WYROK SĄDU PIERWSZEJ INSTANCJI (druga izba w składzie powiększonym)

z dnia 12 grudnia 1996 r.(*)

W sprawie T‑19/92

Groupement d’achat Édouard Leclerc, spółka prawa francuskiego z siedzibą w Paryżu, reprezentowana przez Maria Amadia i Gilberta Parléaniego, członków izby adwokackiej w Paryżu, z adresem do doręczeń w Luksemburgu w kancelarii Philippe’a Hossa, 15, Côte d’Eich,

strona skarżąca,

przeciwko

Komisji Wspólnot Europejskich, reprezentowanej początkowo przez Bernda Langeheinego, następnie przez Berenda Jana Drijbera, członków służby prawnej, działających w charakterze pełnomocników, wspieranych przez Hervégo Lehmana, członka izby adwokackiej w Paryżu, z adresem do doręczeń w Luksemburgu w kancelarii Carlosa Gómeza de la Cruz, członka służby prawnej, Centre Wagner, Kirchberg,

strona pozwana,

popieranej przez

Yves Saint Laurent Parfums SA, spółkę prawa francuskiego z siedzibą w Neuilly‑sur‑Seine (Francja), reprezentowaną przez Dominique’a Voillemota i Arnauda Michela, członków izby adwokackiej w Paryżu, z adresem do doręczeń w Luksemburgu w kancelarii Jacques’a Loescha, 11, rue Goethe,

Fédération des industries de la parfumerie, stowarzyszenie związków zawodowych podlegające prawu francuskiemu, z siedzibą w Paryżu, reprezentowane przez Roberta Collina, adwokata w Paryżu, z adresem do doręczeń w Luksemburgu w kancelarii Ernesta Arendta, 8–10, rue Mathias Hardt,

Comité de liaison des syndicats européens de l’industrie de la parfumerie et des cosmétiques, międzynarodowe stowarzyszenie typu non profit podlegające prawu belgijskiemu, z siedzibą w Brukseli, reprezentowane przez Stephena Kona, solicitor i Mélanie Thill‑Tayarę, członka izby adwokackiej w Paryżu, z adresem do doręczeń w Luksemburgu w kancelarii Winandy i Err, 60, avenue Gaston Diderich,

oraz

Fédération européenne des parfumeurs détaillants, stowarzyszenie krajowych federacji lub związków zawodowych podlegające prawu francuskiemu, z siedzibą w Paryżu, reprezentowane przez Rollanda Verniau, członka izby adwokackiej w Lyonie, z adresem do doręczeń w Luksemburgu w kancelarii Nica Schaeffera, 12, avenue de la Porte Neuve,

interwenienci,

mającej za przedmiot wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji 92/33/EWG z dnia 16 grudnia 1991 r. dotyczącej postępowania na podstawie art. 85 traktatu EWG (IV/33.242 – Yves Saint Laurent Parfums) (Dz.U. L 12, str. 24),

SĄD PIERWSZEJ INSTANCJI
WSPÓLNOT EUROPEJSKICH (druga izba w składzie powiększonym),

w składzie: H. Kirschner, prezes, B. Vesterdorf, C. W. Bellamy, A. Kalogeropoulos i A. Potocki, sędziowie,

sekretarz: J. Palacio González, administrator,

uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniach 28 i 29 lutego 1996 r.,

wydaje następujący

Wyrok

 Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu

 Wprowadzenie

1        Kategoria wyrobów kosmetycznych obejmuje szeroką gamę artykułów, w tym w szczególności perfumy, produkty pielęgnacyjne i upiększające, a także produkty do pielęgnacji włosów i produkty toaletowe. W tej kategorii mieści się także segment rynku, na który składają się produkty luksusowe, jakimi są artykuły wysokiej jakości o stosunkowo wysokiej cenie, wprowadzane na rynek pod prestiżową marką. Zazwyczaj luksusowe produkty kosmetyczne są sprzedawane tylko za pośrednictwem sieci dystrybucji selektywnej, podlegających porównywalnym warunkom. W skład tych sieci wchodzą głównie specjalistyczne perfumerie lub wyspecjalizowane stoiska w domach towarowych.

2        Yves Saint Laurent SA (zwana dalej „spółką Yves Saint Laurent”) jest producentem luksusowych wyrobów kosmetycznych. Wchodzi ona w skład grupy Yves Saint Laurent, której działalność obejmuje wytwarzanie i dystrybucję wyrobów luksusowych. W 1992 r. udział spółki Yves Saint Laurent we wspólnotowym rynku luksusowych wyrobów perfumeryjnych wynosił około 9%.

3        Z zestawienia gam produktów przedstawionego w trakcie postępowania przez spółkę Yves Saint Laurent wynika, że w 1990 r. i w 1991 r. sprzedaż luksusowych perfum stanowiła, w zależności od państwa członkowskiego, od 75 do 100% całkowitej sprzedaży dokonywanej poprzez dystrybucję selektywną, a na pozostałą część składała się sprzedaż luksusowych wyrobów pielęgnacyjnych i upiększających. Wyroby te są sprzedawane w około 7500 autoryzowanych punktach sprzedaży, a także w sklepach wolnocłowych, w których dokonywana jest znaczna część sprzedaży w kilku państwach członkowskich.

4        W dniu 7 lipca 1989 r. spółka Yves Saint Laurent zawiadomiła Komisję o systemie umów dotyczących selektywnej dystrybucji na wprowadzanie do obrotu we Wspólnocie jej perfum, wyrobów pielęgnacyjnych i upiększających, wnioskując, tytułem żądania głównego, o atest negatywny na podstawie art. 2 rozporządzenia Rady nr 17 z dnia 6 lutego 1962 r., pierwszego rozporządzenia wprowadzającego w życie art. 85 i 86 traktatu EWG (Dz.U. 1962, 13, str. 204, zwanego dalej „rozporządzeniem nr 17”) i, ewentualnie, o zwolnienie na podstawie art. 85 ust. 3 traktatu.

5        Zgodnie z art. 19 ust. 3 rozporządzenia nr 17 w dniu 20 grudnia 1990 r. Komisja opublikowała komunikat (Dz.U. C 320, str. 11), w którym poinformowała, iż ma ona zamiar wydać korzystną decyzję w stosunku do zgłoszonych umów, po uprzednim wprowadzeniu do nich zmian zgodnie z jej uwagami, oraz wezwała zainteresowane osoby trzecie do przedstawienia jej ewentualnych uwag w terminie 30 dni.

6        W odpowiedzi na ten komunikat skarżąca, Groupement d’achat Édouard Leclerc (zwana dalej „grupą Galec”), przedłożyła swoje uwagi opatrzone datą 17 stycznia 1991 r. Grupa Galec jest grupą kupiecką działającą w formie spółdzielni, która obsługuje sieć punktów sprzedaży detalicznej we Francji, zwanych centres distributeurs Leclerc (zwanych dalej „sklepami Leclerc”), z których większość to hipermarkety lub supermarkety. W swoich uwagach grupa Galec sprzeciwiła się proponowanej decyzji, uzasadniając, że jej wydanie wykluczyłoby sprzedaż luksusowych wyrobów kosmetycznych w niektórych sklepach Leclerc przystosowanych do ich dystrybucji.

7        Grupa Galec uczestniczyła także w postępowaniu administracyjnym w sprawie Parfums Givenchy, w ramach którego Komisja wydała w dniu 24 lipca 1992 r. decyzję 92/428/EWG dotyczącą postępowania na podstawie art. 85 traktatu EWG (IV/33.542 – System selektywnej dystrybucji Parfums Givenchy) (Dz.U. L 236, str. 11), która jest przedmiotem skargi rozpatrywanej równolegle przed Sądem (sprawa T‑88/92 Galec przeciwko Komisji).

8        W dniu 16 grudnia 1991 r. Komisja wydała decyzję 92/33/EWG dotyczącą postępowania na podstawie art. 85 traktatu EWG (IV/33.242 – Yves Saint Laurent Parfums) (Dz.U. L 12, str. 14, zwaną dalej „decyzją”), która jest przedmiotem niniejszego wyroku.

 Umowa spółki Yves Saint Laurent

9        Z „umowy z autoryzowanym detalistą” (zwanej dalej „umową”) oraz z załączonych do niej ogólnych warunków sprzedaży, w wersji z dnia 11 lipca 1991 r. stanowiącej przedmiot decyzji, wynika, że sieć dystrybucji spółki Yves Saint Laurent jest siecią zamkniętą, która nakłada na swoich członków zakaz sprzedaży lub pozyskiwania wyrobów opatrzonych marką Yves Saint Laurent poza siecią. Ze swojej strony spółka Yves Saint Laurent zobowiązuje się, że zapewni dystrybucję z poszanowaniem obowiązujących ustaw i uregulowań oraz wycofa swoją markę z tych punktów sprzedaży, które nie spełniają warunków umowy o dystrybucji selektywnej.

10      Kryteria wyboru autoryzowanych detalistów określone w umowie odnoszą się przede wszystkim do kwalifikacji zawodowych personelu, lokalizacji i wyposażenia punktu sprzedaży oraz nazwy sklepu, a także do niektórych warunków, które detalista musi spełnić, a dotyczących w szczególności składowania wyrobów, minimalnej rocznej wielkości zakupów, obowiązku powstrzymania się przez jeden rok od dokonywania aktywnej sprzedaży nowych wyrobów wprowadzonych w innym państwie oraz współpracy reklamowo‑promocyjnej między detalistą a spółką Yves Saint Laurent.

11      W odniesieniu do kwalifikacji zawodowych pkt III.5 umowy stanowi:

„5)      Kwalifikacje zawodowe w perfumerii

Autoryzowany detalista zobowiązuje się do przestrzegania postanowień dotyczących kwalifikacji zawodowych określonych w art. I.3 ogólnych warunków sprzedaży oraz do kierowania sprzedawców na szkolenia organizowane przez wyłącznego dystrybutora”.

12      Punkty I.2 i I.3 ogólnych warunków sprzedaży stanowią:

„2)      Sprzedawcy

Autoryzowany detalista powinien dysponować wystarczającą liczbą sprzedawców, odpowiadającą powierzchni punktu sprzedaży oraz ilości wyrobów oferowanych konsumentom. Sprzedawcy powinni być zdolni udzielić konsumentom porad oraz dokonywać pokazów na wysokim poziomie.

3)      Kwalifikacje zawodowe

Autoryzowany detalista i jego sprzedawcy powinni posiadać odpowiednie kwalifikacje zawodowe w dziedzinie wyrobów perfumeryjnych (kosmetycznych i pielęgnacyjnych) potwierdzone:

–        dyplomem kosmetyka;

–        świadectwem odbycia szkolenia zawodowego w branży perfumeryjnej wydanym przez uznaną izbę przemysłowo‑handlową;

–        co najmniej trzyletnim doświadczeniem w sprzedaży prestiżowych wyrobów perfumeryjnych (kosmetycznych i pielęgnacyjnych)”.

13      W odniesieniu do punktu sprzedaży pkt I.1 ogólnych warunków sprzedaży stanowi:

„a)      Otoczenie punktu sprzedaży

Dzielnica, ulice i sklepy w sąsiedztwie punktu sprzedaży powinny za każdym razem odpowiadać prestiżowi i renomie marki Yves Saint Laurent.

b)      Inne elementy do uwzględnienia

Nazwa sklepu, fasada budynku, w którym znajduje się punkt sprzedaży, sygnalizacja obecności punktu sprzedaży, witryny sklepowe, oświetlenie zewnętrzne, wnętrze i jego oświetlenie, podłoga, ściany i sufit, umeblowanie, wystrój wnętrza, materiały reklamowe, czystość i porządek w punkcie sprzedaży, czystość wyrobów i materiałów reklamowych, półki, prezentacja i eksponowanie marki, warunki składowania, kabiny pielęgnacyjne, wygląd i zachowanie sprzedawców.

Wymienione elementy powinny zawsze odpowiadać prestiżowi i renomie marki Yves Saint Laurent.

c)      Powierzchnia sprzedaży

Powierzchnia sprzedaży powinna być dobrana odpowiednio do ilości sprzedawanych wyrobów, tak by, zważywszy na oferowane marki, autoryzowany detalista mógł zapewnić wyrobom spółki Yves Saint Laurent miejsce zgodne z ich prestiżem i renomą.

d)      Prowadzenie innej działalności w punkcie sprzedaży

Jeżeli w punkcie sprzedaży prowadzony jest inny (lub wiele innych) rodzaj działalności, należy uwzględnić następujące elementy:

–        rozmiar tej działalności;

–        prezentację tej działalności wewnątrz i na zewnątrz punktu sprzedaży;

–        sposób oddzielenia tej działalności od perfumerii;

–        podział sprzedawców między tę działalność a perfumerię;

–        kompetencje sprzedawców przydzielonych do każdej działalności;

–        ubiór pracowników przydzielonych do każdej działalności.

[…]”.

14      Punkty III.3 i III.4 umowy stanowią:

„3)      Rodzaj i jakość wyrobów sprzedawanych w punkcie sprzedaży

Autoryzowany detalista wskazuje rodzaj i jakość wszystkich wyrobów, które są lub będą sprzedawane w punkcie sprzedaży. Autoryzowanemu detaliście zabrania się oferowania do sprzedaży w punkcie sprzedaży jakichkolwiek wyrobów, których sąsiedztwo mogłoby szkodzić wizerunkowi marki Yves Saint Laurent”.

„4)      Prestiż i utrzymanie punktu sprzedaży

Autoryzowany detalista powinien utrzymywać punkt sprzedaży w doskonałym stanie i czystości w celu składowania i prezentowania wyrobów. Aranżacja, umeblowanie i wystrój punktu sprzedaży lub wyspecjalizowanego stoiska perfumeryjnego w punkcie sprzedaży musi odpowiadać pozycji i jakości kojarzonym z wizerunkiem marki Yves Saint Laurent”.

15      W odniesieniu do nazwy detalisty pkt I akapit drugi ogólnych warunków sprzedaży stanowi:

„Nazwa perfumerii, sklepu, w którym znajduje się dział perfumeryjny, lub powierzchni, w której obrębie mieści się dział perfumeryjny lub perfumeria, powinna zawsze odpowiadać prestiżowi marki Yves Saint Laurent. Wobec powyższego nazwa musi być zgodna z zasadami rządzącymi dystrybucją wyrobów luksusowych i wysokiej jakości. Nie może to być nazwa, która wywołuje wrażenie braku zapewnienia klientom doradztwa lub zapewnienia doradztwa w niedostatecznym stopniu, że sklepowi brak prestiżu lub wyszukanego wystroju”.

16      Jeśli chodzi o postępowanie w sprawie dopuszczenia do sieci dystrybucyjnej, średnio po trzech a maksymalnie po pięciu miesiącach od złożenia wniosku o otwarcie konta spółka Yves Saint Laurent lub jej wyłączny przedstawiciel dokonuje oceny proponowanego punktu sprzedaży na podstawie raportu z oceny, którego kopię spółka Yves Saint Laurent przedstawiła w trakcie niniejszego postępowania (załącznik 16 do uwag interwenienta, zwany dalej „raportem z oceny”). W raporcie z oceny poddaje się ocenie wygląd zewnętrzny punktu sprzedaży, jego wygląd wewnętrzny i kompetencje zawodowe według klucza oceny, który zawiera 33 rubryki lub 37 rubryk w przypadku punktu sprzedaży, w którym poza sprzedażą wyrobów perfumeryjnych prowadzona jest inna (lub wiele innych) działalność. W zależności od przypadku w każdej rubryce wpisuje się od dwóch do dziesięciu lub od dwóch do siedmiu punktów.

17      W celu dopuszczenia do działalności w charakterze autoryzowanego detalisty należy uzyskać łącznie powyżej 231 punktów (33 rubryki × 7) lub powyżej 259 punktów (37 rubryk × 7), w zależności od przypadku. Uzyskanie trzech ocen „2” w rubrykach dotyczących lokalizacji punktu sprzedaży, otoczenia, fasady, oświetlenia, podłogi, ścian, umeblowania, innych wyrobów sprzedawanych w punkcie sprzedaży i kompetencji zawodowych jest jednoznaczne z odrzuceniem. Jeśli chodzi o domy towarowe, spółka Yves Saint Laurent posługiwała się do 1992 r. dostosowaną wersją raportu z oceny, która ma zostać zastąpiona nową wersją dostosowaną do wszystkich sklepów niespecjalistycznych. Do tego czasu, według spółki Yves Saint Laurent, w przypadku niespecjalistycznych punktów sprzedaży poszczególne rubryki zawarte w aktualnym raporcie z oceny odnoszące się do wyglądu wewnętrznego sklepu i sprzedawców będą dotyczyły wyłącznie „działu” perfumeryjnego (odpowiedź z dnia 16 stycznia 1996 r. na pytania Sądu, str. 3 i 4).

18      W zależności od wyników oceny wniosek zostaje odrzucony, co uzasadnia się, bądź wnioskujący zostaje poinformowany o krokach, jakie będzie musiał podjąć w celu spełnienia kryteriów. W tym drugim przypadku zostaje mu przyznany maksymalnie 6‑miesięczny okres na dostosowanie się do rzeczonych kryteriów, po czym dokonywana jest kolejna ocena. W przypadku pozytywnej odpowiedzi konto zostaje otwarte w ciągu dziewięciu miesięcy od dnia przeprowadzenia oceny.

 Decyzja Komisji

19      W pkt II.A.4 decyzji Komisja stwierdza, że art. 85 ust. 1 traktatu nie ma zastosowania do systemu dystrybucji selektywnej, jeśli spełnione są trzy przesłanki, mianowicie, po pierwsze, właściwości wyrobów, o których mowa, wymagają wdrożenia takiego systemu w celu zachowania ich jakości i zapewnienia prawidłowego użytku, po drugie, wybór odsprzedawców jest dokonywany na podstawie obiektywnych kryteriów jakościowych odnoszących się do kwalifikacji zawodowych odsprzedawcy i jego pracowników oraz do posiadanego przez niego wyposażenia, i po trzecie, przyjęte kryteria są ustalone w jednolity sposób wobec wszystkich potencjalnych odsprzedawców i stosowane w niedyskryminacyjny sposób (zob. wyroki Trybunału: z dnia 25 października 1977 r. w sprawie 26/76 Metro przeciwko Komisji, zwany dalej „wyrokiem w sprawie Metro I”, Rec. str. 1875, pkt 20, z dnia 11 grudnia 1980 r. w sprawie 31/80 L’Oréal, Rec. str. 3775, pkt 16, z dnia 25 października 1983 r. w sprawie 107/82 AEG‑Telefunken przeciwko Komisji, zwany dalej „wyrokiem w sprawie AEG”, Rec. str. 3151, pkt 33).

20      W związku z powyższym w pkt II.A.5 akapit drugi decyzji Komisja stwierdza:

„Rozpatrywane wyroby są w istocie artykułami wysokiej jakości, będącymi wynikiem specyficznych badań, co wyraża się zarazem poprzez oryginalne metody ich powstawania, wyrafinowany charakter wprowadzanych do obrotu gam wyrobów oraz poziom jakości wykorzystywanych materiałów, w szczególności przy wykonywaniu opakowań, w których są one prezentowane. Luksusowy charakter tych wyrobów wynika także z aury ekskluzywności oraz prestiżu, które wyróżniają te wyroby spośród podobnych wyrobów należących do innych segmentów rynku i odpowiadających innym wymaganiom konsumenta. Ta charakterystyka jest, z jednej strony, ściśle związana ze zdolnością rozwijania i chronienia przez producenta wizerunku marki cieszącej się dużą renomą, a z drugiej strony, zależy od umiejętności takiego zaprezentowania wyrobów klientom, które uwydatnia specyficzne cechy estetyczne lub związane z używaniem danego produktu lub linii produktów […]” [tłumaczenie nieoficjalne, podobnie jak wszystkie cytaty z tej decyzji poniżej].

