Υπόθεση C-212/18
Prato Nevoso Termo Energy Srl
κατά
Provincia di Cuneo
και
ARPA Piemonte
(αίτηση του Tribunale amministrativo regionale per il Piemonte
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)
Απόφαση του Δικαστηρίου (δεύτερο τμήμα)
της 24ης Οκτωβρίου 2019
«Προδικαστική παραπομπή – Περιβάλλον – Οδηγία 2008/98/ΕΚ – Απόβλητα – Χρησιμοποιημένα φυτικά έλαια που έχουν υποστεί χημική επεξεργασία – Άρθρο 6, παράγραφοι 1 και 4 – Αποχαρακτηρισμός αποβλήτων – Οδηγία 2009/28/ΕΚ – Προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές – Άρθρο 13 – Εθνικές διαδικασίες έγκρισης, πιστοποίησης και χορήγησης άδειας που εφαρμόζονται στους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, θέρμανσης ή ψύξης από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας – Χρήση βιορευστού ως πηγής τροφοδοσίας σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας»
1. Περιβάλλον – Απόβλητα – Οδηγία 2008/98 – Αποχαρακτηρισμός αποβλήτων – Ειδικά κριτήρια – Μη καθορισμός στο επίπεδο της Ένωσης – Καθορισμός με εθνική πράξη – Επιτρέπεται – Δυνατότητα του κατόχου αποβλήτων να απαιτήσει τον αποχαρακτηρισμό αποβλήτου από την αρμόδια αρχή ή το αρμόδιο δικαστήριο – Δεν υφίσταται
(Οδηγία 2008/98 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 6)
(βλ. σκέψεις 32-38)
2. Περιβάλλον – Προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές – Οδηγία 2009/28 – Εθνικές διαδικασίες έγκρισης, πιστοποίησης και χορήγησης άδειας που εφαρμόζονται στους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, θέρμανσης ή ψύξης από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας – Έννοια – Διαδικασία καθορισμού κριτηρίων αποχαρακτηρισμού αποβλήτων κατά την έννοια της οδηγίας 2008/98 – Δεν εμπίπτει
(Οδηγίες 2008/98 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 6 §§ 1 και 4, και 2009/28, άρθρο 13 § 1)
(βλ. σκέψη 40)
3. Περιβάλλον – Απόβλητα – Οδηγία 2008/98 – Αποχαρακτηρισμός αποβλήτων – Ειδικά κριτήρια – Μη καθορισμός στο επίπεδο της Ένωσης – Καθορισμός με εθνική πράξη – Προϋποθέσεις – Ουσία ή αντικείμενο που έχει υποστεί εργασία ανακύκλωσης ή άλλη εργασία ανάκτησης – Χρήση η οποία δεν έχει δυσμενή αντίκτυπο στο περιβάλλον ή στην υγεία – Περιθώριο εκτιμήσεως των κρατών μελών – Αρχή της προφύλαξης
(Άρθρο 191 § 2 ΣΛΕΕ· οδηγία 2008/98 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 6 § 1)
(βλ. σκέψεις 41-59)
Σύνοψη
Η ιταλική νομοθεσία σχετικά με τη χορήγηση άδειας για τη χρήση βιορευστών ως καυσίμων σε σταθμούς παραγωγής ενέργειας είναι σύμφωνη με το δίκαιο της Ένωσης
Με την απόφαση της 24ης Οκτωβρίου 2019, Prato Nevoso Termo Energy (C‑212/18), το Δικαστήριο επιβεβαίωσε ότι η ιταλική νομοθεσία που διέπει τη χορήγηση άδειας χρήσης βιορευστών τα οποία λαμβάνονται από την επεξεργασία χρησιμοποιημένων φυτικών ελαίων ως πηγής τροφοδοσίας σταθμού παραγωγής ενέργειας καταρχήν δεν αντιβαίνει ούτε στην οδηγία 2008/98 (1) για τα απόβλητα ούτε στην οδηγία 2009/28 (2) σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Εν προκειμένω, η Prato Nevoso Termo Energy Srl (στο εξής: εταιρία Prato Nevoso), η οποία διαχειρίζεται σταθμό παραγωγής θερμικής και ηλεκτρικής ενέργειας, ζήτησε από την επαρχία Κούνεο (Ιταλία) την άδεια να αντικαταστήσει το μεθάνιο, ως πηγή τροφοδοσίας του σταθμού της, με βιορευστό, εν προκειμένω φυτικό έλαιο παραγόμενο από τη συλλογή και τη χημική επεξεργασία χρησιμοποιημένων τηγανελαίων. Η αρμόδια εθνική αρχή απέρριψε το αίτημα αυτό, σύμφωνα με την εφαρμοστέα ιταλική νομοθεσία, με το αιτιολογικό ότι το εν λόγω φυτικό έλαιο δεν περιλαμβάνεται στον εθνικό κατάλογο που απαριθμεί τις κατηγορίες καυσίμων από βιομάζα τα οποία δύνανται να χρησιμοποιηθούν σε σταθμό που παράγει ατμοσφαιρικές εκπομπές χωρίς να απαιτείται τήρηση των κανόνων σχετικά με την ανάκτηση ενέργειας από απόβλητα. Η ιταλική νομοθεσία έχει συνεπώς ως αποτέλεσμα ότι το βιορευστό το οποίο παράγεται από τη χημική επεξεργασία χρησιμοποιημένων τηγανελαίων πρέπει να θεωρείται απόβλητο και όχι καύσιμο. Κατόπιν προσφυγής της εταιρίας Prato Nevoso κατά της απορριπτικής αυτής αποφάσεως, το αιτούν δικαστήριο υπέβαλε προδικαστικό ερώτημα σχετικά με το ζήτημα αν μια τέτοια εθνική νομοθεσία συμβιβάζεται με τις διατάξεις των προμνησθεισών οδηγιών.
