WYROK SĄDU (ósma izba)
z dnia 25 marca 2010 r.(*)
Wspólnotowy znak towarowy – Postępowanie w sprawie sprzeciwu – Zgłoszenie graficznych wspólnotowych znaków towarowych Golden Eagle i Golden Eagle Deluxe – Wcześniejsze graficzne międzynarodowe i krajowe znaki towarowe przedstawiające kubek i ziarna kawy – Względna podstawa odmowy rejestracji – Podobieństwo oznaczeń – Artykuł 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 40/94 [obecnie art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 207/2009]
W sprawach połączonych od T‑5/08 do T‑7/08
Société des produits Nestlé SA, z siedzibą w Vevey (Szwajcaria), reprezentowana przez adwokata A. von Mühlendahla,
strona skarżąca,
przeciwko
Urzędowi Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM), reprezentowanemu przez R. Pethkego, działającego w charakterze pełnomocnika,
strona pozwana,
w której drugą stroną w postępowaniu przed Izbą Odwoławczą OHIM, występującą przed Sądem w charakterze interwenienta, jest
Master Beverage Industries Pte Ltd, z siedzibą w Singapurze (Singapur), reprezentowana przez adwokatów N. Clarembeaux, D. Vervaet oraz P. Maeyaerta,
mającej za przedmiot skargi na trzy decyzje Drugiej Izby Odwoławczej OHIM z dnia 1 października 2007 r. (sprawy R 563/2006‑2, R 568/2006‑2 i R 1312/2006‑2) dotyczące postępowań w sprawie sprzeciwu pomiędzy Société des produits Nestlé SA a Master Beverage Industries Pte Ltd,
SĄD (ósma izba),
w składzie: M.E. Martins Ribeiro, prezes, S. Papasavvas i A. Dittrich (sprawozdawca), sędziowie,
sekretarz: N. Rosner, administrator,
po zapoznaniu się ze skargami złożonymi w sekretariacie Sądu w dniu 4 stycznia 2008 r.,
po zapoznaniu się z odpowiedzią na skargę złożoną przez OHIM w sekretariacie Sądu w dniu 27 czerwca 2008 r.,
po zapoznaniu się z odpowiedzią interwenienta na skargę złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 30 czerwca 2008 r.,
uwzględniając postanowienie z dnia 23 maja 2008 r. w przedmiocie połączenia spraw T‑5/08, T‑6/08 i T‑7/08,
po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 30 kwietnia 2009 r.,
wydaje następujący
Wyrok
Okoliczności powstania sporu
1 W dniu 7 maja 2003 r. interwenient, Master Beverage Industries Pte Ltd, złożył w Urzędzie Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM) trzy zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 40/94 z dnia 20 grudnia 1993 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. 1994, L 11, s. 1), ze zmianami [zastąpionego przez rozporządzenie Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. L 78, s. 1)].
2 Trzy znaki towarowe, o których rejestrację wniesiono (zwane dalej łącznie „zgłoszonymi znakami towarowymi”), to następujące oznaczenia graficzne:
– w sprawie T‑5/08 (zgłoszenie wspólnotowego znaku towarowego nr 3157005) przedstawione poniżej oznaczenie Golden Eagle w kolorze jasnobrązowym, ciemnobrązowym, czerwonym, żółtym, złotym, białym, srebrnym i niebieskim (zwane dalej „zgłoszonym znakiem towarowym nr 1):
– w sprawie T‑6/08 (zgłoszenie wspólnotowego znaku towarowego nr 3156924) przedstawione poniżej oznaczenie Golden Eagle Deluxe w kolorze ciemnobrązowym, jasnobrązowym, czerwonym, złotym, białym i żółtym (zwane dalej „zgłoszonym znakiem towarowym nr 2):
– w sprawie T‑7/08 (zgłoszenie wspólnotowego znaku towarowego nr 3157534) przedstawione poniżej oznaczenie Golden Eagle Deluxe w kolorze ciemnobrązowym, jasnobrązowym, czerwonym, złotym, białym i żółtym (zwane dalej „zgłoszonym znakiem towarowym nr 3):
3 Towary, dla których wniesiono o rejestrację znaku towarowego, należą do klasy 30 Porozumienia nicejskiego dotyczącego międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., ze zmianami, i odpowiadają następującemu opisowi: „kawa, substytuty kawy, napoje na bazie kawy, kawa z mlekiem”.
4 Wniosek o rejestrację zgłoszonego znaku towarowego nr 1 został opublikowany w Biuletynie Wspólnotowych Znaków Towarowych nr 5/2004 z dnia 2 lutego 2004 r., zgłoszonego znaku towarowego nr 2 w Biuletynie Wspólnotowych Znaków Towarowych nr 83/2003 z dnia 24 listopada 2003 r., a zgłoszonego znaku towarowego nr 3 w Biuletynie Wspólnotowych Znaków Towarowych nr 82/2003 z dnia 17 listopada 2003 r.
5 W dniu 1 kwietnia 2004 r. skarżąca, Société des produits Nestlé SA, wniosła sprzeciw na podstawie art. 42 rozporządzenia nr 40/94 (obecnie art. 41 rozporządzenia nr 207/2009) wobec rejestracji zgłoszonego znaku towarowego nr 1. Ponadto wniosła sprzeciw wobec rejestracji zgłoszonego znaku towarowego nr 2 w dniu 23 lutego 2004 r. i wobec rejestracji zgłoszonego znaku towarowego nr 3 w dniu 17 lutego 2004 r.
6 Sprzeciwy zostały w szczególności uzasadnione istnieniem wcześniejszych międzynarodowych i krajowych znaków towarowych przedstawiających czerwony kubek na podłożu z ziaren kawy (zwanych dalej „wcześniejszymi znakami towarowymi”).