21      Zdaniem Komisji kryteria selekcji stosowane przez spółkę Yves Saint Laurent dotyczące kwalifikacji zawodowych, lokalizacji i wyposażenia punktu sprzedaży oraz nazwy detalisty nie podlegają art. 85 ust. 1 traktatu. Komisja uważa przede wszystkim, że „obecność w punkcie sprzedaży profesjonalnych doradców jest uzasadniona, jako że wymagana specjalistyczna wiedza jest niezbędna, by pomóc konsumentowi w wyborze produktu najbardziej odpowiadającego jego gustowi i potrzebom i by zapewnić mu najlepszą informację na temat sposobu jego używania, a nawet przechowywania” (pkt II.A.5 akapit trzeci), oraz że „ponieważ podtrzymywanie wizerunku prestiżowej marki jest na rynku luksusowych wyrobów kosmetycznych podstawowym czynnikiem konkurencyjności, żadnemu producentowi nie udałoby się zachować pozycji na tym rynku bez ciągłego podejmowania wysiłków na rzecz promocji. Pewne jest, że te wysiłki zostałyby zniweczone, gdyby handel produktami spółki Yves Saint Laurent na etapie sprzedaży detalicznej odbywał się w sposób mogący zmienić ich postrzeganie przez konsumenta. Z tego powodu kryteria odnoszące się do lokalizacji oraz estetyki i funkcjonalności punktu sprzedaży stanowią uzasadnione wymogi ze strony producenta, jako że ich celem jest zapewnienie konsumentowi otoczenia, które pozostaje w harmonii z luksusowym i ekskluzywnym charakterem wyrobów, o których mowa, oraz prezentacji na miarę wizerunku marki Yves Saint Laurent. Ponadto kryterium związane z nazwą ma zapewnić, że nazwa perfumerii, sklepu bądź miejsca, w którym mieści się dział perfumeryjny lub perfumeria, jest zgodna z zasadami rządzącymi dystrybucją rozpatrywanych produktów, oraz wykluczyć takie nazwy, które mogą wywołać wrażenie braku zapewnienia odpowiedniej obsługi lub zapewnienia niedostatecznej obsługi, że sklepowi brak prestiżu lub wyszukanego wystroju. Należy podkreślić, że punkt sprzedaży lub jego nazwa, które wpływają ujemnie na renomę marki, nie mogą być w żadnym wypadku kojarzone ze zwyczajową polityką cenową dystrybutora” (pkt II.A.5 akapit czwarty).

22      W pkt II.A.5 akapity piąty i szósty Komisja wywodzi dalej:

„Zakaz sprzedaży towarów, które ze względu na ich sąsiedztwo mogą szkodzić wizerunkowi marki Yves Saint Laurent, ma jedynie na celu utrzymanie, w oczach klienta, prestiżu i ekskluzywności nierozłącznie związanych z wyrobami, o których mowa, i w ten sposób uniknięcie kojarzenia ich z towarami niższej jakości. Temu samemu celowi służą kryteria selekcji zmierzające do zapewnienia, aby w punktach sprzedaży, w których wykonywane jest wiele rodzajów działalności, przestrzeń zarezerwowana dla sprzedaży wyrobów perfumeryjnych była proporcjonalnie dobrana i dostatecznie oddzielona od przestrzeni przeznaczonej do sprzedaży innych produktów. Należy podkreślić, że ponieważ system dystrybucji selektywnej spółki Yves Saint Laurent Parfums jest otwarty dla sklepów dysponujących wyspecjalizowanym działem oraz ponieważ spółka Yves Saint Laurent Parfums wyraziła zgodę na różne formy dystrybucji w obrębie Wspólnoty, kryteria te same w sobie nie są zdolne wykluczyć niektórych nowoczesnych form dystrybucji takich jak domy towarowe.

Wymóg nałożony na autoryzowanego dystrybutora, polegający na zarezerwowaniu dla wyrobów spółki Yves Saint Laurent Parfums takiego miejsca, które, zważywszy na inne oferowane marki, odpowiada pozycji marki Yves Saint Laurent i umożliwia konsumentowi ich rozpoznanie, odpowiada celowi, jakim jest zapewnienie ekspozycji uwydatniającej wyroby stanowiące przedmiot umowy. […] takie kryterium selekcji nie może samo w sobie ograniczyć swobody dystrybutora w sprzedawaniu i reklamowaniu konkurencyjnych marek ani przeszkadzać w rozwoju nowych form dystrybucji”.

23      Jeśli chodzi o pozostałe obowiązki i warunki nałożone na autoryzowanego detalistę, Komisja uważa, że w przypadku tych, które odnoszą się do postępowania w sprawie dopuszczenia do sieci dystrybucji, minimalnej rocznej wielkości zakupów, współpracy reklamowo‑promocyjnej, składowania produktów oraz wprowadzania na rynek nowych produktów, zastosowanie ma art. 85 ust. 1 (zob. pkt II.A.6 decyzji) oraz że napotkane bariery w zakresie konkurencji stanowią istotne ograniczenie wewnątrzwspólnotowej wymiany handlowej (pkt II.A.8).

24      Komisja stwierdza jednakże w pkt II.B.1 decyzji, że umowy, które tworzą system dystrybucji spółki Yves Saint Laurent, spełniają cztery przesłanki przewidziane w art. 85 ust. 3 traktatu.

25      Jeśli chodzi o kwestię, czy postanowienia umowy, o których mowa, przyczyniają się do polepszenia produkcji i dystrybucji w rozumieniu art. 85 ust. 3 traktatu, Komisja uważa, co następuje (pkt II.B.2):

„Luksusowe wyroby kosmetyczne odróżniają się od podobnych produktów odpowiadających innym wymogom konsumenta między innymi tym, że konsument łączy z marką, którą są one opatrzone, wizerunek ekskluzywności i prestiżu. Umiejętność stworzenia i utrzymania przez producenta wizerunku oryginalnej i prestiżowej marki jest czynnikiem determinującym jej konkurencyjność. Z tego wynika, że dystrybucja luksusowej marki z branży kosmetycznej może odbywać się tylko z poszanowaniem jej ekskluzywnego charakteru. Doświadczenie pokazuje bowiem, że powszechna dostępność luksusowego wyrobu kosmetycznego może mieć wpływ na jego postrzeganie przez konsumenta i docelowo spowodować spadek popytu na ten wyrób”.

26      W tych okolicznościach Komisja uważa, iż postanowienia umowy, które podlegają art. 85 ust. 1 (zob. pkt 23 powyżej), „powodują, że produkty spółki Yves Saint Laurent są sprzedawane jedynie tam, gdzie istnieje gwarancja zachowania wizerunku wysokiej jakości oraz ekskluzywności, które są charakterystyczne dla luksusowych wyrobów kosmetycznych” (pkt II.B.2 akapit siódmy in fine).

27      Jeśli chodzi o kwestię, czy dla użytkowników zastrzeżono „słuszn[ą] część zysku” w rozumieniu art. 85 ust. 3 traktatu, Komisja uważa w szczególności, że „zgłoszony system dystrybucji pozwala na zachowanie ekskluzywnego charakteru wyrobów będących przedmiotem umów, co jest główną przyczyną wyboru konsumenta” (pkt II.B.3 akapit drugi) oraz że „w przypadku gdy klient traktuje jako drugorzędne wizerunek marki lub usługi towarzyszące sprzedaży w ramach systemu dystrybucji selektywnej, może on zawsze wybrać artykuły podobne należące do sąsiedniego rynku, które są rozprowadzane bez systemu dystrybucji selektywnej, wymierzając w ten sposób sankcje wybranej przez producenta strategii handlowej” (pkt II.B.3 akapit trzeci).

28      Wreszcie w pkt II.B.4 decyzji Komisja stwierdza, że system dystrybucji spółki Yves Saint Laurent nie zawiera żadnego obowiązku ograniczającego konkurencję, który nie jest niezbędny do osiągnięcia wyznaczonych celów w rozumieniu art. 85 ust. 3 lit. a) traktatu, a w pkt II.B.5, że rozpatrywane umowy nie dają zainteresowanym przedsiębiorstwom możliwości wyeliminowania konkurencji w stosunku do znacznej części odnośnych produktów w rozumieniu art. 85 ust. 3 lit. b) traktatu. Komisja dodaje w szczególności, że „nie udało się jej stwierdzić, aby rozpowszechnienie systemów dystrybucji selektywnej wykluczało w zasadzie niektóre nowoczesne formy dystrybucji, takie jak domy towarowe. Kryteria selekcji stosowane przez spółkę Yves Saint Laurent Parfums nie są tego rodzaju, by nie mogły zostać spełnione przez te formy dystrybucji, nawet jeżeli zakładają, że musiałyby one w związku z tym częściowo zmienić swoje szczególne metody handlu” (pkt II.B.5 akapit czwarty).

29      Artykuł 1 decyzji brzmi następująco:

„Zgodnie z art. 85 ust. 3 postanowienia art. 85 ust. 1 traktatu EWG zostają uznane za niemające zastosowania:

–        do typowej umowy o autoryzowanej dystrybucji między spółką Yves Saint Laurent Parfums a wyspecjalizowanymi detalistami z siedzibą we Francji, a także do załączonych do nich ogólnych warunków sprzedaży;

i

–        do typowej umowy o autoryzowanej dystrybucji między wyłącznymi przedstawicielami spółki Yves Saint Laurent Parfums mającymi siedzibę w innym niż Francja państwie członkowskim Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej a wyspecjalizowanymi detalistami, a także do załączonych do nich ogólnych warunków sprzedaży.

Niniejsza decyzja obowiązuje od dnia 1 czerwca 1991 r. do dnia 31 maja 1997 r.”.

 Przebieg postępowania i żądania stron

30      Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 9 marca 1992 r. strona skarżąca wniosła niniejszą skargę. Postanowieniem z dnia 12 października 1992 r. spółka Yves Saint Laurent, Comité de liaison des syndicats européens de l’industrie de la parfumerie et des cosmétiques (zwana dalej „Colipą”), Fédération des industries de la parfumerie (zwane dalej „FIP”) i Fédération européenne des parfumeurs détaillants (zwane dalej „FEPD”) zostały dopuszczone do udziału w postępowaniu w charakterze interwenientów w celu poparcia żądań strony pozwanej.

31      Na podstawie sprawozdania sędziego sprawozdawcy Sąd zdecydował o otwarciu procedury ustnej bez wcześniejszego przeprowadzania środków dowodowych. Jednakże w ramach środków organizacji postępowania przewidzianych w art. 64 regulaminu strona pozwana, spółka Yves Saint Laurent i FEPD zostały wezwane do udzielenia odpowiedzi na piśmie na pewne pytania i do przedłożenia niektórych dokumentów przed rozprawą. Strony złożyły odpowiedzi między 16 a 24 stycznia 1996 r.

32      Wystąpienia stron i ich odpowiedzi na pytania Sądu zostały wysłuchane na rozprawie, która odbyła się w dniach 28 i 29 lutego 1996 r.

33      Strona skarżąca wnosi do Sądu o:

–        stwierdzenie nieważności decyzji w całości;

–        obciążenie Komisji kosztami postępowania w całości.

34      Strona pozwana wnosi do Sądu o:

–        oddalenie skargi;

–        obciążenie skarżącej kosztami postępowania.

35      Interwenient, spółka Yves Saint Laurent, wnosi do Sądu o:

–        uznanie skargi za niedopuszczalną;

–        ewentualnie, oddalenie skargi jako bezzasadnej;

–        obciążenie skarżącej kosztami postępowania, w tym kosztami interwencji spółki Yves Saint Laurent.

36      Interwenient, FIP, wnosi do Sądu o:

–        orzeczenie o dopuszczalności skargi według stanu prawnego;

–        oddalenie skargi jako bezzasadnej;

–        obciążenie skarżącej kosztami postępowania, w tym kosztami interwencji FIP.

37      Interwenient, Colipa, wnosi do Sądu o:

–        oddalenie skargi;

–        obciążenie skarżącej kosztami postępowania, w tym kosztami interwencji Colipy.

38      Interwenient, FEPD, wnosi do Sądu o:

–        oddalenie skargi;

–        obciążenie skarżącej kosztami postępowania, w tym kosztami interwencji FEPD.

39      W uwagach na temat uwag interwenientów strona skarżąca wnosi do Sądu o:

–        uznanie jej skargi za dopuszczalną;

–        obciążenie interwenientów ich własnymi kosztami.

 W przedmiocie dopuszczalności

 Streszczenie argumentów stron

40      Spółka Yves Saint Laurent twierdzi, że skarga jest niedopuszczalna, ponieważ decyzja nie indywidualizuje grupy Galec ani nie dotyczy jej bezpośrednio oraz nie ma ona interesu we wniesieniu skargi.

41      Po pierwsze, nie tylko decyzja nie odnosi się bezpośrednio lub pośrednio do grupy Galec lub sklepów Leclerc, ale też fakt, że działa ona aktywnie na rynku dystrybucji, nie indywidualizuje jej czy to z powodu niektórych właściwych jej cech, czy też z powodu okoliczności, które odróżniają ją od innych podmiotów obecnych na rynku (zob. w szczególności wyroki Trybunału: z dnia 15 lipca 1963 r. w sprawie 25/62 Plaumann przeciwko Komisji, Rec. str. 197, i z dnia 10 grudnia 1969 r. w sprawach połączonych 10/68 i 18/68 Eridania i in. przeciwko Komisji, Rec. str. 459).

42      Zresztą działania grupy Galec były bardzo ograniczone. Poza uwagami skierowanymi do Komisji w trakcie postępowania administracyjnego grupa Galec nie poczyniła choćby najmniejszych starań, by otrzymać autoryzację od spółki Yves Saint Laurent. Grupa Galec nie złożyła także skargi do Komisji na umowy zawierane przez spółkę Yves Saint Laurent. W wyroku w sprawie Metro I i w wyrokach: z dnia 22 października 1986 r. w sprawie 75/84 Metro przeciwko Komisji, Rec. str. 3021 (zwanym dalej „wyrokiem w sprawie Metro II”) oraz z dnia 28 stycznia 1986 r. w sprawie 169/84 Cofaz przeciwko Komisji, Rec. str. 391, Trybunał uznał dopuszczalność skargi osoby trzeciej jedynie na podstawie surowszych kryteriów pozwalających na jej indywidualne wyodrębnienie.

43      Po drugie, zgodnie ze swym statutem grupa Galec jest pośrednikiem między swoimi członkami, sklepami Leclerc, a ich dostawcami, działającym jedynie na rzecz tych pierwszych. Tym samym nie mogła on być traktowana jak dystrybutor, a tym bardziej jak autoryzowany detalista spółki Yves Saint Laurent. W związku z tym decyzja nie wywiera żadnych bezpośrednich skutków wobec grupy Galec ani nie przynosi jej żadnej bezpośredniej szkody (zob. wyrok Trybunału z dnia 28 października 1982 r. w sprawie 135/81 Groupement des agences de voyages przeciwko Komisji, Rec. str. 3799). Zatem decyzja nie dotyczy jej bezpośrednio i nie ma ona uzasadnionego i aktualnego interesu w stwierdzeniu nieważności zaskarżonego aktu.

44      W końcu, zakładając, że grupa Galec wniosła skargę w interesie swoich członków, jej statut nie zawiera żadnego postanowienia, zgodnie z którym ci ostatni upoważniliby ją do działania w sądzie w ich imieniu. W świetle zasady, zgodnie z którą „nie można pozywać ani być pozwanym przez pełnomocnika”, skarga grupy Galec jest niedopuszczalna (zob. opinia rzecznika generalnego Rozès w ww. sprawie Groupement des agences de voyages przeciwko Komisji, str. 3811).

45      Strona skarżąca podkreśla, że w trakcie postępowania administracyjnego przedłożyła zgodnie z art. 19 ust. 3 rozporządzenia nr 17 uwagi, które służyły takiemu samemu celowi jak złożenie skargi do Komisji, oraz że Komisja powtórzyła jej argumenty w swojej decyzji, w szczególności w pkt I.D i II.B.5 in fine.

46      Ponadto nie można w sposób istotny podważyć bezpośredniego i osobistego interesu grupy Galec we wniesieniu skargi. Jako centrala kierownicza grupy gospodarczej Galec działa bezpośrednio na rynku perfum i wyrobów kosmetycznych, dokonując selekcji producentów i negocjując warunki dotyczące asortymentu, cen, finansowania, dostaw i zaopatrzenia. Grupa Galec dodaje, że gdyby nie decyzja, mogłaby ona normalnie, w taki czy inny sposób, zaopatrywać się w produkty spółki Yves Saint Laurent, tymczasem jej wydanie pozbawia ją wszelkich praw w normalnym dostępie do tego rynku.

47      Strona pozwana uważa, że skarga grupy Galec jest dopuszczalna, powołując się w szczególności na wyrok w sprawie Metro II.

48      W istocie grupa Galec jasno wyraziła wolę zajmowania się dystrybucją luksusowych perfum, z jednej strony w uwagach przedstawionych w trakcie postępowania administracyjnego, z drugiej zaś poprzez liczne próby podejmowane przez różne sklepy Leclerc w celu sprzedawania luksusowych perfum, co wywołało szczególnie dużą liczbę postępowań przed sądami krajowymi.

49      Ponadto ze statutu grupy Galec wynika, że jej celem jest w szczególności gromadzenie zamówień od jej członków i przekazywanie ich dostawcom (art. 2), oraz że mogą zaistnieć przypadki, w których będzie ona zmuszona dokonywać zakupów bezpośrednio we własnym imieniu (art. 30A). Wynika z tego, że jeśli któreś z przedsiębiorstw zrzeszonych w grupie Galec zostałoby dopuszczone do sieci dystrybucyjnej spółki Yves Saint Laurent, grupa Galec mogłaby znaleźć się w sytuacji, w której musiałaby zakupywać wyroby, o których mowa, na ich rzecz. Zresztą nie można kwestionować tego, że przedsiębiorstwa zrzeszone w grupie Galec mogą mieć interes w przynależności do sieci dystrybucyjnej spółki Yves Saint Laurent. Sytuacja rozpatrywana w ww. wyroku w sprawie Groupement des agences de voyages przeciwko Komisji różni się zatem zasadniczo od sytuacji omawianej w tej sprawie.

 Ocena Sądu

50      Strona pozwana nie żądała uznania skargi za niedopuszczalną. W tych okolicznościach spółka Yves Saint Laurent nie jest uprawniona do podniesienia zarzutu niedopuszczalności, a Sąd nie ma obowiązku badania powołanych przez nią zarzutów (wyrok Trybunału z dnia 24 marca 1993 r. w sprawie C‑313/90 CIRFS i in. przeciwko Komisji, Rec. str. I‑1125, pkt 20–22).

51      W każdym razie zgodnie z art. 113 regulaminu należy zbadać z urzędu dopuszczalność skargi (zob. ww. wyrok w sprawie CIRFS i in. przeciwko Komisji, pkt 23).

52      Zgodnie z art. 173 traktatu każda osoba fizyczna lub prawna może wnieść skargę na decyzję skierowaną do innej osoby tylko wtedy, gdy ta decyzja dotyczy jej bezpośrednio i indywidualnie. Jako że decyzja jest skierowana do spółki Yves Saint Laurent, należy zbadać, czy te dwie przesłanki są spełnione w przypadku grupy Galec.

