KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
SAUGMANDSGAARD ØE
ippreżentati fit-18 ta’ Frar 2016 (1)
Kawża C‑19/15
Verband Sozialer Wettbewerb eV
vs
Innova Vital GmbH
[talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mil-Landgericht München I (qorti reġjonali ta’ München I, il-Ġermanja)]
“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Protezzjoni tal-konsumaturi – Regolament (KE) Nru 1924/2006 – Artikolu 1(2) – Kamp ta’ applikazzjoni – Indikazzjonijiet nutrittivi u ta’ saħħa li jirrigwardaw il-prodotti tal-ikel intiżi sabiex jitwasslu bħala tali lill‑konsumatur finali – Indikazzjonijiet f’komunikazzjonijiet kummerċjali indirizzati esklużivament lil professjonisti”
I – Introduzzjoni
1. It-talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mil-Landgericht München I (qorti reġjonali ta’ München I, il-Ġermanja) tirrigwarda l‑interpretazzjoni tal-Artikolu 1(2) tar-Regolament (KE) Nru 1924/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tal-20 ta’ Diċembru 2006, dwar indikazzjonijiet dwar in-nutrizzjoni u s-saħħa mogħtija fuq l-ikel (2).
2. Din it-talba saret fil-kuntest ta’ kawża bejn l-assoċjazzjoni li tiddefendi l-interessi kummerċjali tal-membri tagħha kontra kumpannija li tbigħ suppliment tal-ikel, fir-rigward ta’ dikjarazzjonijiet f’ittra pubbliċitarja li din tal-aħħar bagħtet biss lit-tobba. Il-Qorti tal-Ġustizzja hija mistiedna, għall-ewwel darba, tiddetermina jekk ir-rekwiżiti tal‑imsemmi regolament japplikawx meta indikazzjonijiet nutrittivi u ta’ saħħa li jirrigwardaw il-prodotti tal-ikel li għandhom jitwasslu bħala tali lil konsumaturi jingħataw f’komunikazzjonijiet kummerċjali li huma indirizzati, mhux direttament lil dawn tal-aħħar, iżda esklużivament lil professjonisti.
II – Il-kuntest ġuridiku
3. Skont il-premessi 1, 4, 9, 16, 23 u 29 tar-Regolament Nru 1924/2006:
“(1) Numru dejjem jikber ta’ ikel li qed jiġi ttikkettat u rriklamat fil‑Komunità qed ikollu stqarrijiet [indikazzjonijiet] dwar vantaġġ nutrittiv u għas-saħħa. Sabiex jiġi żgurat livell għoli ta’ protezzjoni għall‑konsumaturi u biex tiġi ffaċilitata l-għażla tagħhom, il-prodotti li jitqiegħdu fis-suq iridu jkunu siguri u ttikkettati b’mod xieraq. […]
[…]
(4) Dan ir-Regolament għandu japplika għal stqarrijiet kollha dwar vantaġġ nutrittiv u għas-saħħa f’komunikazzjonijiet kummerċjali, inklużi inter alia, reklamar ġeneriku ta’ l-ikel u kampanji promozzjonali, bħal dawk appoġġati totalment jew parzjalment mill-awtoritajiet pubbliċi. Huwa m’għandux japplika għall‑istqarrijiet li jsiru f’komunikazzjonijiet mhux kummerċjali, bħal linji gwida dwar dieta jew pariri maħruġa mill-awtoritajiet u l-korpi tas-saħħa pubblika, jew komunikazzjonijiet u informazzjoni mhux kummerċjali fil-ġurnali u f’pubblikazzjonijiet xjentifiċi. […]
[…]
(9) Hemm firxa kbira ta’ nutrijenti u sustanzi oħrajn […] b’effett nutrittiv jew fiżjoloġiku li jistgħu jkunu preżenti f’ikel u jkunu s‑suġġett ta’ stqarrija [indikazzjoni]. Għalhekk, għandhom jiġu stabbiliti prinċipji ġenerali li japplikaw għall-istqarrijiet kollha magħmula fuq l-ikel sabiex jiġi żgurat livell għoli ta’ protezzjoni tal‑konsumatur, sabiex lill-konsumatur tingħatalu l-informazzjoni meħtieġa biex l-għażliet tiegħu jagħmilhom b’għarfien sħiħ tal‑fatti, kif ukoll biex jinħolqu kondizzjonijiet indaqs għall‑kompetizzjoni fl-industrija ta’ l-ikel.
[…]
(16) Huwa importanti li l-istqarrijiet fuq l-ikel ikunu jistgħu jinftiehmu mill-konsumatur u huwa xieraq li-konsumaturi kollha jkunu mħarsa minn stqarrijiet qarrieqa. […]
[…]
(23) Stqarrijiet dwar vantaġġ għas-saħħa għandhom jiġu awtorizzati għall-użu fil-Komunità biss wara valutazzjoni xjentifika ta’ l‑ogħla standard possibbli. Sabiex tiġi żgurata valutazzjoni xjentifika armonizzata ta’ dawn l-istqarrijiet, l-Awtorità Ewropea għas-Sigurtà ta’ l-Ikel għandha twettaq tali valutazzjonijiet. […]
[…]
(29) Sabiex jiġi żgurat li l-istqarrijiet dwar vantaġġ għas-saħħa jkunu veri, ċari, affidabbli u utli għall-konsumatur fl-għażla ta’ dieta sana, il-kliem u l-preżentazzjoni ta’ stqarrijiet tas-saħħa, għandhom jiġu kkunsidrati fl-opinjoni ta’ l-Awtorità Ewropea għas-Sigurtà ta’ l-Ikel u fil-proċedura ta’ awtorizzazzjoni sussegwenti”.