7 Chodzi tutaj o przedstawiony poniżej graficzny międzynarodowy znak towarowy w kolorze czerwonym, czarnym, brązowym, białym, pomarańczowym i złotym, zarejestrowany pod nr. IR 726641:
8 Ten znak towarowy został zarejestrowany w dniu 18 stycznia 2000 r. na mocy Porozumienia madryckiego o międzynarodowej rejestracji znaków z dnia 14 kwietnia 1891 r., ze zmianami, dla towarów należących do klasy 30 porozumienia nicejskiego i odpowiadających następującemu opisowi: „kawa i ekstrakty kawy, mieszanki na bazie kawy i ekstraktów kawy, kawy rozpuszczalne, kawy bezkofeinowe, ekstrakty kawy bezkofeinowej”.
9 Jest w szczególności chroniony w następujących państwach członkowskich Unii Europejskiej: w Belgii, Niemczech, Hiszpanii, we Francji, Włoszech, w Luksemburgu, Niderlandach, Austrii i Portugalii.
10 Oznaczenie to było także przedmiotem rejestracji jako krajowy znak towarowy w Grecji, dokonanej w dniu 8 maja 2000 r. pod nr. 142377 dla towarów należących do klasy 30 porozumienia nicejskiego, mianowicie dla towarów „kawa, ekstrakty kawy i preparaty na bazie kawy, substytuty kawy i ekstrakty substytutów kawy”.
11 Chodzi tutaj ponadto o graficzny międzynarodowy znak towarowy, określony jako występujący w kolorze czerwonym, brązowym i złotym, zarejestrowany pod nr. IR 633089, przedstawiony poniżej w wersji czarno-białej:
12 Ten znak towarowy został zarejestrowany w dniu 9 marca 1995 r. na mocy porozumienia madryckiego dla towarów należących do klasy 30 porozumienia nicejskiego i odpowiadających następującemu opisowi: „kawa i ekstrakty kawy, mieszanki na bazie kawy i ekstraktów kawy, kawy rozpuszczalne, kawy bezkofeinowe, ekstrakty kawy bezkofeinowej”.
13 Jest w szczególności chroniony w następujących państwach członkowskich Unii Europejskiej: w Belgii, Niemczech, Hiszpanii, we Francji, Włoszech, w Luksemburgu, Niderlandach, Austrii i Portugalii.
14 Ponadto oznaczenie to zostało zarejestrowane jako krajowy znak towarowy dla tych samych towarów w kilku państwach członkowskich Unii Europejskiej, mianowicie w Danii (rejestracja dokonana w dniu 3 lutego 1995 r. pod nr. 976.1995), Grecji (rejestracja dokonana w dniu 17 sierpnia 1999 r. pod nr. 122009) i Finlandii (rejestracja dokonana w dniu 20 września 1995 r. pod nr. 140164).
15 Sprzeciwy dotyczyły wszystkich wyżej wymienionych towarów chronionych przez wcześniejsze znaki towarowe i były skierowane wobec wszystkich towarów oznaczonych w zgłoszeniach wspólnotowych znaków towarowych.
16 Podstawy, na które się powołano na poparcie sprzeciwów, to podstawy określone w art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94 (obecnie art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009) i w art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 40/94 (obecnie art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 207/2009).
17 Na mocy decyzji z dnia 27 lutego (sprawa T‑5/08), z dnia 27 marca (sprawa T‑6/08) i z dnia 6 września 2006 r. (sprawa T‑7/08) Wydział Sprzeciwów oddalił sprzeciwy.
18 W dniu 25 kwietnia (sprawy T‑5/08 i T‑6/08) oraz w dniu 5 października 2006 r. (sprawa T‑7/08) skarżąca wniosła odwołanie od każdej z decyzji Wydziału Sprzeciwów.
19 Trzema decyzjami z dnia 1 października 2007 r. (zwanymi dalej „zaskarżonymi decyzjami”) Izba Odwoławcza oddaliła odwołania. Uznała ona w istocie, że sprzeciwy były bezzasadne, gdyż rozpatrywane znaki towarowe nie były podobne.
Żądania stron
20 Skarżąca wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonych decyzji;
– stwierdzenie, że wnioski o rejestrację zgłoszonych znaków towarowych powinny zostać oddalone;
– obciążenie OHIM kosztami postępowania, w tym kosztami poniesionymi przez skarżącą w postępowaniu przed Izbą Odwoławczą;
– obciążenie interwenienta kosztami postępowania, w tym kosztami poniesionymi przez skarżącą w postępowaniu przed Izbą Odwoławczą.
21 OHIM wnosi do Sądu o:
– oddalenie skarg;
– obciążenie strony skarżącej kosztami postępowania.
22 Interwenient wnosi do Sądu o:
– utrzymanie zaskarżonych decyzji w mocy;
– nakazanie rejestracji zgłoszonych znaków towarowych;
– obciążenie strony skarżącej kosztami postępowania, w tym kosztami poniesionymi przez interwenienta w postępowaniu przed Izbą Odwoławczą.
23 W toku rozprawy w odpowiedzi na pytanie Sądu interwenient wskazał, że jego drugie żądanie mające na celu nakazanie rejestracji zgłoszonych znaków towarowych w rzeczywistości łączy się z jego pierwszym żądaniem, co zostało odnotowane w protokole rozprawy.
Co do prawa
24 W uzasadnieniu skargi skarżący podnosi dwa zarzuty dotyczące odpowiednio naruszenia art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94 i naruszenia art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 40/94.
1. W przedmiocie zarzutu pierwszego, dotyczącego naruszenia art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94
Argumenty stron
25 Skarżąca podnosi, że należało uwzględnić jej sprzeciwy na podstawie wcześniejszych znaków towarowych (zob. pkt 7–14 powyżej). Podkreśla, że używa tych graficznych znaków towarowych na wszystkich słoikach kawy rozpuszczalnej Nescafé sprzedawanych pod nazwą „Classic”, której sprzedaje w ilości ponad 50 000 ton w Unii każdego roku za wartość ponad miliarda euro.