53      Jeśli chodzi o kwestię, czy decyzja dotyczy „indywidualnie” grupy Galec, z utrwalonego orzecznictwa wynika, że podmioty inne niż adresaci decyzji mogą utrzymywać, iż decyzja ta dotyczy ich indywidualnie tylko wtedy, gdy ma ona wpływ na ich sytuację ze względu na szczególne dla nich cechy lub na sytuację faktyczną, która odróżnia je od wszelkich innych osób i w związku z tym indywidualizuje w sposób podobny jak adresata decyzji (zob. ww. wyrok w sprawie Plaumann przeciwko Komisji, str. 223, jak również wyrok Sądu z dnia 6 lipca 1995 r. w sprawach połączonych T‑447/93, T‑448/93 i T‑449/93 AITEC i in. przeciwko Komisji, Rec. str. II‑1971, pkt 34).

54      Sąd stwierdza w związku z powyższym, iż grupa Galec jest spółdzielnią o zmiennym kapitale, zrzeszającą handlowców detalicznych, działającą pod firmą É. Leclerc, która została założona zgodnie z ustawą francuską nr 72‑652 z dnia 11 lipca 1972 r. Artykuł 1 tejże ustawy stanowi, że celem tego rodzaju spółdzielni jest poprawa, poprzez współdziałanie wszystkich zrzeszonych, warunków, w których wykonują oni działalność handlową. W tym celu mogą one w szczególności dostarczać zrzeszonym wszystkie (lub część) towary, artykuły spożywcze lub usługi, wyposażenie oraz materiały niezbędne do prowadzenia działalności handlowej. Artykuł 2 ust. 2 statutu grupy Galec precyzuje w szczególności, że usługi, jakie będzie ona proponować swoim członkom, nie powinny być ograniczone, jeśli chodzi zarówno o ich charakter, jak i o ilość, i że mogą one dotyczyć wszystkich transakcji i rodzajów działalności pozostających w jakimkolwiek związku z działalnością jej członków. Zgodnie z art. 30A statutu grupa Galec pracuje wyłącznie na rzecz swoich członków celem umożliwienia im obniżenia kosztów własnych w chwili zakupu oraz kosztów dystrybucji na rzecz ich własnych członków lub konsumentów. Może ona w szczególności dokonywać zakupów we własnym imieniu na rzecz swoich członków.

55      Na rozprawie grupa Galec stwierdziła, co nie zostało podważone, że przed wydaniem decyzji zwróciła się ona do licznych producentów perfum, w tym do spółki Yves Saint Laurent, z prośbą o to, aby przynajmniej niektórzy z jej członków zostali dopuszczeni do sieci dystrybucyjnej jako autoryzowani detaliści. Następnie zrzeszona w grupie Galec spółka Rocadis, która zarządza sklepem Leclerc w Poitiers, w piśmie z dnia 22 sierpnia 1990 r. wniosła o dopuszczenie jej do sieci dystrybucyjnej spółki Yves Saint Laurent.

56      Pismem z dnia 28 września 1990 r. spółka Yves Saint Laurent odrzuciła ten wniosek, uzasadniając, że wciąż toczy się przed sądami francuskimi spór między spółką Yves Saint Laurent a spółką Rocadis w sprawie sprzedaży przez tę ostatnią wyrobów spółki Yves Saint Laurent poza jej siecią dystrybucyjną.

57      Pewne jest także, że wiele innych sklepów Leclerc wyraziło wolę zajmowania się dystrybucją produktów spółki Yves Saint Laurent, o czym świadczą liczne spory prowadzone w sądach krajowych, na które wskazuje grupa Galec w swoich pismach procesowych.

58      Ponadto grupa Galec uczestniczyła w postępowaniu administracyjnym toczącym się przed Komisją, przedstawiając szczegółowe uwagi po opublikowaniu komunikatu, o którym mowa w art. 19 ust. 3 rozporządzenia nr 17 (zob. pkt 6 powyżej). W swoich uwagach grupa Galec podkreśliła w szczególności, że na skutek decyzji jej członkowie zostali wykluczeni z dystrybucji produktów spółki Yves Saint Laurent, i wezwała Komisję do zweryfikowania na miejscu warunków dystrybucji produktów luksusowych w sklepach Leclerc wyrażających życzenie przystąpienia do dystrybucji luksusowych perfum.

59      Pismem z dnia 12 lutego 1991 r. Komisja potwierdziła, że uwagi grupy Galec zostaną uważnie zbadane. Podczas rozprawy Komisja zapewniła o uwzględnieniu tychże uwag przy wydawaniu decyzji. Nie ulega jednak wątpliwości, że decyzja ta zatwierdza co do istoty szczególne cechy systemu dystrybucji selektywnej spółki Yves Saint Laurent kwestionowane przez grupę Galec w trakcie postępowania administracyjnego.

60      W tych okolicznościach Sąd uważa, iż sytuacja w rozpatrywanym przypadku nie różni się co do istoty od sytuacji, która leżała u podstaw wyroku w sprawie Metro II (pkt 21–23), w którym Trybunał orzekł, że decyzja Komisji, w której przyjęła ona kryteria kwestionowane przez podmiot w trakcie postępowania administracyjnego, dotyczy bezpośrednio i indywidualnie tego podmiotu, którego wniosek o dopuszczenie do sieci dystrybucyjnej w charakterze autoryzowanego dystrybutora został odrzucony i który przedłożył swoje uwagi na podstawie art. 19 ust. 3 rozporządzenia nr 17.

61      Należy dodać, że decyzja Komisji narusza interesy grupy Galec, jako że jej statutowym celem jest w szczególności negocjowanie umów zaopatrzenia sklepów Leclerc. Decyzja dotyczy zatem grupy Galec także indywidualnie jako negocjatora takich umów zaopatrzenia (zob. analogicznie wyrok Trybunału z dnia 2 lutego 1988 r. w sprawach połączonych 67/85, 68/85 i 70/85 Van der Kooy i in. przeciwko Komisji, Rec. str. 219, pkt 20–25 oraz ww. wyrok w sprawie CIRFS i in. przeciwko Komisji, pkt 30).

62      Ponadto ze statutu grupy Galec, a zwłaszcza z art. 2 wynika, że była ona milcząco upoważniona do przedstawienia podczas postępowania administracyjnego nie tylko swojego punktu widzenia, ale także punktu widzenia swoich członków wyrażających życzenie przystąpienia do sieci dystrybucyjnej spółki Yves Saint Laurent. Jako że ci ostatni są potencjalnymi konkurentami autoryzowanych detalistów spółki Yves Saint Laurent, są oni „zainteresowanymi osobami trzecimi” w rozumieniu art. 19 ust. 3 rozporządzenia nr 17. Wynika z tego, że decyzja dotyczy grupy Galec również indywidualnie, ponieważ brała ona udział w postępowaniu administracyjnym jako przedstawiciel swoich członków (zob. analogicznie ww. wyrok w sprawach połączonych AITEC i in. przeciwko Komisji, pkt 60–62).

63      Jeśli chodzi o kwestię, czy decyzja dotyczy grupy Galec bezpośrednio, wystarczy stwierdzić, że decyzja pozostawiła nienaruszone wszystkie skutki wynikające z istnienia sieci spółki Yves Saint Laurent, pozwalając w ten sposób spółce Yves Saint Laurent stosować bezpośrednio wobec grupy Galec i jej członków kryteria selekcji, których zgodność z prawem podważyła ona w trakcie postępowania administracyjnego.

64      Ponadto nawet jeśli sama grupa Galec nie zamierza stać się autoryzowanym detalistą spółki Yves Saint Laurent, dokonywane przez nią zakupy produktów spółki Yves Saint Laurent podlegają kryteriom selekcji, których legalność została podważona w decyzji. Grupa Galec ma zatem uzasadniony i aktualny interes w podważeniu zasadności tej decyzji.

65      Z tego wynika, że skarga jest dopuszczalna.

 Co do istoty sprawy

66      Główny zarzut podnoszony przez grupę Galec dotyczy tego, że na skutek kumulacji kryteriów selekcji zatwierdzonych w decyzji niektóre hipermarkety działające pod firmą É. Leclerc zostały wykluczone a priori z sieci dystrybucyjnej spółki Yves Saint Laurent, mimo że są one w stanie sprzedawać luksusowe perfumy w uczciwy i wyszukany sposób. W ramach tego głównego zarzutu grupa Galec podnosi w skardze trzy zarzuty, oparte, odpowiednio, na braku uzasadnienia, błędach w ocenie okoliczności faktycznych i naruszeniu prawa. Zarzuty te zazębiają się i zawierają w istocie cztery główne następujące twierdzenia: a) w decyzji brak jest uzasadnienia lub zawiera ona oczywiste błędy w ocenie okoliczności faktycznych, jako że sposób, w jaki towary są wystawiane przez duże lub średnie sklepy (zwane dalej „sklepami wielkopowierzchniowymi”), został w niej uznany za nieodpowiedni do dystrybucji luksusowych perfum; b) w decyzji brak jest uzasadnienia lub zawiera ona oczywiste błędy w ocenie okoliczności faktycznych, jeśli chodzi o potrzeby i oczekiwania konsumentów; c) decyzja narusza prawo lub brak w niej uzasadnienia z uwagi na to, że Komisja zdecydowała, że kryteria przytoczone w pkt II.A.5 nie podlegają art. 85 ust. 1 traktatu; d) decyzja narusza prawo lub zawiera oczywiste błędy w ocenie okoliczności faktycznych, lub brak w niej uzasadnienia w odniesieniu do zastosowania art. 85 ust. 3 traktatu.

67      W pierwszej kolejności należy zbadać zasadność decyzji w świetle art. 85 ust. 1 traktatu, podsumowując wszystkie odnoszące się do tej kwestii zarzuty i argumenty stron, a następnie zasadność decyzji w świetle art. 85 ust. 3 traktatu.

 I – W przedmiocie zasadności decyzji w świetle art. 85 ust. 1 traktatu

 Streszczenie argumentów stron

 Argumenty grupy Galec

68      Grupa Galec podnosi najpierw, że poprzez sklepy zrzeszone w niej pod firmą É. Leclerc prowadzi dystrybucję licznych wyrobów luksusowych (sprzętu hi‑fi, win wyborowych, biżuterii, wyrobów zegarmistrzowskich, aparatów fotograficznych, luksusowych tekstyliów itd.) w doskonale przystosowanych do tego warunkach oraz że akceptuje ona konieczność istnienia systemu opartego na koncepcji „ekskluzywności”, który ma na celu utrzymanie prestiżu luksusowych wyrobów i zaspokojenie oczekiwań konsumentów. Przyznaje ona także, że nie wszystkie sklepy pod firmą É. Leclerc są właściwe do takiej formy handlu. Jednakże niektóre duże hipermarkety lub supermarkety działające pod firmą É. Leclerc praktykowały już zasadę ekskluzywności, uciekając się do różnych sposobów, takich jak stworzenie szczególnego działu w sklepie lub urządzenie wyspecjalizowanego stoiska wewnątrz powierzchni sprzedaży, mającego ewentualnie swoją własną nazwę (np. „Éole”). Sklepy te są przystosowane lub mogą zostać przystosowane do sprzedaży luksusowych kosmetyków, na co wskazują w szczególności załączone do skargi zdjęcia działów „uroda‑zdrowie” zrobione w niektórych sklepach Leclerc.

69      Jednakże sklepy wielkopowierzchniowe zostały wykluczone z góry z sieci dystrybucyjnej spółki Yves Saint Laurent wskutek kumulacji kryteriów selekcji zatwierdzonych w decyzji, a szczególnie tych dotyczących najbliższego sąsiedztwa, a mianowicie oceny „dzielnicy”, „ulic” lub „najbliżej położonych sklepów” [pkt I.1 lit. a) warunków sprzedaży], „fasady” z „witrynami”, „wystroju”, aranżacji całej przestrzeni sprzedaży i innych elementów, które należy uwzględnić, określonych w pkt I.1. lit. b) warunków sprzedaży, obecności innych wyrobów „mogących poprzez swoje sąsiedztwo szkodzić wizerunkowi marki Yves Saint Laurent” oraz innych niż sprzedaż perfum rodzajów działalności w punkcie sprzedaży, które, zgodnie z pkt I.1 lit. d) warunków sprzedaży, powinny zostać ocenione według ich rozmiaru, wyglądu zewnętrznego, oddzielenia od perfumerii oraz ubioru pracowników przydzielonych do każdego z tych rodzajów działalności.

70      Dla grupy Galec najbardziej arbitralnym i zależnym od woli producenta perfum kryterium jest kryterium dotyczące nazwy. Nazwa É. Leclerc obejmuje bardzo różnorodne punkty sprzedaży i nawet jeśli niektóre spośród sklepów pod nią działających nie mogą pretendować do miana sprzedawców wyrobów luksusowych, to Komisja nie uwzględniła faktu, że kilka innych może spełnić obiektywne kryteria wymagane w przypadku dystrybucji tego rodzaju wyrobów.

71      Z tego wynika, że w przeciwieństwie do zasad zastosowanych przez Trybunał w ww. wyrokach: w sprawie Metro I, w sprawie Metro II i w sprawie L’Oréal oraz w wyroku z dnia 10 lipca 1980 r. w sprawie 99/79 Lancôme, Rec. str. 2511, system dystrybucji selektywnej, o którym mowa, wyklucza nowe formy sprzedaży, wykorzystując kryteria, które nie są ani obiektywne, ani jednolite, ani nie są stosowane w sposób niedyskryminacyjny i nie są proporcjonalne do tego, co konieczne. Ponadto kryteria ustalone w decyzji eliminują „szczególną formę sprzedaży”, naruszając orzecznictwo Trybunału zawarte w wyrokach: w sprawie Metro I (pkt 20 i 50), w sprawie Metro II (pkt 34) i w sprawie AEG (pkt 36 i 73).

72      Według skarżącej albo decyzja oznacza, że tylko niektóre formy sklepów wielkopowierzchniowych, takie jak duże domy towarowe, na przykład Printemps lub Galeries Lafayette, mogą zostać dopuszczone do sieci, na co wskazywałyby raport profesora Webera wspomniany w pkt I.B decyzji oraz wyjaśnienia spółki Yves Saint Laurent zawarte w uwagach tego interwenienta, albo też kryteria zatwierdzone przez Komisję wymagają od sklepów wielkopowierzchniowych dużo więcej niż tylko częściowe dostosowanie ich metod sprzedaży. Aby spełnić takie kryteria jak lokalizacja na pewnych ulicach, na których sklepy odpowiadają prestiżowi marki, fizyczne oddzielenie perfumerii od innych rodzajów działalności, zapewnienie pracownikom punktu sprzedaży odzieży firmowej, nieprowadzenie zbyt wielu „nieluksusowych” rodzajów działalności i posiadanie lokalu z witrynami, sklepy wielkopowierzchniowe musiałyby całkowicie zrezygnować ze swoich metod sprzedaży.

73      Jeśli chodzi o uzasadnienie decyzji, skarżąca uważa, że w przypadku takiej decyzji o zasadniczym znaczeniu jak ta tu omawiana, uzasadnienie powinno być szczególnie kompletne. Komisja niedostatecznie uzasadniła swoje twierdzenie, zgodnie z którym zgłoszone kryteria – które, zdaniem skarżącej, wykluczają każdą inną formę sprzedaży niż wyspecjalizowany handel detaliczny – nie ograniczają konkurencji w rozumieniu art. 85 ust. 1 traktatu. Powołując się na ww. wyroki: w sprawach Metro, w sprawie AEG, w sprawie Lancôme i w sprawie L’Oréal, Komisja zastosowała do ochrony wizerunku marki wyrobów luksusowych kryteria, które dotychczas zarezerwowane były dla selektywności „technicznej”, nie uzasadniając swojej decyzji w sposób wymagany przez te wyroki.

74      Ponadto ww. wyroki w sprawie L’Oréal, w sprawie Lancôme i w sprawach Metro zobowiązują Komisję do oceny restrykcyjnego charakteru umów w zależności od kontekstu gospodarczego. Komisja, wiedząc o tym, że wszyscy „markowi producenci perfum” przyjęli ten sam sposób wyłącznej dystrybucji, powinna przedstawić uzasadnienie dotyczące kumulatywnego skutku wywołanego przez te sieci, tym bardziej że uznała ona za w zasadzie zgodne z prawem ogólne i absolutne wykluczenie wszelkich form sprzedaży z dystrybucji rozpatrywanych wyrobów.

75      Co więcej, Komisja niedostatecznie uzasadniła swoją decyzję, nie uwzględniając uwag przedłożonych przez grupę Galec w trakcie postępowania administracyjnego, zgodnie z którymi wyroby luksusowe są już dziś sprzedawane w sklepach wielkopowierzchniowych w doskonale przystosowanych warunkach. W ciągu ostatniego dziesięciolecia sklepy wielkopowierzchniowe dokonały bowiem głębokich przekształceń w zakresie metod sprzedaży i udaje się im nie tylko chronić wizerunek marki w przypadku wyrobów zaawansowanych technicznie lub wyrobów luksusowych, ale także być konkurencyjnymi w kwestii wizerunku tych wyrobów.

76      Ponadto Komisja nie uzasadniła swojego opisu oczekiwań konsumenta względem nazwy sklepu wielkopowierzchniowego. Tymczasem nowocześni konsumenci oczekują zróżnicowanej oferty wyrobów luksusowych i odpowiadają na nią spontanicznie, jeśli mają taką ofertę do swojej dyspozycji. Komisja przeciwstawiła temu podlegającemu weryfikacji stwierdzeniu wyłącznie nieuzasadnione twierdzenia, a mianowicie, że niektóre nazwy, z uwagi na swój charakter, wpływają – i to zawsze – negatywnie na renomę (pkt II.A.5 akapit czwarty decyzji) i że konsument kojarzy „ekskluzywność i prestiż” wyłącznie z dystrybucją przez wyspecjalizowanych detalistów (pkt II.B.2 akapit pierwszy). Tych twierdzeń nie potwierdziły jakakolwiek ankieta, analiza opinii czy badania statystyczne, tak iż Komisja nie dała Sądowi możliwości upewnienia się co do trafności przedstawionego portretu przeciętnego konsumenta.

77      W odniesieniu do podnoszonych błędów w ocenie okoliczności faktycznych decyzji skarżąca utrzymuje, że z przedstawionych już powodów Komisja niewłaściwie oceniła zdolność sklepów wielkopowierzchniowych do sprzedaży luksusowych perfum w zadowalających warunkach. Ponadto Komisja w sposób oczywisty niewłaściwie oceniła pobudki, jakimi kieruje się klient, stwierdzając w pkt II.B.3 akapit drugi decyzji, że „zgłoszony system dystrybucji pozwala na zachowanie ekskluzywnego charakteru wyrobów będących przedmiotem umów, co jest główną przyczyną wyboru konsumenta”. Według skarżącej chodzi o przesłanki „należące do przeszłości”, które są przypisywane konsumentowi bez przedstawienia na to jakiegokolwiek dowodu.

78      W rzeczywistości, jeśli sklepowi wielkopowierzchniowemu uda się wprowadzić do obrotu luksusowe perfumy, musi on sprostać dużemu i spontanicznemu popytowi ze strony konsumentów, którzy poszukują luksusu i realizacji marzeń, ale niekoniecznie ceny żądanej w zamkniętej sieci. W szczególności istnieje kategoria konsumentów, często stosunkowo młodych, dobrze sytuowanych, mieszkających w mieście, amatorów innowacji i markowych produktów, którzy wolą robić zakupy w dużych centrach handlowych, w tym zakupy artykułów „z górnej półki”, których istnieniu Komisja zaprzecza.