4. L-Artikolu 1(1) u (2) ta’ dan ir-regolament jistabbilixxi:
“1. Dan ir-Regolament jarmonizza d-disposizzjonijiet stipulati b’liġi, regolament jew azzjoni amministrattiva fl-Istati Membri li għandhom x’jaqsmu ma’ l-istqarrijiet [indikazzjonijiet] dwar vantaġġ nutrittiv u għas-saħħa sabiex ikun żgurat il-funzjonament effettiv tas-suq intern filwaqt li jkun provdut livell għoli ta’ protezzjoni tal-konsumatur.
2. Dan ir-Regolament għandu japplika għall-istqarrijiet dwar vantaġġ nutrittiv u għas-saħħa magħmula f’komunikazzjonijiet kummerċjali, kemm fl-ittikkettjar, il-preżentazzjoni jew ir-reklamar ta’ ikel li għandu jkun imwassal bħala tali lill-konsumatur aħħari. […]”
5. L-Artikolu 2(1)(a) tar-Regolament Nru 1924/2006 jagħmel riferiment, għall‑finijiet tal-applikazzjoni ta’ dan tal-aħħar, għad-definizzjonijiet tal-kunċetti ta’ “ikel” u ta’ “konsumatur finali” li jinsabu fl-Artikoli 2 u 3(18) tar-Regolament (KE) Nru 178/2002 (3). Il-paragrafu 2(1), (4) u (5) ta’ dan l-istess artikolu jiddefinixxu dak li għandu jinftiehem bi “stqarrija [indikazzjoni]”, bi “stqarrija [indikazzjoni] dwar vantaġġ nutrittiv” u bi “stqarrija [indikazzjoni] dwar vantaġġ għas-saħħa” fis-sens tar-Regolament Nru 1924/2006.
6. Il-Kapitolu II, li jinkludi l-Artikoli 3 sa 7 tar-Regolament Nru 1924/2006 jistabilixxi l-prinċipji ġenerali dwar l-użu ta’ indikazzjonijiet dwar in-nutrizzjoni u s-saħħa.
7. L-Artikolu 3, intitolat “Prinċipji ġenerali għall-istqarrijiet [indikazzjonijiet] kollha” jistabilixxi li “[s]tqarrijiet [indikazzjonijiet] dwar vantaġġ nutrittiv u għas-saħħa jistgħu jintużaw fit-tikketti, il-preżentazzjoni u r-reklamar ta’ ikel mqiegħed fis‑suq fil-Komunità biss jekk ikunu konformi mad-disposizzjonijiet ta’ dan ir-Regolament”. Huwa jżid li, “[m]ingħajr preġudizzju għad‑Direttivi 2000/13/KE [(4)] u 84/450/KEE [(5)], l-użu ta’ stqarrijiet [indikazzjonijiet] dwar vantaġġ nutrittiv u għas-saħħa ma għandux [b’mod partikolari] ikun falz, ambigwu jew qarrieqi”.
8. L-Artikolu 5(1) u (2) intitolat “Kondizzjonijiet ġenerali”, jippreċiża li l-użu ta’ indikazzjonijiet dwar nutrizzjoni u saħħa għandu jkun permess biss jekk ikunu ssodisfatti l-kondizzjonijiet elenkati f’dan l‑artikolu u “jekk il-konsumatur medju jista’ jkun mistenni li jifhem l‑effetti ta’ benefiċċju kif espressi fl-istqarrija [indikazzjoni]”.
9. Il-Kapitolu III tar-Regolament Nru 1924/2006, li jinkludi l‑Artikoli 8 u 9, jipprevedi kundizzjonijiet speċifiċi għall-użu ta’ indikazzjonijiet nutrittivi.
10. Il-Kapitolu IV tal-istess regolament, li jinkludi l-Artikoli 10 sa 19, jinkludi dispożizzjonijiet partikolari applikabbli għall-indikazzjonijiet dwar is-saħħa.
11. Skont l-Artikolu 10(1) u (2) intitolat “Kondizzjonijiet speċifiċi”:
“1. Stqarrijiet [Indikazzjonijiet] dwar vantaġġ għas-saħħa għandhom ikunu projbiti sakemm ma jkunux konformi mal-ħtiġijiet ġenerali tal-Kapitolu II u l‑ħtiġijiet speċifiċi ta’ dan il-Kapitolu u jkunu awtorizzati skond dan ir‑Regolament u inklużi fil-listi ta’ stqarrijiet awtorizzati previsti fl‑Artikoli 13 u 14.
2. Stqarrijiet dwar vantaġġ għas-saħħa għandhom ikunu permessi biss jekk l-informazzjoni [prevista f’dan il-paragrafu] tkun inkluża fuq it-tikketta jew […] fil‑preżentazzjoni u r-reklamar”.
12. L-Artikolu 13 jippermetti li l-indikazzjonijiet dwar saħħa li huwa jidentifika jintużaw “mingħajr ma jgħaddu mill-proċedura [ta’ awtorizzazzjoni] stabbilita fl-Artikoli 15 sa 19” bil-kundizzjoni li jinsabu “fil-lista prevista fil-paragrafu 3” ta’ dan l-artikolu, li huma “bbażati fuq data xjentifika aċċettata b’mod ġenerali” u li huma “miftiehma sew mill-konsumatur medju”.
13. L-Artikolu 14 jippermetti l-użu ta’ “stqarrijiet [indikazzjonijiet] għal tnaqqis fir‑riskju ta’ mard” u ta’ “stqarrijiet [indikazzjonijiet] marbuta mal-iżvilupp u s-saħħa tat‑tfal” jekk “[i]kunu awtorizzati skond il-proċedura stabbilita fl-Artikoli 15, 16, 17 u 19” ta’ dan ir-regolament.
