozmowy dwustronne”, a mianowicie indywidualna identyfikacja działek i kontrole krzyżowe na podstawie IACS (pkt 1.1), treść sprawozdań z kontroli (pkt 3.3) i kontrola dobrych praktyk rolniczych (pkt 4.3).

95      Republika Grecka nie może wobec tego twierdzić, że dwustronne rozmowy nie dotyczyły charakteru i wagi nieprawidłowości stwierdzonych przez Komisję.

96      Co się tyczy nieprzeprowadzenia podczas dwustronnego spotkania rozmów dotyczących straty finansowej poniesionej przez Wspólnotę, należy wskazać, wbrew twierdzeniom Republiki Greckiej, że protokół z dwustronnego spotkania odwołuje się do zaproszenia na dwustronne rozmowy, które wspomina o dokumencie nr VI/5330/97 dotyczącym braków w kontrolach kluczowych. Wytyczne zawarte w tym dokumencie dotyczą w szczególności ryzyka strat po stronie EFOGR, jeżeli stwierdzone zostaną nieprawidłowości w kontrolach kluczowych (zob. podobnie ww. w pkt 86 wyrok z dnia 26 listopada 2008 r. w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 76, 77).

97      Zastrzeżenie drugie, a wobec tego również część pierwsza rozpatrywanego zarzutu powinny zatem zostać oddalone.

 W przedmiocie części drugiej zarzutu, dotyczącej braku właściwości ratione temporis Komisji

98      Republika Grecka podnosi, że jeśli zarzut dotyczący naruszenia istotnych wymogów formalnych nie zostanie przez Sąd uwzględniony, to i tak należało będzie stwierdzić nieważność zaskarżonej decyzji, ponieważ Komisja nie jest właściwa ratione temporis. Według Republiki Greckiej pierwszym pismem Komisji zawierającym ocenę wysokości korekty finansowej jest jej pismo z dnia 3 października 2006 r. W konsekwencji, na podstawie zasady 24 miesięcy przewidzianej w art. 7 ust. 4 rozporządzenia nr 1258/1999, wydatki poniesione przed dniem 3 października 2004 r. nie podlegają właściwości ratione temporis Komisji.

99      Artykuł 7 ust. 4 akapit piąty rozporządzenia nr 1258/1999 przewiduje, że odmowa finansowania nie może dotyczyć wydatków, które zostały poniesione „wcześniej niż 24 miesiące przed pisemnym zawiadomieniem zainteresowanego państwa członkowskiego przez Komisję o wynikach kontroli”.

100    Zgodnie z orzecznictwem pismem, od którego liczony jest okres 24 miesięcy i które wyznacza granice odmowy finansowania wydatków poniesionych w tym okresie, jest pisemne zawiadomienie zainteresowanego państwa członkowskiego o samych wynikach kontroli przeprowadzonych przez Komisję (zob. podobnie ww. w pkt 86 wyrok z dnia 11 października 2007 r. w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 48; wyrok Sądu z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie T‑214/07 Grecja przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 39).

101    Wobec tego, jak słusznie podnosi Komisja i wbrew temu, co twierdzi Republika Grecka, okres 24 miesięcy nie powinien być liczony od daty pisma Komisji z dnia 3 października 2006 r., które zawiera ocenę wydatków, lecz od daty pisma z dnia 4 lipca 2005 r., poprzez które Republika Grecka została powiadomiona o wynikach kontroli przeprowadzonych przez Komisję. Należy zresztą podkreślić, iż w piśmie tym zostało wyraźnie wskazane, że wykluczenie wydatków z finansowania wspólnotowego „dotyczy wyłącznie wydatków poniesionych najwcześniej w ciągu 24 miesięcy poprzedzających przekazanie niniejszego pisma w języku greckim”.

102    Z powyższych rozważań wynika, że część druga zarzutu, a wobec tego również rozpatrywany zarzut powinny zostać oddalone.

 W przedmiocie zarzutu drugiego, dotyczącego niewystarczającego uzasadnienia

103    Republika Grecka w istocie utrzymuje, że uzasadnienie zaskarżonej decyzji jest niejasne w zakresie, w jakim wspomina ono o jednolitym naruszeniu dotyczącym wadliwego zastosowania kontroli kluczowej słowami „niedostatecznie zadowalające kontrole krzyżowe”, gdy tymczasem zdaniem skarżącej z pisma Komisji z dnia 3 października 2006 r. i ze sprawozdania podsumowującego wynika, że początkowo Komisja podnosiła w stosunku do niej pięć nieprawidłowości dotyczących kontroli kluczowych, jeśli chodzi o środek odnoszący się do „agrośrodowiska”, i dwie nieprawidłowości dotyczące kontroli kluczowych, jeśli chodzi o środek dotyczący „zalesiania gruntów rolnych”.

104    Jak zostało już wskazane w pkt 60 powyżej, w szczególnym kontekście wydawania decyzji odnoszących się do rozliczania rachunków EFOGR uzasadnienie decyzji winno być uznane za dostateczne, jeżeli państwo członkowskie będące adresatem decyzji jest ściśle zaangażowane w proces jej wydawania i zna powody, dla których Komisja odmawia obciążenia EFOGR sporną kwotą.

105    W rozpatrywanym wypadku należy przede wszystkim wskazać, że sprawozdanie podsumowujące, do którego zaskarżona decyzja odsyła w sposób wyraźny, jasno wskazuje różne etapy postępowania administracyjnego przed służbami Komisji, w które Republika Grecka była ściśle zaangażowana. Należy w tym względzie zauważyć, jak podkreśla Komisja, że w motywie czwartym zaskarżona decyzja wyraźnie odnosi się do wniosków wyciągniętych „z przeprowadzonych kontroli, z dwustronnych rozmów i z postępowań pojednawczych”.

106    Następnie należy zauważyć, że Republika Grecka została powiadomiona w trakcie tego postępowania o podnoszonych w stosunku do niej różnych zastrzeżeniach. Świadczą o tym pismo Komisja z dnia 4 lipca 2005 r. zawiadamiające Republikę Grecką o wynikach przeprowadzonych kontroli, pismo Komisji z dnia 3 października 2006 r., zaproszenie na dwustronne rozmowy oraz protokół z tych rozmów.

107    W szczególności jeżeli chodzi o pismo Komisji z dnia 3 października 2006 r., przytoczone przez samą Republikę Grecką, należy stwierdzić, że między innymi wskazuje ono pięć nieprawidłowości w kontrolach kluczowych w odniesieniu do środka dotyczącego „agro-środowiska” i dwóch nieprawidłowości w kontrolach kluczowych w odniesieniu do środka dotyczącego „zalesiania gruntów rolnych”. Opisane w tym piśmie nieprawidłowości są to nieprawidłowości stwierdzone przez Komisję w ramach kontroli, w powiadomieniu o wynikach kontroli, w ramach analizy odpowiedzi Republiki Greckiej udzielonej po powiadomieniu o wynikach kontroli przeprowadzonych przez Komisję oraz w ramach dwustronnych rozmów. Taki wniosek wynika jasno z pkt 1 załącznika do tego pisma. Wbrew twierdzeniom Republiki Greckiej pięć nieprawidłowości w kontrolach kluczowych w odniesieniu do środka dotyczącego „agrośrodowiska” i dwie nieprawidłowości w kontrolach kluczowych w odniesieniu do środka dotyczącego „zalesiania gruntów rolnych” nie są jedynie nieprawidłowościami stwierdzonymi przez Komisję na etapie wstępnym postępowania administracyjnego.