79      Ponadto przekształcenia w dystrybucji głęboko zmieniły postrzeganie nazw dystrybutorów przez konsumenta. Błędem jest zatem wychodzenie z założenia, że konsument ma cały czas jednolity i mało pochlebny obraz sklepów wielkopowierzchniowych lub że sprzedaż w ramach sklepów wielkopowierzchniowych sprawi, iż każdy produkt luksusowy stanie się produktem powszechnym. Komisja została dokładnie poinformowana o tej zmianie, ale w ogóle jej nie uwzględniła, co stanowi oczywisty błąd w ocenie (zob. ww. wyrok w sprawie AEG, pkt 74 i 75).

80      W odniesieniu do naruszenia prawa, którego dopuściła się Komisja, skarżąca podnosi, że Komisja pogwałciła prawo wspólnotowe, decydując, że kryteria streszczone w pkt II.A.5 decyzji, a w szczególności te odnoszące się do obecności wykwalifikowanego personelu, lokalizacji, wyglądu i nazwy punktu sprzedaży, innych rodzajów działalności wykonywanych w sklepie a także pozycji marki Yves Saint Laurent w porównaniu z konkurencyjnymi markami, nie podlegają zakazowi określonemu w art. 85 ust. 1 traktatu.

81      Stwierdzając, że kryteria te, które według skarżącej eliminują „a priori” pewną liczbę potencjalnych odsprzedawców, są zgodne z prawem, Komisja pogwałciła zasadę, zgodnie z którą ograniczenia nałożone na dystrybucję wyrobów powinny być proporcjonalne, oraz zasadę, zgodnie z którą ograniczenia ilościowe są a priori niezgodne z prawem (zob. w szczególności ww. wyroki: w sprawie Metro I i w sprawie Metro II, w sprawie L’Oréal i w sprawie AEG). Ograniczenia wychodzą bowiem poza to, co jest konieczne z punktu widzenia właściwości rozpatrywanych produktów, niezbędnej ochrony ich jakości i ich właściwego używania.

82      Komisja naruszyła także prawo wspólnotowe, nie dokonując oceny oczywistych ograniczeń wynikających z prowadzenia sieci spółki Yves Saint Laurent w ich kontekście (zob. ww. wyrok w sprawie Metro II, pkt 40). W tym względzie skarżąca podkreśla, że w odpowiedzi na skargę Komisja twierdziła, iż właściwym rynkiem jest rynek „wyrobów kosmetycznych”, tymczasem zarówno w decyzji, jak i w innych punktach odpowiedzi na skargę Komisja wskazała na to, że rynek luksusowych perfum jest rynkiem specyficznym i odrębnym. Wbrew twierdzeniom Komisji nie ma żadnych wątpliwości co do tego, że kumulatywny skutek wywołany przez podobne sieci eliminuje sklepy wielkopowierzchniowe z rynku luksusowych perfum, który w tym przypadku jest rynkiem właściwym.

 Argumenty Komisji

83      Strona pozwana podnosi, że w decyzji nie wypowiedziała się na temat tego, czy niektóre sklepy Leclerc mogą spełnić kryteria zgłoszone przez spółkę Yves Saint Laurent, ale że zbadała treść, skutki i zgodność tych kryteriów z prawem wspólnotowym. Ponadto decyzja nie wyklucza a priori żadnej formy handlu. W decyzji uściślone zostało, po pierwsze, że te kryteria „same w sobie nie wykluczają pewnych nowoczesnych form dystrybucji takich jak domy towarowe” (pkt II.A.5 akapit piąty in fine) i, po drugie, że pewne nowoczesne formy dystrybucji mogą spełnić kryteria selekcji, zmieniając swoje metody sprzedaży (pkt II.B.5 akapit czwarty). Podczas rozprawy przedstawiciel Komisji potwierdził, że nie wyklucza ona a priori żadnego rodzaju dystrybucji „typu supermarket” z branży luksusowych kosmetyków oraz że pojęcie „domów towarowych”, użyte w pkt II.A.5 akapit piąty i II.B.5 akapit czwarty decyzji należy interpretować jako obejmujące hipermarkety.

84      Twierdzenie skarżącej, jakoby wymagane kryteria mogły zostać spełnione tylko przez wyspecjalizowanych detalistów w centrum miasta, jest niedokładne; w różnych dzielnicach miast lub na ich przedmieściach istnieją inne sklepy niż wyspecjalizowani detaliści. Podobnie wymóg dostosowania do prestiżu i renomy marki nie wyklucza bezwzględnie sklepów wielkopowierzchniowych, ponieważ według zdjęć przedstawionych przez skarżącą niektóre z jej własnych sklepów są w stanie zapewnić wystrój wnętrza dostosowany do sprzedaży prestiżowych marek.

85      Jeśli chodzi o kryterium dotyczące nazwy, konieczność jego zastosowania wydaje się bezsporna, jeżeli przyjmie się, że pozwala ono wykluczyć niektóre nazwy, które w sposób oczywisty wpływają ujemnie na renomę marki. Zresztą jedno z działań mających na celu podniesienie wartości marki, podejmowanych przez sklepy Leclerc w przypadku sprzedaży wyrobów luksusowych, polega na przeznaczeniu do tego celu dodatkowych pomieszczeń opatrzonych dodatkową nazwą, na przykład „Éole”. Co więcej, decyzja precyzuje, że nazwa, która wpływa ujemnie na renomę marki, nie może być w żadnym wypadku kojarzona ze zwyczajową polityką cenową dystrybutora (pkt II.A.5 akapit czwarty in fine).

86      Argument grupy Galec, jakoby sklepy wielkopowierzchniowe mogły spełnić kryteria, o których mowa, tylko po przeprowadzeniu radykalnej zmiany metod sprzedaży, nie jest w najmniejszym stopniu zgodny ze stanowiskiem Komisji. Rzeczone kryteria mogą jedynie zakładać częściową zmianę szczególnych metod sprzedaży stosowanych przez pewne nowoczesne formy dystrybucji, jako że wymagany zakres zmian zależy od oceny każdego przypadku z osobna.

87      Jeśli chodzi o uzasadnienie decyzji, jest ono jasne i kompletne, w szczególności w pkt II.A.5. Ponadto z ww. wyroków: w sprawie Lancôme i w sprawie L’Oréal oraz z decyzji Komisji 85/616/EWG z dnia 16 grudnia 1985 r. dotyczącej postępowania na podstawie art. 85 traktatu EWG (IV/30.665 – Villeroy & Boch, Dz.U. L 376, str. 15) wynika, że nie było żadną nowością stwierdzenie, iż zachowanie prestiżowego wizerunku danego produktu może uzasadniać kryteria jakościowe odnoszące się do kwalifikacji zawodowych odsprzedawcy i jego lokalu. Ponadto twierdzenie, że Komisja nie uwzględniła kumulatywnego skutku wywołanego przez systemy dystrybucji selektywnej, nie jest słuszne, na co wskazuje pkt II.A.8 decyzji.

88      W odniesieniu do konsumentów pozwana utrzymuje, że głównym motywem, jakim kieruje się konsument luksusowych wyrobów, mimo że zostaje on przyciągnięty na krótko przez niższą cenę, jest pewność, że produkt ten nie stanie się produktem powszechnym na skutek banalizacji jego wizerunku i spadku poziomu kreatywności, który byłby wynikiem stosowania w dłuższym czasie niższej ceny. Ponadto z pkt I.D decyzji wynika, że uwzględnione przez Komisję uwagi stowarzyszeń konsumentów informują o życzeniu konsumenta, który chce, aby luksusowe artykuły perfumeryjne były sprzedawane tylko w punktach sprzedaży wysokiej jakości i przez wykwalifikowany personel.

89      W odniesieniu do ewentualnej zdolności sklepów wielkopowierzchniowych do prowadzenia dystrybucji produktów spółki Yves Saint Laurent pozwana zaprzecza, aby wyrażała jakąkolwiek ocenę w tym względzie. Skoro niektóre sklepy wielkopowierzchniowe są w stanie spełnić kryteria uzasadnione selektywną dystrybucją luksusowych perfum, wymaga to po prostu przeprowadzenia konkretnej weryfikacji w każdym przypadku z osobna przez spółkę Yves Saint Laurent, a nie przez Komisję. Decyzja nie zawiera twierdzenia, zgodnie z którym luksusowy produkt staje się pospolity z powodu sprzedaży w sklepach wielkopowierzchniowych.

90      W końcu w odniesieniu do art. 85 ust. 1 traktatu strona pozwana uważa, że kryteria rozważone w pkt II.A.5 decyzji są w sposób oczywisty kryteriami obiektywnymi o charakterze jakościowym, tego rodzaju jak opisane w wyroku w sprawie Metro I, i że są one ustanowione w sposób jednolity i niedyskryminacyjny, ponieważ nie wykluczają żadnego dystrybutora zdolnego je spełnić. Ponadto Komisja uściśliła, że kryteria te powinny być stosowane w sposób niedyskryminacyjny, co wynika z praktyki, a nie z oceny samych kryteriów. Przyjęte kryteria nie naruszają także zasady proporcjonalności, jako że są konieczne do utrzymania aury prestiżu i ekskluzywności wyróżniającej omawiane wyroby spośród innych podobnych wyrobów i do zachowania wizerunku prestiżowej marki.

91      Punkt 40 wyroku w sprawie Metro II nie znajduje zastosowania, ponieważ wyrok ten dotyczył sytuacji, w której poza sieciami selektywnymi nie istniały żadne inne formy dystrybucji, a sztywność cen nie była równoważona rzeczywistą konkurencją między markami. Sytuacja taka nie ma miejsca w przypadku rynku wyrobów kosmetycznych, na którym oferta jest rozproszona zarówno na etapie produkcji, jak i na etapie dystrybucji, a wyroby sprzedawane przez sieci autoryzowanych dystrybutorów stanowią tylko część całkowitej sprzedaży wyrobów kosmetycznych, wynoszącą od 22,4% w Zjednoczonym Królestwie do 36,2% we Włoszech. Tym samym, z jednej strony, konsument może kupić inne perfumy po niższej cenie poza siecią dystrybucji selektywnej i, z drugiej strony, istnieje rzeczywista konkurencja między konkurującymi markami luksusowych perfum i między luksusowymi produktami tej samej marki.

 Argumenty interwenientów

92      Jako że interwenienci przedstawili w całej rozciągłości argumenty podobne do argumentów Komisji, należy tu odtworzyć tylko następujące elementy:

93      Według spółki Yves Saint Laurent założenie, na którym opiera się skarga, jest błędne. Komisja ani nie zatwierdziła wykluczenia a priori jednej formy handlu, ani nie przyznała wyłączności na korzyść wyspecjalizowanych detalistów w centrach miast. Przeciwnie, w swojej decyzji starała się zweryfikować, czy system dystrybucji jest otwarty dla wszystkich form dystrybucji i nie wyklucza żadnej z nich a priori (pkt II.B.5).

94      W rzeczywistości sieć spółki Yves Saint Laurent obejmuje, oprócz wyspecjalizowanych perfumerii, sieci domów towarowych (Niemcy, Francja, Włochy, Zjednoczone Królestwo, Grecja, Hiszpania, Belgia) i – we wszystkich państwach członkowskich – wielobranżowe punkty sprzedaży, a w szczególności perfumerie‑drogerie (Zjednoczone Królestwo, Niderlandy, Niemcy i Dania), perfumerie‑apteki (Francja, Włochy, Hiszpania, Portugalia), perfumerie prêt‑à‑porter (Hiszpania, Portugalia), wielobranżową sieć „Boots” w Zjednoczonym Królestwie oraz sieci nowoczesnych dużych perfumerii, między innymi w Niemczech i Belgii, w Niderlandach, we Włoszech i we Francji. 99,6% sprzedaży w Zjednoczonym Królestwie i 75% sprzedaży w Danii dokonywane jest w niespecjalistycznych punktach sprzedaży. We Francji, w Hiszpanii i w Niderlandach ten stosunek waha się między 20% i 40%. Mapy przedłożone przez spółkę Yves Saint Laurent pokazują obecność punktów sprzedaży poza centrami miast.

95      Jeśli chodzi o analizę motywów i oczekiwań konsumentów, ocenę Komisji potwierdzają inne badania przedstawione przez spółkę Yves Saint Laurent w załączeniu do jej uwag jako interwenienta, a mianowicie badania przeprowadzone przez profesora Glaisa, przez amerykańskie czasopismo Mademoiselle i przez profesora Thoeniga, z których wynika, że konsument przywiązuje wagę do marki produktu, że głównym motywem prowadzącym do kupna wyrobu luksusowego jest prestiż tego produktu oraz że konsumenci są przychylni takiemu systemowi dystrybucji, który podtrzymuje prestiżowy wizerunek produktu. Natomiast twierdzenie grupy Galec, jakoby analiza przeprowadzona przez Komisję przedstawiała wyjątkowo przestarzały i niemodny obraz motywów, którymi kieruje się konsument, nie została potwierdzona żadnym badaniem czy sondażem.

96      W odniesieniu do konieczności wprowadzenia systemu dystrybucji selektywnej spółka Yves Saint Laurent podkreśla, że skoro Komisja zwróciła uwagę na prestiż i renomę marki Yves Saint Laurent, to znaczy, że wzięła ona także pod uwagę szczególne cechy tych wyrobów, a w szczególności jakość wykorzystywanych surowców, procedury badawczo‑rozwojowe oraz materiały wykorzystywane do ich pakowania (pkt II.A.5). Przykładowo trzeba około trzech lat, aby stworzyć nowy produkt, który będzie można wprowadzić do produkcji przemysłowej, przy czym różne formuły badane są każdego roku przez stałe centrum badawczo‑rozwojowe spółki Yves Saint Laurent. Wykorzystuje się do tego ponad 5000 surowców, z których wiele to surowce rzadkie, wyszukane i drogie, i konieczne jest przeprowadzanie licznych prób. Oryginalność, wyszukany charakter i wysoka jakość tych wyrobów, w połączeniu z prestiżem i renomą marek, pod którymi one występują, uzasadniają zatem istnienie dystrybucji selektywnej, bez której spotkałby je ten sam los co perfumy Coty, które zniknęły z rynku z powodu braku odpowiadającego jakości wyrobu i spełniającego oczekiwania konsumentów sposobu dystrybucji.

97      Jeśli chodzi o art. 85 ust. 1 traktatu, zdaniem spółki Yves Saint Laurent kryterium dotyczące kwalifikacji zawodowych jest niezbędne w celu zaspokojenia oczekiwań konsumentów, ponieważ wyroby te są wynikiem zaawansowanej techniki i istotnych badań. Zewnętrzne otoczenie punktu sprzedaży jest także kryterium obiektywnym, koniecznym do nadania odpowiedniej wartości samemu punktowi sprzedaży oraz nabywanemu produktowi, które nie wyklucza żadnej formy dystrybucji. Jakość, urządzenie i witryna punktu sprzedaży stanowią „opakowanie” wyrobu i powinny odpowiadać jego wizerunkowi. Nazwa to również obiektywne kryterium selekcji, które wywołuje pozytywne, negatywne lub neutralne skojarzenia w odniesieniu do kwalifikacji personelu, poziomu usług i obsługi, które znajduje odzwierciedlenie w sprzedawanych produktach. Wreszcie wymagane w przypadku niespecjalistycznych punktów sprzedaży fizyczne oddzielenie działu kosmetycznego od działu z produktami powszechnego użytku nie ogranicza konkurencji i nie zamyka dostępu do sieci niespecjalistycznym formom handlu. Odpowiada on ponadto jasno sprecyzowanemu oczekiwaniu producenta i konsumenta, aby zakup wyrobu luksusowego nie był mylony z zakupem wyrobu powszechnego użytku, takiego jak produkty spożywcze.

98      Spółka Yves Saint Laurent podnosi również, iż raport z oceny punktów sprzedaży (pkt 16 powyżej) pokazuje, że postępowanie w sprawie dostępu do sieci opiera się na obiektywnych i jednolitych podstawach. Ubiegającemu się o przyjęcie do sieci detaliście wiadomo o takiej ocenie i może on wnioskować o przeprowadzenie drugiej oceny. Spory podlegają kontroli sądów krajowych. Aby ustalić, czy nazwa może wpływać ujemnie na renomę marki, spółka Yves Saint Laurent opiera się na badaniach opinii przeprowadzonych wśród konsumentów przez niezależne instytucje. W załączeniu do swoich uwag jako interwenienta spółka Yves Saint Laurent przedkłada listę pytań przewidzianych dla celów takich badań i precyzuje, że zainteresowane przedsiębiorstwo jest informowane o ich wynikach i może ono je zakwestionować bez żadnych ograniczeń.

99      Colipa przypomina najpierw, że decyzja odwołuje się do raportu profesora Webera, który jest zgodny z posiadaną przez Colipę wiedzą o rynku. Z raportu tego wynika, że wspólnotowy rynek wyrobów kosmetycznych jest podzielony na segmenty i że temu podziałowi towarzyszy zróżnicowanie metod dystrybucji ze względu na sektor. Raport ten jest zgodny z wnioskami Komisji, a w szczególności z wnioskami przedstawionymi w pkt II.B.3, zgodnie z którymi, mimo że w pojęciu konsumenta luksusowe wyroby kosmetyczne w bardzo skromnym stopniu mogą być zastępowane podobnymi wyrobami należącymi do innych segmentów rynku, konsumenci, którzy uważają za drugorzędne wizerunek marki i usługi towarzyszące sprzedaży w ramach systemów dystrybucji selektywnej, mogą zaopatrywać się na sąsiednim rynku, który obywa się bez takich systemów.

100    Zresztą raport profesora Webera potwierdza, że istnieje bardzo duża liczba producentów i dystrybutorów działających na rynku luksusowych wyrobów kosmetycznych w warunkach dynamicznych i wysoce konkurencyjnych, oraz że liczba nowych podmiotów pojawiających się na tym rynku jest również wysoka. Ponadto producenci winni stale badać i tworzyć nowe wyroby oraz rozwijać i utrzymywać politykę handlową właściwą dla wizerunku prestiżowej marki. Zatem Komisja poprawnie oceniła w swojej decyzji konkurencyjny kontekst zgłoszonych umów. Twierdzenie skarżącej, jakoby umowy te wykluczały sklepy wielkopowierzchniowe, nie jest poparte żadną analizą gospodarczą ani żadnym innym dowodem.

101    Przypominając następnie zasady prawne mające zastosowanie do dystrybucji selektywnej, które wywiodła ona w szczególności z analizy orzecznictwa Trybunału, a także z zasady „free rider” („pasażer na gapę”) występującej w prawie amerykańskim oraz z zasady „Immanenz‑Theorie” występującej w prawie niemieckim, Colipa uważa, że ta forma dystrybucji jest całkowicie uzasadniona w przypadku kosmetyków luksusowych, co zostało uznane przez Trybunał w szczególności w ww. wyrokach: w sprawie L’Oréal i w sprawie Lancôme, a także przez rzecznika generalnego Reischla w opinii w sprawach połączonych 253/78 i 1/79, 2/79 i 3/79 Guerlain i in., w której Trybunał wydał wyrok w dniu 10 lipca 1980 r., Rec. str. 2327, 2377.