III – Il-kawża prinċipali, id-domanda preliminari u l-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja
14. Il-Verband Sozialer Wettbewerb e.V. (iktar ’il quddiem il‑“Verband Sozialer Wettbewerb”) hija assoċjazzjoni Ġermaniża li, skont l-istatut tagħha għandha l-missjoni li tiddefendi l-interessi kummerċjali tal-membri tagħha, li jimplika b’mod partikolari li tiżgura l-osservanza tar-regoli ta’ kompetizzjoni leali.
15. Innova Vital GmbH (iktar ’il quddiem “Innova Vital”), kumpannija Ġermaniża li d-direttur tagħha huwa tabib, tikkummerċjalizza emulsjoni li tinkludi l-vitamina D3 u li tiġi amministrata taħt il-forma ta’ taqtir, imsejħa “Innova Mulsin® Vitamin D3”.
16. Fix-xahar ta’ Novembru 2013, id-direttur ta’ Innova Vital bagħat, esklużivament lil tobba magħżula b’isimhom, ittra li tgħid li dan s-suppliment tal-ikel jikkontribwixxi għall-prevenzjoni ta’ mard ikkawżat minn livell insuffiċjenti ta’ vitamina D, u li kienet ifformulata kif ġej:
“Intom tafu bis-sitwazzjoni: 87 % tat-tfal fil-Ġermanja għandhom kontenut ta’ vitamina D fid-demm ta’ inqas minn 30 ng/ml. Skont il‑Kumpannija ġermaniża ta’ nutrizzjoni [Deutsche Gesellschaft für Ernährung, DGE], dan il-valur għandu pjuttost ikun bejn 50 u 75 ng/ml.
Kif diġà wrew diversi studji, il-vitamina D għandha rwol sinjifikattiv fil‑prevenzjoni ta’ ħafna mard bħad-dermatite atopika, l-osteoporosi, id‑dijabete u s-SEP [sklerosi multipla]. Skont dawn l-istudji, livell baxx ħafna ta’ vitamina D fit-tfal huwa parzjalment responsabbli għall-fatt li dawn il‑pataloġiji jidhru iktar ’il quddiem.
[…]
Bħala tabib speċjalizzat fl-immunoloġija, irriflettejt fuq din il-kwistjoni u żviluppajt emulsjoni ta’ vitamina D3 (Innova Mulsin® D3), li tista’ tkun amministrata fil-forma ta’ taqtir.
[…]
Vantaġġi tal-emulsjonijiet Mulsin®:
[…]
– Prevenzjoni jew eliminazzjoni rapida tal-istat ta’ defiċjenza (80 % tal-popolazzjoni hija deskritta bħala nieqsa mill‑vitamina D3 fix-xitwa)
[…]
Tistgħu tiksbu r-rekwiżiti għal ordni diretta kif ukoll għal materjal ta’ informazzjoni b’xejn għal klinika tagħkom fuq in-numru [...]” (6).
17. Din l-ittra tinkludi wkoll preżentazzjoni ta’ immaġini tal-prodott ikkonċernat, informazzjoni dwar il-kompożizzjoni tiegħu, il-prezz tal‑bejgħ tiegħu kif ukoll l-ispiża ta’ kuljum għat-trattament skont id-doża rrakkomandata ta’ qatra kuljum jew skont il-preskrizzjoni tat‑tabib. Hija tippreċiża li “bi prezz ta’ EUR 26.75 il-pazjenti tagħkom jinvestu EUR 0.11 kuljum għat-teħid ibbilanċjat tal-vitamina D3”.
18. Il-Verband Sozialer Wettbewerb ressqet quddiem il-qorti tar‑rinviju kawża għall-waqfien kontra Innova Vital, b’applikazzjoni tal-liġi Ġermaniża kontra l-kompetizzjoni żleali (Gesetz gegen den unlauteren Wettbewerb) (7). Hija bbażat din il-kawża fuq ksur tar‑Regolament Nru 1924/2006, b’mod partikolari fir-rigward ta’ tnejn mill-indikazzjonijiet fuq imsemmija (8).
19. Insostenn tat-talba tagħha, il-Verband Sozialer Wettbewerb issostni li d-dispożizzjonijiet tar-Regolament Nru 1924/2006 japplikaw għar-reklamar indirizzat lill-professjonisti kif ukoll lil dawk mhux professjonisti. Prinċipalment, hija targumenta li l-Artikolu 10(1) ta’ dan ir-regolament, jipprekludi l-indikazzjonijiet dwar is-saħħa ħlief jekk, li ma huwiex il-każ tad-dikjarazzjonijiet inkwistjoni, tali indikazzjonijiet ikunu ġew awtorizzati skont dan ir-regolament u jinsabu fil-lista ta’ indikazzjonijiet awtorizzati prevista fl-Artikolu 13 tiegħu. Hija żżid li s-suppliment tal‑ikel inkwistjoni, fid-dawl tal-kompożizzjoni u tal-effiċjenza tiegħu, ma huwiex konformi mal-kundizzjonijiet ġenerali stabbiliti fl‑Artikolu 5(1) tal-imsemmi regolament. Sussidjarjament, hija tinvoka ksur tal-Artikolu 10(2) ta’ dan l-istess regolament, għar-raġuni li l‑ispeċifikazzjonijiet obbligatorji li din id-dispożizzjoni tipprovdi ma jinstabux fir-reklamar ikkontestat.
20. Innova Vital tallega, għall-kuntrarju, li l-Artikoli 5 u 10 tar‑Regolament Nru 1924/2006 ma japplikawx għad-dikjarazzjonijiet li jinsabu fl-ittra inkwistjoni, peress li dawn huma indirizzati biss lil tobba u li dan ir-regolament ma jistax japplika għar-reklamar intiż għall‑professjonisti.