26 Uważa, że niesłusznie Izba Odwoławcza uznała, że rozpatrywane znaki towarowe nie były podobne. Wcześniejsze znaki towarowe składały się z kombinacji dziewięciu następujących elementów:
– kubek;
– kubek jest w kolorze czerwonym;
– kubek jest przechylony w ten sposób, że widać jego zawartość;
– kubek ma uszko;
– wewnętrzna powierzchnia kubka jest biała;
– kubek jest napełniony ciepłym napojem;
– z kubka unosi się para;
– kubek spoczywa na podłożu z ziaren kawy;
– dno jest brązowe i pomarańczowo-złote, a kubek jest otoczony poświatą.
27 Według skarżącej dziewięć elementów wcześniejszych znaków towarowych jest w całości powielonych w zgłoszonych znakach towarowych. Zgłoszone znaki towarowe i wcześniejsze znaki towarowe są bardzo podobne wizualnie. Ponadto dolna część zgłoszonego znaku towarowego nr 1 oraz prawe strony zgłoszonych znaków towarowych nr 2 i 3 z jednej strony i wcześniejsze znaki towarowe z drugiej strony są identyczne pod względem koncepcyjnym.
28 Skarżąca podnosi, że zgodnie z orzecznictwem ustalonym w wyroku z dnia 6 października 2005 r. w sprawie C‑120/04 Medion, Zb.Orz. s. I‑8551, jeśli wcześniejszy znak towarowy jest częścią późniejszego znaku towarowego, znaki towarowe są podobne, gdy ich wspólny element zajmuje niezależną pozycję odróżniającą w ramach późniejszego złożonego znaku towarowego.
29 Zdaniem skarżącej Izba Odwoławcza niesłusznie uznała, że wcześniejsze znaki towarowe są mało odróżniające. Przeciwnie, te znaki towarowe mają samoistny charakter wysoce odróżniający. Co więcej, cieszą się renomą, i to niezależnie od okoliczności, że są używane łącznie ze znakiem towarowym Nescafé.
30 OHIM i interwenient wnoszą o oddalenie tego zarzutu.
31 W ocenie OHIM Izba Odwoławcza słusznie stwierdziła, że kolidujące ze sobą znaki towarowe nie były podobne. Jego zdaniem wcześniejsze znaki towarowe mają nieznaczny samoistny charakter odróżniający, a materiał dowodowy przedstawiony przez skarżącą nie wykazuje, by uzyskały one wysoce odróżniający charakter lub renomę. OHIM podnosi, że w zgłoszonych znakach towarowych przedstawienie kubka jest po prostu wykorzystane jako „element dekoracyjny tła” i nie zajmuje niezależnej pozycji odróżniającej. Ponadto OHIM podkreśla, że wcześniejsze znaki towarowe nie są odtworzone w wierny sposób w zgłoszonych znakach towarowych.
32 Także w ocenie interwenienta Izba Odwoławcza słusznie stwierdziła, że kolidujące ze sobą znaki towarowe nie były podobne. Podkreśla on, że przeciwnie niż wcześniejsze znaki towarowe zgłoszone znaki towarowe zawierają elementy słowne, które według niego są elementami dominującymi tych znaków. Co się tyczy znaku towarowego nr 1, różnice w odniesieniu do wcześniejszych znaków towarowych są jeszcze bardziej wydatne ze względu na przedstawienie orła, który ma wysoce odróżniający charakter i który jest dominującym elementem graficznym zgłoszonego znaku towarowego nr 1. Przy uwzględnieniu powszechnego użycia wizerunku naczynia do picia i ziaren kawy przy promowaniu napojów różnice istniejące pomiędzy przedstawieniami tych elementów w rozpatrywanych znakach towarowych powinny być uznane za istotne. Według interwenienta wizerunek kubka i ziaren kawy jest opisowy i nie zajmuje niezależnej pozycji odróżniającej w zgłoszonych znakach towarowych. Ponadto w ocenie interwenienta rozpatrywane znaki towarowe nie są podobne pod względem koncepcyjnym.
Ocena Sądu
Uwagi wstępne
33 Zgodnie z art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94 w wyniku sprzeciwu właściciela wcześniejszego znaku towarowego, zgłoszonego znaku towarowego nie rejestruje się, jeżeli z powodu identyczności lub podobieństwa do wcześniejszego znaku towarowego, identyczności lub podobieństwa towarów lub usług istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd odbiorców na terytorium, na którym wcześniejszy znak towarowy jest chroniony. Prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd obejmuje również prawdopodobieństwo skojarzenia z wcześniejszym znakiem towarowym. Ponadto na mocy art. 8 ust. 2 lit. a) ppkt (ii) i (iii) rozporządzenia nr 40/94 [obecnie art. 8 ust. 2 lit. a) ppkt (ii) i (iii) rozporządzenia nr 207/2009] za wcześniejsze znaki towarowe należy uważać, odpowiednio, znaki towarowe zarejestrowane w państwie członkowskim i znaki towarowe rejestrowane na mocy międzynarodowych uzgodnień obowiązujących w państwie członkowskim, w odniesieniu do których data złożenia wniosku o rejestrację jest wcześniejsza od daty wniosku o rejestrację wspólnotowego znaku towarowego.
34 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd istnieje, jeśli krąg odbiorców może uznać, że dane towary lub usługi pochodzą z tego samego przedsiębiorstwa lub ewentualnie z przedsiębiorstw powiązanych gospodarczo. Według tego samego orzecznictwa prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd podlega całościowej ocenie zgodnie ze sposobem postrzegania rozpatrywanych oznaczeń oraz towarów lub usług przez właściwy krąg odbiorców z uwzględnieniem wszystkich istotnych okoliczności danego przypadku, w szczególności wzajemnej zależności pomiędzy podobieństwem oznaczeń a podobieństwem oznaczonych towarów lub usług [zob. wyrok Sądu z dnia 9 lipca 2003 r. w sprawie T‑162/01 Laboratorios RTB przeciwko OHIM – Giorgio Beverly Hills (GIORGIO BEVERLY HILLS), Rec. s. II‑2821, pkt 31–33 i przytoczone tam orzecznictwo].