102    Colipa twierdzi, że zgodnie z takim podejściem ekonomicznym opartym na regule rozsądku (ang. rule of reason) konkurencja ukierunkowana na inne elementy niż cena ma swoje zalety, biorąc pod uwagę w szczególności niezbędne duże inwestycje oraz potrzebę uniknięcia sytuacji, w której „pasożytniczy” detaliści żyliby na koszt tych, którzy akceptują uwarunkowania ekonomiczne wynikające z polityki handlowej producenta. Ponadto konkurencja nie jest wyeliminowana z danego rynku, ponieważ dystrybucja selektywna, o której mowa, istnieje obok innych metod, które reprezentują w niniejszym przypadku ponad 50% wyrobów europejskiego przemysłu perfumeryjnego.

103    Zdaniem Colipy równoległe istnienie innych sieci dystrybucji selektywnej ma znaczenie tylko wtedy, gdy stanowi ono barierę dla wejścia na rynek (zob. wyrok Trybunału z dnia 28 lutego 1991 r. w sprawie C‑234/89 Delimitis, Rec. str. I‑935) lub nie pozostawia miejsca innym formom dystrybucji opartym na innej polityce konkurencyjnej, lub prowadzi do usztywnienia struktury cen, którego nie równoważą inne czynniki konkurencji (wyrok w sprawie Metro II), co nie ma miejsca w niniejszym przypadku. Wręcz przeciwnie, żadnej z nowoczesnych form dystrybucji nie utrudnia się bezwględnie przystąpienia do sieci; aby do niej przystąpić, wystarczyłoby, żeby grupa Galec złożyła wniosek o udzielenie autoryzacji i spełniła kryteria selekcji.

104    Na rozprawie Colipa wspomniała także o raporcie Monopolies and Mergers Commission, zatytułowanym „Fine Fragrances – A Report on the Supply in the UK for retail sale of fine fragrances” (Cm 2380, listopad 1993 r.), zgodnie z którym dystrybucja selektywna w sektorze luksusowych kosmetyków nie jest sprzeczna z interesem publicznym w rozumieniu Fair Trading Act z 1973 r. obowiązującej w Zjednoczonym Królestwie. Colipa podkreśliła także, że w kilku państwach członkowskich luksusowe kosmetyki są sprzedawane na zasadach dystrybucji selektywnej przez sklepy „niespecjalistyczne” lub „wielobranżowe”, takie jak Boots w Zjednoczonym Królestwie, Matas w Danii, Sephora we Francji, Müller w Niemczech.

105    FIP podkreśla, że w przypadku każdego wyrobu luksusowego najważniejsza jest sfera niematerialna oraz że w przypadku każdej prestiżowej usługi najistotniejszy jest stworzony wokół niej klimat, ponieważ reputacja marki i w konsekwencji jej los znajduje się w rękach odsprzedawców, którzy dla konsumenta są witryną tejże marki. Z tego względu autoryzowany detalista daje konsumentowi szereg gwarancji: przedstawienie pełnej gamy produktów lub wystarczającego wyboru, w tym ostatnich nowości marki; porady kompetentnego sprzedawcy wyszkolonego przez producenta; zapewnienie serwisu gwarancyjnego i posprzedażnego; dokonanie zakupu w otoczeniu sprawiającym, że zakupy wiążą się z przyjemnością i marzeniem. Jednakże te symboliczne bodźce, świadczące o luksusie lub o jego braku, mogłyby stracić swoją moc, gdyby wyroby prestiżowe były sprzedawane w nieodpowiednio dostosowanych warunkach lub w otoczeniu wyrobów (np. produktów spożywczych lub środków czystości) mogących wpłynąć ujemnie na wizerunek prestiżu danej marki, takich jak te, które sprawiły, że perfumy Coty zniknęły z rynku na skutek banalizacji marki. Zachowanie wizerunku marki w oczach konsumenta jest tym bardziej konieczne, że ze względu na koszt nieodłącznie związany z surowcem producent dokonuje znacznych inwestycji na badania nowych wyrobów, stałą kontrolę ich jakości i reklamę, co odpowiada nawet 30% obrotów marki.

106    W związku z tym FIP uważa, że wspomniane wymogi jakościowe, w tym te dotyczące nazwy, są niezbędne w celu utrzymania wizerunku marki producenta oraz zapewnienia konsumentowi lepszego doradztwa, nawet jeśli skutkiem tych wymogów może być niedopuszczenie niektórych detalistów do sieci. W niniejszym przypadku Komisja skrupulatnie przestrzegała orzecznictwa Trybunału i w żaden sposób nie zaakceptowała wykluczenia a priori niektórych form dystrybucji.

107    FEPD podkreśla najpierw, że użyteczność dystrybucji selektywnej, uznana przez producentów, detalistów i konsumentów i potwierdzona przez orzecznictwo Trybunału, przejawia się w celach, którym ona służy: spójności i wizerunku sieci w służbie produktów luksusowych o wysokiej jakości celem zapewnienia konsumentowi lepszych usług i zaspokojenia niektórych z jego potrzeb. Klient oczekuje, że zakupi produkt wysokiej jakości, korzystając z fachowych porad, w otoczeniu sprzyjającym dokonaniu wyboru. W niniejszym przypadku wprowadzone na żądanie Komisji zmiany w umowach określają próg, poniżej którego nie można stosować selektywnej dystrybucji luksusowych perfum, jako że jeśli te kryteria byłyby mniej wymagające, każdy dystrybutor, zdaniem FEPD, mógłby je spełnić.

108    W opinii FEPD wyspecjalizowane sklepy detaliczne podejmują wystarczające wysiłki i mają cechy konieczne dla zaspokojenia potrzeb konsumenta dzięki, w szczególności, swojej strukturze, specjalizacji, posiadanym lokalom i geograficznej obecności. Chodzi generalnie o przedsiębiorstwa średniej wielkości, elastyczne w swoich decyzjach, czyniące użytek ze swojej wiedzy i dysponujące lokalami przystosowanymi do sprzedaży rozpatrywanych wyrobów, co jest niezbędne do pozyskania wiernej klienteli. Punkty sprzedaży nie są ograniczone do wyspecjalizowanych detalistów w centrach miast, ale znajdują się zarówno w centrach, jak i na peryferiach czy nawet przedmieściach, w tym w pasażach handlowych w centrach handlowych i w hipermarketach. Te argumenty zostały przedstawione w raporcie profesora Glaisa, z którego wynika w szczególności, że porady, jakie można uzyskać w wyspecjalizowanych butikach, znacząco zwiększają wartość wyrobów.

109    Zdaniem FEPD skarga miała na celu obniżenie selektywności wymaganych kryteriów do aktualnego poziomu sklepów Leclerc, co doprowadziłoby do wyeliminowania wyspecjalizowanych sklepów, do frustracji konsumentów, a także zmusiłoby producentów do ograniczenia działalności badawczej, innowacyjnej i reklamowej aż do częściowego odebrania wyrobom charakteru luksusowego. Skarżąca sama jest odpowiedzialna za jej rzekome odrzucenie, jako że odmówiła ona dostosowania się do spójnych i odpowiednich kryteriów dostępu. Skarżąca nie została bowiem wykluczona a priori, lecz musiała jedynie dostosować swoje metody ze względu na charakter wyrobów, o których mowa, co nie wymagało radykalnej zmiany metod handlu stosowanych w sklepach Leclerc.

 Ocena Sądu

110    W ocenie zasadności decyzji, w zakresie, w jakim dotyczy ona stosowania art. 85 ust. 1 traktatu, postawione zostały cztery podstawowe pytania, a mianowicie: A) czy dystrybucja selektywna oparta na kryteriach jakościowych stosowana w sektorze luksusowych kosmetyków jest zasadniczo zgodna z art. 85 ust. 1 traktatu; B) czy kryteria selekcji spółki Yves Saint Laurent, o których mowa w pkt II.A.5 decyzji, spełniają przesłanki wymagane w celu uznania ich za zgodne z prawem w rozumieniu art. 85 ust. 1 traktatu; C) czy zarzuty i argumenty skarżącej dotyczące tego, czy jej członkowie są a priori wykluczeni z sieci spółki Yves Saint Laurent oraz dotyczące postawy konsumentów w tym względzie, zostały uzasadnione; D) czy art. 85 ust. 1 traktatu może być stosowany z powodu istnienia sieci równoległych w danym sektorze.

 A – W przedmiocie zasadniczej zgodności systemu dystrybucji selektywnej opartego na kryteriach jakościowych w sektorze luksusowych kosmetyków z art. 85 ust. 1 traktatu

111    Mimo że strona skarżąca twierdzi, iż akceptuje konieczność istnienia systemu opartego na koncepcji „ekskluzywności” celem utrzymania prestiżu luksusowych wyrobów i zaspokojenia oczekiwań konsumentów, kwestionuje ona jednak zgodność z prawem kryteriów selekcji stosowanych przez spółkę Yves Saint Laurent w świetle art. 85 ust. 1 traktatu. W tych okolicznościach należy najpierw rozważyć podstawowe zasady prawne, którym podlega stosowanie art. 85 ust. 1 traktatu w sektorze luksusowych kosmetyków.

112    Z orzecznictwa Trybunału wynika, że systemy dystrybucji selektywnej stanowią element konkurencji zgodny z art. 85 ust. 1 traktatu, pod warunkiem że spełnione są cztery przesłanki, a mianowicie: po pierwsze, właściwości produktu, o którym mowa, wymagają wdrożenia systemu dystrybucji selektywnej, w tym znaczeniu, że wdrożenie takiego systemu jest uzasadnione z uwagi na charakter danych wyrobów, a w szczególności na ich wysoką jakość i stopień zaawansowania techniki, w celu zachowania ich jakości i zapewnienia prawidłowego użytku (zob. ww. wyrok w sprawie L’Oréal, pkt 16, interpretowany w świetle wyroków: w sprawie Metro I, pkt 20 i 21, w sprawie AEG, pkt 33, i wyroku Sądu z dnia 27 lutego 1992 r. w sprawie T‑19/91 Vichy przeciwko Komisji, Rec. str. II‑415, pkt 69–71); po drugie, wybór odsprzedawców jest dokonywany na podstawie obiektywnych kryteriów jakościowych ustalonych w sposób jednolity wobec wszystkich potencjalnych odsprzedawców i stosowanych w niedyskryminacyjny sposób (zob. na przykład ww. wyroki: w sprawie Metro I, pkt 20, w sprawie L’Oréal, pkt 15, i w sprawie AEG, pkt 35); po trzecie, system, o którym mowa, ma na celu osiągnięcie wyniku mogącego polepszyć konkurencję, a poprzez to zrównoważyć ograniczenie konkurencji nieodłącznie związane z systemem dystrybucji selektywnej, w szczególności w zakresie cen (zob. wyroki: w sprawie Metro I, pkt 20–22, w sprawie AEG, pkt 33, 34 i 73, i w sprawie Metro II, pkt 45); i po czwarte, narzucone kryteria nie wychodzą poza to, co jest konieczne (zob. ww. wyroki: w sprawie L’Oréal, pkt 16, i w sprawie Vichy przeciwko Komisji, pkt 69–71). Kwestia, czy te przesłanki są spełnione, powinna być oceniana w sposób obiektywny, z uwzględnieniem interesu konsumentów (zob. wyroki: w sprawie Metro I, pkt 21, i w sprawie Vichy przeciwko Komisji, pkt 69–71).

113    Wprawdzie Trybunał stwierdził w szczególności, iż takie systemy dystrybucji selektywnej oparte na kryteriach jakościowych mogą zostać zaakceptowane w sektorze produkcji trwałych dóbr konsumpcyjnych o wysokiej jakości i zaawansowanych technicznie bez naruszenia art. 85 ust. 1 traktatu, w celu między innymi utrzymania wyspecjalizowanego handlu zdolnego zapewnić specyficzne usługi w zakresie tych produktów (zob. wyroki: w sprawie Metro I, pkt 20, w sprawie AEG, pkt 33, i w sprawie Metro II, pkt 54, oraz wyrok Trybunału z dnia 10 grudnia 1985 r. w sprawie 31/85 ETA, Rec. str. 3933, pkt 16), niemniej z orzecznictwa Trybunału wynika także, że systemy dystrybucji selektywnej, które są uzasadnione specyficznym charakterem produktów lub wymogami ich dystrybucji, mogą zostać wdrożone w innych sektorach gospodarki bez naruszania art. 85 ust. 1 (zob. wyroki Trybunału: z dnia 3 lipca 1985 r. w sprawie 243/83 Binon, Rec. str. 2015, pkt 31 i 32, i z dnia 16 czerwca 1981 r. w sprawie 126/80 Salonia, Rec. str. 1563). Podobnie w wyroku w sprawie Metro I, pkt 20, Trybunał orzekł, że charakter i natężenie skutecznej konkurencji („workable competition”) koniecznej do osiągnięcia celów traktatu mogą być różne w zależności od wchodzących w rachubę produktów lub usług, a także w zależności od struktury gospodarczej odnośnych sektorów rynku, nie naruszając zasady niezakłóconej konkurencji, o której mowa w art. 3 i 85 traktatu.

114    Jeśli chodzi o luksusowe kosmetyki, a w szczególności luksusowe perfumy, które stanowią większość wyrobów, o których mowa, jest pewne, po pierwsze, że są to produkty wyszukane i o wysokiej jakości, będące wynikiem szczególnych badań, do których wykorzystywane są materiały wysokiej jakości, między innymi do produkcji opakowań, po drugie, że towarzyszy im „wizerunek luksusu” pomagający odróżnić je od innych podobnych produktów nieposiadających takiego wizerunku, i po trzecie, że ten „wizerunek luksusu” jest istotny w oczach konsumentów, którzy cenią sobie możliwość nabycia luksusowego kosmetyku, a zwłaszcza luksusowych perfum. Istotnie, według konsumenta, luksusowe wyroby kosmetyczne tylko w niewielkim stopniu dają się zastąpić podobnymi wyrobami należącymi do innych segmentów tego sektora (zob. pkt II.A.8 decyzji).

115    W tych okolicznościach Sąd uważa, że pojęcie „właściwości” kosmetyków luksusowych, w rozumieniu ww. wyroku w sprawie L’Oréal, nie może być ograniczane tylko do ich właściwości materialnych, ale obejmuje także ich specyficzne postrzeganie przez konsumentów, a zwłaszcza otaczającą je „aurę luksusu”. W tym przypadku chodzi zatem o wyroby, z którymi, z jednej strony, nieodzownie wiąże się wysoka jakość, z drugiej strony, luksusowy charakter wynikający z samej ich natury.

116    W odniesieniu do kwestii, czy dystrybucja selektywna stanowi zgodny z prawem wymóg w przypadku produktów mających takie cechy, Sąd podnosi, że uzasadnienie decyzji w tej kwestii (pkt II.A) nie zostało oparte na koncepcji wyspecjalizowanego handlu zdolnego zapewnić specyficzne usługi w zakresie zaawansowanych technicznie produktów, w rozumieniu wyroków: w sprawie Metro I, w sprawie Metro II i w sprawie AEG, ale raczej na dwóch podstawowych założeniach, a mianowicie a) interesie spółki Yves Saint Laurent jako producenta luksusowych kosmetyków w utrzymaniu prestiżowego wizerunku jej marki i w zapewnieniu owoców jej wysiłków promocyjnych (zob. pkt II.A.5 akapity drugi i czwarty decyzji; zob. także podobnie pkt II.B.2) i b) potrzebie utrzymania w oczach konsumentów „aury ekskluzywności i prestiżu” otaczającej dane wyroby, w szczególności poprzez zapewnienie klientom „prezentacji zdolnej wydobyć ich specyficzne cechy estetyczne i funkcjonalne” (pkt II.A.5 akapit drugi) oraz „otoczenia pozostającego w harmonii z luksusowym i ekskluzywnym charakterem tych wyrobów i prezentacji zgodnej z wizerunkiem marki” (zob. pkt II.A.5 akapit czwarty, zob. także pkt II.A.5 akapity piąty i szósty).

117    W tym względzie należy uściślić, że chociaż producent może dowolnie określać swoją politykę handlową, art. 85 ust. 1 traktatu powinien być uwzględniony, gdy wdrożenie tej polityki zakłada podpisanie umów nakładających na inne niezależne podmioty gospodarcze obowiązki mogące ograniczyć ich swobodę konkurencji w takim stopniu, że istotnie pogorszyłoby to wymianę wewnątrzwspólnotową. W tych okolicznościach sam fakt, że producent podjął istotne wysiłki w celu promowania swoich wyrobów, nie stanowi jako taki obiektywnego uzasadnienia, które mogłoby wykluczyć zastosowanie art. 85 ust. 1 traktatu do sieci dystrybucyjnej, która ogranicza wolną konkurencję uczestniczących przedsiębiorstw i osób trzecich. W przeciwnym razie każdy producent mógłby bowiem uzasadnić przyjęcie systemu dystrybucji selektywnej jedynie na podstawie swoich wysiłków promocyjnych, a każde ograniczające kryterium selekcji dałoby się uzasadnić koniecznością jego przyjęcia w celu ochrony zamierzonej polityki handlowej producenta (zob. ww. wyrok w sprawie Vichy przeciwko Komisji, pkt 71).

118    Zdaniem Sądu system dystrybucji selektywnej nie wchodzi w zakres stosowania art. 85 ust. 1 traktatu tylko wtedy, gdy mając również na uwadze interes konsumentów, jest on obiektywnie uzasadniony (zob. pkt 112 powyżej in fine).

119    W związku z powyższym Sąd uważa, iż w interesie konsumentów poszukujących luksusowych kosmetyków jest, aby wyroby te były prezentowane w punktach sprzedaży we właściwych warunkach. Jeśli chodzi bowiem o produkty wysokiej jakości, których luksusowy wizerunek jest doceniany przez konsumentów, kryteria, które mają wyłącznie zapewnić im wyszukaną prezentację, zmierzają do osiągnięcia wyniku, który może polepszyć konkurencję poprzez zachowanie ich luksusowego wizerunku i zatem zrównoważyć ograniczenie konkurencji nierozerwalnie związane z systemami dystrybucji selektywnej. Kryteria te stanowią zatem wymóg zgodny z prawem w rozumieniu przywołanego powyżej orzecznictwa (zob. wyrok w sprawie Metro I, pkt 37).

120    Sąd uważa istotnie, że w interesie konsumentów poszukujących luksusowych kosmetyków jest, aby luksusowy wizerunek tychże wyrobów nie został przyćmiony, skutkiem czego przestałyby one być postrzegane jako wyroby luksusowe. Aktualnie w sektorze kosmetycznym istnieje podział na kosmetyki luksusowe i kosmetyki, które luksusowe nie są, co odpowiada różnym potrzebom konsumentów i co nie podlega krytyce na płaszczyźnie gospodarczej. Chociaż „luksusowy” charakter luksusowych kosmetyków wynika także między innymi z ich nieodzownie wysokiej jakości, wysokiej ceny i kampanii reklamowych producenta, Sąd uważa, iż fakt, że te wyroby są sprzedawane w ramach systemów dystrybucji selektywnej zmierzających do zapewnienia wyszukanej prezentacji w punkcie sprzedaży, może także przyczynić się do nadania im luksusowego wizerunku, a tym samym do utrzymania jednej z głównych cech wyrobów poszukiwanych przez konsumentów. Istotnie, powszechna dystrybucja rozpatrywanych wyrobów, w ramach której spółka Yves Saint Laurent nie miałaby możliwości upewnienia się, czy jej produkty są sprzedawane w odpowiednich warunkach, wiązałaby się z ryzykiem pogorszenia prezentacji wyrobów w punkcie sprzedaży, co działałoby na szkodę „luksusowego wizerunku”, a tym samym charakteru samych wyrobów. Z kolei kryteria zmierzające do zapewnienia takiej prezentacji wyrobów w punkcie sprzedaży, która jest zgodna z ich luksusowym charakterem, stanowią zgodny z prawem wymóg mogący polepszyć konkurencję w interesie konsumenta w rozumieniu przywołanego powyżej orzecznictwa.