108    Prawdą jest, jak wskazuje Republika Grecka, że punkt 16.3.5 sprawozdania podsumowującego, który przedstawia ostateczne stanowisko Komisji, nie zawiera wyraźnego powtórzenia pięciu nieprawidłowości w kontrolach kluczowych w odniesieniu do środka dotyczącego „agrośrodowiska” i dwóch nieprawidłowości w kontrolach kluczowych w odniesieniu do środka dotyczącego „zalesiania gruntów rolnych”. Zostało tam jedynie wskazane w sposób ogólny, iż „służby Komisji uważają, że kontrole na miejscu, aczkolwiek objęły 100% beneficjentów programu zalesiania, nie rekompensują nieprzeprowadzenia informatycznych kontroli krzyżowych z IACS, nieprawidłowej identyfikacji działek oraz innych braków w IACS stwierdzonych przez służby Komisji w odniesieniu do okresu objętego audytem”.

109    Należy jednak stwierdzić, jak słusznie wskazuje Komisja, że ze zdania podsumowującego ostateczne stanowisko Komisji, zawartego w pkt 16.3.5 sprawozdania podsumowującego, wynika, iż „służby Komisji podtrzymują stanowisko, które przedstawiły władzom greckim w [piśmie Komisji] z dnia 3 października 2006 r.”, zawierającym wyraźną wzmiankę o pięciu nieprawidłowościach w kontrolach kluczowych w odniesieniu do środka dotyczącego „agrośrodowiska” i o dwóch nieprawidłowościach w kontrolach kluczowych w odniesieniu do środka dotyczącego „zalesiania gruntów rolnych”, jak zostało wskazane w pkt 107 powyżej.

110    Zatem wbrew twierdzeniom Republiki Greckiej zaskarżona decyzja jasno wskazuje przyczyny, z jakich Komisja zastosowała korektę w wysokości 5% do wydatków poniesionych przez Republikę Grecką w sektorze środków towarzyszących na rzecz rozwoju obszarów wiejskich za lata budżetowe 2003 i 2004.

111    W konsekwencji zarzut dotyczący niewystarczającego uzasadnienia zaskarżonej decyzji powinien zostać oddalony jako bezzasadny.

 W przedmiocie zarzutu trzeciego, dotyczącego naruszenia prawa, błędów co do okoliczności faktycznych, niewystarczającego uzasadnienia, naruszenia zasady proporcjonalności i przekroczenia granic swobodnego uznania

112    Rozpatrywany zarzut obejmuje dwie części. Część pierwsza dotyczy naruszeń prawa i błędów co do okoliczności faktycznych oraz niewystarczającego uzasadnienia. Część druga odnosi się do naruszenia zasady proporcjonalności i przekroczenia granic swobodnego uznania.

 W przedmiocie części pierwszej zarzutu, dotyczącej naruszeń prawa i błędów co do okoliczności faktycznych oraz niewystarczającego uzasadnienia

113    Tytułem wstępu należy przypomnieć, że EFOGR finansuje jedynie działania przeprowadzone zgodnie z unormowaniami wspólnotowymi w ramach wspólnej organizacji rynków rolnych (zob. podobnie ww. w pkt 48 wyrok z dnia 24 lutego 2005 r., pkt 32).

114    W tym względzie z przepisów dotyczących EFOGR wynika, że na państwach członkowskich ciąży obowiązek organizacji ogółu kontroli administracyjnych i kontroli na miejscu pozwalających na zapewnienie, że warunki materialne i formalne przyznania pomocy zostały prawidłowo spełnione. Jeżeli ogół takich kontroli nie został zorganizowany lub został zorganizowany przez państwo członkowskie w sposób wadliwy, tak iż pozostawia wątpliwości co do spełnienia tych warunków, Komisja ma prawo nie uznać niektórych wydatków poniesionych przez dane państwo członkowskie (wyrok Trybunału z dnia 14 kwietnia 2005 r. w sprawie C‑468/02 Hiszpania przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 36; wyrok Sądu z dnia 30 września 2009 r. w sprawie T‑183/06 Portugalia przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 31).

115    Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w celu udowodnienia istnienia naruszenia reguł wspólnej organizacji rynków rolnych Komisja winna nie tyle wykazać w wyczerpujący sposób niedostatek kontroli przeprowadzonych przez administracje krajowe lub nieprawidłowości przekazanych przez nie danych, ile przedstawić dowód poważnej i racjonalnej wątpliwości stwierdzonej w odniesieniu do tych kontroli lub danych. Zdjęcie z Komisji tego obowiązku dowodowego uzasadnione jest faktem, iż to właśnie państwo członkowskie jest w najlepszej sytuacji, by zgromadzić i zweryfikować dane niezbędne do dokonania rozliczenia rachunków EFOGR, i na nim ciąży w związku z tym obowiązek przedstawienia jak najbardziej szczegółowego i pełnego dowodu rzeczywistego przebiegu przeprowadzanych przezeń kontroli, danych liczbowych, a w razie konieczności – nieprawdziwości twierdzeń Komisji (wyrok Trybunału z dnia 11 stycznia 2001 r. w sprawie C‑247/98 Grecja przeciwko Komisji, Rec. s. I‑1, pkt 7–9; ww. w pkt 100 wyrok z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 51).

116    W świetle powyższych uwag należy zbadać, czy – jak twierdzi skarżąca – Komisja popełniła błędy, stwierdzając, po pierwsze, że identyfikacja działek rolnych korzystających z pomocy była częściowa, z naruszeniem art. 58 rozporządzenia Komisji (WE) nr 445/2002 z dnia 26 lutego 2002 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1257/1999 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z EFOGR (Dz.U. L 74, s. 1), po drugie, że nie zostały przeprowadzone kontrole krzyżowe na podstawie danych z IASC, z naruszeniem art. 60 rozporządzenia nr 445/2002, po trzecie, że kontrole na miejscu nie były wyczerpujące, z naruszeniem art. 61 rozporządzenia nr 445/2002, po czwarte, że sprawozdania z kontroli nie miały charakteru szczegółowego, z naruszeniem art. 20 rozporządzenia Komisji (WE) nr 2419/2001 z dnia 11 grudnia 2001 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli niektórych wspólnotowych systemów pomocy ustanowionych rozporządzeniem Rady (EWG) nr 3508/92 (Dz.U. L 327, s. 11), oraz po piąte, że kontrole były niewystarczające, jeśli chodzi o całość obowiązków i zobowiązań podjętych przez beneficjentów, z naruszeniem art. 61 rozporządzenia nr 445/2002.

–       W przedmiocie identyfikacji działek rolnych

117    Republika Grecka w istocie podnosi, że w ramach procedury rozliczania rachunków wykazała ona, iż od 2003 r. działki rolne były przedmiotem jednolitej identyfikacji, zgodnie z art. 58 rozporządzenia nr 445/2002, i że płatność pomocy nie powodowała ryzyka dla EFOGR.

118    Zgodnie z art. 58 ust. 2 rozporządzenia nr 445/2002, w przypadku gdy środki wsparcia rozwoju obszarów wiejskich dotyczą powierzchni, działki powinny zostać zidentyfikowane indywidualnie. Ustęp 4 tego artykułu precyzuje, że działki powinny zostać zidentyfikowane zgodnie z art. 4 rozporządzenia Rady (EWG) nr 3508/92 z dnia 27 listopada 1992 r. ustanawiającego zintegrowany system zarządzania i kontroli pewnych systemów pomocy Wspólnoty (Dz.U. L 355, s. 1).

