Sprawa C‑417/18
AW i in.
przeciwko
Lietuvos valstybė, reprezentowanemu przez Lietuvos Respublikos ryšių reguliavimo tarnyba, Bendrasis pagalbos centras i Lietuvos Respublikos vidaus reikalų ministerija,
(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Vilniaus apygardos administracinis teismas)
Wyrok Trybunału (czwarta izba) z dnia 5 września 2019 r.
Odesłanie prejudycjalne – Dyrektywa 2002/22/WE – Usługa powszechna i prawa użytkowników związane z sieciami i usługami łączności elektronicznej – Artykuł 26 ust. 5 – Jednolity europejski numer alarmowy – Udostępnianie informacji o lokalizacji osoby wykonującej połączenie
1. Zbliżanie ustawodawstw – Sektor telekomunikacji – Usługa powszechna i prawa użytkowników – Dyrektywa 2002/22 – Ciążący na właściwych przedsiębiorstwach obowiązek nieodpłatnego udostępniania organowi zajmującemu się połączeniami alarmowymi z numerem 112 informacji o lokalizacji osoby wykonującej połączenie – Zakres – Połączenie wykonywane z telefonu komórkowego niewyposażonego w kartę SIM – Włączenie
(dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/22, art. 26 ust. 5)
(zob. pkt 22–24, pkt 1 sentencji)
2. Zbliżanie ustawodawstw – Sektor telekomunikacji – Usługa powszechna i prawa użytkowników – Dyrektywa 2002/22 – Określanie kryteriów dotyczących dokładności i niezawodności informacji o lokalizacji osoby wykonującej połączenie z jednolitym europejskim numerem alarmowym 112 – Zakres uznania państw członkowskich – Granice – Obowiązek zapewnienia wystarczająco niezawodnej i dokładnej informacji o lokalizacji w celu umożliwienia służbom ratunkowym interwencji – Ocena przez sąd krajowy
(dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/22, art. 26 ust. 5)
(zob. pkt 29–34, pkt 2 sentencji)
3. Prawo Unii Europejskiej – Prawa przyznane jednostkom – Naruszenie przez państwo członkowskie – Obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej jednostkom – Przesłanki – Prawo wewnętrzne uznające, że istnienie pośredniego związku przyczynowego między naruszeniem prawa krajowego a poniesioną szkodą jest wystarczające do powstania odpowiedzialności państwa – Wystarczalność takiego pośredniego związku przyczynowego między naruszeniem prawa Unii przypisywanym państwu członkowskiemu a szkodą poniesioną przez jednostki do powstania odpowiedzialności tego państwa członkowskiego
(zob. pkt 38–41, pkt 3 sentencji)
Streszczenie
Przedsiębiorstwa telekomunikacyjne są zobowiązane do nieodpłatnego przekazywania organowi zajmującemu się połączeniami alarmowymi z numerem 112 informacji umożliwiających zlokalizowanie osoby wykonującej połączenie
W wyroku AW i in. (Połączenia z numerem 112) (C‑417/18), ogłoszonym w dniu 5 września 2019 r., Trybunał orzekł, że państwa członkowskie mają obowiązek zapewnienia, aby przedsiębiorstwa telekomunikacyjne udostępniały nieodpłatnie organowi zajmującemu się połączeniami alarmowymi z numerem 112 informacje o lokalizacji osoby wykonującej połączenie, z zastrzeżeniem warunku technicznej wykonalności, w tym także w sytuacji, gdy połączenie wykonywane jest z telefonu komórkowego niewyposażonego w kartę SIM. Ponadto informacje te powinny być wystarczająco niezawodne i dokładne, aby służby ratunkowe mogły podjąć interwencję. Trybunał określił wreszcie przesłanki powstania odpowiedzialności państwa w przypadku naruszenia prawa Unii.