W przedmiocie porównania towarów
35 Należy stwierdzić, że słusznie Izba Odwoławcza uznała w zaskarżonych decyzjach (pkt 28 zaskarżonej decyzji w sprawie T‑5/08 oraz pkt 27 zaskarżonych decyzji w sprawach T‑6/08 i T‑7/08), że rozpatrywane towary są identyczne, tak jak wynika z pkt 3, 8, 10 i 12 powyżej.
36 Jednakże uznała, że rozpatrywane znaki towarowe nie są podobne, tak że przesłanka sine qua non zastosowania art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94 nie została spełniona. Należy zatem zbadać, czy słusznie Izba Odwoławcza uznała, że rozpatrywane znaki towarowe nie są podobne.
W przedmiocie porównania oznaczeń
37 Całościową ocenę prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w zakresie, w jakim dotyczy ona wizualnego, fonetycznego lub koncepcyjnego podobieństwa kolidujących znaków, należy oprzeć na wywieranym przez nie całościowym wrażeniu, ze szczególnym uwzględnieniem ich elementów odróżniających i dominujących. Sposób postrzegania znaków towarowych przez przeciętnych konsumentów danych towarów lub usług odgrywa w całościowej ocenie wspomnianego prawdopodobieństwa decydującą rolę. W tym względzie przeciętny konsument postrzega zwykle znak towarowy jako całość i nie dokonuje analizy jego poszczególnych detali (zob. wyrok Trybunału z dnia 12 czerwca 2007 r. w sprawie C‑334/05 P OHIM przeciwko Shaker, Zb.Orz. s. I‑4529, pkt 35 i przytoczone tam orzecznictwo).
38 W tym kontekście należy przypomnieć, że w celu oceny stopnia charakteru odróżniającego znaku towarowego należy dokonać całościowej oceny większej lub mniejszej zdolności znaku towarowego do identyfikowania towarów lub usług, dla których został on zarejestrowany, jako pochodzących z określonego przedsiębiorstwa, a zatem zdolności do odróżniania tych towarów lub usług od towarów lub usług innych przedsiębiorstw (zob. podobnie i analogicznie wyrok Trybunału z dnia 22 czerwca 1999 r. w sprawie C‑342/97 Lloyd Schuhfabrik Meyer, Rec. s. I‑3819, pkt 22). Jeśli chodzi o dokonanie oceny charakteru odróżniającego elementu złożonego znaku towarowego, stosuje się to samo kryterium, tak że należy dokonać oceny większej lub mniejszej zdolności elementu znaku towarowego do identyfikowania towarów lub usług, dla których został on zarejestrowany, jako pochodzących z określonego przedsiębiorstwa.
– W przedmiocie elementów rozpatrywanych znaków towarowych, które należy wziąć pod uwagę w ramach porównania oznaczeń
39 Ocena podobieństwa dwóch znaków towarowych nie może ograniczyć się do zbadania tylko jednego z elementów tworzących dany złożony znak towarowy i porównania go z innym znakiem towarowym. Przeciwnie, porównania należy dokonać poprzez analizę danych znaków towarowych postrzeganych każdy jako całość, co nie oznacza, że całościowe wrażenie pozostawione przez złożony znak towarowy w pamięci właściwego kręgu odbiorców nie może w niektórych przypadkach zostać zdominowane przez jeden lub kilka z jego składników (zob. ww. w pkt 37 wyrok w sprawie OHIM przeciwko Shaker, pkt 41 i przytoczone tam orzecznictwo). Tylko wtedy, gdy wszystkie pozostałe składniki znaku towarowego są bez znaczenia, ocena podobieństwa może zależeć wyłącznie od składnika dominującego (zob. ww. w pkt 37 wyrok w sprawie OHIM przeciwko Shaker, pkt 42; wyrok Trybunału z dnia 20 września 2007 r. w sprawie C‑193/06 Nestlé przeciwko OHIM, niepublikowany w Zbiorze, pkt 43). Tak mogłoby być w szczególności w przypadku, gdy składnik ten sam jest w stanie zdominować wywoływane przez ten znak towarowy wrażenie, które właściwy krąg odbiorców zachowuje w pamięci, w związku z czym wszystkie pozostałe składniki tego znaku towarowego są bez znaczenia w całościowym wrażeniu przez niego wywołanym (ww. wyrok w sprawie Nestlé przeciwko OHIM, pkt 43).
40 W niniejszym przypadku Izba Odwoławcza uznała, że elementem dominującym w zgłoszonych znakach towarowych był element słowny „golden eagle” w zgłoszonych znakach towarowych nr 2 i 3 oraz element słowny „golden eagle” w połączeniu z przedstawieniem orła w zgłoszonym znaku towarowym nr 1. W jej ocenie przedstawienie czerwonego kubka i ziaren kawy wydaje się elementem wyłącznie dekoracyjnym w zgłoszonych znakach towarowych. Mimo obecności podobnych elementów graficznych rozpatrywane znaki towarowe nie są według niej podobne ze względu na różnice istniejące w elementach graficznych i ze względu na brak elementów słownych we wcześniejszych znakach towarowych.
41 Należy zbadać najpierw, czy określone przez Izbę Odwoławczą elementy stanowią elementy dominujące zgłoszonych znaków towarowych i czy pozostałe elementy zgłoszonych znaków towarowych należy uznać za niemające znaczenia.
42 Co się tyczy zgłoszonego znaku towarowego nr 1, należy stwierdzić, że znak ten składa się zasadniczo z następujących elementów: przedstawienia orła, elementu słownego „golden eagle” umieszczonego pod tym elementem, czerwonego kubka zawierającego kawę na podłożu z ziaren kawy umiejscowionego pod elementem słownym i czerwonego paska przecinającego prawą dolną część znaku towarowego.
