Language of document : ECLI:EU:T:2015:17

Sprawa T‑1/12

Republika Francuska

przeciwko

Komisji Europejskiej

Pomoc państwa – Pomoc w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw – Przewidziana przez władze francuskie pomoc w celu restrukturyzacji SeaFrance SA – Podwyższenie kapitału i pożyczki udzielone SeaFrance przez SNCF – Decyzja uznająca pomoc za niezgodną z rynkiem wewnętrznym – Pojęcie pomocy państwa – Kryterium inwestora prywatnego – Wytyczne dotyczące pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw

Streszczenie – wyrok Sądu (ósma izba) z dnia 15 stycznia 2015 r.

1.      Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie – Charakter prawny – Interpretacja w oparciu o elementy obiektywne – Kontrola sądowa

(art. 107 ust. 1 TFUE)

2.      Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie – Ocena według kryterium inwestora prywatnego – Ocena w świetle wszystkich istotnych elementów spornej transakcji i jej kontekstu – Kolejne, mające ze sobą ścisły związek interwencje państwa – Ocena środków rozpatrywanych jako całość – Dopuszczalność

(art. 107 ust. 1 TFUE)

3.      Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie – Ocena według kryterium inwestora prywatnego – Ocena w świetle wszystkich istotnych elementów spornej transakcji i jej kontekstu – Kolejne, mające ze sobą ścisły związek interwencje państwa – Całościowa analiza stopy zwrotu podjętych interwencji

(art. 107 ust. 1 TFUE)

4.      Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie – Ocena jedynie w kontekście art. 107 ust. 1 TFUE – Uwzględnienie wcześniejszej praktyki – Wyłączenie

(art. 107 ust. 1 TFUE)

5.      Skarga o stwierdzenie nieważności – Przedmiot – Decyzja Komisji opierająca się na wielu podstawach rozumowania, z których każda wystarczyłaby do uzasadnienia jej sentencji – Decyzja w dziedzinie pomocy państwa – Zarzuty odnoszące się jedynie do błędów lub innego rodzaju niezgodności z prawem dotyczących tylko jednej z podstaw rozumowania – Zarzut niepociągający za sobą stwierdzenia nieważności decyzji

(art. 263 TFUE)

6.      Pomoc przyznawana przez państwa – Zakaz – Odstępstwa – Pomoc, która może być uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym – Pomoc na restrukturyzację zagrożonego przedsiębiorstwa – Wytyczne dotyczące pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw – Wkład własny przedsiębiorstwa będącego beneficjentem – Pożyczka, której nie można uwzględnić jako wkładu własnego

(art. 107 ust. 3 TFUE; komunikat Komisji 2004/C 244/02, pkt 7, 43, 44)

7.      Pomoc przyznawana przez państwa – Zakaz – Odstępstwa – Pomoc, która może być uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym – Pomoc na restrukturyzację zagrożonego przedsiębiorstwa – Wytyczne dotyczące pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw – Wkład własny przedsiębiorstwa będącego beneficjentem – Zezwolenie w wyjątkowych okolicznościach i w przypadkach szczególnych trudności na wkład niższy niż 50% – Elementy oceny – Kryzys gospodarczy i ograniczenia na rynkach finansowych mające negatywny wpływ na ogół przedsiębiorstw – Wyłączenie

(art. 107 ust. 3 TFUE; komunikat Komisji, pkt 44)

8.      Unia Europejska – Zasady prawa własności – Zasada neutralności – Zastosowanie podstawowych zasad traktatu – Związek z przepisami w dziedzinie pomocy państwa

(art. 107 ust. 1 TFUE, art. 345 TFUE)

1.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 29, 30)

2.      Komisja przy badaniu stosowania kryterium inwestora prywatnego powinna zawsze badać wszystkie istotne elementy spornej transakcji i jej kontekst, a przy stosowaniu kryterium inwestora prywatnego do szeregu kolejnych interwencji państwa, powinna rozważyć, czy istnieje między tymi interwencjami tak ścisły związek, że niemożliwe jest ich rozdzielenie, i czy z tego powodu do celów stosowania art. 107 ust. 1 TFUE interwencje te należy uznać za jedną interwencję.

Badania odrębności szeregu kolejnych interwencji państwa należy dokonać w świetle kryteriów takich jak w szczególności chronologia tych interwencji, ich cel i sytuacja przedsiębiorstwa będącego beneficjentem w chwili dokonania tych interwencji.