119    Rozporządzenie nr 3508/92, zmienione rozporządzeniem Rady (WE) nr 1593/2000 z dnia 17 lipca 2000 r. (Dz.U. L. 182, s. 4), w art. 1 ust. 1 przewiduje, że każde państwo członkowskie ustanawia IACS.

120    Artykuł 2 rozporządzenia nr 3508/92, zmienionego rozporządzeniem nr 1593/2000, stanowi, że IACS powinien w szczególności obejmować system identyfikacji działek rolnych (zwany dalej „LPIS”, z ang. „land parcel identification system”).

121    Zgodnie z art. 4 rozporządzenia nr 3508/92, zmienionego rozporządzeniem nr 1593/2000, LPIS ustanawia się na podstawie map lub dokumentów katastralnych, lub innych świadectw kartograficznych. Należy użyć technik komputerowego systemu informacji geograficznej, włączając lotnicze lub satelitarne tworzenie map wektorowych, z jednolitą normą gwarantującą dokładność równą kartografii w skali 1:10 000. Wszystkie działki rolne powinny zatem zostać zidentyfikowane zgodnie z tym systemem (ww. w pkt 100 wyrok z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 54).

122    Należy ponadto przypomnieć, jak słusznie wskazuje Komisja, o znaczeniu, jakie przedstawia wdrożenie IACS. W istocie identyfikacja działek rolnych stanowi kluczowy element prawidłowego zastosowania regulacji związanej z wielkością gruntów. Brak wiarygodnego systemu identyfikacji działek sam w sobie mieści podwyższone zagrożenie wystąpienia straty dla budżetu wspólnotowego (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 17 marca 2005 r. w sprawie C–285/03 Grecja przeciwko Komisji, niepublikowany w Zbiorze, pkt 62; wyrok Sądu z dnia 12 września 2007 r. w sprawie T‑243/05 Grecja przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑3475, pkt 61; ww. w pkt 100 wyrok z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 57).

123    Jak zostało już wspomniane w pkt 109 powyżej, ostateczne stanowisko Komisji, zawarte w pkt 16.3.5 sprawozdania podsumowującego, odwołuje się do jej pisma z dnia 3 października 2006 r.

124    W piśmie z dnia 3 października 2006 r. Komisja wskazuje, że „identyfikacja działek, które skorzystały z pomocy, nie została we wszystkich przypadkach przeprowadzona, co uniemożliwiło dokładne ustalenie obszaru i przeprowadzenie skutecznych kontroli krzyżowych, z naruszeniem postanowień art. 58 rozporządzenia nr 445/2002”. Komisja odsyła również do pkt 1.1 swojego pisma z dnia 4 lipca 2005 r., w którym wyjaśniła, że działki nie zostały „zidentyfikowane w sposób jednolity”, jak przewiduje rozporządzenie nr 445/2002. Komisja dodaje, że „identyfikacja była przede wszystkim oparta na pomiarze działek rolnych i odnośnego obszaru w stremmach (1 stremma = 1/10 ha) [oraz że] przed 2004 r. nie było wymogu systematycznego przedstawiania oświadczeń IACS lub wyciągów […] z systemu identyfikacji działek [, co uczyniło] niemożliwym dokonanie, w większości wypadków, identyfikacji indywidualnej, a tym bardziej przeprowadzenie niezautomatyzowanych kontroli krzyżowych do [końca] 2003 r.”.

125    Stosownie do orzecznictwa przytoczonego w pkt 115 powyżej należy zbadać, czy Republika Grecka wykazała nieprawdziwość oceny Komisji.

126    Republika Grecka twierdzi, że przy okazji wymiany korespondencji z Komisją oraz podczas dwustronnych rozmów przedstawiła ona dowód, iż od 2003 r. działki podlegały jednolitej identyfikacji, zgodnie z postanowieniami art. 58 rozporządzenia nr 445/2002. W tym kontekście Republika Grecka przytacza swoje pismo z dnia 5 września 2005 r. (pkt 1.1). Ponadto przypomina ona o istnieniu licznych dekretów ministerialnych dotyczących sposobu identyfikacji działek i obowiązku wskazywania we wnioskach składanych w ramach IACS dokładnego kodu działek.

127    Przede wszystkim należy stwierdzić, że Republika Grecka utrzymuje, jakoby przedstawiła dowód identyfikacji działek, nie wskazuje jednak, jakich środków dowodowych twierdzenie to dotyczy. Prawdą jest, że z protokołu z dwustronnych rozmów wynika, iż Republika Grecka przedstawiła podczas tego spotkania szereg dokumentów w celu wykazania identyfikacji działek. Niemniej jednak w swoich pismach skarżąca nie wskazuje, w jakim zakresie dokumenty te miałyby wykazywać, że działki rolne były identyfikowane od 2003 r. zgodnie z rozporządzeniem nr 445/2002.

128    Następnie, na poparcie swojego twierdzenia, iż działki rolne są przedmiotem jednolitej identyfikacji od 2003 r., Republika Grecka przywołuje swoje pismo z dnia 5 września 2005 r., w którego pkt 1.1 zostało jakoby wykazane, że od 2003 r. producenci greccy dokonują takiej identyfikacji. Należy jednak stwierdzić, że treść tego pisma nie podważa twierdzenia Komisji. Nie wynika z niego bowiem, że identyfikacja działek, wymagana na mocy rozporządzenia nr 445/2002, była w Grecji rzeczywiście dokonywana od 2003 r. Republika Grecka ogranicza się do wskazania wszystkich tekstów, które w Grecji zobowiązywały producentów do dokonywania jednolitej identyfikacji działek we wnioskach składanych w ramach IACS, przy czym zaznacza, że w 2003 r. „niewielka liczba producentów z powodu niewiedzy nie złożyła wniosku”.

129    Ponadto należy uznać, że przytoczenie przez Republikę Grecką tekstów, które nakładają obowiązek jednolitej identyfikacji działek, nie wystarcza, aby wykazać, że rzeczywiście dokonała ona takiej identyfikacji.

130    Wreszcie, w skardze Republika Grecka przyznaje, że niektórzy producenci nie wypełnili w odniesieniu do 2003 r. deklaracji komputerowych, zgodnych z postanowieniami rozporządzenia nr 3508/92, tylko deklaracje odręczne. Tymczasem zgodnie z art. 6 tego rozporządzenia każdy rolnik powinien złożyć co roku wniosek o przyznanie pomocy wskazujący działki rolne, których sposób identyfikacji został określony w art. 4 tego rozporządzenia. W tych okolicznościach Republika Grecka nie może twierdzić, że działki rolne są od 2003 r. identyfikowane zgodnie ze wspomnianym rozporządzeniem.

131    Z powyższego wynika, że przedstawiona przez Republikę Grecką argumentacja dotycząca działek rolnych powinna zostać oddalona.

–       W przedmiocie kontroli krzyżowych

132    Republika Grecka twierdzi w istocie, że kontrole krzyżowe zostały przeprowadzone w stosunku do komputerowej bazy danych pochodzących IACS, zgodnie z art. 60 rozporządzenia nr 445/2002.

133    Zgodnie z art. 16 rozporządzenia nr 2419/2001 kontrole administracyjne, określone w art. 8 ust. 1 rozporządzenia (EWG) nr 3508/92, obejmują w szczególności: kontrole krzyżowe zadeklarowanych działek rolnych i zwierząt w celu uniknięcia zbiegu przyznawania tej samej pomocy w odniesieniu do tego samego roku kalendarzowego lub gospodarczego oraz zapobieżenie przypadkom jakiejkolwiek kumulacji pomocy przyznawanej w ramach wspólnotowych systemów pomocy opartych na deklaracjach dotyczących obszaru, a także kontrole krzyżowe za pomocą komputerowej bazy danych w celu weryfikacji uprawnień do pomocy (zob. podobnie ww. w pkt 100 wyrok z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 63).