121    Wniosku tego nie podważa fakt stwierdzony w trakcie postępowania, że w niektórych państwach członkowskich, w szczególności w Niderlandach, ale także w Zjednoczonym Królestwie i we Francji, większa lub mniejsza część sprzedaży dokonywana jest przez detalistów nieposiadających autoryzacji, którzy zaopatrują się na rynku równoległym. Nie jest bowiem wykluczone, że zainteresowanie konsumentów taką sprzedażą zrodziło się na podstawie luksusowego wizerunku, do którego utrzymania przynajmniej częściowo przyczyniła się dystrybucja selektywna. Nie wynika zatem z tego, że luksusowy wizerunek zostałby zachowany, gdyby nie istniała dystrybucja selektywna.

122    Jednakże, o ile w interesie konsumentów jest nabywanie luksusowych kosmetyków w warunkach zapewniających ich dobrą prezentację i utrzymywanie w ten sposób ich luksusowego wizerunku, o tyle w ich interesie leży także to, aby system dystrybucji oparty na takim założeniu nie był stosowany zbyt restrykcyjnie i w szczególności, aby dostęp do tych wyrobów nie był nadmiernie ograniczony, co podkreśliły cztery stowarzyszenia konsumentów w trakcie postępowania poprzedzającego wniesienie skargi (zob. pkt 175 poniżej). Co więcej, z orzecznictwa Trybunału wynika, że system spółki Yves Saint Laurent może być traktowany jako mający na celu osiągnięcie zgodnego z prawem celu, który może zrównoważyć ograniczenie konkurencji nieodzownie z nim związane tylko wtedy, gdy system ten jest otwarty dla wszystkich potencjalnych odsprzedawców zdolnych zapewnić użytkownikowi właściwą prezentację wyrobu w odpowiednim otoczeniu i utrzymać luksusowy wizerunek danych wyrobów (zob. pkt 112 powyżej). Istotnie, system dystrybucji selektywnej, którego skutkiem byłoby wykluczenie niektórych form dystrybucji zdolnych sprzedawać wyroby w wyszukany sposób, na przykład w przystosowanym do tego miejscu lub dziale, chroniłby jedynie istniejące formy handlu przed konkurencją ze strony nowych podmiotów i byłby sprzeczny z art. 85 ust. 1 traktatu (zob. wyrok w sprawie AEG, pkt 74 i 75).

123    Z powyższego wynika, że w sektorze luksusowych kosmetyków jakościowe kryteria selekcji detalistów, które nie wychodzą poza to, co jest konieczne do zapewnienia sprzedaży tych wyrobów w odpowiednich warunkach dla prezentacji, nie są objęte art. 85 ust. 1 traktatu, pod warunkiem że kryteria te są obiektywne, ustalone w sposób jednolity wobec wszystkich potencjalnych odsprzedawców i stosowane w sposób niedyskryminacyjny.

 B – W kwestii, czy kryteria selekcji spółki Yves Saint Laurent, o których mowa w pkt II.A.5 decyzji, spełniają przesłanki wymagane do uznania ich za zgodne z prawem w świetle art. 85 ust. 1

 1. W przedmiocie roli Sądu oraz właściwych sądów i władz krajowych

124    Grupa Galec uważa, że niektóre kryteria selekcji spółki Yves Saint Laurent dają jej nadmierną i wymykającą się spod kontroli swobodę oceny i w związku z tym nie są obiektywne w rozumieniu orzecznictwa Trybunału. Komisja i interwenienci są zdania, że te kryteria prowadzą do przeprowadzenia oceny przez producenta w każdym poszczególnym przypadku, przy czym ocena ta musi być dokonywana z poszanowaniem zasady niedyskryminacji i podlega kontroli właściwych sądów.

125    Z uwagi na te argumenty należy sprecyzować z góry rolę Sądu i właściwych sądów lub władz krajowych.

126    Co do kwestii, czy kryteria, o których mowa, spełniają przesłanki wymagane do uznania ich za zgodne z prawem w świetle art. 85 ust. 1 traktatu, to znaczy, czy są one kryteriami jakościowymi i obiektywnymi oraz czy nie są ani dyskryminacyjne, ani nieproporcjonalne, kontrola sądowa przeprowadzana przez Sąd na podstawie art. 173 traktatu ogranicza się do zweryfikowania, czy w stwierdzeniach Komisji w pkt II.A.5 decyzji można doszukać się następujących wad: brakiem uzasadnienia, oczywistym błędem w ocenie okoliczności faktycznych, naruszeniem prawa, oczywistym błędem w ocenie bądź nadużyciem władzy. Do Sądu nie należy wypowiadanie się na temat stosowania tych kryteriów w konkretnych przypadkach.

127    Jednakże, jak słusznie stwierdziły Komisja i spółka Yves Saint Laurent, stosowanie rzeczonych kryteriów w konkretnych przypadkach nie zależy jedynie od uznania producenta, ale powinno być określone w sposób obiektywny. Wynika z tego, że możliwość przeprowadzenia niezależnej i skutecznej kontroli stosowania tych kryteriów w konkretnych przypadkach jest istotna dla legalności sieci spółki Yves Saint Laurent w świetle art. 85 ust. 1 [zob. pkt II.A.6 lit. a) i II.B.4 akapit czwarty decyzji].

128    Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądy krajowe są właściwe do stosowania art. 85 ust. 1 traktatu z uwagi na jego bezpośrednią skuteczność (zob. wyrok Trybunału z dnia 30 stycznia 1974 r. w sprawie 127/73 BRT, Rec. str. 51, pkt 15 i 16). Wynika z tego, że kandydat, któremu odmówiono dostępu do sieci i który uważa, że kryteria, o których mowa, zostały zastosowane wobec niego niezgodnie z art. 85 ust. 1 traktatu, w szczególności w sposób dyskryminacyjny i nieproporcjonalny, może wszcząć postępowanie przed właściwymi sądami krajowymi. Takie postępowanie może również zostać wszczęte w razie potrzeby przed władzami krajowymi właściwymi do stosowania art. 85 ust. 1.

129    Zatem to właściwe sądy lub władze krajowe, przed którymi zostało wszczęte postępowanie, powinny orzec w świetle, odpowiednio, orzecznictwa Trybunału i Sądu w kwestii, czy kryteria selekcji spółki Yves Saint Laurent zostały zastosowane w konkretnym przypadku w sposób dyskryminacyjny lub nieproporcjonalny, prowadząc tym samym do naruszenia art. 85 ust. 1 traktatu. Do właściwych sądów i władz krajowych należy w szczególności czuwanie nad tym, aby kryteria te nie były stosowane w celu uniemożliwienia dostępu do sieci nowym podmiotom zdolnym sprzedawać dane wyroby w warunkach, które nie wpływają ujemnie na ich renomę.

130    Ponadto kandydat, któremu odmówiono dostępu do sieci, ma możliwość – z zastrzeżeniem zasad ustalonych przez Sąd w wyroku z dnia 18 września 1992 r. w sprawie T‑24/90 Automec przeciwko Komisji, Rec. str. II‑2223 – złożenia skargi do Komisji na podstawie art. 3 rozporządzenia nr 17, w szczególności, jeżeli warunki dostępu do sieci są systematycznie stosowane w sposób niezgodny z prawem wspólnotowym (zob. wyrok w sprawie AEG, pkt 44–46, 67 i nast.).

 2. W przedmiocie zasadniczej dopuszczalności omawianych kryteriów w świetle art. 85 ust. 1 traktatu

 a) W przedmiocie kryteriów dotyczących kwalifikacji zawodowych

131    W pismach procesowych grupa Galec nie zakwestionowała kryteriów dotyczących kwalifikacji zawodowych personelu, usług doradczych i prezentowania wyrobów, o których mowa w pkt I.2 i I.3 ogólnych warunków sprzedaży (zob. pkt 25 jej uwag na temat uwag interwenientów), ale na rozprawie podniosła ona, że te kryteria są nieproporcjonalne do wymogów sprzedaży tych wyrobów w odpowiednich warunkach.

132    Sąd uważa, że obecność w punkcie sprzedaży osoby zdolnej udzielić konsumentowi porady lub właściwej informacji jest, z zasady, wymogiem zgodnym z prawem w przypadku sprzedaży luksusowych kosmetyków, co należy do właściwej prezentacji tego typu wyrobów.

133    Ponadto skarżąca nie przedstawiła nic, co pozwoliłoby Sądowi orzec w kwestii, czy kwalifikacje wymagane w pkt I.3 ogólnych warunków sprzedaży, to jest dyplom kosmetyka bądź analogiczne świadectwo kwalifikacji zawodowych, bądź co najmniej trzyletnie doświadczenie w zakresie sprzedaży prestiżowych wyrobów perfumeryjnych, są nieproporcjonalne z uwagi na charakter rozpatrywanych produktów.

134    W każdym razie do właściwych sądów i władz krajowych należy czuwanie nad tym, aby te postanowienia umowy dotyczące kwalifikacji zawodowych nie były stosowane w sposób dyskryminacyjny lub nieproporcjonalny w konkretnych przypadkach.

 b) W przedmiocie kryteriów dotyczących lokalizacji i wyposażenia punktu sprzedaży

135    Krytyczne uwagi grupy Galec odnoszą się w szczególności do kryteriów dotyczących „otoczenia” punktu sprzedaży, do wyglądu zewnętrznego punktu sprzedaży, zwłaszcza do witryn, oraz do oferowania innych towarów w punkcie sprzedaży. Według grupy Galec kryteria te są zbyt subiektywne, nieproporcjonalne i dyskryminacyjne wobec jego członków.

 – „Otoczenie” i lokalizacja punktu sprzedaży

136    Punkt I.1 lit. a) ogólnych warunków sprzedaży stanowi, że „dzielnica, ulice i sklepy w sąsiedztwie punktu sprzedaży powinny za każdym razem odpowiadać prestiżowi i renomie marki Yves Saint Laurent”. Z rubryk 1 i 2 raportu z oceny wynika, że sklep znajdujący się w dzielnicy „handlowej z dobrą komunikacją” lub w dzielnicy „handlowej w centrum” i przy ulicy w pobliżu „atrakcyjnych lub luksusowych” sklepów oraz z budynkami, które mają „wysoki prestiż” lub „podnoszą prestiż” jest lepiej oceniany przez spółkę Yves Saint Laurent niż sklep położony w innej dzielnicy lub przy innej ulicy. Za te dwie rubryki przewidzianych jest 30 punktów w raporcie z oceny, zatem mają one względnie duże znaczenie.

137    Sąd uważa, że kryterium dotyczące otoczenia, w którym znajduje się punkt sprzedaży luksusowych kosmetyków, nie jest jako takie objęte art. 85 ust. 1 traktatu, jako że ma ono na celu zapewnienie, aby tego typu wyroby nie były sprzedawane w miejscach zupełnie niedostosowanych do ich sprzedaży. Sąd podnosi jednakże, że do właściwych sądów lub władz krajowych należy czuwanie nad tym, aby to kryterium nie było stosowane w sposób dyskryminacyjny i nieproporcjonalny w konkretnych przypadkach.

 – Wygląd zewnętrzny punktu sprzedaży

138    Grupa Galec skarży się w szczególności na postanowienia pkt I.1 lit. b) ogólnych warunków sprzedaży dotyczące jakości fasady i witryn, a także na postanowienia pkt III.4 umowy, zgodnie z którym „wystrój” punktu sprzedaży powinien odpowiadać prestiżowi i jakości kojarzonym z wizerunkiem marki Yves Saint Laurent. W raporcie z oceny, w rubrykach 3 i 4 odnoszących się do wyglądu zewnętrznego punktu sprzedaży, w tym witryn, można uzyskać w sumie 80 punktów, co odpowiada 25% maksymalnej ilości możliwych do uzyskania punktów.

139    Sąd uważa, że takie postanowienia, a w szczególności te dotyczące witryn, stwarzają możliwość dyskryminacyjnego stosowania wobec punktu sprzedaży – takiego jak hipermarket – który nie ma takiej samej fasady jak tradycyjny sklep, a przede wszystkim fasady z witrynami, ale który przystosował dział lub stoisko wewnątrz sklepu w sposób odpowiedni do sprzedaży luksusowych kosmetyków. Ponadto witryny zewnętrzne nie wydają się konieczne do zapewnienia dobrej prezentacji wyrobów w przypadku dostosowania działu lub stoiska wewnątrz sklepu „wielobranżowego”.

140    Jednakże nie można wykluczyć, że kryteria odnoszące się do witryn mogą być interpretowane jako dotyczące „witryn” powierzchni urządzonej wewnątrz punktu sprzedaży, a nie witryn zewnętrznych.

141    W tych okolicznościach wystarczy stwierdzić, że do właściwych sądów lub władz krajowych należy czuwanie nad tym, aby kryteria dotyczące wyglądu zewnętrznego punktu sprzedaży, w tym te odnoszące się do witryn, nie były stosowane w sposób dyskryminacyjny lub nieproporcjonalny.

 – Sprzedaż innych towarów mogących szkodzić wizerunkowi marki Yves Saint Laurent

142    Jeśli chodzi o wnętrze punktu sprzedaży, grupa Galec nie przedstawiła przed Sądem innych krytycznych uwag oprócz tych dotyczących ograniczeń w sprzedaży innych towarów. W tym względzie grupa Galec kwestionuje w szczególności dopuszczalność pkt III.3 umowy, zgodnie z którym „autoryzowanemu detaliście zabrania się oferowania do sprzedaży […] jakichkolwiek wyrobów, których sąsiedztwo mogłoby szkodzić wizerunkowi marki Yves Saint Laurent”, a także pkt I.1 lit. d) ogólnych warunków sprzedaży, zgodnie z którym „jeżeli w punkcie sprzedaży prowadzony jest inny [..] rodzaj działalności, należy uwzględnić następujące elementy: rozmiar tej działalności, prezentację tej działalności wewnątrz i na zewnątrz punktu sprzedaży, sposób oddzielenia tej działalności od perfumerii, podział pracowników między tę działalność a perfumerię, kompetencje sprzedawców przydzielonych do każdej działalności i ubiór pracowników przydzielonych do każdej działalności”.

143    Należy stwierdzić, że ani umowa, ani raport z oceny nie definiują wyrobów, których sprzedaż w tym samym miejscu mogłaby szkodzić, ze względu na ich sąsiedztwo, wizerunkowi marki Yves Saint Laurent. W decyzji Komisja ogranicza się do stwierdzenia, że celem tego postanowienia jest ochrona w oczach klienta aury prestiżu i ekskluzywności nierozłącznie związanych z rozpatrywanymi wyrobami „i w ten sposób uniknięcie kojarzenia ich z towarami niższej jakości” (pkt II.A.5 akapit piąty).

144    Należy zatem stwierdzić, że pkt III.3 umowy jest nieprecyzyjny i niejasny i stwarza możliwość subiektywnego i ewentualnie dyskryminacyjnego stosowania. Podobnie pkt I.1 lit. d) ogólnych warunków sprzedaży wydaje się przyznawać spółce Yves Saint Laurent szeroki zakres uznania, w szczególności z tego względu, że umożliwia on mu wyrażenie oceny nie tylko na temat ilości i prezentacji innych sprzedawanych produktów, ale także na temat stanu zatrudnienia, kompetencji i ubioru pracowników przydzielonych do sprzedaży rzeczonych produktów.

145    Jednakże Sąd przypomina, że Komisja uważa, iż hipermarket nie może być wyłączony z sieci tylko dlatego, że sprzedaje inne towary (zob. pkt II.A.5 akapit piąty decyzji oraz pkt 164 i nast. poniżej). Ponadto interwenienci nie zidentyfikowali produktów, których sprzedaż mogłaby szkodzić „wizerunkowi” wyrobów, z wyjątkiem produktów spożywczych i środków czystości.

146    W tych okolicznościach Sąd uważa, że decyzja powinna być interpretowana w ten sposób, że sprzedaż innych towarów powszechnie spotykanych w hipermarkecie nie szkodzi sama w sobie „luksusowemu wizerunkowi” rozpatrywanych wyrobów, pod warunkiem że dział lub stoisko przeznaczone do sprzedaży luksusowych kosmetyków są urządzone w taki sposób, że wyroby te są prezentowane w wyszukany sposób. Takie urządzenie może wymagać, aby niektóre produkty, takie jak produkty spożywcze lub środki czystości, nie były sprzedawane „w sąsiedztwie” luksusowych kosmetyków lub aby sprzedaż luksusowych kosmetyków i produktów niższej jakości była odpowiednio oddzielona (zob. pkt II.A.5 akapit piąty decyzji).

147    W świetle tych uściśleń Sąd uważa, że kontrola, jaką na wypadek trudności przeprowadzą właściwe sądy lub władze krajowe, może zrównoważyć niejasność tego kryterium. Do nich bowiem należy czuwanie nad tym, aby to postanowienie nie było stosowane w sposób dyskryminacyjny i nieproporcjonalny.

 – Rozmiar innych rodzajów działalności wykonywanych w punkcie sprzedaży

148    Jeśli chodzi o kryteria odnoszące się do innych rodzajów działalności w sklepach, grupa Galec zakwestionowała także w skardze fakt, że w przypadku wykonywania innego rodzaju działalności w punkcie sprzedaży wniosek o dopuszczenie do sieci jest oceniany w zależności od rozmiaru tej działalności [zob. pkt 1.1 lit. d) ogólnych warunków sprzedaży]. Otóż z rubryki 8 raportu z oceny stosowanego przez spółkę Yves Saint Laurent, w której można przyznać 20 punktów, wynika, że jeżeli inne produkty zajmują powyżej 40% powierzchni punktu sprzedaży, regałów lub witryn, dany kandydat otrzymuje ocenę „2”, która może przyczynić się do jego wyeliminowania.

149    Wprawdzie decyzja nie wspomina o tej rubryce, jednakże z decyzji tej wynika (pkt II.A.5 akapit piąty), że Komisja zdecydowała, iż kryteria spółki Yves Saint Laurent odnoszące się do rozmiaru innych rodzajów działalności wykonywanej w punkcie sprzedaży nie podlegają art. 85 ust. 1 traktatu. Jako że raport z oceny stanowi integralną część postępowania w sprawie dopuszczenia do sieci, o którym mowa w decyzji – jak podniosła sama spółka Yves Saint Laurent – wynika z tego, że decyzja powinna być interpretowana w ten sposób, że kryterium przewidziane w rubryce 8 nie podlega art. 85 ust. 1.

150    Chociaż zgodnie z raportem z oceny kandydat zostaje wyeliminowany tylko wtedy, gdy na jedenaście rubryk otrzyma trzy oceny „2” (pkt 17 powyżej), rubryka 8 rzeczonego raportu w równym stopniu przyczynia się do wyeliminowania takiego kandydata jak „sklepy wielobranżowe”, w których działalność perfumeryjna zajmuje mniej niż 60% wszystkich działalności razem, i to nawet wtedy, gdy dysponują one wyspecjalizowanym działem do sprzedaży rozpatrywanych wyrobów.