Nastolatka w wieku 17 lat została uprowadzona na przedmieściach Panevėžys (Litwa), a następnie zgwałcona i spalona żywcem i w bagażniku samochodu. Gdy pozostawała ona zamknięta w bagażniku około dziesięciu razy łączyła się z litewskim centrum powiadamiania ratunkowego, wywołując jednolity europejski numer alarmowy „112” w celu wezwania pomocy. Jednakże urządzenia centrum powiadamiania ratunkowego nie wyświetlały numeru telefonu komórkowego, z którego wykonywano połączenia, co uniemożliwiło pracownikom centrum jego zlokalizowanie. Nie dało się ustalić, czy telefon komórkowy, którym posługiwała się ofiara, był wyposażony w kartę SIM, ani dlaczego jej numer nie był widoczny dla centrum powiadamiania ratunkowego.
Osoby bliskie ofiary wniosły skargę zmierzającą do nakazania państwu litewskiemu naprawienia doznanej krzywdy. Zarzucają oni Republice Litewskiej, że nie zapewniła prawidłowo praktycznego wdrożenia art. 26 ust. 5 dyrektywy 2002/22(1), który zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienia, aby właściwe przedsiębiorstwa udostępniały nieodpłatnie organowi zajmującemu się połączeniami alarmowymi informacje dotyczące lokalizacji osoby wykonującej połączenie, gdy tylko nawiązane zostanie połączenie z tym organem.
Rozpatrujący sprawę sąd administracyjny w Wilnie (Litwa) zwrócił się do Trybunału z pytaniami prejudycjalnymi dotyczącymi zakresu obowiązku przekazywania informacji o lokalizacji osoby wykonującej połączenie z numerem 112.
Na wstępie Trybunał wyjaśnił, że obowiązek przewidziany w art. 26 ust. 5 dyrektywy 2002/22 ma zastosowanie do państw członkowskich, z zastrzeżeniem warunku wykonalności technicznej, w tym także w sytuacji, gdy połączenie jest wykonywane z telefonu komórkowego niewyposażonego w kartę SIM.
Następnie Trybunał podkreślił, że art. 26 ust. 5 zdanie ostatnie dyrektywy 2002/22 przyznaje państwom członkowskim pewien zakres uznania przy określaniu kryteriów dotyczących dokładności i niezawodności informacji o lokalizacji osoby wykonującej połączenie z numerem 112. Jednakże określone przez państwa członkowskie kryteria powinny zapewniać, w granicach wykonalności technicznej, na tyle niezawodną i dokładną lokalizację pozycji osoby wykonującej połączenie, na ile jest to niezbędne dla umożliwienia służbom ratunkowym udzielenia tej osobie skutecznej pomocy. Jako że taka ocena ma wybitnie techniczny charakter i jest ściśle związana ze specyfiką krajowej sieci telekomunikacji komórkowej, to do sądu odsyłającego należy jej przeprowadzenie.
Wreszcie, co się tyczy przesłanek, jakie winny zostać spełnione, aby powstała odpowiedzialność państwa za szkody wyrządzone wskutek naruszenia prawa Unii, Trybunał stwierdził, że jedną z tych przesłanek jest z pewnością z pewnością przesłanka istnienia bezpośredniego związku przyczynowego pomiędzy naruszeniem tego prawa a szkodą poniesioną przez jednostki. Jednakże to w ramach przepisów prawa krajowego odnoszących się do kwestii odpowiedzialności państwo to jest zobowiązane do usunięcia skutków wyrządzonej szkody, przy założeniu, że warunki określone przez ustawodawstwo krajowe w dziedzinie naprawiania szkód nie mogą być mniej korzystne niż warunki dotyczące podobnych roszczeń o charakterze wewnętrznym. Wynika stąd, że w sytuacji gdy zgodnie z prawem wewnętrznym państwa członkowskiego istnienie pośredniego związku przyczynowego między naruszeniem prawa, którego dopuściły się władze krajowe, a szkodą poniesioną przez jednostkę uznaje się za wystarczające do powstania odpowiedzialności państwa, tego rodzaju pośredni związek przyczynowy między przypisywanym temu państwu członkowskiemu naruszeniem prawa Unii a szkodą poniesioną przez jednostkę należy również uznać za wystarczający, w myśl zasady równoważności, do przypisania temu państwu członkowskiemu odpowiedzialności za naruszenie prawa Unii.