43 Należy uznać, że połączenie elementu słownego „golden eagle” z przedstawieniem orła zajmuje dominującą pozycję w zgłoszonym znaku towarowym nr 1. Tak jak podkreśliła Izba Odwoławcza, to bowiem zwykle element słowny jest używany przez konsumentów przy identyfikowaniu i nabywania towaru. Ponadto rozmiar elementu słownego nie jest bez znaczenia. Chodzi poza tym o element silnie odróżniający, gdyż ma on charakter fantazyjny dla rozpatrywanych towarów. Dla konsumenta, którego znajomość języka angielskiego nie jest na tyle wystarczająca, by zrozumieć znaczenie elementu słownego, ten element jest zresztą mimo wszystko silnie odróżniający, gdyż konsument ten będzie go postrzegać jako element fantazyjny pozbawiony konkretnego znaczenia. Tym samym przedstawienie orła ma charakter silnie odróżniający dla oznaczenia kawy i napojów na bazie kawy, gdyż takie przedstawienie nie może być uważane za przywodzące na myśl rozpatrywane towary.
44 Natomiast przedstawienie czerwonego kubka na podłożu z ziaren kawy w dolnej części zgłoszonego znaku towarowego nr 1 ma nieznaczny charakter odróżniający dla rozpatrywanych towarów. Czerwony kubek i ziarna kawy nie mogę być bowiem uważane za mające silny charakter odróżniający, gdyż przywodzą na myśl rozpatrywane towary [zob. podobnie w odniesieniu do przedstawienia krowiej skóry dla mleka i wyrobów z mleka wyrok Sądu z dnia 13 czerwca w sprawie T‑153/03 Inex przeciwko OHIM – Wiseman (rysunek skóry krowy), Zb.Orz. s. II‑1677, pkt 36]. Przeciwnie, należy uznać, tak jak to uczyniła Izba Odwoławcza, że chodzi o elementy pospolite. Bowiem w odniesieniu do sprzedaży kawy lub napojów na bazie kawy przedstawienie kawy gotowej do wypicia w kubku i kawy w formie ziaren przychodzi naturalnie na myśl.
45 Jednakże elementu, który stanowi czerwony kubek na podłożu z ziaren kawy, nie można uznać za w ogóle niemającego znaczenia w całościowym wrażeniu wywoływanym przez zgłoszony znak towarowy nr 1. O ile element ten może w dużo mniejszym stopniu niż element słowny i element graficzny przedstawiający orła wskazywać na pochodzenie handlowe rozpatrywanych towarów, niemniej jednak zajmuje on około połowę zgłoszonego znaku towarowego nr 1 i nie jest całkowicie bez znaczenia w całościowym wrażeniu wywoływanym przez to oznaczenie.
46 Jeśli chodzi o zgłoszone znaki towarowe nr 2 i 3, należy stwierdzić, że są one złożone co do istoty z elementu słownego „golden eagle deluxe” po lewej stronie oznaczeń i z czerwonego kubka zawierającego kawę po prawej stronie i ziaren kawy w dolnej części. W tych znakach towarowych element słowny „golden eagle” należy uważać za dominujący. Jak stwierdzono powyżej, to połączenie słów ma bowiem charakter fantazyjny w odniesieniu do rozpatrywanych towarów, bez względu na to, czy jest zrozumiałe, czy nie. Ponadto konsument ma tendencje do opierania się raczej na elemencie słownym niż na elemencie graficznym przy identyfikowaniu i nabywaniu towaru. Ponadto element graficzny zgłoszonych znaków towarowych nr 2 i 3 ma nieznaczny charakter odróżniający. Jednakże nie można uważać go za całkowicie bez znaczenia. Te graficzne znaki towarowe nie mogą bowiem być sprowadzone do swojego elementu słownego. Chociaż jest zapisany literami o dużej wielkości, element słowny zajmuje tylko część powierzchni wspomnianych znaków towarowych.
47 Ze względu na to, że elementu złożonego z czerwonego kubka i ziaren kawy nie można uznać za całkowicie niemającego znaczenia w całościowym wrażeniu wywoływanym przez zgłoszone znaki towarowe, porównanie pomiędzy rozpatrywanymi oznaczeniami nie może ograniczać się do elementów dominujących tych znaków towarowych.
48 W odniesieniu do wcześniejszych znaków towarowych nie istnieje także element, który dominuje nad tymi oznaczeniami do tego stopnia, by pozostałe elementy były bez znaczenia w całościowym wrażeniu przez nie wywoływanym.
49 Z powyższego wynika, że porównanie pomiędzy rozpatrywanymi oznaczeniami musi się opierać na całościowym wrażeniu przez nie wywoływanym i nie może ono się ograniczać do ich niektórych elementów.
– W przedmiocie podobieństwa wizualnego
50 W niniejszym przypadku najpierw należy przeanalizować podobieństwo pomiędzy częścią zgłoszonych znaków towarowych złożoną z przedstawienia kubka i ziaren kawy z jednej strony a wcześniejszymi znakami towarowymi z drugiej strony, aby następnie porównać zgłoszone znaki towarowe – postrzegane w całości – z wcześniejszymi znakami towarowymi. W tym względzie należy zauważyć, że nic nie stoi na przeszkodzie przeanalizowaniu w pierwszej kolejności podobieństwa pomiędzy rozpatrywanymi znakami towarowymi w odniesieniu do elementu złożonego znaku towarowego, aby następnie całościowo ocenić to podobieństwo.
51 W odniesieniu do zgłoszonego znaku towarowego nr 1 należy zauważyć, że dolna część tego znaku towarowego i wcześniejsze znaki towarowe zawierają wspólnie przedstawienie czerwonego kubka z wewnętrzną białą powierzchnią na podłożu z ziaren kawy. Ponadto w każdym z tych znaków towarowych uszko kubka jest zwrócone w prawo, kubek jest napełniony ciepłym napojem (jak się wydaje kawą), a z kubka unosi się para. Kolor tła tych znaków towarowych jest ponadto podobny, jako że tło zgłoszonego znaku towarowego nr 1 jest pomarańczowe, a poświata otaczająca kubek we wcześniejszym znaku towarowym zarejestrowanym pod nr. IR 726641 jest także pomarańczowa. Jest również możliwe dostrzeżenie w zgłoszonym znaku towarowym nr 1 pewnego rodzaju poświaty otaczającej kubek, chociaż kontury tej poświaty są mniej wyraźne niż w przypadku wcześniejszego znaku towarowego zarejestrowanego pod nr. IR 726641.
52 Jeśli chodzi o różnice między dolną częścią zgłoszonego znaku towarowego nr 1 a wcześniejszymi znakami towarowymi, należy zauważyć, co następuje. Najwydatniejsza różnica pomiędzy rozpatrywanymi znakami towarowymi zasadza się na tym, że we wcześniejszych znakach towarowych czerwony kubek jest ozdobiony zewnętrznym złotym paskiem, który nie widnieje na kubku zgłoszonego znaku towarowego nr 1. Ponadto we wcześniejszych znakach towarowych kawa znajdująca się w kubku ma kolor bardzo ciemny, prawie czarny, podczas gdy w zgłoszonym znaku towarowym nr 1 jest koloru jasnobrązowego. Co więcej, odmiennie niż w przypadku wcześniejszych znaków towarowych czerwony pasek przecina dolną prawą część zgłoszonego znaku towarowego nr 1.
53 W odniesieniu do zgłoszonych znaków towarowych nr 2 i 3 należy zauważyć, że wspólnie z wcześniejszymi znakami towarowymi zawierają one przedstawienie czerwonego kubka z wewnętrzną białą powierzchnią i ziaren kawy. Co więcej, w każdym z tych znaków towarowych kubek jest napełniony ciepłym napojem (jak się wydaje kawą) i unosi się z niego para. Istnieje także podobieństwo dotyczące koloru tła tych znaków towarowych, jako że tło zgłoszonych znaków towarowych nr 2 i 3 jest częściowo pomarańczowe, a częściowo brązowe podobnie jak tło wcześniejszego znaku towarowego zarejestrowanego pod nr. IR 726641.
54 Jednakże w przeciwieństwie do wcześniejszych znaków towarowych w zgłoszonych znakach towarowych nr 2 i 3 czerwony kubek nie jest ozdobiony zewnętrznym złotym paskiem. Należy ponadto stwierdzić, że istnieją różnice między zgłoszonymi znakami towarowymi nr 2 i 3 a wcześniejszymi znakami towarowymi w odniesieniu do perspektywy i części kubka, która jest widoczna. We wcześniejszych znakach towarowych uszko kubka jest bowiem skierowane w prawo, podczas gdy w zgłoszonych znakach towarowych nr 2 i 3 uszko jest skierowane w lewo. Ponadto we wcześniejszych znakach towarowych prawie cały kubek jest widoczny i tylko bardzo mała jego część jest zakryta ziarnami kawy, na których jest umiejscowiony. Natomiast w zgłoszonych znakach towarowych nr 2 i 3 tylko górna część kubka jest widoczna, a wizerunek wydaje się ucięty w połowie uszka.
55 Ponadto zgłoszone znaki towarowe nr 2 i 3 mają kształt prostokąta, którego długość znacznie przekracza wysokość. Kubek jest umiejscowiony nie pośrodku, tylko po prawej stronie tego znaku towarowego. Natomiast wcześniejszy znak towarowy zarejestrowany pod nr. IR 633089 ma kształt kwadratu, a wcześniejszy znak towarowy zarejestrowany pod nr. IR 726641 ma kształt prostokąta, którego długość jest mniejsza niż wysokość. We wcześniejszym znaku towarowym zarejestrowanym pod nr. IR 726641 kubek jest umiejscowiony pośrodku i zajmuje bardzo znaczną część powierzchni. Powierzchnia pokryta ziarnami kawy i drugi plan wydają się stosunkowo ograniczone. Natomiast w zgłoszonych znakach towarowych nr 2 i 3 czerwony kubek umiejscowiony po prawej stronie wcale nie pokrywa znacznej części powierzchni. We wcześniejszym znaku towarowym zarejestrowanym pod nr. IR 633089 kubek jest umiejscowiony pośrodku podłoża z ziaren kawy. Podłoże z ziaren kawy pokrywa około jednej czwartej wysokości tego znaku towarowego. Natomiast w zgłoszonych znakach towarowych nr 2 i 3 ziarna kawy pokrywają istotnie znaczniejszą część powierzchni.
56 W odniesieniu do poświaty, którą skarżąca przedstawia jako jeden z dziewięciu elementów wcześniejszych znaków towarowych (zob. pkt 26 powyżej), w ocenie Sądu zgłoszone znaki towarowe nr 2 i 3 nie wywołują wrażenia, by kubek otaczała poświata. Raczej te znaki towarowe wywołują wrażenie, że w lewej części oznaczenia tło jest brązowe, a w prawej części i pośrodku oznaczeń tło jest pomarańczowe.
57 W odniesieniu do zgłoszonego znaku towarowego nr 3 należy ponadto zauważyć, że kawa znajdująca się w kubku jest w kolorze jasnobrązowym, podczas gdy we wcześniejszych znakach towarowych kawa ma kolor bardzo ciemny, prawie czarny.
58 Z całości powyższych rozważań wynika, że wcześniejsze znaki towarowe i element zgłoszonych znaków towarowych złożony z przedstawienia czerwonego kubka i ziaren kawy należy uważać za podobne.
59 W odniesieniu do porównania całościowego wrażenia wywoływanego przez rozpatrywane znaki towarowe należy przypomnieć najpierw, że część zgłoszonych znaków towarowych złożona z przedstawienia czerwonego kubka i ziaren kawy jest elementem mało odróżniającym i że elementy słowne zgłoszonych znaków towarowych i element graficzny przedstawiający orła w zgłoszonym znaku towarowym nr 1 są silnie odróżniające.
60 Należy ponadto zauważyć, że zgodnie z orzecznictwem, jeżeli złożony znak towarowy został utworzony za pomocą zestawienia odrębnego elementu z innym znakiem towarowym, to ten ostatni znak, nawet jeśli nie stanowi dominującego elementu złożonego znaku towarowego, może zachować w nim niezależną pozycję odróżniającą. W takim przypadku złożony znak towarowy i ten inny znak mogą zostać uznane za podobne [zob. podobnie ww. w pkt 28 wyrok w sprawie Medion, pkt 30, 37]. Należy zauważyć, że ww. w pkt 28 wyrok w sprawie Medion dotyczył sytuacji, w której wcześniejszy znak towarowy został powielony w sposób identyczny w późniejszym znaku towarowym. Jednakże należy uznać, że nawet przy założeniu, iż wcześniejszy znak towarowy nie byłby odtworzony w sposób identyczny w późniejszym znaku towarowym, możliwe jest także, że rozpatrywane oznaczenia byłyby podobne ze względu na podobieństwo pomiędzy wcześniejszym znakiem towarowym a elementem późniejszego znaku towarowego, który zajmuje niezależną pozycję odróżniającą.
61 W niniejszym przypadku, jeśli chodzi o zgłoszony znak towarowy nr 1, należy zauważyć, że ponieważ elementu, który stanowi przedstawienie czerwonego kubka na podłożu z ziaren kawy, nie można uznać za w ogóle niemającego znaczenia w całościowym wrażeniu wywoływanym przez to oznaczenie, i przy uwzględnieniu podobieństwa pomiędzy tym elementem a wcześniejszymi znakami towarowymi, tego znaku towarowego i wcześniejszych znaków towarowych nie można uznać za całkowicie niepodobne. Jednakże ponieważ element złożony z przedstawienia czerwonego kubka na podłożu z ziaren kawy nie został powielony w sposób identyczny w zgłoszonym znaku towarowym nr 1 i ponieważ ten element wcześniejszego znaku towarowego nr 1 jest mało odróżniający, podczas gdy elementy słowne oraz element graficzny złożony z przedstawienia orła są silnie odróżniające, podobieństwo wizualne między tym znakiem graficznym a wcześniejszymi znakami towarowymi należy uważać za nieznaczne.
62 W odniesieniu do zgłoszonych znaków towarowych nr 2 i 3 należy również zauważyć, że ponieważ elementu, który stanowią czerwony kubek i ziarna kawy, nie można uważać za w ogóle niemającego znaczenia w całościowym wrażeniu wywoływanym przez to oznaczenie, i przy uwzględnieniu podobieństwa między tym elementem a wcześniejszymi znakami towarowymi, tego znaku towarowego i wcześniejszych znaków towarowych nie można uznać za całkowicie niepodobne.
63 Jednakże należy również podkreślić, że nie mogą być bez znaczenia podniesione w pkt 54–57 powyżej różnice między wcześniejszymi znakami towarowymi a elementem zgłoszonych znaków towarowych nr 2 i 3 złożonym z przedstawienia czerwonego kubka i ziaren kawy. Jako że ten element zgłoszonych znaków towarowych nr 2 i 3 jest mało odróżniający, podczas gdy element słowny jest silnie odróżniający, podobieństwo wizualne między zgłoszonymi znakami towarowymi a wcześniejszymi znakami towarowymi należy uważać za nieznaczne.
64 W odniesieniu do twierdzenia Izby Odwoławczej, zgodnie z którym różnice pomiędzy przedstawieniem czerwonego kubka i ziaren kawy w zgłoszonych znakach towarowych a ich przedstawieniem we wcześniejszych znakach towarowych mają istotne znaczenie przy uwzględnieniu nieznacznego charakteru odróżniającego wcześniejszych znaków towarowych (pkt 26 każdej z zaskarżonych decyzji), należy zauważyć, co następuje.
65 Charakter odróżniający wcześniejszego znaku towarowego jest jednym z czynników, które należy wziąć pod uwagę w celu dokonania oceny prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd [wyroki Sądu: z dnia 16 marca 2005 r. w sprawie T‑112/03 L’Oréal przeciwko OHIM – Revlon (FLEXI AIR), Zb.Orz. s. II‑949, pkt 61; z dnia 13 grudnia 2007 r. w sprawie T‑134/06 Xentral przeciwko OHIM – Pages jaunes (PAGESJAUNES.COM), Zb.Orz. s. II‑5213, pkt 70; zob. również podobnie i analogicznie wyrok Trybunału z dnia 29 września 1998 r. w sprawie C‑39/97 Canon, Rec. s. I‑5507, pkt 24]. W tym kontekście trzeba podkreślić, że należy odróżniać czynnik dotyczący charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku towarowego, który jest związany z ochroną przyznaną takiemu znakowi towarowemu, od charakteru odróżniającego, który posiada element złożonego znaku towarowego, a który odnosi się do jego możliwości dominowania w ogólnym wrażeniu wywieranym przez ten znak towarowy (postanowienie Trybunału z dnia 27 kwietnia 2006 r. w sprawie C‑235/05 P L’Oréal przeciwko OHIM, niepublikowane w Zbiorze, pkt 43). O ile prawdą jest, że należy zbadać charakter odróżniający elementu złożonego znaku towarowego już na etapie oceny podobieństwa oznaczeń w celu stwierdzenia ewentualnych elementów dominujących oznaczenia, stopień charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku towarowego jest jednym z elementów, które należy brać pod uwagę w ramach całościowej oceny prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd. Należy zatem wziąć pod uwagę ewentualnie nieznaczny stopień charakteru odróżniającego wcześniejszych znaków towarowych na etapie oceny podobieństwa pomiędzy oznaczeniami.
– W przedmiocie podobieństwa fonetycznego.
66 Skarżąca podnosi, że Izba Odwoławcza nie przeprowadziła porównania rozpatrywanych oznaczeń pod względem fonetycznym. W jej ocenie okoliczność, że zgłoszone znaki towarowe zawierają element słowny, jest bez znaczenia w tym względzie, ponieważ zawierają one niezależny element odróżniający złożony z czerwonego kubka na podłożu z ziaren kawy.
67 W tym względzie wystarczy stwierdzić, że ponieważ wcześniejsze znaki towarowe nie zawierają żadnego elementu słownego, porównanie fonetyczne pomiędzy rozpatrywanymi znakami słownymi nie ma znaczenia. Nie można wywodzić istnienia podobieństwa fonetycznego pomiędzy rozpatrywanymi znakami towarowymi z okoliczności, że konsument, jeśli będzie opisywać rozpatrywane znaki towarowe, użyje wyrażeń takich jak „czerwony kubek” i „ziarna kawy”. W celu odniesienia się do zgłoszonych znaków towarowych krąg odbiorców będzie bowiem cytować ich element słowny, ale nie opisze ich elementu graficznego.