Το Δικαστήριο, στηριζόμενο, μεταξύ άλλων, στην απόφαση Tallinna Vesi (3) της 28ης Μαρτίου 2019, διαπίστωσε ότι η οδηγία 2008/98 για τα απόβλητα καταρχήν δεν απαγορεύει σε κράτος μέλος να υπαγάγει τη χρήση ενός βιορευστού που παράγεται από απόβλητα ως καυσίμου στη νομοθεσία για την ανάκτηση ενέργειας από απόβλητα, για τον λόγο ότι το βιορευστό αυτό δεν εμπίπτει σε καμία από τις κατηγορίες οι οποίες περιλαμβάνονται στον εθνικό κατάλογο των καυσίμων που επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται σε σταθμό ο οποίος παράγει ατμοσφαιρικές εκπομπές. Κατά το Δικαστήριο, η διαπίστωση αυτή δεν αναιρείται από τις διέπουσες τις εθνικές διαδικασίες έγκρισης διατάξεις της οδηγίας 2009/28 σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, δεδομένου ότι οι διατάξεις αυτές δεν αφορούν τις κανονιστικές διαδικασίες για τη θέσπιση κριτηρίων αποχαρακτηρισμού αποβλήτων.
Το Δικαστήριο επισήμανε πάντως ότι, σε μια τέτοια περίπτωση, πρέπει να εξεταστεί αν οι εθνικές αρχές υπέπεσαν σε πρόδηλη πλάνη εκτιμήσεως κρίνοντας ότι το επίμαχο βιορευστό έπρεπε να θεωρηθεί ως απόβλητο. Παραπέμποντας στους σκοπούς της οδηγίας 2008/98 καθώς και στη δυνατότητά του να παράσχει στο αιτούν δικαστήριο κάθε χρήσιμο στοιχείο για την επίλυση της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιόν του, το Δικαστήριο υπενθύμισε ότι το άρθρο 6, παράγραφος 1, της οδηγίας 2008/98 προβλέπει ότι ορισμένα προσδιορισμένα απόβλητα παύουν να αποτελούν απόβλητα εάν έχουν υποστεί εργασία ανάκτησης, περιλαμβανομένης της ανακύκλωσης, και πληρούν ειδικά κριτήρια που θα καθοριστούν από τα κράτη μέλη σύμφωνα με διάφορους όρους, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται «η απουσία δυσμενούς αντίκτυπου στο περιβάλλον ή στην ανθρώπινη υγεία». Υπό το πρίσμα των επιχειρημάτων που προέβαλε η Ιταλική Κυβέρνηση, το Δικαστήριο επισήμανε ότι η ύπαρξη ορισμένου βαθμού επιστημονικής αβεβαιότητας όσον αφορά τους περιβαλλοντικούς κινδύνους τους οποίους συνεπάγεται ο αποχαρακτηρισμός ως αποβλήτου μιας ουσίας όπως το επίμαχο βιορευστό μπορεί να οδηγήσει ένα κράτος μέλος στην απόφαση να μη συμπεριλάβει την ουσία αυτή στον κατάλογο των καυσίμων που επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται σε σταθμό ο οποίος παράγει ατμοσφαιρικές εκπομπές. Ειδικότερα, σύμφωνα με την αρχή της προφύλαξης που καθιερώνεται με το άρθρο 191, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ, αν από την εξέταση των καλύτερων διαθέσιμων επιστημονικών δεδομένων δεν προκύπτει βεβαιότητα ότι η χρήση, υπό συγκεκριμένες συνθήκες, ουσίας παραγόμενης από την ανάκτηση αποβλήτων δεν έχει επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην ανθρώπινη υγεία, το κράτος μέλος οφείλει να μην προβλέψει κριτήρια αποχαρακτηρισμού της ουσίας αυτής ως αποβλήτου ή δυνατότητα λήψεως ατομικής αποφάσεως αποχαρακτηρισμού.