134    Artykuł 60 rozporządzenia nr 445/2002 stanowi:

„Kontrole administracyjne powinny być wyczerpujące i obejmować ponowne kontrole, we właściwych przypadkach, między innymi wobec [i obejmować kontrole krzyżowe w stosunku do, między innymi, we właściwych przypadkach,] danych pochodzących ze zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli. Odnoszą się do powierzchni [działek] […] objętych danym środkiem wsparcia w celu uniknięcia wszelkich nieuzasadnionych płatności pomocy finansowej […]”.

135    W pkt 16.3.5 sprawozdania podsumowującego Komisja wskazała, że Republika Grecka nie przeprowadziła informatycznych kontroli krzyżowych w stosunku do bazy danych pochodzących z IACS. Komisja odsyła również do swojego stanowiska przedstawionego w piśmie z dnia 3 października 2006 r., z którego wynika, że w okresie objętym dochodzeniem Komisji IACS nie był w Grecji w pełni sprawny.

136    Jak wynika z pkt 115 powyżej, należy zbadać, czy Republika Grecka wykazała nieścisłość twierdzeń Komisji.

137    Republika Grecka twierdzi, że okresie, którego dotyczyło dochodzenie Komisji, IACS działał w sposób całkowicie sprawny. Republika Grecka powołuje się również na szereg dokumentów, które przedstawiła jakoby podczas dwustronnych rozmów, wykazujących, że przeprowadziła ona skomputeryzowane kontrole krzyżowe. Co więcej, Republika Grecka przytacza pismo Opekepe (greckiego organu ds. płatności i kontroli pomocy z tytułu orientacji i gwarancji) z dnia 9 marca 2007 r., wyjaśniające, w jaki sposób przeprowadzane były skomputeryzowane kontrole krzyżowe.

138    Przede wszystkim należy przypomnieć, jak zostało już wskazane w pkt 126–131 powyżej, że w omawianym okresie LPIS nie był w pełni zgodny z art. 4 rozporządzenia nr 3508/92, zmienionego rozporządzeniem nr 1593/2000. Trzeba ponadto wskazać, że z art. 2 rozporządzenia nr 3508/92, zmienionego rozporządzeniem nr 1593/2000, wynika, iż LPIS stanowi element IACS. Wobec braków stwierdzonych w identyfikacji działek rolnych Republika Grecka nie może twierdzić, że w 2003 r. IACS działał w sposób całkowicie sprawny.

139    Tymczasem w braku skutecznych i w pełni sprawnych systemów, wymaganych przez prawo Unii i stanowiących podstawowe elementy przewidzianych kontroli, kontrole krzyżowe w rozumieniu art. 60 rozporządzenia nr 445/2002 nie mogą być prawidłowo przeprowadzone (zob. podobnie ww. w pkt 86 wyrok z dnia 26 listopada 2008 r. w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 108; ww. w pkt 100 wyrok z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 65).

140    Należy dodać, jak słusznie podkreśla Komisja, że pomimo prób wykazania, iż wbrew twierdzeniom Komisji Republika Grecka przeprowadziła kontrole krzyżowe, Republika Grecka sama przyznaje, że w odniesieniu do 2003 r. niektórzy producenci nie złożyli deklaracji w formie komputerowej, lecz przedstawili deklaracje odręczne, co zostało przez nią również potwierdzone na rozprawie, w odpowiedzi na pytanie Sądu.

141    Należy w tym względzie wskazać, że Republika Grecka nie wykazała, iż dowody, które przedstawiła podczas dwustronnych rozmów, podobnie jak pismo Opekepe z dnia 9 marca 2007 r., umniejszają znaczenie nieprzedstawienia przez niektórych producentów deklaracji w formie komputerowej zgodnie z rozporządzeniem nr 3508/92.

142    Wprawdzie Republika Grecka twierdzi, że brak deklaracji komputerowych za 2003 r. zgodnych z rozporządzeniem nr 3508/92 nie znaczy, iż skomputeryzowane kontrole krzyżowe nie miały miejsca, i dodaje, że znalezione przez służby Komisji odręczne deklaracje dotyczące 2003 r. zostały potwierdzone w systemie i że to na ich podstawie przeprowadzone zostały skomputeryzowane kontrole krzyżowe.

143    Niemniej jednak, po pierwsze, Republika Grecka nie poparła swoich twierdzeń. W szczególności nie udowodniła, że jeśli chodzi o wspomnianych producentów, w 2003 r. miały miejsce skomputeryzowane kontrole. Po drugie, nawet przy założeniu, że kontrole krzyżowe zostały przeprowadzone na podstawie znalezionych przez służby Komisji odręcznych deklaracji dotyczących 2003 r., okoliczność ta nie pozwala na podważenie oceny Komisji opartej na nieustanowieniu LPIS w formie przewidzianej przez uregulowania wspólnotowe.

144    Ponadto, w świetle powyższych rozważań i orzecznictwa przytoczonego w pkt 60 powyżej, twierdzenie Komisji, zgodnie z którym w trakcie kontroli jej służby nie znalazły żadnych dowodów wykazujących, że kontrole krzyżowe zostały przeprowadzone, nie może stanowić „wadliwego” uzasadnienia, jak twierdzi skarżąca.

145    W konsekwencji argumenty podniesione przez Republikę Grecką w odniesieniu do kontroli krzyżowych powinny zostać oddalone.

–       W przedmiocie kontroli na miejscu

146    Republika Grecka podnosi dwa główne zastrzeżenia. Po pierwsze, twierdzi, że wykazała, iż kontrole na miejscu, jeśli chodzi o pomiar działek rolnych, były wystarczające i wiarygodne oraz że spełniały kryteria określone w art. 61 rozporządzenia nr 445/2002. Po drugie, utrzymuje ona, że przeprowadziła kontrole na miejscu dotyczące dobrych praktyk rolniczych.

147    Zgodnie z art. 61 rozporządzenia nr 445/2002 „kontrole na miejscu dokonywane są zgodnie z tytułem III rozporządzenia […] nr 2419/2001”. Na mocy art. 15 tego ostatniego rozporządzenia kontrole administracyjne oraz kontrole na miejscu są przeprowadzane w sposób zapewniający skuteczną weryfikację zgodności z warunkami przyznania pomocy.

148    Co się tyczy w szczególności kontroli dobrych praktyk rolniczych, z art. 61 akapit trzeci rozporządzenia nr 445/2002 wynika, że przedmiotem takiej kontroli są wszystkie zobowiązania i obowiązki beneficjenta, które mogą być sprawdzone podczas wizytacji. Artykuł 22 ust. 2 rozporządzenia nr 2419/2001 przewiduje, że dobre praktyki rolnicze również stanowią element, który może być brany pod uwagę przy ustalaniu obszaru (zob. podobnie ww. w pkt 86 wyrok z dnia 26 listopada 2008 r. w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 119).

149    Z pisma Komisji z dnia 3 października 2006 r., wspomnianego w pkt 16.3.5 sprawozdania podsumowującego, dotyczącym ostatecznego stanowiska Komisji, wynika, że kontrole na miejscu nie były wyczerpujące w rozumieniu art. 61 rozporządzenia nr 445/2002, ponieważ, po pierwsze, nie obejmowały pomiaru działek rolnych zgodnie z rozporządzeniem nr 3508/92, a po drugie, nie ma dowodów, że zostały przeprowadzone kontrole na miejscu dotyczące stosowania dobrych praktyk rolniczych.