21. F’dan il-kuntest, permezz ta’ deċiżjoni tas-16 ta’ Diċembru 2014, li waslet fil-Qorti tal-Ġustizzja fid-19 ta’ Jannar 2015, il-Landgericht München I (qorti reġjonali ta’ München I) iddeċidiet li tissospendi l‑proċedura u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domanda preliminari segwenti:
“L-Artikolu 1(2) tar-Regolament Nru 1924/2006 għandu jiġi interpretat fis-sens li d-dispożizzjonijiet ta’ dan ir-regolament għandhom japplikaw ukoll għall-istqarrijiet [indikazzjonijiet] dwar nutrizzjoni u saħħa redatti f’komunikazzjonijiet kummerċjali fir-reklamar ta’ ikel li għandu jkun imwassal bħala tali lill-konsumatur finali meta din il-komunikazzjoni kummerċjali jew dan ir-reklamar ikun indirizzat esklużivament lil professjonisti fil-qasam tas-saħħa?”
22. Ġew ippreżentati osservazzjonijiet bil-miktub minn Innova Vital, mill-Gvern Elleniku u mill-Gvern Franċiż, kif ukoll mill-Kummissjoni Ewropea. Ma saritx seduta għas-sottomissjonijiet orali.
IV – Analiżi
A – Kunsiderazzjonijiet preliminari
23. Fid-dawl tal-osservazzjonijiet bil-miktub ippreżentati lill-Qorti tal-Ġustizzja, jidher li ċertu numru ta’ mistoqsijiet, li jirrigwardaw il‑kamp ta’ applikazzjoni sostantiv tar-Regolament Nru 1924/2006, għandhom jiġu eżaminati preliminarjament, jiġifieri qabel ma tkun tista’ tingħata risposta għad-domanda preliminari.
24. Qabel xejn nenfasizza li skont il-qorti tar-rinviju, huwa stabbilit li skont il-kundizzjonijiet ta’ applikazzjoni stabbiliti mill-Artikolu 1(2) ta’ dan ir-regolament, minn naħa, il-prodott ikkonċernat mill-ittra inkwistjoni fil-kawża prinċipali jikkostitwixxi ikel li għandu jitwassal f’dan l-istat lill-konsumatur finali, u, min-naħa l-oħra, il-komunikazzjoni mwettqa minn Innova Vital kellha għan pubbliċitarju għal din tal-aħħar.
1. Fuq il-klassifikazzjoni tal-ispeċifikazzjonijiet ikkontestati fir‑rigward tar-Regolament Nru 1924/2006
25. Mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li r-rikorrenti fil-kawża prinċipali ssostni li l-ittra li hija s-suġġett tal-azzjoni tagħha tinkludi “[s]tqarrijiet [indikazzjonijiet] dwar vantaġġ għas-saħħa” ipprojbiti mir-Regolament Nru 1924/2006. Il-Landgericht München I (qorti reġjonali ta’ München I) ma tikkontestax din il‑klassifikazzjoni, iżda madankollu tosserva li d-domanda preliminari tagħha tirrigwarda kemm l-indikazzjonijiet “dwar vantaġġ nutrittiv” kif ukoll l‑indikazzjonijiet “dwar vantaġġ għas-saħħa” previsti minn dan ir-regolament.
26. Il-Gvern Franċiż jistaqsi dwar l-adegwatezza ta’ din il‑preżunzjoni. Fl-opinjoni tiegħu, id-dikjarazzjonijiet ikkontestati la jikkostitwixxu indikazzjonijiet dwar in-nutrizzjoni u lanqas indikazzjonijiet dwar is‑saħħa kif iddefiniti fl-Artikolu 2(2) tar-Regolament Nru 1924/2006, u għalhekk ma jaqgħux taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tiegħu. Dawn id‑dikjarazzjonijiet jaqgħu pjuttost fil-kategorija ta’ informazzjoni dwar l-ikel li tattribwixxilu kwalitajiet ta’ prevenzjoni, ta’ trattament jew ta’ kura ta’ marda tal-bniedem li l-użu tagħha huwa, bħala prinċipju, ipprojbit mill-Artikolu 7 tar‑Regolament Nru 116/2011/UE (9). Madankollu, huwa jqis li l‑Qorti tal-Ġustizzja għandha tirrispondi għad-domanda magħmula (10), għar-raġuni li l-inapplikabbiltà tar-Regolament Nru 1924/2006 f’dan il‑każ ma hijiex manifesta għaliex hija suġġetta għall-klassifikazzjoni legali tad-dikjarazzjonijiet ikkontestati.
27. Hija ġurisprudenza stabbilita li hija biss il-qorti nazzjonali li għandha tevalwa u tikklassifika l-fatti tal-kawża prinċipali, u li għandha tapplika d-dispożizzjonijiet rilevanti tad-dritt tal-Unjoni skont l‑interpretazzjoni ta’ dawn tal-aħħar mogħtija mill-Qorti tal-Ġustizzja (11). Din ir-regola diġà ġiet implementata mill-Qorti tal-Ġustizzja fir‑rigward, b’mod partikolari, tad-dispożizzjonijiet tar-Regolament Nru 1924/2006 (12). Madankollu, nippreċiża li bħall-Kummissjoni, jiena tal-opinjoni li din id-domanda preliminari hija nieqsa min-natura ipotetika peress li, fid-dawl tal-informazzjoni tal-kawża fuq imsemmija, jidhirli li d-dikjarazzjonijiet ikkontestati donnhom jaqgħu effettivament taħt il‑kunċett ta’ “[s]tqarrijiet [indikazzjonijiet] dwar vantaġġ għas-saħħa” fis-sens ta’ dan ir-regolament, kif interpretat fis-sentenzi tal-Qorti tal-Ġustizzja dwar dan il-kunċett (13).
2. Fuq l-artikulazzjoni tar-Regolament Nru 1924/2006 mad‑Direttiva 2000/13
28. Il-Kummissjoni tqis li hemm lok li jiġi mistoqsi jekk, f’sitwazzjoni bħal dik li hija s-suġġett tal-proċedura fil-kawża prinċipali, l-użu tal‑indikazzjonijiet ikkontestati huwiex diġà pprojbit mill-Artikolu 2(1)(b) tad-Direttiva 2000/13, moqri flimkien mal-Artikolu 2(3) tal-istess direttiva, li jistabbilixxi l-prinċipju ġenerali li jgħid li l-informazzjoni dwar l‑ikel, kontenuti b’mod partikolari fir-reklamar, ma għandhiex tattribwixxilu kwalitajiet ta’ prevenzjoni ta’ marda tal-bniedem (14).
29. L-istess japplika, essenzjalment, għall-Gvern Franċiż, peress li jargumenta li l-indikazzjonijiet ta’ din in-natura jistgħu jaqgħu taħt dispożizzjonijiet ekwivalenti għal dawk fuq imsemmija tad‑Direttiva 2000/13 li jissemmew fl-Artikolu 7(3) u (4) tar‑Regolament Nru 1169/2011. Peress li dan ir-regolament ħassar id‑Direttiva 2000/13 b’effett mit-13 ta’ Diċembru 2014 (15), u għalhekk wara l-fatti tal-kawża prinċipali (16), madankollu ma huwiex applikabbli ratione temporis għal dan il-każ.
30. Hemm lok li jitfakkar li d-Direttiva 2000/13, li tirrigwarda b’mod partikolari r-reklamar magħmul fir-rigward tal-ikel, tista’ tiġi applikata b’mod parallel għar-Regolament Nru 1924/2006, u mhux għad-detriment tiegħu. Fil-fatt, skont il-premessa 2 ta’ dan ir‑regolament, dan huwa intiż li jissupplimenta l-prinċipji ġenerali stabbiliti fid-Direttiva 2000/13 (17) u li jistabbilixxi dispożizzjonijiet speċifiċi dwar l-użu ta’ indikazzjonijiet dwar in-nutrizzjoni u s-saħħa mogħtija fuq l-ikel li jitwasslu bħala tali lill-konsumatur. It-tieni paragrafu tal‑Artikolu 3 tar-Regolament Nru 1924/2006 jirriżerva l‑applikazzjoni tad-Direttiva 2000/13, bħala regola ġenerali, ħlief għall‑eċċezzjonijiet imsemmija f’dan ir-regolament. B’mod partikolari, l-Artikolu 14(1) ta’ dan tal-aħħar jippermetti espressament deroga mill‑Artikolu 2(1)(b) ta’ din id-direttiva fir-rigward tal-użu ta’ żewġ tipi preċiżi ta’ indikazzjonijiet dwar is-saħħa, jiġifieri dawk dwar it-tnaqqis fir‑riskju ta’ mard u dawk marbuta mal-iżvilupp u s-saħħa tat-tfal, bil‑kundizzjoni li tali indikazzjonijiet ikunu awtorizzati skont il‑kundizzjonijiet stretti stabbiliti mill-imsemmi regolament.
31. Kif tinnota l-Kummissjoni stess, il-fatt li d-Direttiva 2000/13 tista’ eventwalment tkopri tilwima bħal dik fil-kawża prinċipali bl-ebda mod ma huwa inkompatibbli mal-eżami ta’ din it-talba għal deċiżjoni preliminari, peress li r-Regolament Nru 1924/2006 huwa applikabbli wkoll b’mod kumplimentarju fir-rigward ta’ din id-direttiva, u mhux b’mod alternattiv. Barra minn hekk, l-implementazzjoni tad-dispożizzjonijiet ta’ dan ir-regolament fil-kawża prinċipali hija prevista b’mod ċar mill-qorti tar-rinviju, li hija l-unika waħda li tista’ tevalwa r-rilevanza u l‑utilità tad-domanda li hija tagħmel sabiex tiddeċiedi t-tilwima li għandha quddiemha (18).
B – Fuq l-applikabbiltà tar-Regolament Nru 1924/2006 fir-rigward tal-komunikazzjonijiet kummerċjali mibgħuta esklużivament lil professjonisti
32. Id-domanda magħmula f’din il-kawża tirrigwarda l-eventwali applikazzjoni tar-Regolament Nru 1924/2006 f’każ ta’ indikazzjonijiet dwar in‑nutrizzjoni u s-saħħa li jinsabu f’komunikazzjonijiet kummerċjali dwar l-ikel intiż għall-konsumaturi finali fil-każ fejn tali komunikazzjonijiet ikunu indirizzati, mhux lil dawn tal-aħħar, iżda esklużivament lil professjonisti, li f’dan il-każ huma professjonisti tas‑saħħa (19). Il-Qorti tal-Ġustizzja għadha qatt ma kellha quddiemha talba għall-interpretazzjoni ta’ din in-natura, li l-effetti prattiċi tagħha huma madankollu notevoli (20).
33. Il-partijiet fil-kawża prinċipali jiddefendu pożizzjonijiet opposti għal dak li jirrigwarda l-applikabbiltà ta’ dan ir-regolament f’tali ċirkustanzi. Il-qorti tar-rinviju tindika li d-domanda magħmula hija wkoll deċiża b’mod diverġenti fil-letteratura legali Ġermaniża, billi esponiet b’mod iddettaljat it-termini ta’ dan id-dibattitu dottrinali.
34. Skont l-osservazzjonijiet ippreżentati quddiem il-Qorti tal‑Ġustizzja, Innova Vital biss tallega li l-komunikazzjonijiet kummerċjali mibgħuta biss lil professjonisti ma humiex irregolati mid‑dispożizzjonijiet tar-Regolament Nru 1924/2006. Min-naħa l‑oħra, kemm il-Gvern Elleniku u dak ta’ Franza kif ukoll il‑Kummissjoni jqisu li l-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dan ir‑regolament jinkludi dan il-każ. Jiena naqbel ma din l-aħħar opinjoni.
35. Hemm diversi kunsiderazzjonijiet, favur interpretazzjoni mhux biss litterali iżda wkoll teleoloġika u kuntestwali, li jsostnu risposta affermattiva li jiena qed nipproponi li għandha tingħata lid-domanda preliminari.
1. Fuq il-formulazzjoni tad-dispożizzjonijiet rilevanti tar‑Regolament Nru 1924/2006
36. Innova Vital tinvoka l-premessi 1, 8 sa 10, 15 u 28 kif ukoll l‑Artikolu 5(2) tar-Regolament Nru 1924/2006 sabiex issostni li dan l‑istrument ma jistax japplika għar-reklamar intiż għal pubbliku ta’ professjonisti, peress li dawn id-dispożizzjonijiet jenfasizzaw lill‑konsumatur u mkien ma jsemmu l-professjonisti.
37. Huwa minnu li dan ir-regolament jinkludi diversi riferimenti għall-konsumaturi, filwaqt li jiġi osservat b’mod partikolari li l‑perċezzjoni ta’ indikazzjonijiet dwar in-nutrizzjoni u s-saħħa li jista’ jkollu “konsumatur medju” tintuża diversi drabi bħala punt ta’ riferiment (21).
38. Madankollu, fid-dawl tal-formulazzjoni tal-Artikolu 1(2) u tad‑dispożizzjonijiet l-oħra kollha tar-Regolament Nru 1924/2006, xejn ma jippermetti, fl-opinjoni tiegħi, li jiġi eskluż li dan jirregola kemm il‑komunikazzjonijiet kummerċjali indirizzati b’mod dirett lill‑konsumaturi kif ukoll dawk li ċertament huma indirizzati b’mod esklużiv lill-professjonisti iżda li fil-fatt huma intiżi li jilħqu b’mod indirett lill‑konsumaturi li jistgħu jixtru l-ikel ikkonċernat.
39. Fil-fatt, il-leġiżlatur ma jistabbilixxi ebda distinzjoni skont il‑kwalità tad-destinatarju tal-komunikazzjonijiet li jinkludu indikazzjonijiet dwar in-nutrizzjoni u s-saħħa previsti mill-imsemmi regolament. L‑uniċi rekwiżiti li jinsabu f’dan tal-aħħar jirrigwardaw l-għan u n‑natura ta’ dawn il-komunikazzjonijiet. Dawn għandhom, minn naħa, jirrigwardaw l-ikel intiż li jiġi pprovdut lill-konsumatur finali (22), u min-naħa l-oħra jkollhom “natura kummerċjali” billi jieħdu l-forma jew ta’ ttikkettjar jew ta’ preżentazzjoni ta’ dan l-ikel, jew inkella – bħal fil-kawża prinċipali – ta’ reklamar magħmul fir-rigward tagħhom (23). Huwa għalhekk il-prodott fih innifsu li għandu neċessarjament ikun intiż għall-konsumaturi, u mhux il-komunikazzjoni li huwa s-suġġett tagħha (24).
40. Il-kriterju ta’ natura kummerċjali jikkostitwixxi fl-opinjoni tiegħi, kif ukoll skont il-Gvern Elleniku u l-Kummissjoni, element sinjifikattiv sabiex tingħata risposta għad-domanda magħmula f’din il‑kawża (25). F’dan ir‑rigward, il-premessa 4 tal-imsemmi regolament tistabbilixxi demarkazzjoni netta bejn il-komunikazzjonijiet kummerċjali, li għalihom japplika dan l-istrument, u l-komunikazzjonijiet mhux kummerċjali, li ma jaqgħux taħtu, filwaqt li tindika li dawn tal-ewwel huma intiża għall-finijiet ta’ “reklamar” jew “promozzjoni” (26).
41. Għalkemm ir-Regolament Nru 1924/2006 ma jinkludix definizzjoni espliċita ta’ dan il-kriterju, minn atti oħra tad-dritt tal-Unjoni jirriżulta, kif tindika l-Kummissjoni, li n-natura kummerċjali tirreferi ġeneralment għal komunikazzjoni li għandha l-għan li tiżgura l‑promozzjoni ekonomika ta’ prodotti jew ta’ servizzi, b’mod “dirett” (27) jew anki “indirettament” (28), u tinfluwenza għalhekk id-deċiżjonijiet tax‑xerrejja potenzjali. Nenfasizza li approċċ simili kien segwit, fuq livell internazzjonali, fil-“Linji Gwida għall-Użu ta’ Indikazzjonijiet dwar vantaġġ nutrittiv u s-saħħa” adottati mill-Codex Alimentarius (29), li għalihom tagħmel riferiment espress il-premessa 7 ta’ dan ir‑regolament (30).
42. Il-formulazzjoni tar-Regolament Nru 1924/2006 ma tillimitax il‑kamp ta’ applikazzjoni tiegħu għall-komunikazzjonijiet li d-destinatarji tagħhom huma direttament il-konsumaturi finali għaliex in-natura kummerċjali tagħhom ma tiddependix neċessarjament minn tali konfigurazzjoni. Fil-fatt, f’sitwazzjoni bħal dik ikkunsidrata mill-qorti tar-rinviju, anki jekk il-konsumaturi ma jirċievux huma stess il‑komunikazzjoni li tinkludi indikazzjonijiet li jaqgħu taħt dan ir-regolament, fir-realtà l-konsumaturi huma l-persuni indirettament ikkonċernati minn dan il-proċess kummerċjali, peress li l-ikel li huwa s-suġġett tagħhom ipotetikament intiż li jinbiegħ lilhom, u mhux lill-professjonisti li rċevew l-ittra pubbliċitarja (31). F’dak il-każ, dawn tal-aħħar jikkostitwixxu fil-fatt sempliċi intermedjarji, li huma kkuntattjati minn impriża tas‑settur tal-ikel preċiżament għaliex jistgħu jiffaċilitaw il-promozzjoni tal-prodott li hija tbiegħ billi jiżguraw it-trasmissjoni tal-informazzjoni kummerċjali li tirrigwardah lix-xerrejja potenzjali, jew saħansitra billi jirrakkomandawlhom li jixtruh.
43. Issa, il-professjonisti huma b’mod ġenerali f’pożizzjoni li jeżerċitaw influwenza notevoli fuq il-konsumaturi li jirrikorru għandhom, u dan iktar u iktar fir-rigward ta’ professjonisti tas-saħħa, li f’għajnen il-pazjenti għandhom kredibbiltà qawwija u li lilhom jagħtu fiduċja kbira. L-għan innifsu ta’ ittra pubbliċitarja bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali huwa li t-tobba li rċevewha jagħtu l-parir lill-pazjenti tagħhom li jikkonsmaw il-prodott ikkonċernat. Madankollu ma huwiex iggarantit li, qabel ma jkollhom eventwalment dan ir-rwol ta’ inkoraġġiment, il-professjonisti kollha kkonċernati ser ikunu f’pożizzjoni li jivverifikaw l-indikazzjonijiet kontenuti f’din il-komunikazzjoni kummerċjali u jkunu jafu kif ma jagħtux kashom jekk ikun neċessarju (32).
44. Fl-opinjoni tiegħi, sabiex ir-Regolament Nru 1924/2006 ikun jista’ japplika, huwa irrilevanti jekk il-professjonisti jgħaddux lill‑konsumaturi d-dokument li huma rċevew bħala tali jew inkella fl-essenza tiegħu biss, peress li fl-opinjoni tiegħi l-essenzjal huwa li l‑indikazzjonijiet dwar in-nutrizzjoni u s-saħħa li jinsabu f’dan id-dokument, li huma koperti mill-imsemmi regolament, ikollhom l-għan li jaslu għall-konoxxenza tal-konsumaturi finali, anki indirettament, bħal ma huwa l-każ f’dan il-każ (33).
2. Fuq l-iskopijiet tar-Regolament Nru 1924/2006
45. L-interpretazzjoni li nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja għandha tapplika fid-dawl tal-formulazzjoni tad-dispożizzjonijiet rilevanti tar-Regolament Nru 1924/2006 hija kkonfermata fid-dawl tal‑għanijiet tiegħu.
46. Huwa stabbilit li dan ir-regolament għandu l-għan doppju li “ikun żgurat il-funzjonament effettiv tas-suq intern”, li jirrikjedi b’mod partikolari li “jinħolqu kondizzjonijiet indaqs għall-kompetizzjoni” fir-rigward tal‑valur tal-prodotti, kif ukoll li jiġi żgurat “livell għoli ta’ protezzjoni tal‑konsumaturi” (34), prinċipalment billi jippermettilhom jagħmlu għażliet tal-ikel b’mod ċar grazzi għal informazzjoni oġġettiva u bbażata fuq provi (35).
47. Għal dan il-għan, huwa jawtorizza l-użu ta’ indikazzjonijiet dwar in‑nutrizzjoni u s-saħħa f’komunikazzjonijiet kummerċjali, peress li tali informazzjoni tista’ tintuża mill-konsumaturi taħt il-kundizzjoni li din tkun ċara u veritiera (36), iżda huwa jinkwadra strettament dan l-użu. B’mod partikolari, fir-rigward ta’ indikazzjonijiet dwar is-saħħa, l-użu tagħhom huwa suġġett għal restrizzjonijiet speċifiċi u l-imsemmi regolament jippermetti biss l-użu tagħhom wara evalwazzjoni xjentifika, indipendenti u armonizzata, li titwettaq mill-Awtorità Ewropea dwar is-Sigurtà tal-ikel (iktar ’il quddiem l-“EFSA”), u wara l-għoti ta’ awtorizzazzjoni Komunitarja mill-Kummissjoni (37).
48. Tali għanijiet u prinċipji jimplikaw perċezzjoni suffiċjentement wiesgħa tal-kamp ta’ applikazzjoni tar-Regolament Nru 1924/2006 li tippermetti li t-twettiq u l-osservanza tagħhom ma jkunux kompromessi, skont l-approċċ li sa issa nżamm mill-Qorti tal-Ġustizzja meta kellha quddiemha tentattivi tal-operaturi tal-industrija tal-ikel sabiex jillimitaw il-portata sostantiva ta’ dan ir-regolament (38). F’dan il‑każ, fl-assenza ta’ indikazzjoni speċifika li l-konsumaturi huma l-uniċi destinatarji potenzjali, fl-opinjoni tiegħi għandu jiġi kkunsidrat li l‑imsemmi regolament japplika wkoll għall-komunikazzjoni kummerċjali bħal dik fil-kawża prinċipali, indirizzata esklużivament lill-professjonisti, li tissodisfa l-kundizzjonijiet l-oħra stabbiliti minn dan l-istrument.
49. Il-professjonisti huma ċertament, bħala prinċipju (39), iktar informati u iktar avżati mill-konsumatur medju. Madankollu, fil-prattika, kemm il-filtrazzjoni li huma x’aktarx iwettqu kif ukoll id-difiża li jistgħu jikkostitwixxu għalhekk għall-konsumaturi fihom il-limiti tagħhom, għaliex ma jistax jiġi eskluż li huma stess jiġu mqarrqa minn indikazzjonijiet ineżatti, qarrieqa, jew anki inveritieri. Fil-fatt, kif isostni l-Gvern Elleniku, huma materjalment impossibbli li dawn ikunu jafu b’mod permanenti bl‑informazzjoni speċjalizzata u attwalizzata kollha li hija neċessarja sabiex jevalwaw kull ikel u kull tip ta’ indikazzjoni marbuta miegħu.
50. Bi qbil mal-Gvern Franċiż, inqis li jekk jiġi ammess li d‑dispożizzjonijiet tar-Regolament Nru 1924/2006 ma japplikawx għall‑indikazzjonijiet dwar in-nutrizzjoni u s-saħħa meta dawn jinsabu f’komunikazzjonijiet kummerċjali indirizzati lill-professjonisti, il‑konsegwenzi konkreti jistgħu, paradossalment, ikunu ferm iktar gravi u ta’ preġudizzju għall-konsumatur minn meta r-reklamar ikun indirizzat lilu direttament. Fil-fatt, ġeneralment dan joqgħod fuq il-parir mogħti mill-professjonisti li jirrakkomandaw, f’bona fide, il-prodott ikkonċernat, u dan probabbilment jaġixxi b’inqas riflessjoni u eżitazzjoni milli kieku joqgħod fuq l-evalwazzjoni tiegħu nnifsu bħala persuna normali. Fil-każ previst mid-domanda preliminari, il-protezzjoni tal‑konsumaturi fir-rigward ta’ indikazzjonijiet li huma ineżatti hija għalhekk ukoll neċessarja, jekk mhux iktar, milli fil-każ fejn huma stess jirċievu r‑reklamar u jagħmlu waħedhom l-għażla tal-ikel tagħhom.
51. Barra minn hekk, il-fatt li din il-kategorija ta’ komunikazzjonijiet tiġi eskluża mill-kamp ta’ applikazzjoni tal-imsemmi regolament iwassal li dan jitlef parti mill‑effettività tiegħu, b’mod partikolari għaliex l-assenza ta’ evalwazzjoni magħmula minn qabel mill-EFSA jippermetti l-użu ta’ indikazzjonijiet dwar is-saħħa mhux ibbażati fuq provi xjentifiċi. Fil-prattika, għall-impriżi tas-settur tal-ikel, l-għażla li jxandru l-indikazzjonijiet tagħhom lill‑konsumaturi billi jużaw lill-professjonisti tista’ tikkostitwixxi mezz faċli sabiex jevitaw ir-rekwiżiti stretti tar-Regolament Nru 1924/2006. Fi kwalunkwe każ, tali interpretazzjoni jista’ jkollha l-konsegwenza li tirriskja tibdil tal-funzjonament tajjeb tas-suq intern u li tnaqqas il‑livell ta’ protezzjoni tal-konsumaturi li huma madankollu previsti minn dan ir-regolament.
52. L-interpretazzjoni teleoloġika li jiena nipproponi ma tistax, fl-opinjoni tiegħi, tiġi kkontestata b’mod validu mill-argumenti ppreżentati kontra dan l-approċċ minn Innova Vital, li huwa bbażat fuq it‑teżijiet sostnuti minn parti mid-dottrina Ġermaniża skont l‑indikazzjonijiet mogħtija fl-osservazzjonijiet tagħha kif ukoll fid‑deċiżjoni tar-rinviju.
53. Fl-ewwel lok, Innova Vital tibbaża argument fuq nuqqas ta’ qbil bejn is-sistema vinkolanti prevista mir-Regolament Nru 1924/2006 u l-konoxxenzi li għandhom l-esperti li huma l-professjonisti. Hija targumenta, essenzjalment, li jekk il-komunikazzjonijiet kummerċjali indirizzati lil dawn jiġu inklużi fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dan ir-regolament, l-użu ta’ terminoloġija teknika jew xjentifika fl-indikazzjonijiet dwar in-nutrizzjoni u s-saħħa jkun ipprojbit, skont l‑Artikolu 5(2) tiegħu (40), għaliex dawn it-termini ma jistgħux jinftehmu minn “konsumatur medju”, filwaqt li huma magħrufa mill-ispeċjalisti destinatarji tar-reklam.
54. Madankollu, fl-opinjoni tiegħi dan l-argument huwa ineffettiv għaliex f’ċirkustanzi bħal dawk li huma s-suġġett tal-kawża prinċipali, l-ittra pubbliċitarja ma għandiex l-għan li titwassal bħala tali lill‑konsumatur, iżda li tintbagħat lill-professjonisti li huma mistiedna b’mod impliċitu li jispjegawlu l-aspetti tal-prodott ikkonċernat li jistgħu ikunu ta’ interess għalih (41). Il-fatt li l-indikazzjonijiet li jinsabu fil‑komunikazzjoni kummerċjali jinftehmu tajjeb, kif meħtieġ mill‑imsemmi Artikolu 5(2), qed iseħħ f’dan il-każ permezz tal‑professjonisti, li huma responsabbli milli jgħaddu informazzjoni lill‑persuni normali billi jirriformulawhom jekk ikun hemm bżonn.
55. Fit-tieni lok, Innova Vital tinvoka effett negattiv tas-sistema previst mir-Regolament Nru 1924/2006 fuq il-komunikazzjonijiet minn professjonisti lil professjonisti, filwaqt li dawn ikollhom aspettattivi differenti minn dawk tal-konsumaturi, b’mod partikolari għal dak li jirrigwarda informazzjoni oġġettiva dwar żviluppi xjentifiċi ġodda (42).
56. Huwa minnu li jekk il-Qorti tal-Ġustizzja taċċetta li d‑dispożizzjonijiet tar-Regolament Nru 1924/2006 japplikaw f’kuntest bħal dak fil-kawża prinċipali, il-komunikazzjonijiet bejn il‑professjonisti jistgħu jiġu affettwati jew anki ristretti. