Υπόθεση C-417/18
AW κ.λπ.
κατά
Lietuvos valstybė, εκπροσωπούμενου από τη Lietuvos Respublikos ryšių reguliavimo tarnyba, το Bendrasis pagalbos centras και το Lietuvos Respublikos vidaus reikalų ministerija
(αίτηση του Vilniaus apygardos administracinis teismas
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)
Απόφαση του Δικαστηρίου (τέταρτο τμήμα) της 5ης Σεπτεμβρίου 2019
«Προδικαστική παραπομπή – Οδηγία 2002/22/ΕΚ – Καθολική υπηρεσία και δικαιώματα των χρηστών όσον αφορά δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών – Άρθρο 26, παράγραφος 5 – Ενιαίος ευρωπαϊκός αριθμός κλήσης έκτακτης ανάγκης – Παροχή πληροφοριών για τον εντοπισμό της θέσης του καλούντος»
1. Προσέγγιση των νομοθεσιών – Τομέας των τηλεπικοινωνιών – Καθολική υπηρεσία και δικαιώματα των χρηστών – Οδηγία 2002/22 – Υποχρέωση των εμπλεκόμενων επιχειρήσεων να διαθέτουν ατελώς τις πληροφορίες για τον εντοπισμό της θέσης του καλούντος στην υπηρεσία που διαχειρίζεται τις κλήσεις έκτακτης ανάγκης προς τον αριθμό 112 – Περιεχόμενο – Κλήση πραγματοποιούμενη από κινητό τηλέφωνο χωρίς κάρτα SIM – Εμπίπτει
(Οδηγία 2002/22 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 26 § 5)
(βλ. σκέψεις 22-24, διατακτ. 1)
2. Προσέγγιση των νομοθεσιών – Τομέας των τηλεπικοινωνιών – Καθολική υπηρεσία και δικαιώματα των χρηστών – Οδηγία 2002/22 – Καθορισμός των κριτηρίων για την ακρίβεια και την αξιοπιστία των παρεχόμενων πληροφοριών θέσης του καλούντος τον ενιαίο ευρωπαϊκό αριθμό κλήσης έκτακτης ανάγκης 112 – Διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών – Όρια – Υποχρέωση να εξασφαλίζεται με επαρκή αξιοπιστία και ακρίβεια ο εντοπισμός της θέσης του καλούντος ώστε να καθίσταται δυνατή η επέμβαση των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης – Εκτίμηση από το εθνικό δικαστήριο
(Οδηγία 2002/22 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 26 § 5)
(βλ. σκέψεις 29-34, διατακτ. 2)
3. Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Δικαιώματα που απονέμονται στους ιδιώτες – Προσβολή από κράτος μέλος – Υποχρέωση αποκαταστάσεως της ζημίας που προκλήθηκε στους ιδιώτες – Προϋποθέσεις – Εθνικό δίκαιο που κρίνει επαρκή για τη θεμελίωση της ευθύνης του Δημοσίου την ύπαρξη έμμεσης αιτιώδους συνάφειας μεταξύ παράβασης του εθνικού δικαίου και της προκληθείσας ζημίας – Η εν λόγω έμμεση αιτιώδης συνάφεια μεταξύ παράβασης του δικαίου της Ένωσης καταλογιστέας στο εν λόγω κράτος μέλος και της ζημίας την οποία υπέστη ιδιώτης κρίνεται επαρκής ώστε να στοιχειοθετηθεί η ευθύνη του εν λόγω κράτους μέλους
(βλ. σκέψεις 38-41, διατακτ. 3)
Περίληψη
Οι επιχειρήσεις τηλεπικοινωνιών πρέπει να διαθέτουν ατελώς τις πληροφορίες για τον εντοπισμό της θέσης του καλούντος στην υπηρεσία που διαχειρίζεται τις κλήσεις έκτακτης ανάγκης προς τον αριθμό 112
Με την απόφαση AW κ.λπ. (Κλήσεις στο 112) (C-417/18), η οποία δημοσιεύθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2019, το Δικαστήριο έκρινε ότι τα κράτη μέλη έχουν υποχρέωση, υπό την επιφύλαξη του τεχνικώς εφικτού, να εξασφαλίζουν ότι οι επιχειρήσεις τηλεπικοινωνιών παρέχουν ατελώς τις πληροφορίες για τον εντοπισμό της θέσης του καλούντος στην υπηρεσία που διαχειρίζεται τις κλήσεις έκτακτης ανάγκης προς τον αριθμό 112, ακόμη και όταν η κλήση πραγματοποιείται από κινητό τηλέφωνο που δεν διαθέτει κάρτα SIM. Επιπλέον, οι πληροφορίες αυτές πρέπει να είναι αρκούντως αξιόπιστες και ακριβείς ώστε να καθίσταται δυνατή η επέμβαση των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης. Τέλος, το Δικαστήριο διευκρίνισε τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για τη στοιχειοθέτηση της ευθύνης του Δημοσίου σε περίπτωση παράβασης του δικαίου της Ένωσης.
Σε ένα προάστιο της πόλης Panevėžys (Λιθουανία) απήχθη μια νεαρή κοπέλα 17 ετών, η οποία εν συνεχεία βιάσθηκε και κάηκε ζωντανή στον χώρο αποσκευών ενός αυτοκινήτου. Ενόσω βρισκόταν κλειδωμένη στον χώρο αποσκευών, κάλεσε δέκα φορές, μέσω κινητού τηλεφώνου, το λιθουανικό κέντρο κλήσεων έκτακτης ανάγκης, στον ενιαίο ευρωπαϊκό αριθμό κλήσεων έκτακτης ανάγκης «112» για να ζητήσει βοήθεια. Ωστόσο, ο εξοπλισμός του κέντρου κλήσεων έκτακτης ανάγκης δεν εμφάνιζε τον αριθμό του χρησιμοποιούμενου κινητού τηλεφώνου, πράγμα που εμπόδισε τους υπαλλήλους του εν λόγω κέντρου να εντοπίσουν τη θέση της καλούσας. Δεν κατέστη δυνατόν να διευκρινιστεί αν το κινητό τηλέφωνο που χρησιμοποίησε το θύμα διέθετε κάρτα SIM ούτε γιατί ο αριθμός του δεν ήταν ορατός στο κέντρο κλήσεων έκτακτης ανάγκης.
Οι συγγενείς του θύματος άσκησαν αγωγή με αίτημα να υποχρεωθεί το Λιθουανικό Δημόσιο να τους καταβάλει χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που υπέστησαν. Προσάπτουν στη Δημοκρατία της Λιθουανίας ότι δεν διασφάλισε ορθώς την εφαρμογή στην πράξη του άρθρου 26, παράγραφος 5, της οδηγίας 2002/22 που επιβάλλει στα κράτη μέλη την υποχρέωση να μεριμνούν ώστε οι εμπλεκόμενες επιχειρήσεις να παρέχουν ατελώς πληροφορίες για τον εντοπισμό της θέσης του καλούντος στην υπηρεσία που διαχειρίζεται τις κλήσεις έκτακτης ανάγκης αμέσως μόλις η κλήση ληφθεί από την εν λόγω υπηρεσία (1).
Επιληφθέν της υπόθεσης, το διοικητικό πρωτοδικείο του Βίλνιους (Λιθουανία) υπέβαλε στο Δικαστήριο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως σχετικά με το περιεχόμενο της υποχρέωσης παροχής των πληροφοριών θέσης του καλούντος τον αριθμό 112.
Καταρχάς, το Δικαστήριο διευκρίνισε ότι η προβλεπόμενη από το άρθρο 26, παράγραφος 5, της οδηγίας 2002/22 υποχρέωση επιβάλλεται στα κράτη μέλη, υπό την επιφύλαξη του τεχνικώς εφικτού, ακόμη και όταν η κλήση πραγματοποιείται από κινητό τηλέφωνο που δεν διαθέτει κάρτα SIM.
Εν συνεχεία, το Δικαστήριο υπογράμμισε ότι το άρθρο 26, παράγραφος 5, τελευταία περίοδος, της οδηγίας 2002/22 παρέχει στα κράτη μέλη ορισμένο περιθώριο εκτίμησης κατά τον καθορισμό των κριτηρίων για την ακρίβεια και την αξιοπιστία των πληροφοριών θέσης των καλούντων το 112. Πάντως, τα καθοριζόμενα κριτήρια πρέπει να διασφαλίζουν, στο μέτρο του τεχνικώς εφικτού, ότι ο εντοπισμός της θέσης του καλούντος θα είναι τόσο αξιόπιστος και τόσο ακριβής όσο κρίνεται αναγκαίο για την αποτελεσματική παροχή των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης. Δεδομένου ότι η εν λόγω εκτίμηση έχει άκρως τεχνικό χαρακτήρα και συνδέεται άρρηκτα με τις ιδιαιτερότητες του εθνικού δικτύου κινητής τηλεφωνίας, στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να προβεί στην εκτίμηση αυτή.
Τέλος, όσον αφορά τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για τη θεμελίωση της ευθύνης του Δημοσίου για ζημίες οφειλόμενες σε παράβαση του δικαίου της Ένωσης, το Δικαστήριο επισήμανε ότι είναι βεβαίως αληθές ότι μεταξύ των προϋποθέσεων αυτών συγκαταλέγεται και η σχετική με την ύπαρξη άμεσης αιτιώδους συνάφειας μεταξύ της παράβασης αυτής και της ζημίας που υπέστησαν οι εν λόγω ιδιώτες. Εντούτοις, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να θεραπεύουν τις συνέπειες της προκληθείσας ζημίας στο πλαίσιο του εθνικού τους δικαίου περί αστικής ευθύνης, εξυπακουομένου ότι οι προϋποθέσεις τις οποίες θέτουν οι εθνικές νομοθεσίες σχετικά με την αποκατάσταση της ζημίας δεν μπορεί να είναι λιγότερο ευνοϊκές από εκείνες που αφορούν παρόμοιες απαιτήσεις στηριζόμενες στο εσωτερικό δίκαιο. Επομένως, όταν, δυνάμει του εσωτερικού δικαίου κράτους μέλους, η ύπαρξη έμμεσης αιτιώδους συνάφειας μεταξύ της παρανομίας που διέπραξαν οι εθνικές αρχές και της ζημίας που υπέστη ιδιώτης θεωρείται επαρκής για τη θεμελίωση της ευθύνης του Δημοσίου, αυτή η έμμεση αιτιώδης συνάφεια μεταξύ παράβασης του δικαίου της Ένωσης καταλογιστέας στο εν λόγω κράτος μέλος και της ζημίας την οποία υπέστη ιδιώτης θα πρέπει επίσης να κρίνεται επαρκής, δυνάμει της αρχής της ισοδυναμίας, ώστε να στοιχειοθετηθεί η ευθύνη του εν λόγω κράτους μέλους για την εν λόγω παράβαση του δικαίου της Ένωσης.