W tym względzie, w sytuacji gdy przedsiębiorstwo publiczne przyznaje na rzecz swojej zagrożonej spółki zależnej pomoc w celu ratowania, następnie ją dokapitalizowuje i wreszcie udziela jej pożyczki – pożyczki, która zdaniem danego państwa członkowskiego nie stanowi pomocy, a jest jedynie niezależną inwestycją w świetle kryterium inwestora prywatnego – Komisja może uwzględnić jako jeden z elementów danego kontekstu w szczególności zmiany planu restrukturyzacji, dwojaką rolę wspomnianego przedsiębiorstwa publicznego działającego nie tylko jako podmiot udzielający pomocy, ale również jako podmiot finansujący część wkładu własnego, a także brak udziału w restrukturyzacji inwestora prywatnego niezależnego od państwa.

(por. pkt 32–34, 47, 50, 55)

3.      W sytuacji gdy przedsiębiorstwo publiczne przyznaje na rzecz swojej zagrożonej spółki zależnej pomoc w celu ratowania, następnie ją dokapitalizowuje i wreszcie udziela jej pożyczki, które to działania stanowią nierozerwalną całość środków, Komisja prawidłowo stosuje kryterium inwestora prywatnego do nierozerwalnej całości środków, biorąc pod uwagę wpływ, jaki spłata odsetek i omawianych pożyczek ma na rentowność dokapitalizowania, wdając się w całościową analizę zysku, który wspomniane przedsiębiorstwo publiczne, jako jedyny inwestor prywatny, może osiągnąć ze środków przez nie wdrożonych lub planowanych w ramach ratowana i restrukturyzacji przedsiębiorstwa będącego beneficjentem, ocenianych jako pakiet. W takim przypadku Komisja nie ma obowiązku wdawania się w dokładną analizę kwestii, czy warunki przyznania każdej z omawianych pożyczek były zgodne z warunkami rynkowymi.

W ramach stosowania kryterium inwestora prywatnego do tego rodzaju nierozerwalnej całości środków fakt, że przedsiębiorstwo publiczne, które działa w podwójnym charakterze podmiotu udzielającego pomocy i podmiotu wnoszącego fundusze przewidziane jako część własnego wkładu, jest jedynym podmiotem dostarczającym przedsiębiorstwu będącemu beneficjentem środki konieczne do finasowania restrukturyzacji, ponieważ żaden zewnętrzny inwestor prywatny nie pośredniczył obok niego w tej transakcji, potwierdza wniosek, zgodnie z którym inwestor działający w warunkach gospodarki rynkowej nie wniósłby do zagrożonego przedsiębiorstwa tego rodzaju całości środków.

(por. pkt 47, 53, 54)

4.      To, czy dany środek ma charakter pomocy państwa, należy oceniać jedynie w kontekście art. 107 ust. 1 TFUE, a nie z punktu widzenia rzekomej wcześniejszej praktyki decyzyjnej Komisji. Stanowiłoby skądinąd szczególnie delikatną kwestię opieranie się na wcześniejszej praktyce Komisji w dziedzinie pomocy w celu ratowania i restrukturyzacji, w której ocena każdego przypadku zależy w dużym stopniu od indywidualnej sytuacji finansowej beneficjenta pomocy, ogólnej sytuacji ekonomicznej sektora, w którym beneficjent pomocy prowadzi działalność, i od ram prawnych, w których działa.

(por. pkt 58)

5.      W przypadku gdy niektóre części uzasadnienia decyzji mogą same w sobie uzasadniać ją w sposób wymagany prawem, wady, którymi mogłyby być dotknięte inne części uzasadnienia aktu prawnego, w żadnym razie nie mają wpływu na jego sentencję. Ponadto bezsporne jest, że zarzut należy uznać za nieistotny dla sprawy, jeśli – nawet gdyby był zasadny – nie jest on odpowiedni do tego, by doprowadzić do dochodzonego przez skarżącego stwierdzenia nieważności.

(por. pkt 73)

6.      Skoro środki przyznane przez przedsiębiorstwo publiczne swojej spółce zależnej, a mianowicie pożyczki, dokapitalizowanie i pomoc w celu ratowania, oceniane łącznie, stanowią pomoc państwa, to wspomniane pożyczki są bezwzględnie wykluczone z wkładu własnego przedsiębiorstwa będącego beneficjentem na jego restrukturyzację w rozumieniu pkt 7, 43, 44 wspólnotowych wytycznych dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw.

(por. pkt 86)

7.      Zgodnie z pkt 44 wspólnotowych wytycznych dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw w wyjątkowych okolicznościach i w przypadkach szczególnych trudności, które państwo członkowskie musi wykazać, Komisja może zezwolić na wkład niższy niż 50% w przypadku dużych przedsiębiorstw.

W tym względzie, ponieważ kryzys gospodarczy i ograniczenia na rynkach finansowych mają negatywny wpływ na ogół przedsiębiorstw, nie mogą być uznane za wyjątkowe okoliczności lub za szczególne trudności wobec jednego przedsiębiorstwa.

(por. pkt 88, 89)

8.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 94, 95, 99, 100)