150    W celu podważenia oceny Komisji dotyczącej kontroli na miejscu pomiaru działek rolnych Republika Grecka ograniczyła się do stwierdzenia, że rzeczone działki zostały „zweryfikowane i zmierzone przez kontrolerów krajowych”, czego służby Komisji nie mogły sprawdzić, ponieważ same nie dokonały pomiaru tych działek. Twierdzenia te, niczym niepoparte, nie mogą podważyć ustaleń Komisji.

151    Należy w tym względzie zauważyć, iż z pisma Komisji z dnia 4 lipca 2006 r., wspomnianego w piśmie z dnia 3 października 2006 r., wynika, że „[j]eśli chodzi o pomiar działek rolnych, brak jest wystarczających elementów, które pozwalałyby ustalić, czy działka rzeczywiście była przedmiotem ponownego pomiaru, czy też dokonane zostały zwykłe oględziny działki”. Tego stwierdzenia Republika Grecka nie zakwestionowała.

152    Nie można również zgodzić się z argumentem Republiki Greckiej, jakoby sprawozdania z kontroli przedstawione podczas dwustronnych rozmów przedstawiały kontrole na miejscu dotyczące pomiaru działek oraz dobrych praktyk rolniczych. Owe sprawozdania z kontroli dotyczą wyłącznie prefektury Magnezja, czemu zresztą Republika Grecka nie zaprzecza. Tymczasem nawet przy założeniu, że rzeczone sprawozdania wykazują, iż zostały przeprowadzone kontrole na miejscu dotyczące stosowania dobrych praktyk rolniczych, należy stwierdzić, jak słusznie wskazuje Komisja, że same w sobie nie pozwalają one wykazać nieścisłości twierdzenia Komisji odnoszącego się do terytorium, którego obszar wykracza poza tę jedną prefekturę. Państwo członkowskie winno bowiem właśnie udowodnić, że systemy kontroli w regionach, które nie zostały skontrolowane, nie były obarczone brakami takimi jak te, które Komisja stwierdziła w regionach skontrolowanych (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 4 marca 2004 r. w sprawie C‑344/01 Niemcy przeciwko Komisji, Rec. s. I‑2081, pkt 64, 65).

153    Wreszcie, co się tyczy argumentu Republiki Greckiej, w myśl którego dekret ministerialny wydany w 2000 r. przewiduje obowiązek stosowania się do dobrych praktyk rolniczych, nie wystarcza on, aby wykazać, że Republika Grecka rzeczywiście przeprowadziła kontrole na miejscu dotyczące dobrych praktyk rolniczych (zob. podobnie ww. w pkt 86 wyrok z dnia 26 listopada 2008 r. w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 120).

154    Argumentacja Republiki Greckiej odnosząca się do kontroli na miejscu powinna zatem zostać oddalona.

–       W przedmiocie sprawozdań z kontroli

155    Republika Grecka w istocie podnosi, że brak w sprawozdaniach z kontroli wskazówek dotyczących prefektury Larisa, różnice pomiędzy powierzchniami lub zwierzętami, które zostały zgłoszone, i tymi, które zostały zmierzone lub policzone, oraz brak szczegółowych uwag ze strony kontrolerów nie stanowią naruszenia prawa Unii i nie uzasadniają nałożenia korekty finansowej.

156    Zgodnie z art. 20 ust. 1 lit. c) rozporządzenia nr 2419/2001, do którego odwołuje się art. 61 ust. 1 zdanie pierwsze rozporządzenia nr 445/2002, każda kontrola na miejscu stanowi przedmiot sprawozdania umożliwiającego zapoznanie się ze szczegółami przeprowadzonych kontroli, w szczególności takimi jak „skontrolowane działki rolne, zmierzone działki rolne, wyniki pomiarów zmierzonej działki rolnej oraz wykorzystane metody pomiarowe”.

157    Zgodnie z pismem Komisji z dnia 3 października 2006 r., do którego odsyła pkt 16.3.5 raportu podsumowującego, zawierający ostateczne stanowisko Komisji, sprawozdania z kontroli „nie były szczegółowe”, czego wymaga art. 20 rozporządzenia nr 2419/2001, zobowiązujący, jak zostało wskazane powyżej, do podania informacji o wynikach pomiarów działek rolnych.

158    Pismo Komisji z dnia 3 października 2006 r. odsyła ponadto do pkt 3.3 pisma Komisji z dnia 4 lipca 2005 r., brzmiącego następująco:

„[…] sprawozdania, które zostały zbadane, były w niewystarczającym stopniu potwierdzone i nie wskazywały jasno rodzaju kontroli, która rzeczywiście została przeprowadzona w ramach kontroli na miejscu. Sprawozdania w żadnym przypadku nie informowały o jakichkolwiek niezgodnościach między obszarem zgłoszonym i obszarem ustalonym lub liczbą zwierząt policzonych podczas kontroli. Spowodowało to powstanie wątpliwości dotyczących dokładności i wiarygodności oświadczeń zawartych w tych sprawozdaniach.

Jeśli chodzi o pomiar działek rolnych, brak jest wystarczających elementów, które pozwalałyby ustalić, czy działka rzeczywiście była przedmiotem ponownego pomiaru, czy też dokonane zostały zwykłe oględziny działki. Jak zauważono w szczególności w skontrolowanych dokumentach, część dokumentacji, co do której przewidziane było, że powinna zostać wypełniona w sprawozdaniu z kontroli, i która odnosiła się dowodów dotyczących wykorzystanych metod pomiaru lub liczby zmierzonych działek, nie została uzupełniona w sposób systematyczny. Ponadto sprawozdania z kontroli nie zawierały zasadniczo żadnych szczegółowych uwag poczynionych przez kontrolerów podczas kontroli […]”.

159    Republika Grecka nie przedstawia żadnych dowodów mogących podważyć prawdziwość twierdzeń Komisji.

160    Argument Republiki Greckiej, zgodnie z którym sprawozdania z kontroli przedstawione podczas dwustronnych rozmów przedstawiają pomiary działek, nie może zostać uwzględniony. Jak zostało wskazane w pkt 152 powyżej i jak słusznie twierdzi Komisja, owe sprawozdania z kontroli, dotyczące wyłącznie prefektury Magnezja, nie mogą podważyć twierdzenia Komisji, mającego bardziej ogólny zasięg.

161    Należy ponadto wskazać, że wbrew twierdzeniom Republiki Greckiej z akt sprawy nie wynika, iż służby Komisji przyznały, że treść sprawozdań z kontroli dotyczących prefektury Larisa była wypadkiem odosobnionym. Punkt 3.3 protokołu z dwustronnych rozmów wskazuje jedynie, że służby Komisji „podtrzymują swoje stanowisko w przedmiocie niezadowalającej jakości sprawozdań z kontroli zbadanych podczas misji w Larisie”.

162    Wreszcie, należy stwierdzić, że przywoływane przez Republikę Grecką dekrety ministerialne i dyrektywy nie wystarczają same w sobie, aby wykazać, że sprawozdania z kontroli były rzeczywiście sporządzone zgodnie z art. 20 rozporządzenia nr 2419/2001 (zob. podobnie ww. w pkt 86 wyrok z dnia 26 listopada 2008 r. w sprawie Grecja przeciwko komisji, pkt 120).

163    Z powyższego wynika, że argumentacja Republiki Greckiej dotycząca sprawozdań z kontroli powinna zostać oddalona.

–       W przedmiocie kontroli wszystkich zobowiązań i obowiązków beneficjentów

164    Republika Grecka podnosi przede wszystkim, że nieprzeprowadzenie w odniesieniu do wszystkich przypadków kontroli na miejscu dotyczącej wszystkich zobowiązań i obowiązków beneficjentów nie jest niezgodne z prawem Unii. Następnie wskazuje ona, że podstawą korekty finansowej nałożonej przez Komisję był pojedynczy przypadek beneficjenta, którego ogół zobowiązań i obowiązków nie został skontrolowany.

165    Zgodnie z art. 61 akapit trzeci rozporządzenia nr 445/2002 „wszystkie zobowiązania i obowiązki beneficjenta, które mogą być sprawdzone podczas wizytacji, są przedmiotem kontroli”.

166    Pismo Komisji z dnia 3 października 2006 r., do którego odsyła pkt 16.3.5 sprawozdania podsumowującego Komisji, przedstawiający ostateczne stanowisko Komisji, wskazuje, że „jeśli chodzi o wszystkie zobowiązania i obowiązki przyjęte przez beneficjentów (w odniesieniu do środków rozwoju agrośrodowiska), które mogą zostać skontrolowane w czasie trwania misji, jak stanowi art. 61 rozporządzenia nr 445/2002, kontrole były niewystarczające”.

167    Pismo Komisji z dnia 3 października 2006 r. odsyła ponadto do pkt 3.2 pisma komisji z dnia 4 lipca 2005 r., brzmiącego następująco:

„Jak wskazuje art. 69 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 817/2004, wszystkie zobowiązania i obowiązki beneficjenta dotyczące środków na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, które mogą być sprawdzone podczas wizytacji, są przedmiotem kontroli. W tym względzie państwa członkowskie mogą postanowić, że jeżeli beneficjent został wytypowany w odniesieniu do środka na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, będzie on kontrolowany w związku z tym środkiem i ze wszystkimi innymi środkami, przy których kontroli wymagana jest podobna ekspertyza.

Podczas kontroli dokumentów stwierdzono jeden przypadek, w którym beneficjent korzystający z dwóch środków częściowych w ramach środka rolnośrodowiskowego został wytypowany do kontroli na miejscu dotyczącej jednego z tych środków częściowych, ale niedotyczącej drugiego z nich w ramach wizytacji na miejscu.

Zapytane o to władze greckie przyznały, że kontrole na miejscu dotyczyły wyłącznie zobowiązań dotyczących środka częściowego, w odniesieniu do którego beneficjent został wytypowany, nie objęły natomiast innych możliwych działań w ramach tego samego środka na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, z których beneficjent korzystał”.

168    W celu podważenia oceny Komisji przedstawionej w pkt 3.2 pisma Komisji z dnia 4 lipca 2005 r. Republika Grecka ogranicza się do stwierdzenia, że podstawą zastosowanej korekty finansowej był pojedynczy przypadek beneficjenta, którego ogół zobowiązań i obowiązków nie został skontrolowany. Jednocześnie nie kwestionuje ona ustaleń Komisji dotyczących tego beneficjenta.

169    Tymczasem zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, jeżeli państwo członkowskie nie potrafi wykazać, że ustalenia Komisji są niedokładne, ustalenia te stanowią dowody, które mogą zrodzić poważne wątpliwości w odniesieniu do wprowadzenia całości odpowiednich i skutecznych środków nadzoru i kontroli (wyrok Trybunału z dnia 28 października 1999 r. w sprawie C‑253/97 Włochy przeciwko Komisji, Rec. s. I‑7529, pkt 7; ww. w pkt 48 wyrok z dnia 24 lutego 2005 r., pkt 35). W konsekwencji, jeżeli w trakcie kontroli dokonanej losowo stwierdzony zostanie błąd, Komisja nie może, w świetle przytoczonego orzecznictwa, wykluczyć, iż dana nieprawidłowość może być bardziej powszechna.

170    Co się tyczy argumentu Republiki Greckiej, zgodnie z którym Komisja nie wskazała, że możliwe było, w odniesieniu do wspomnianego beneficjenta pomocy, przeprowadzenie jednoczesnej kontroli wszystkich jego zobowiązań i obowiązków, należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 115 powyżej przeprowadzenie takiego dowodu należy do zainteresowanego państwa członkowskiego. Republika Grecka nie wykazała zaś, że taka kontrola była uniemożliwiona. Ograniczyła się ona do stwierdzenia, niepopartego żadnym dowodem, że w dniu 15 kwietnia 2003 r., kiedy przeprowadzona została kontrola na miejscu, której przedmiotem było przestrzeganie obowiązków odnoszących się do środka dotyczącego „uprawy ekologicznej” w odniesieniu do „zboża”, nie miała możliwości skontrolowania, czy przestrzegane były wszystkie obowiązki i zobowiązania związane ze środkiem dotyczącym „zanieczyszczenia azotanami” w odniesieniu do „bawełny”, ponieważ trwał okres siewu bawełny. Ponadto ta argumentacja Republiki Greckiej różni się od argumentacji przedstawionej na rozprawie, w myśl której w celu przeprowadzenia takiej kontroli konieczne byłoby powołanie zespołu ekspertów w dziedzinie bawełny, zanieczyszczenia wód i programów rolnośrodowiskowych.

171    Wobec powyższego argumentację Republiki Greckiej w przedmiocie kontroli wszystkich zobowiązań i obowiązków beneficjentów, a w konsekwencji również część pierwszą rozpatrywanego zarzutu należy oddalić.

 W przedmiocie części drugiej zarzutu, dotyczącej naruszenia zasady proporcjonalności i granic swobodnego uznania

172    Republika Grecka podnosi, że powinna zostać stwierdzona nieważność zaskarżonej decyzji, ponieważ decyzja ta narusza zasadę proporcjonalności. Ewentualne obliczenie korekty powinno uwzględniać wyłącznie przypadek prefektury Larisa, środek dotyczący „argośrodowiska” i wydatki poniesione po dniu 3 października 2004 r.

173    Z utrwalonego orzecznictwa wspomnianego w pkt 72 powyżej wynika, że jeżeli Komisja, zamiast odmówić finansowania całości wydatków, stara się ustalić zasady służące odróżnieniu – na podstawie stopnia ryzyka, jakie przedstawiają one dla EFOGR – rozmaitych poziomów zaniedbania kontroli, państwo członkowskie winno wykazać, że kryteria te są arbitralne i niesprawiedliwe.

174    Zgodnie z dokumentem nr VI/5330/97, po pierwsze, „[w] przypadku gdy nie przeprowadzono jednej lub więcej kluczowych kontroli lub gdy przeprowadzano je w sposób niezadowalający lub tak rzadko, że są nieskuteczne w określeniu, czy wnioski są dopuszczalne lub zapobiegające nieprawidłowościom, uzasadniona jest korekta w wysokości 10%, gdyż można przyjąć, że istnieje wysokie ryzyko rozległych strat w ramach EFOGR”, a po drugie, „[w] przypadku gdy wszystkie kontrole kluczowe zostały przeprowadzone, jednak nie w liczbie, częstotliwości lub zakresie, jakie są wymagane na podstawie przepisów, wówczas uzasadniona jest korekta w wysokości 5%”.

175    Komisja uzasadniła korekty finansowe w wysokości 5%, dotyczące lat rozliczeniowych 2003 i 2004 w sektorze środków towarzyszących na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, nieprawidłowościami stwierdzonymi w sposobie przeprowadzenia kontroli kluczowych wskazanych w pkt 116 powyżej.

176    Z analizy części pierwszej zarzutu trzeciego, dotyczącego korekty finansowej zastosowanej w odniesieniu do wydatków poniesionych w sektorze środków towarzyszących na rzecz rozwoju obszarów wiejskich za lata budżetowe 2003 i 2004 (zob. pkt 117–171 powyżej), wynika, iż Republika Grecka nie była w stanie wykazać, że ustalenia Komisji były niedokładne. Wobec tego, w świetle rozważań przedstawionych w pkt 173–175 powyżej, nie można uznać, że decyzja Komisji o zastosowaniu korekty w wysokości 5% jest sprzeczna z zasadą proporcjonalności. W tym względzie należy ponadto wskazać, że sąd unijny orzekł już w przedmiocie proporcjonalnego charakteru zastosowania korekty w wysokości 5% z powodu braku wiarygodnego systemu identyfikacji działek (zob. podobnie ww. w pkt 48 wyrok z dnia 24 lutego 2005 r., pkt 100; ww. w pkt 122 wyroki: z dnia 17 marca 2005 r. w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 64; z dnia 12 września 2007 r. w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 78).

177    Należy ponadto stwierdzić, że Republika Grecka nie wskazuje żadnej okoliczności pozwalającej uznać, że Komisja nie mogła stwierdzić, iż istniało istotne ryzyko strat po stronie EFOGR. Republika Grecka podnosi jedynie, że w razie uznania korekty finansowej za nieproporcjonalną korekta ta powinna uwzględniać wyłącznie przypadek prefektury Larisa, środek dotyczący „agrośrodowiska” i wydatki poniesione po dniu 3 października 2004 r.

178    Tymczasem z pkt 160 i 161 powyżej wynika, że na podstawie nieprawidłowości w kontrolach przeprowadzonych w prefekturze Larisa nie można wykluczyć, iż te nieprawidłowości dotyczą innych prefektur. Ponadto z pisma Komisji z dnia 3 października 2006 r., do którego odsyła pkt 16.3.5 sprawozdania podsumowującego, wynika, że nieprawidłowości związane z identyfikacją działek rolnych i z kontrolami krzyżowymi z IACS dotyczą nie tylko środka w zakresie „agro-środowiska”, lecz również środka w zakresie „zalesiania gruntów rolnych”. Natomiast z pkt 117–145 powyżej wynika, że stwierdzając te nieprawidłowości, Komisja nie popełniła błędów co do okoliczności faktycznych. Wreszcie, jak zostało wskazane w pkt 99–101 powyżej, okres 24 miesięcy nie powinien być liczony od daty pisma Komisji z dnia 3 października 2006 r., które zawiera ocenę wydatków, lecz od daty pisma z dnia 4 lipca 2005 r., poprzez które Republika Grecka została powiadomiona o wynikach przeprowadzonych kontroli. Republika Grecka nie może zatem twierdzić, że korekta finansowa w wysokości 5% powinna obejmować wyłącznie nieprawidłowości stwierdzone w odniesieniu do prefektury Larisa, jedynie środek dotyczący „argośrodowiska” i tylko wydatki poniesione po dniu 3 października 2004 r.

179    Wobec powyższego należy oddalić część drugą zarzutu, a w konsekwencji rozpatrywany zarzut.

3.     W przedmiocie korekty finansowej zastosowanej w odniesieniu do audytu finansowego za rok budżetowy 2004

180    Jedyny zarzut podniesiony przez Republikę Grecką dotyczy naruszenia prawa, wytycznych zawartych w dokumencie nr VI/5330/97, błędów co do okoliczności faktycznych, braku uzasadnienia, naruszenia zasady proporcjonalności i przekroczenia zakresu uprawnień dyskrecjonalnych.

181    W ramach tego zarzutu Republika Grecka podnosi w istocie, że opóźnienia płatności były uzasadnione i służyły wyłącznie ochronie interesów Wspólnoty. Na tej podstawie uważa ona, że zastosowana korekta w sposób oczywisty przekracza stratę rzekomo poniesioną przez EFOGR.

182    Artykuł 4 ust. 2 rozporządzenia Komisji (WE) nr 296/96 z dnia 16 lutego 1996 r. w sprawie danych przekazywanych przez państwa członkowskie oraz miesięcznego księgowania wydatków finansowanych przez Sekcję Gwarancji EFOGR (Dz.U. L. 39, s. 5), zmienionego rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1577/2001 z dnia 1 sierpnia 2001 r. (Dz.U. L. 209, s. 12), stanowi:

„Zaliczki na księgowanie dla wydatków dokonanych po upływie terminów ustanowionych są redukowane następująco:

a)      jeżeli wydatki dokonane po upływie terminów są równe lub mniejsze od 4% wydatków dokonanych przed upływem terminów, nie zostaje dokonana żadna redukcja, niezależnie od liczby miesięcy zaległości;

b)      po przekroczeniu progu 4% wszystkie kolejne dokonane z opóźnieniem wydatki zostają zredukowane:

–        do jednego miesiąca, o 10%,

–        do dwóch miesięcy, o 25%,

–        do trzech miesięcy, o 45%,

–        o czterech miesięcy, o 70%,

–        do pięciu miesięcy albo więcej, o 100%.

Jednakże Komisja stosuje inną skalę czasową lub niższą redukcję, lub brak redukcji, o ile występują szczególne warunki w zarządzaniu przy niektórych środkach lub jeśli zostają przez państwa członkowskie przedstawione należyte uzasadnienia.

Redukcje określone w niniejszym artykule zostają dokonane zgodnie z zasadami ustanowionymi w art. 14 rozporządzenia (WE) nr 2040/2000”.

183    Zgodnie z orzecznictwem art. 4 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia nr 296/96 stanowi przepis wprowadzający odstępstwo i w związku z tym musi podlegać ścisłej wykładni (ww. w pkt 122 wyrok z dnia 12 września 2007 r. w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 115).

184    Poza tym wydatki finansowane przez EFOGR muszą być szacowane przy założeniu, że terminy przewidziane w odpowiednich uregulowaniach w dziedzinie rolnictwa są przestrzegane. W konsekwencji, kiedy władze krajowe dokonują płatności pomocy po upływie terminu, obarczają one EFOGR, jak świadczy o tym motyw czwarty rozporządzenia nr 296/96, nieprawidłowymi wydatkami, a więc takimi, które nie kwalifikują się do finansowania (zob. podobnie ww. w pkt 169 wyrok z dnia 28 października 1999 r. w sprawie Włochy przeciwko Komisji, pkt 126). W związku z tym państwo członkowskie jest zobowiązane do zorganizowania swojego systemu kontroli w uwzględnieniem terminu przewidzianego na dokonanie płatności (zob. podobnie ww. w pkt 122 wyrok z dnia 12 września 2007 r. w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 116).

185    Zgodnie z pkt 17.1.5 raportu podsumowującego, który przedstawia ostateczne stanowisko Komisji, korekty finansowe zostały zastosowane z powodu opóźnień płatności, w odniesieniu do kwoty 5 279 881,28 EUR.

186    Do Republiki Greckiej należy wykazanie, iż spełnione są przesłanki określone w art. 4 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia nr 296/96, to znaczy udowodnienie, że występują szczególne warunki w zarządzaniu przy niektórych środkach, albo przedstawienie należytego uzasadnienia. Republika Grecka winna w szczególności wykazać, że opóźnienia nie przekroczyły rozsądnych granic (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 18 września 2003 r. w sprawie C‑331/00 Grecja przeciwko Komisji, Rec. s. I‑9085, pkt 117; ww. w pkt 39 wyrok z dnia 11 czerwca 2009 r. w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 372).

187    Przede wszystkim należy wskazać, że Republika Grecka nie podważa istnienia opóźnień płatności. Krytykuje ona natomiast zastosowaną korektę finansową, ze względu na okoliczność, że powodem opóźnień była konieczność poprawienia pewnych błędów popełnionych we wnioskach producentów, poprzez przeprowadzenie, w razie potrzeby, dodatkowych kontroli.

188    Jak wskazuje Komisja, przede wszystkim należy stwierdzić, że Republika Grecka nie wskazuje żadnych „szczególnych warunków w zarządzaniu”, które byłyby powodem opóźnień płatności.

189    Artykuł 4 ust. 2 rozporządzenia nr 296/96 oprócz szczególnych warunków w zarządzaniu wymienia przedstawione przez państwa członkowskie „należyte uzasadnienia”.

190    Jednak, bez potrzeby badania, czy konieczność poprawienia błędów popełnionych przez producentów w ich wnioskach stanowi „należyte uzasadnienie” opóźnień płatności w rozumieniu art. 4 ust. 2 rozporządzenia nr 296/96, należy stwierdzić, że Republika Grecka nie przedstawiła dowodu, iż we wnioskach rzeczywiście zostały popełnione błędy dotyczące danych kontaktowych producentów. W tym względzie należy stwierdzić, że w protokole z dwustronnych rozmów, które odbyły się w dniu 12 stycznia 2006 r., Komisja wzywa władze greckie do „przedstawienia dowodu prawdziwości powodów” opóźnienia. Należy zauważyć, że choć w piśmie z dnia 2 maja 2006 r. Republika Grecka popiera swoje twierdzenia, nie przedstawia ona jednak dowodów mogących potwierdzić prawdziwość przyczyn będących rzekomo źródłem opóźnień płatności.

191    W każdym razie nawet przy założeniu, że błędy popełnione we wnioskach producentów były rzeczywiste, Republika Grecka nie wykazała konieczności przeprowadzenia dodatkowych kontroli, których czas trwania uzasadniałby opóźnienia płatności (zob. podobnie ww. w pkt 39 wyrok z dnia 11 czerwca 2009 r., pkt 375). W tym względzie należy zauważyć, że margines 4% przewidziany w art. 4 ust. 2 rozporządzenia nr 296/96 ma właśnie na celu danie państwom członkowskim możliwości przeprowadzenia dodatkowych kontroli, niezależnie od liczby miesięcy opóźnienia w przypadku płatności, które nie wykraczają poza ten próg (ww. w pkt 122 wyrok z dnia 12 września 2007 r. w sprawie Grecja przeciwko Komisji, pkt 116).

192    Ponadto należy oddalić zastrzeżenie Republiki Greckiej dotyczące braku uzasadnienia zaskarżonej decyzji spowodowanego tym, że Komisja nie wyjaśniła, dlaczego powody podane jako uzasadnienie opóźnień płatności nie zostały uwzględnione.

193    Należy bowiem stwierdzić, że w odpowiedzi na skierowane przez Komisję do władz greckich wezwanie do przedstawienia dowodu na prawdziwość powodów podanych w celu uzasadnienia opóźnień płatności Opekepe przypomniała pismem z dnia 2 maja 2006 r. powody opóźnień płatności i wskazała w formie tabeli błędy popełnione we wnioskach producentów dotyczących lat 2002 i 2003, nie przedstawiając jednak namacalnych środków dowodowych w celu udowodnienia tych błędów. W piśmie z dnia 20 sierpnia 2007 r. Komisja wskazuje, że argumenty władz greckich nie mogą zostać uwzględnione, ponieważ „nie wystąpiły żadne szczególne warunki w zarządzaniu i nie został podany przez [Republikę Grecką] żaden istotny powód” oraz że kwestia trudności administracyjnych została rozwiązana poprzez rezerwę w wysokości 4% przewidzianą w art. 4 ust. 2 rozporządzenia nr 296/96.

194    Wobec powyższego na podstawie orzecznictwa przytoczonego w pkt 60 powyżej Republika Grecka nie może twierdzić, powołując się na naruszenie obowiązku uzasadnienia, że nie została należycie powiadomiona o powodach, za względu na które Komisja nie uwzględniła okoliczności przedstawionych w piśmie Republiki Greckiej z dnia 2 maja 2006 r. na potwierdzenie przyczyn wskazanych jako źródło opóźnień płatności. Należy ponadto zauważyć, że skarżąca mogła dochodzić swoich praw, ponieważ w skardze kwestionuje ona właśnie wyrażenie „trudności administracyjne” użyte przez Komisję dla określenia powodów będących źródłem opóźnień płatności.

195    Co się tyczy zastrzeżenia Republiki Greckiej, w myśl którego zastosowana korekta w sposób oczywisty przekracza stratę rzekomo poniesioną przez EFOGR, należy przypomnieć, że bezsporne jest, iż płatności nastąpiły z opóźnieniem.

196    Zgodnie z orzecznictwem, choć do Komisji należy wykazanie istnienia naruszenia przepisów wspólnotowych, z chwilą stwierdzenia tego naruszenia do państwa członkowskiego należy wykazanie, w razie potrzeby, że Komisja popełniła błąd w zakresie skutków finansowych, jakie wywiodła z tego naruszenia (wyrok Trybunału z dnia 7 października 2004 r. w sprawie C‑153/01 Hiszpania przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑9009, pkt 67).

197    W rozpatrywanej sprawie Republika Grecka ogranicza się do uzasadnienia opóźnień płatności, nie kwestionuje jednak konsekwencji finansowych stwierdzonych przez Komisję, w szczególności w świetle postanowień art. 4 ust. 2 rozporządzenia nr 296/96, przedstawionych w pkt 182 powyżej. Nie może ona zatem twierdzić, że korekta finansowa jest nieproporcjonalna.

198    Należy wreszcie wskazać, że zarówno w swoich pismach, jak i na rozprawie Republika Grecka podniosła, iż Komisja powinna zwrócić jej kwotę 20 006,27 EUR, odpowiadającą różnicy pomiędzy wcześniej dokonanymi zmniejszeniami w ramach przedpłat, oszacowanymi na kwotę 5299 887,55 EUR, a całkowitą wysokością korekty zastosowanej przez Komisję, wynoszącą 5279 881,28 EUR. Tymczasem trzeba zauważyć, że zaskarżona decyzja uwzględnia tę różnicę, która została zapisana w tabeli stanowiącej załącznik do zaskarżonej decyzji w kolumnie „Skutek finansowy”.

199    W związku z powyższym rozpatrywany zarzut powinien zostać oddalony, jak również skarga w całości.

 W przedmiocie kosztów

200    Zgodnie z art. 87 § 2 regulaminu postępowania kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ Republika Grecka przegrała sprawę, należy – zgodnie z żądaniem Komisji – obciążyć ją kosztami postępowania.

Z powyższych względów

SĄD (ósma izba)

orzeka, co następuje:

1)      Skarga zostaje oddalona.

2)      Republika Grecka zostaje obciążona kosztami postępowania.

Truchot Martins Ribeiro Kanninen

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 5 lipca 2012 r.

Podpisy

* Język postępowania: grecki.