151    W tych okolicznościach Sąd uważa, że rubryka 8 raportu z oceny powinna być traktowana jako nieproporcjonalna, jako że sam fakt, iż działalność perfumeryjna w danym sklepie zajmuje mniej niż 60% wszystkich działalności razem, nie ma sam w sobie żadnego związku ze zgodnym z prawem wymogiem ochrony luksusowego wizerunku wyrobów, o których mowa.

152    Ponadto Sąd uważa, iż rubryka ta jest dyskryminacyjna, jako że faworyzuje ona kandydaturę wyspecjalizowanej perfumerii na niekorzyść kandydatury sklepu „wielobranżowego” dysponującego wyspecjalizowanym działem urządzonym w taki sposób, by spełniał on warunki jakościowe odpowiednie do sprzedaży luksusowych kosmetyków.

153    Z tego wynika, że rubryka ta może z uwagi na sam swój charakter ograniczać lub zakłócać konkurencję w rozumieniu art. 85 ust. 1 traktatu, jako że prowadzi ona do gorszego traktowania kandydata tylko dlatego, że działalność perfumeryjna jest w jego przypadku mniejszościowa w stosunku do innych rodzajów działalności wykonywanych w sklepie.

154    Chociaż raport z oceny stanowi integralną część postępowania w sprawie dopuszczenia do sieci, należy stwierdzić, że pkt II.A.5 decyzji nie zawiera żadnego uzasadnienia rubryki, o której mowa. Zatem decyzja jest dotknięta brakiem uzasadnienia w tej kwestii.

155    Należy zatem stwierdzić nieważność decyzji, jako że zostało w niej ustalone, iż postanowienie upoważniające spółkę Yves Saint Laurent do gorszego traktowania kandydatury detalisty jedynie dlatego, że działalność perfumeryjna jest w jego przypadku mniejszościowa, nie jest objęte art. 85 ust. 1 traktatu.

 c) Kryterium dotyczące nazwy

156    Grupa Galec krytykuje jako subiektywne, dyskryminacyjne i nieproporcjonalne postanowienie pkt I akapit drugi ogólnych warunków sprzedaży, które dotyczy kryterium nazwy punktu sprzedaży. Komisja i interwenienci uważają, że to postanowienie jest konieczne do zachowania luksusowego charakteru wyrobów i luksusowego wizerunku marki Yves Saint Laurent (zob. pkt II.A.5 akapit czwarty decyzji).

157    Punkt I akapit drugi ogólnych warunków sprzedaży stanowi, co następuje:

„Nazwa perfumerii, sklepu, w którym znajduje się dział perfumeryjny, lub powierzchni, w której obrębie mieści się dział perfumeryjny lub perfumeria, powinna zawsze odpowiadać prestiżowi marki Yves Saint Laurent. Wobec powyższego nazwa musi być zgodna z zasadami rządzącymi dystrybucją wyrobów luksusowych i wysokiej jakości. Nie może to być nazwa, która wywołuje wrażenie braku zapewnienia klientom doradztwa lub zapewnienia doradztwa w niedostatecznym stopniu, że sklepowi brak prestiżu lub wyszukanego wystroju”.

158    Sąd uważa, że kryterium, którego jedynym celem jest zapewnienie, aby nazwa detalisty nie szkodziła luksusowemu wizerunkowi luksusowych kosmetyków, stanowi w zasadzie zgodny z prawem wymóg dystrybucji tego rodzaju wyrobów i niekoniecznie wchodzi w zakres stosowania art. 85 ust. 1 traktatu. Można się bowiem obawiać, że gdyby nie było tego kryterium, luksusowy wizerunek luksusowych kosmetyków i tym samym sam ich charakter zostałyby naruszone na skutek sprzedaży tych produktów przez detalistę, którego nazwa w oczach konsumentów w sposób oczywisty szkodzi renomie marki.

159    Uwzględniając jednakże fakt, że w odróżnieniu od kryteriów dotyczących aspektów materialnych punktu sprzedaży kryterium odnoszące się do nazwy nie daje się zweryfikować na podstawie fotografii czy inspekcji miejsca, do właściwych sądów lub władz krajowych należy czuwanie szczególnie nad tym, aby to kryterium nie było stosowane niesprawiedliwie i nieproporcjonalnie.

160    Po pierwsze, to kryterium może odnosić się tylko do tego, w jaki sposób konsumenci postrzegają aktualnie daną nazwę. Z tego wynika, że pkt I akapit drugi ogólnych warunków sprzedaży nie może być interpretowany w ten sposób, że wyklucza on nowoczesne formy handlu, które w swoich początkach opierały się na ograniczeniu wystroju lub usług, ale które od tamtego czasu wypracowały metody zwiększenia wagi wizerunku dla celów sprzedaży wyrobów luksusowych, w związku z czym ich nazwa nie jest już uważana za szkodzącą renomie marki.

161    Po drugie, zgodnie z zasadami, na które wskazał Sąd (zob. pkt 127 i nast. powyżej), postrzeganie danej nazwy nie zależy jedynie od uznania producenta, ale powinno być określone w sposób możliwie najbardziej obiektywny. W związku z tym spółka Yves Saint Laurent poinformowała w szczególności o sondażach i badaniach rynkowych, jakie wykonała w tym celu. W przypadku sporu właściwym sądom lub władzom krajowym należy przedłożyć do oceny obiektywne dowody takie jak sondaże lub badania rynkowe.

162    Po trzecie, jak podniosła sama pozwana, decyzja precyzuje w pkt II.A.5, że wizerunek wynikający ze „zwyczajowej polityki cenowej dystrybutora” nie może być traktowany jako wpływający ujemnie na renomę marki. Kryterium odnoszące się do nazwy nie może być bowiem wykorzystywane jedynie w celu wykluczenia sklepów zdolnych zaoferować produkty po niższych cenach, ale w wyszukany sposób.

163    Wreszcie Sąd uważa, że kryterium dotyczące nazwy powinno być stosowane ze szczególną ostrożnością, gdy nie ulega wątpliwości, że detalista poczynił niezbędne inwestycje w celu spełnienia wszystkich wymogów w zakresie materialnych warunków sprzedaży (urządzenie, oddzielenie od innych artykułów, wykwalifikowany personel itd.) i zaakceptował warunki dotyczące składowania, minimalnej rocznej ilości zakupów, współpracy reklamowej itd. W takim przypadku do właściwych sądów lub władz krajowych należy zweryfikowanie, czy kryterium dotyczące nazwy nie jest stosowane wyłącznie w celu wykluczenia z sieci punktu sprzedaży zdolnego sprzedawać rozpatrywane wyroby bez narażania ich na ryzyko utraty wizerunku.

 C – W przedmiocie zarzutów i argumentów skarżącej dotyczących tego, czy jej członkowie są a priori wykluczeni z sieci spółki Yves Saint Laurent oraz dotyczące postawy konsumentów w tym względzie

164    W świetle powyższych rozważań należy teraz poruszyć kwestię zarzutów i argumentów grupy Galec dotyczących tego, czy jej członkowie są a priori wykluczeni z sieci spółki Yves Saint Laurent poprzez kumulację kryteriów selekcji oraz dotyczących postawy konsumentów w tym względzie.

165    Sąd przypomina w pierwszej kolejności, że Komisja wielokrotnie podkreślała w trakcie postępowania, że decyzja nie przewiduje wykluczenia a priori nowoczesnych form handlu, takich jak hipermarkety prowadzone przez sklepy Leclerc (zob. np. pkt 83 i 86 powyżej). Ze swojej strony spółka Yves Saint Laurent podkreśliła, że w decyzji zostało stwierdzone, iż jej system jest otwarty dla wszystkich form dystrybucji i żadnej z nich nie wyklucza a priori (zob. pkt 93 powyżej). Trzej pozostali interwenienci także stwierdzili, że sama decyzja nie wyklucza form dystrybucji stosowanych przez członków grupy Galec lub innych nowoczesnych form dystrybucji. Przeciwnie, spółki Yves Saint Laurent i pozostali interwenienci wskazali w szczególności na istnienie, w kilku państwach członkowskich, autoryzowanych dystrybutorów „wielobranżowych”, aby wykazać, że system spółki Yves Saint Laurent nie ma charakteru ograniczającego konkurencję.

166    Wynika z tego, że żadna ze stron nie podniosła przed Sądem, że hipermarkety lub inne „wielobranżowe” formy dystrybucji są w zasadzie niezdolne do prowadzenia sprzedaży luksusowych kosmetyków. Komisja i interwenienci przyznają, że decyzja przewiduje taką możliwość, pod warunkiem że tego rodzaju punkty sprzedaży będą urządzone w odpowiedni sposób i podejmą zobowiązania podobne do tych podjętych przez innych autoryzowanych dystrybutorów. Sąd uważa zresztą, że w przeciwnym wypadku sieć spółki Yves Saint Laurent, wykluczając a priori z systemu jedną kategorię potencjalnych odsprzedawców, naruszałaby art. 85 ust. 1 traktatu (zob. pkt 122 powyżej).

167    Nawet jeśli w pkt II.A.5 akapit piąty i w pkt II.B.5 akapit czwarty decyzji Komisja wyraziła się niejednoznacznie, używając wyrażenia „domy towarowe”, które normalnie odnosi się do tradycyjnej formy handlu, i podkreślając że „nie udało się jej stwierdzić”, aby rozpowszechnienie systemów dystrybucji selektywnej w zakresie luksusowych wyrobów kosmetycznych wykluczało „w zasadzie” niektóre nowoczesne formy dystrybucji, sprecyzowała ona w trakcie postępowania, że wydając decyzję, nie miała zamiaru wykluczyć takich form dystrybucji jak hipermarkety należące do członków grupy Galec, i że użyty w decyzji termin „domy towarowe” obejmuje takie formy handlu (zob. pkt 83 powyżej).

168    Ponadto Sąd podkreślił w niniejszym wyroku rolę właściwych sądów lub władz krajowych w niedyskryminacyjnym i proporcjonalnym stosowaniu kryteriów, o których mowa (zob. pkt 124 i nast. powyżej).

169    Wynika z tego, że skarżąca nie wykazała w sposób wymagany prawem, że obecnie sklepy wielkopowierzchniowe napotykają bariery w dostępie do obrotu luksusowymi kosmetykami, nawet jeśli ich punkty sprzedaży są urządzone w sposób odpowiedni do sprzedaży takich wyrobów.

170    Do grupy Galec lub jej członków należy bowiem postawienie ich kandydatury i, w razie potrzeby, do właściwych sądów lub władz krajowych zdecydowanie o tym, czy odmowa przyjęcia w konkretnym przypadku jest zgodna z art. 85 ust. 1 traktatu w świetle orzecznictwa Trybunału i Sądu. Ponadto na wypadek wniosku o przedłużenie decyzji do Komisji należy czuwanie na tym, aby nowoczesne formy dystrybucji nie były niesprawiedliwie wykluczone z sieci spółki Yves Saint Laurent lub podobnych sieci.

171    Wynika z tego, że należy odrzucić twierdzenie grupy Galec, jakoby jej członkowie byli a priori wykluczeni z sieci Yves Saint Laurent.

172    Należy odrzucić także zarzuty i argumenty grupy Galec, jakoby Komisja nie uzasadniła swojego stwierdzenia, zgodnie z którym właściwe sklepom wielkopowierzchniowym metody mające na celu zwiększenie prestiżu marki są nieodpowiednie do dystrybucji wyrobów luksusowych. Decyzji nie można bowiem interpretować jako zawierającej takie stwierdzenie.

173    Z tych samych powodów należy odrzucić twierdzenie grupy Galec, jakoby Komisja popełniła oczywisty błąd w ocenie okoliczności faktycznych przy rzekomym wykluczeniu sklepów wielkopowierzchniowych z obrotu rozpatrywanymi wyrobami.

174    Z tych samych powodów należy także odrzucić podwójny zarzut sformułowany przez grupę Galec pod adresem Komisji, jakoby nie uzasadniła ona swoich stwierdzeń dotyczących motywów, jakimi kieruje się konsument, i popełniła oczywisty błąd w ocenie okoliczności faktycznych w tym zakresie.

175    Prawdą jest, że Komisja nie oparła się na niezależnej ekspertyzie na poparcie swoich stwierdzeń dotyczących motywów, jakimi kieruje się konsument, w szczególności w pkt II.B.2 decyzji. Prawdą jest także, jak stwierdziła grupa Galec na rozprawie, że cztery francuskie stowarzyszenia konsumentów, które przedłożyły swoje uwagi w trakcie postępowania administracyjnego, a mianowicie Union féminine civique et sociale (obywatelsko‑społeczna unia kobiet, UCS), Institut national de la consommation (krajowy instytut konsumentów, INC), Conféderation syndicale du cadre de vie (zrzeszenie związków zawodowych ds. jakości życia, CSCV) i Conféderation des familles (liga rodzin, CSF), nie podtrzymały bez zastrzeżeń stanowiska przyjętego przez Komisję. CSF i INC sprzeciwiły się projektowanej decyzji, uzasadniając w szczególności, że jej skutkiem będzie utrzymanie zbyt wysokich cen i zamknięcie dostępu do tych produktów znacznej części społeczeństwa. UCS, ze swojej strony, podkreśla, że niektóre postanowienia, o których mowa, mają na celu utrudnienie, jeszcze bardziej niż to miało miejsce wcześniej, wejścia na rynek nowym formom dystrybucji i że te postanowienia „nie zmierzają w kierunku otwarcia i polepszenia konkurencji w ramach jednolitego rynku ani nie dbają o interes konsumenta”. CSCV, ze swojej strony, podsumował swoje uwagi, zwracając uwagę na to, że „pod przykrywką zaawansowania technicznego swoich wyrobów i prestiżu marki spółka akcyjna Yves Saint Laurent ogranicza konkurencję poprzez stosowanie dyskryminacyjnych kryteriów selekcji i utrzymuje w fikcyjny sposób bardzo wysokie ceny swoich wyrobów”.

176    Niemniej jednak należy stwierdzić, że skarżąca nie udowodniła, że Komisja popełniła oczywisty błąd w ocenie okoliczności faktycznych lub błąd w uzasadnieniu, jeśli chodzi o oczekiwania konsumenta. Z decyzji wynika bowiem, że konsument, który woli kupować luksusowe kosmetyki w odpowiednio urządzonym punkcie sprzedaży w centrum handlowym, powinien mieć taką możliwość, natomiast konsument opisany w raporcie profesora Glaisa, który robi chętniej zakupy w wyspecjalizowanej perfumerii lub tradycyjnym domu towarowym, powinien również mieć możliwość chodzenia do tych punktów sprzedaży.

177    Wynika z tego, że wszystkie zarzuty i argumenty skarżącej dotyczące tego, czy jej członkowie są a priori wykluczeni z sieci sprzedaży luksusowych kosmetyków, a także zarzuty i argumenty wiążące się z oczekiwaniami konsumentów, powinny zostać odrzucone.

 D – W przedmiocie kwestii, czy zakaz z art. 85 ust. 1 traktatu znajduje zastosowanie z powodu istnienia równoległych sieci w omawianym sektorze

178    Galec twierdzi, że w każdym razie art. 85 ust. 1 traktatu został naruszony w niniejszym przypadku, ponieważ sieci podobne do sieci spółki Yves Saint Laurent istnieją w całym omawianym sektorze, tak iż nie ma już miejsca dla innych form dystrybucji, a na rynku właściwym – to jest rynku „luksusowych perfum” – nie panuje skuteczna konkurencja w rozumieniu pkt 40–42 wyroku w sprawie Metro II. Komisja i interwenienci uważają, że mimo istnienia sieci równoległych do sieci spółki Yves Saint Laurent na rynku właściwym – to jest rynku „luksusowych kosmetyków” – panuje skuteczna konkurencja, tak iż art. 85 ust. 1 traktatu nie ma zastosowania.

179    Sąd przypomina, że w pkt 40 wyroku w sprawie Metro II Trybunał orzekł, iż nawet jeśli systemy dystrybucji selektywnej zwane „prostymi” (czyli systemy oparte wyłącznie na kryteriach jakościowych) mogą stanowić element konkurencji zgodny z art. 85 ust. 1 traktatu, to ograniczenie lub wykluczenie konkurencji może mieć jednak miejsce, w przypadku gdy istnienie pewnej liczby takich systemów nie pozostawia miejsca innym formom dystrybucji kierującym się odmienną polityką w zakresie konkurencji lub prowadzi do usztywnienia struktury cen, które nie jest równoważone innymi czynnikami konkurencji między wyrobami tej samej marki lub istnieniem skutecznej konkurencji między różnymi markami. Jednakże, według pkt 41 i 42 tego samego wyroku, samo istnienie dużej liczby takich systemów dystrybucji selektywnej w przypadku określonego produktu nie pozwala na dojście do wniosku, że konkurencja jest ograniczona lub zakłócona w rozumieniu art. 85 ust. 1 traktatu. W przypadku zwiększenia się liczby „prostych” systemów dystrybucji selektywnej art. 85 ust. 1 traktatu ma zastosowanie tylko wtedy, gdy dany rynek jest tak sztywny i ustrukturyzowany, że nie ma na nim skutecznej konkurencji w zakresie cen (zob. także pkt 44 i 45 tego wyroku).

180    W odróżnieniu od sprawy, która leżała u podstaw wyroku w sprawie Metro II, w przypadku której wyroby elektroniczne o charakterze rozrywkowym nie zawsze były sprzedawane kanałami dystrybucji selektywnej, w niniejszym przypadku jest pewne, że prawie wszyscy producenci działający w sektorze luksusowych kosmetyków wykorzystują systemy dystrybucji podobne do systemu spółki Yves Saint Laurent.

181    Niemniej Sąd stwierdził już, że selektywna dystrybucja luksusowych kosmetyków może polepszyć konkurencję w interesie konsumentów, w szczególności przyczyniając się do podtrzymania „luksusowego” wizerunku tych wyrobów w porównaniu z innymi podobnymi wyrobami, które nie posiadają takiego wizerunku, w związku z czym art. 85 ust. 1 traktatu nie znajduje zastosowania do niektórych kryteriów jakościowych zmierzających do osiągnięcia tego celu (pkt 114 i nast. powyżej).

182    W tych okolicznościach Sąd uważa, że wzmianka w wyroku w sprawie Metro II o wykluczeniu konkurencji „w przypadku gdy istnienie pewnej liczby systemów nie pozostawia miejsca innym formom dystrybucji kierującym się odmienną polityką w zakresie konkurencji”, nie oznacza, że art. 85 ust. 1 traktatu znajduje automatycznie zastosowanie tylko z tego powodu, że wszyscy producenci obecni w sektorze luksusowych kosmetyków wybrali takie same metody dystrybucji. W niniejszym przypadku pkt 40–46 wyroku w sprawie Metro II należy interpretować w ten sposób, że o ile niektóre kryteria selekcji spółki Yves Saint Laurent wzięte z osobna nie podlegają art. 85 ust. 1 traktatu, o tyle kumulatywny skutek istnienia innych sieci może wpłynąć na zmianę tego wniosku tylko wtedy, gdy zostanie wykazane, po pierwsze, że istnieją bariery wejścia na rynek wobec nowych konkurentów zdolnych sprzedawać rozpatrywane kosmetyki, tak iż dane systemy dystrybucji selektywnej powodują usztywnienie dystrybucji z korzyścią dla niektórych istniejących sieci (zob. ww. wyrok w sprawie Delimitis, pkt 15 i nast.), i, po drugie, że nie istnieje skuteczna konkurencja, w szczególności w zakresie cen, mając na uwadze charakter rozpatrywanych wyrobów.