– W przedmiocie podobieństwa koncepcyjnego
68 Skarżąca zarzuca Izbie Odwoławczej nieprzeprowadzenie porównania rozpatrywanych znaków towarowych z punktu widzenia koncepcyjnego. W tym względzie podnosi, że dolna część zgłoszonego znaku towarowego nr 1 i prawe strony zgłoszonych znaków towarowych nr 2 i 3 z jednej strony oraz wcześniejsze znaki towarowe z drugiej strony są identyczne z punktu widzenia koncepcyjnego.
69 W ocenie OHIM różnica pomiędzy rozpatrywanymi znakami towarowymi pod względem koncepcyjnym wydaje się wyraźna, ponieważ wcześniejsze znaki towarowe nie zawierają charakterystycznego wyobrażenia złotego orła obecnego w zgłoszonych znakach towarowych.
70 W tym względzie należy stwierdzić, że w zaskarżonych decyzjach Izba Odwoławcza nie wypowiedziała się w rzeczywistości wyraźnie co do podobieństwa koncepcyjnego rozpatrywanych oznaczeń. Należy także podnieść, że dolna część zgłoszonego znaku towarowego nr 1 i prawe strony zgłoszonych znaków towarowych nr 2 i 3 są złożone z czerwonego kubka, wypełnionego kawą, i ziaren kawy, tak jak wcześniejsze znaki towarowe.
71 Ponadto należy przypomnieć, że element zgłoszonych znaków towarowych, który stanowi przedstawienie czerwonego kubka na podłożu z ziaren kawy, ma nieznaczny charakter odróżniający, ponieważ przywodzi na myśl rozpatrywane towary.
72 Należy uznać, że wyobrażenie orła jest samo w sobie silnie odróżniające w odniesieniu do rozpatrywanych towarów, jako że nie ma z nimi żadnego związku (zob. pkt 43 powyżej). Należy jednakże zauważyć, że konsument, którego znajomość języka angielskiego nie jest na tyle wystarczająca, by zrozumieć znaczenie słowa „eagle”, nie będzie mógł dostrzec odniesienia do wyobrażenia orła dokonanego w zgłoszonych znakach towarowych nr 2 i 3.
73 W niniejszym przypadku nie można zatem zaprzeczyć istnieniu jakiegokolwiek podobieństwa pomiędzy rozpatrywanymi oznaczeniami pod względem koncepcyjnym.
74 Z wszystkich powyższych rozważań wynika, że niesłusznie Izba Odwoławcza stwierdziła w zaskarżonych decyzjach (pkt 28 zaskarżonej decyzji w sprawie T‑5/08 i pkt 27 zaskarżonych decyzji w sprawach T‑6/08 i T‑7/08), że rozpatrywane znaki towarowe są niepodobne. Ze względu na to, że istnieje podobieństwo, choćby nieznaczne, pod względem wizualnym i koncepcyjnym, Izba Odwoławcza powinna była przeprowadzić ocenę prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd pomiędzy kolidującymi ze sobą znakami towarowymi.
75 Z powyższego wynika, że należy uwzględnić zarzut pierwszy i na tej podstawie stwierdzić nieważność zaskarżonej decyzji bez konieczności badania zarzutu drugiego.
2. W przedmiocie żądania zmiany zaskarżonych decyzji
76 W odniesieniu do drugiego żądania skarżącej, w którym wnosi do Sądu o stwierdzenie, że wnioski o rejestrację zgłoszonych znaków towarowych powinny zostać oddalone, należy zauważyć, co następuje.
77 Należy podkreślić, że możliwość zmiany zaskarżonej decyzji, czego Sąd może dokonać na mocy art. 63 ust. 3 rozporządzenia nr 40/94 (obecnie art. 65 ust. 3 rozporządzenia nr 207/2009), jest co do zasady ograniczona do przypadków, w których stan sprawy umożliwia jej rozstrzygnięcie, co oznacza, że Sąd może w oparciu o przedstawione mu dowody dokonać rozstrzygnięcia, do którego dokonania była zobowiązana izba odwoławcza [wyrok Sądu z dnia 8 lipca 2004 r. w sprawie T‑334/01 MFE Marienfelde przeciwko OHIM – Vétoquinol (HIPOVITON), Zb.Orz. s. II‑2787, pkt 63]. W niniejszym przypadku stan postępowania w sprawie nie pozwala na wydania orzeczenia, jako że Izba Odwoławcza nie przeprowadziła całościowej oceny prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w zaskarżonych decyzjach.
78 Z tego względu żądanie skarżącej mające na celu zmianę zaskarżonych decyzji należy oddalić.
W przedmiocie kosztów
79 Zgodnie z art. 87 § 2 regulaminu kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponadto zgodnie z tym przepisem jeżeli więcej niż jedna strona przegrała sprawę, Sąd rozstrzyga o rozdziale kosztów.
80 W niniejszej sprawie wobec tego, że OHIM i interwenient przegrali sprawę, należy – zgodnie z żądaniem skarżącej – obciążyć ich poniesionymi przez nią kosztami postępowania.
Z powyższych względów
SĄD (ósma izba)
orzeka, co następuje:
1) Stwierdza się nieważność decyzji Drugiej Izby Odwoławczej Urzędu Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM) z dnia 1 października 2007 r. (sprawy R 563/2006‑2, R 568/2006‑2 i R 1312/2006‑2).
2) Skarga zostaje oddalona w pozostałej części.
3) OHIM i Master Beverage Industries Pte Ltd pokrywają, oprócz własnych kosztów postępowania, koszty postępowania poniesione przez Société des produits Nestlé SA.
Martins Ribeiro | Papasavvas | Dittrich |
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 25 marca 2010 r.
Podpisy