Language of document : ECLI:EU:C:2018:898

Sprawa C‑247/17

Denis Raugevicius

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Korkein oikeus)

Odesłanie prejudycjalne – Obywatelstwo Unii Europejskiej – Artykuły 18 i 21 TFUE – Skierowany przez państwo trzecie do państwa członkowskiego wniosek o ekstradycję będącego obywatelem innego państwa członkowskiego obywatela Unii, który skorzystał w pierwszym państwie członkowskim z przysługującego mu prawa do swobodnego przemieszczania się – Wniosek o ekstradycję złożony w celu wykonania kary pozbawienia wolności, a nie do celów postępowania karnego – Zakaz ekstradycji stosowany wyłącznie do obywateli krajowych – Ograniczenie swobodnego przepływu osób – Uzasadnienie oparte na zapobieganiu bezkarności – Proporcjonalność

1.        Obywatelstwo Unii – Postanowienia traktatu – Podmiotowy zakres stosowania – Obywatel państwa członkowskiego posiadający również obywatelstwo państwa trzeciego – Włączenie

(art. 20, 21 TFUE)

2.        Obywatelstwo Unii – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Skierowany przez państwo trzecie do państwa członkowskiego wniosek o ekstradycję będącego obywatelem innego państwa członkowskiego obywatela Unii, który skorzystał w pierwszym państwie członkowskim z przysługującego mu prawa do swobodnego przemieszczania się – Wniosek o ekstradycję w celu wykonania kary pozbawienia wolności – Wezwane państwo członkowskie zakazujące ekstradycji swoich obywateli w celu wykonania kary i pozwalające na odbycie takiej kary orzeczonej za granicą na jego terytorium – Spoczywający na tym państwie członkowskim obowiązek zapewnienia obywatelom Unii mającym stałe miejsce zamieszkania na jego terytorium takiego samego traktowania jak w przypadku własnych obywateli

(art. 18, 21 TFUE)

3.        Obywatelstwo Unii – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Skierowany przez państwo trzecie do państwa członkowskiego wniosek o ekstradycję będącego obywatelem innego państwa członkowskiego obywatela Unii, który skorzystał w pierwszym państwie członkowskim z przysługującego mu prawa do swobodnego przemieszczania się – Obowiązek weryfikacji gwarancji określonych w art. 19 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej

(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 19)

1.      Zobacz tekst orzeczenia.

(zob. pkt 29)

2.      Artykuły 18 i 21 TFUE należy interpretować w ten sposób, że w przypadku wniosku o ekstradycję dotyczącego obywatela Unii Europejskiej, który skorzystał z przysługującego mu prawa do swobodnego przemieszczania się, złożonego przez państwo trzecie nie w celu ścigania, ale w celu wykonania kary pozbawienia wolności, wezwane państwo członkowskie, którego prawo krajowe zakazuje ekstradycji własnych obywateli poza terytorium Unii do celów wykonania kary pozbawienia wolności oraz przewiduje możliwość odbycia takiej kary orzeczonej za granicą na jego terytorium, jest zobowiązane do zapewnienia temu obywatelowi Unii – jeżeli ma on stałe miejsce zamieszkania na jego terytorium – takiego samego traktowania w zakresie ekstradycji jak w przypadku własnych obywateli.

W zakresie, w jakim, jak przypomniano w pkt 33 niniejszego wyroku, ekstradycja ma na celu zapobieganie ryzyku bezkarności obywateli państw członkowskich innych niż wezwane państwo członkowskie oraz w jakim uregulowanie krajowe rozpatrywane w postępowaniu głównym umożliwia ekstradycję obywateli państw członkowskich innych niż Republika Finlandii, należy zbadać proporcjonalność tego uregulowania, sprawdzając, czy istnieją środki pozwalające w sposób równie skuteczny na osiągnięcie tego celu, ale w mniejszym stopniu naruszające swobodę przepływu tych ostatnich obywateli (wyrok z dnia 6 września 2016 r., Petruhhin, C‑182/15, EU:C:2016:630, pkt 41), przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, zarówno faktycznych, jak i prawnych.

W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału status obywatela Unii jest podstawowym statusem obywateli państw członkowskich (zob. w szczególności wyroki: z dnia 20 września 2001 r., Grzelczyk, C‑184/99, EU:C:2001:458, pkt 31; z dnia 8 marca 2011 r., Ruiz Zambrano, C‑34/09, EU:C:2011:124, pkt 41; a także z dnia 5 czerwca 2018 r., Coman i in., C‑673/16, EU:C:2018:385, pkt 30). Każdy obywatel Unii może więc powołać się na zakaz dyskryminacji ze względu na przynależność państwową ustanowiony w art. 18 TFUE we wszystkich sytuacjach należących do zakresu zastosowania ratione materiae prawa Unii, do których to sytuacji należy – tak jak w postępowaniu głównym – wykonywanie swobody podstawowej przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, przyznanej przez art. 21 TFUE (zob. wyroki: z dnia 4 października 2012 r., Komisja/Austria, C‑75/11, EU:C:2012:605, pkt 39; z dnia 11 listopada 2014 r., Dano, C‑333/13, EU:C:2014:2358, pkt 59). Ponadto, choć w braku przepisów prawa Unii regulujących ekstradycję obywateli państw członkowskich do Rosji państwa te zachowują kompetencje do ustanawiania takich przepisów, to zobowiązane są one do wykonywania tej kompetencji w poszanowaniu prawa Unii, w szczególności zakazu dyskryminacji przewidzianego w art. 18 TFUE oraz zagwarantowanej w art. 21 ust. 1 TFUE swobody przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich.

Tymczasem w świetle celu w postaci zapobiegania ryzyku bezkarności obywatele Finlandii z jednej strony oraz obywatele innych państw członkowskich mający stałe miejsce zamieszkania w Finlandii i wykazujący zatem pewien stopień integracji ze społeczeństwem tego państwa z drugiej strony znajdują się w porównywalnej sytuacji (zob. analogicznie wyrok z dnia 6 października 2009 r., Wolzenburg, C‑123/08, EU:C:2009:616, pkt 67). W związku z tym art. 18 i 21 TFUE wymagają, aby obywatele innych państw członkowskich mający stałe miejsce zamieszkania w Finlandii, wobec których wpłynął wniosek o ekstradycję sporządzony przez państwo trzecie w celu wykonania kary pozbawienia wolności, mieli możliwość skorzystania z normy, która zakazuje temu państwu członkowskiemu ekstradycji obywateli fińskich, i mogli odbywać karę na terytorium Finlandii na takich samych warunkach jak obywatele fińscy.

(zob. pkt 40, 43–47, 50; sentencja)

3.      Zobacz tekst orzeczenia.

(zob. pkt 49)