183    Jeśli chodzi o bariery stawiane nowym konkurentom wchodzącym na rynek, zdolnym sprzedawać rozpatrywane wyroby, Sąd stwierdził już w przypadku hirermarketów należących do skarżącej (zob. pkt 164 i nast. powyżej), że ich istnienie nie zostało wykazane.

184    Mówiąc ogólniej, jeśli chodzi o kwestię, czy istnieje skuteczna konkurencja, należy uprzednio określić właściwy rynek. Nawet jeśli w decyzji Komisja miała podstawy, aby wziąć pod uwagę cały sektor luksusowych kosmetyków, z tego względu, że luksusowym wyrobom perfumeryjnym, upiększającym i pielęgnacyjnym towarzyszy ten sam wizerunek luksusu i często sprzedawane są one razem pod tą samą marką, to kwestia istnienia skutecznej konkurencji może być oceniona tylko w ramach rynku skupiającego wszystkie wyroby, które z uwagi na swoje cechy są szczególnie zdatne do zaspokajania stałych potrzeb i w niewielkim stopniu mogą być zastępowane innymi wyrobami (zob. ww. wyrok w sprawie L’Oréal, pkt 25).

185    W niniejszym przypadku nie ulega wątpliwości, że z uwagi na swoje cechy i sposób używania perfumy nie mogą zostać zastąpione wyrobem upiększającym (np. do makijażu) lub wyrobem pielęgnacyjnym (np. kremem na noc). Pewne jest także, że w owym czasie sprzedaż luksusowych perfum stanowiła ponad 80% całkowitej sprzedaży spółki Yves Saint Laurent. Zważywszy na znaczenie tego odrębnego sektora, należy sprawdzić, czy luksusowe perfumy są przedmiotem skutecznej konkurencji na poziomie sprzedaży detalicznej, mimo iż są one zawsze sprzedawane w drodze dystrybucji selektywnej.

186    W tym względzie należy w pierwszej kolejności odrzucić argument Komisji i interwenientów oparty na pkt B.3 akapit trzeci decyzji, zgodnie z którym „w przypadku gdy klient traktuje jako drugorzędne wizerunek marki lub usługi towarzyszące sprzedaży w ramach systemu dystrybucji selektywnej, może on zawsze wybrać artykuły podobne należące do sąsiedniego rynku, które są rozprowadzane bez systemu dystrybucji selektywnej, wymierzając w ten sposób sankcje wybranej przez producenta strategii handlowej”. Komisja sama bowiem stwierdziła w decyzji, że stopień zastępowalności luksusowych kosmetyków wyrobami podobnymi należącymi do innych segmentów sektora jest „generalnie skromny” (pkt I.B akapit pierwszy) oraz że „zważywszy na niewielki stopień zastępowalności, w oczach konsumenta, luksusowych kosmetyków wyrobami podobnymi należącymi do innych segmentów sektora, rynek, który należy wziąć pod uwagę w niniejszym przypadku, to rynek kosmetyków luksusowych” (pkt II.A.8). Ponadto z pkt I.B i II.A.8 decyzji wynika, że Komisja uwzględniła udział spółki Yves Saint Laurent w rynku luksusowych wyrobów perfumeryjnych w celu zweryfikowania, czy ograniczenia, o których mowa, mogą wpłynąć w odczuwalny sposób na wymianę wewnątrzwspólnotową.

187    Wynika z tego, że aby stwierdzić, czy luksusowe perfumy stanowią przedmiot skutecznej konkurencji, nie można brać pod uwagę rzekomej konkurencji perfum, które nie są luksusowe.

188    Należy odrzucić także argument wysunięty przez Komisję i interwenientów, zgodnie z którym istnienie skutecznej konkurencji można wywieść z faktu, iż według pkt I.B akapit trzeci decyzji, który opiera się na raporcie profesora Webera, wyroby sprzedawane przy wykorzystaniu sieci autoryzowanych dystrybutorów „stanowiły w 1987 r. w Niemieckiej Republice Federalnej 24,7%, we Francji – 30,3%, we Włoszech – 36,2% i w Zjednoczonym Królestwie – 22,4% całkowitej sprzedaży wyrobów kosmetycznych”. Liczby te zostały zaczerpnięte z tabeli nr 22 raportu profesora Webera i ilustrują stosunek sprzedaży dokonywanej kanałami dystrybucji selektywnej, wyrażonej jako procent całkowitej sprzedaży wszystkich kategorii kosmetyków razem, a mianowicie perfum, wyrobów upiększających, wyrobów pielęgnacyjnych, wyrobów do pielęgnacji włosów (w szczególności szamponów) i wyrobów toaletowych (past do zębów, mydeł, dezodorantów itd.). Ponadto z rzeczonego raportu (str. 89) wynika, że we Włoszech ilość perfum sprzedawanych kanałami dystrybucji selektywnej wynosiła 81%, a we Francji – 65%. Zgodnie z liczbami przedstawionymi przez FIP ilość perfum sprzedawanych kanałami dystrybucji selektywnej we Francji wynosi 73% (zob. załącznik I do uwag tego interwenienta, str. 17). Liczby cytowane w pkt I.B akapit trzeci decyzji nie są zatem przydatne do oceny skuteczności konkurencji w tak specyficznej dziedzinie jak luksusowe perfumy.

189    Jednakże Komisja i interwenienci twierdzą, że nawet na rynku luksusowych perfum istnieje skuteczna konkurencja zarówno między producentami (inter brand), jak i autoryzowanymi dystrybutorami Yves Saint Laurent (intra brand).

190    W tej kwestii Sąd uważa, że raport profesora Webera nie potwierdza stanowiska Komisji i interwenientów, gdyż wynika z niego, w szczególności ze str. 71, 89–96, 105 i 110, że w 1987 r. istniała jedynie bardzo ograniczona konkurencja między dystrybutorami luksusowych perfum i między różnymi formami dystrybucji. Jednakże należy stwierdzić, że przed wydaniem decyzji Komisja zażądała od spółki Yves Saint Laurent wprowadzenia licznych zmian do jego umów, między innymi usunięcia wszelkich czysto ilościowych kryteriów selekcji, usunięcia postanowień ograniczających swobodę odsprzedawania wyrobów przez dystrybutorów innym członkom należącym do sieci selektywnej, usunięcia postanowień ograniczających swobodę wyboru przez odsprzedawcę innych marek, które mógłby oferować w swoim punkcie sprzedaży, oraz wyraźnego przyznania odsprzedawcy swobody ustalania cen w sposób niezależny. Ponadto, jak stwierdził to właśnie Sąd, decyzja przewiduje możliwość dostępu do sieci spółki Yves Saint Laurent nowych form handlu zdolnego do sprzedaży rozpatrywanych wyrobów.

191    W tych okolicznościach do grupy Galec należało dostarczenie wymaganych prawem dowodów na to, że wskutek wydania decyzji rynek stał się do tego stopnia sztywny i ustrukturyzowany, że nie istnieje już na nim skuteczna konkurencja między autoryzowanymi dystrybutorami luksusowych perfum, w szczególności w zakresie cen (zob. wyrok w sprawie Metro II, pkt 42 i 44). Jako że grupa Galec nie przedstawiła żadnego konkretnego dowodu w tej kwestii, Sąd stwierdza brak takich dowodów w niniejszym przypadku.

192    Z całości powyższych rozważań wynika, że z wyjątkiem zarzutów i argumentów dotyczących postanowienia, o którym mowa w pkt 155 powyżej, należy odrzucić zarzuty i argumenty skarżącej oparte na naruszeniu art. 85 ust. 1 traktatu, a także inne powiązane z tym zarzuty i argumenty.

 II – W przedmiocie zasadności decyzji w świetle art. 85 ust. 3 traktatu

 Streszczenie argumentów stron

193    Jeśli chodzi o przyznane zwolnienie, grupa Galec wysuwa pięć głównych argumentów w celu wykazania, że przesłanki wynikające z art. 85 ust. 3 traktatu nie zostały spełnione. Po pierwsze, Komisja uważa, że polepszenie produkcji i dystrybucji luksusowych perfum jest możliwe tylko w ekskluzywnym otoczeniu (zob. pkt II.B.2 akapit pierwszy decyzji), podczas gdy dodatkowe wymogi wymienione w pkt II.B.2 akapity drugi i szósty decyzji mogłyby zostać spełnione przez sklepy wielkopowierzchniowe. Po drugie, jeśli chodzi o korzyści użytkownika, Komisja przyjęła przestarzałą koncepcję zachowań i oczekiwań konsumentów. Po trzecie, Komisja uznała za zgodny z prawem całkowity brak konkurencji cenowej wewnątrz marki, konkurencji, która mogłaby zostać zapewniona przez sklepy wielkopowierzchniowe. Po czwarte, pozostając w sprzeczności z zasadą proporcjonalności, Komisja nie porównała dystrybucji selektywnej za pośrednictwem wyspecjalizowanych detalistów z dystrybucją selektywną wykorzystującą inne formy handlu, ignorując tym samym fakt, że odsprzedawcy w ramach sklepów wielkopowierzchniowych mają te same obowiązki i ciężary do poniesienia co każdy inny autoryzowany dystrybutor (zob. w szczególności pkt II.B.4 akapit drugi in fine decyzji). Po piąte, narzucając innym formom dystrybucji „częściową zmianę ich szczególnych metod handlu”, decyzja wyklucza konkurencję ze strony tych form dystrybucji, nie licząc marginesowych przypadków domów towarowych.

194    W odpowiedzi pozwana precyzuje, że przyznane zwolnienie dotyczy tylko postępowania w sprawie dopuszczenia do sieci, minimalnej rocznej wielkości zakupów, wymogów odnoszących się do składowania i współpracy reklamowo‑promocyjnej, zakazu sprzedaży wyrobu, który nie został jeszcze oficjalnie wprowadzony na rynek, kontroli faktur przez spółkę Yves Saint Laurent i w przypadku gdy sam klient jest dystrybutorem, sprawdzenia jego przynależności do oficjalnej sieci dystrybucji – czyli wymogów, których skarżąca nie kwestionowała z punktu widzenia art. 85 ust. 1 traktatu.

195    Ponadto krytyczne uwagi skarżącej nie są słuszne. W pkt 45 wyroku w sprawie Metro II Trybunał podkreślił w szczególności, że należy wziąć pod uwagę koszty ponoszone przez dystrybutora należącego do sieci z powodu ciążących na nim obowiązków wynikających z autoryzacji. Jeśli chodzi o wykluczenie konkurencji, decyzja wyraźnie precyzuje, że niektóre nowoczesne formy dystrybucji nie są w zasadzie wykluczone i wskazuje na istnienie konkurencji zarówno między markami, jak i między autoryzowanymi dystrybutorami.

196    Interwenienci podzielają stanowisko Komisji.

 Ocena Sądu

197    Jak słusznie podniosła Komisja, uzasadnienie pkt II.B decyzji odnosi się tylko do tych aspektów umowy, które są przez nią uważane za podlegające art. 85 ust. 1 traktatu, a mianowicie tych dotyczących w szczególności postępowania w sprawie dostępu do sieci, składowania, minimalnej rocznej wielkości zakupów, wprowadzania nowych wyrobów i współpracy reklamowo‑promocyjnej. Tymczasem grupa Galec nie zakwestionowała tych aspektów umowy w skardze.

198    Jeśli chodzi o pierwszy argument grupy Galec, zgodnie z którym Komisja uważa, że polepszenie produkcji i dystrybucji jest możliwe tylko w „ekskluzywnym” otoczeniu, Sąd uważa, że stwierdzenie Komisji w pkt II.B.2 akapit pierwszy decyzji, zgodnie z którym „dystrybucja luksusowej marki z branży kosmetycznej może odbywać się tylko z poszanowaniem jej ekskluzywnego charakteru”, wynika z troski Komisji o zachowanie ekskluzywnego czy luksusowego charakteru rozpatrywanych wyrobów (zob. pkt II.B.3 akapit drugi). To zdanie nie może zatem być interpretowane w ten sposób, że sklepy wielkopowierzchniowe są z góry wykluczone z handlu rozpatrywanymi wyrobami, a dystrybucja tych wyrobów jest zarezerwowana wyłącznie dla tradycyjnych kanałów, takich jak perfumerie i domy towarowe w ścisłym znaczeniu tego terminu.

199    Jako że Sąd stwierdził już, iż zamiarem Komisji nie było wyłączenie sklepów wielkopowierzchniowych z handlu rozpatrywanymi wyrobami (zob. pkt 164 i nast. powyżej), należy odrzucić argument grupy Galec, jakoby Komisja uważała, że polepszenie produkcji i dystrybucji, w rozumieniu art. 85 ust. 3 traktatu, jest możliwe tylko w ramach wykluczających sklepy wielkopowierzchniowe z handlu rozpatrywanymi wyrobami.

200    Jeśli chodzi o drugi argument grupy Galec, jakoby Komisja przyjęła przestarzałą koncepcję oczekiwań konsumentów, Sąd przypomina, że odrzucił już w pkt 174 i nast. powyżej argumenty dotyczące motywów, którymi kieruje się konsument.

201    Jeśli chodzi o trzeci argument grupy Galec, jakoby Komisja uznała za zgodny z prawem całkowity brak konkurencji w zakresie cen w obrębie marki, Sąd stwierdził już, że grupa Galec nie przedstawiła na to żadnego dowodu (zob. pkt 191 powyżej).

202    Jeśli chodzi o czwarty argument grupy Galec, jakoby Komisja porównała dystrybucję selektywną za pośrednictwem wyspecjalizowanych detalistów z dystrybucją powszechną, ignorując tym samym możliwość dystrybucji selektywnej za pośrednictwem innych form handlu, Sąd stwierdza, że Komisja nie dokonała takiego porównania.

203    Jeśli chodzi o piąty argument grupy Galec, jakoby narzucenie „częściowej zmiany jej szczególnych metod handlu” eliminowało sklepy wielkopowierzchniowe z sektora luksusowych kosmetyków, na rozprawie udowodniono, że decyzja nie przewiduje wyeliminowania sklepów wielkopowierzchniowych z sektora luksusowych kosmetyków. Odwołanie do „częściowej zmiany jej szczególnych metod handlu” powinno być zatem interpretowane w ten sposób, że wymagane są dostosowania wewnątrz sklepu, a nie takie dostosowania, które mogłyby zmienić radykalnie sam charakter sklepu jako supermarketu czy hipermarketu. Chociaż pożądane byłoby, aby decyzja jaśniej precyzowała ten punkt, fakt, że Komisja nie zidentyfikowała, nawet ogólnie, o jakie zmiany chodzi, jako taki nie jest wystarczający, aby uznać decyzję za niezgodną z prawem, tym bardziej że konkretne przypadki są w razie potrzeby poddawane kontroli właściwych sądów lub władz krajowych.

204    Wynika z tego, że należy odrzucić zarzuty i argumenty skarżącej oparte na naruszeniu art. 85 ust. 3 traktatu.

205    Z całości powyższych rozważań wynika, że skargę należy oddalić, z wyjątkiem tego, co odnosi się do części decyzji określonej w pkt 155 powyżej.

 W przedmiocie kosztów

206    Zgodnie z art. 87 § 2 akapit pierwszy regulaminu kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Zgodnie z art. 87 § 4 akapit ostatni Sąd może orzec, że interwenient inny niż państwo członkowskie lub instytucja pokrywa własne koszty.

207    Ponieważ zdecydowana większość żądań skarżącej została odrzucona, należy ją obciążyć własnymi kosztami oraz kosztami poniesionymi przez Komisję, a także przez interwenienta, spółkę Yves Saint Laurent, adresata decyzji.

208    Jeśli chodzi o interwenientów, FIP, Colipę i FEPD, Sąd uważa, że interes tych trzech stowarzyszeń w rozstrzygnięciu sporu jest mniej bezpośredni niż interes spółki Yves Saint Laurent. Ponieważ jest to sprawa, w której ci trzej pozostali interwenienci przedstawili uwagi ogólne w interesie swoich członków, nie dodając żadnych decydujących elementów do argumentów Komisji, Sąd uważa za sprawiedliwe zgodnie z art. 87 § 4 regulaminu obciążenie ich własnymi kosztami.

Z powyższych względów

SĄD (druga izba w składzie powiększonym)

orzeka, co następuje:

1)      Stwierdza się nieważność decyzji Komisji 92/33/EWG z dnia 16 grudnia 1991 r. dotyczącej postępowania na podstawie art. 85 traktatu EWG (IV/33.242 – Yves Saint Laurent Parfums), w zakresie w jakim zostało w niej ustalone, iż postanowienie upoważniające spółkę Yves Saint Laurent do gorszego traktowania kandydatury detalisty jedynie dlatego, że działalność perfumeryjna jest w jego przypadku mniejszościowa, nie jest objęte art. 85 ust. 1 traktatu.

2)      Skarga zostaje oddalona w pozostałej części.

3)      Skarżąca pokrywa koszty Komisji oraz interwenienta Yves Saint Laurent Parfums SA, jak również własne koszty.

4)      Każdy z pozostałych interwenientów, to jest Fédération des industries de la parfumerie, Comité de liaison des syndicats européens de l’industrie de la parfumerie et des cosmétiques oraz Fédération européenne des parfumeurs détaillants, pokrywa własne koszty.

Kirschner Vesterdorf Bellamy

Kalogeropoulos       Potocki

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 12 grudnia 1996 r.

Sekretarz        Prezes

H. Jung        H. Kirschner

Spis treści

Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu

Wprowadzenie

Umowa spółki Yves Saint Laurent

Decyzja Komisji

Przebieg postępowania i żądania stron

W przedmiocie dopuszczalności

Streszczenie argumentów stron

Ocena Sądu

Co do istoty sprawy

I – W przedmiocie zasadności decyzji w świetle art. 85 ust. 1 traktatu

Streszczenie argumentów stron

Argumenty grupy Galec

Argumenty Komisji

Argumenty interwenientów

Ocena Sądu

A – W przedmiocie zasadniczej zgodności systemu dystrybucji selektywnej opartego na kryteriach jakościowych w sektorze luksusowych kosmetyków z art. 85 ust. 1 traktatu

B – W kwestii, czy kryteria selekcji spółki Yves Saint Laurent, o których mowa w pkt II.A.5 decyzji, spełniają przesłanki wymagane do uznania ich za zgodne z prawem w świetle art. 85 ust. 1

1. W przedmiocie roli Sądu oraz właściwych sądów i władz krajowych

2. W przedmiocie zasadniczej dopuszczalności omawianych kryteriów w świetle art. 85 ust. 1 traktatu

a) W przedmiocie kryteriów dotyczących kwalifikacji zawodowych

b) W przedmiocie kryteriów dotyczących lokalizacji i wyposażenia punktu sprzedaży

– „Otoczenie” i lokalizacja punktu sprzedaży

– Wygląd zewnętrzny punktu sprzedaży

– Sprzedaż innych towarów mogących szkodzić wizerunkowi marki Yves Saint Laurent

– Rozmiar innych rodzajów działalności wykonywanych w punkcie sprzedaży

c) Kryterium dotyczące nazwy

C – W przedmiocie zarzutów i argumentów skarżącej dotyczących tego, czy jej członkowie są a priori wykluczeni z sieci spółki Yves Saint Laurent oraz dotyczące postawy konsumentów w tym względzie

D – W przedmiocie kwestii, czy zakaz z art. 85 ust. 1 traktatu znajduje zastosowanie z powodu istnienia równoległych sieci w omawianym sektorze

II – W przedmiocie zasadności decyzji w świetle art. 85 ust. 3 traktatu

Streszczenie argumentów stron

Ocena Sądu

W przedmiocie kosztów

* Język postępowania: francuski.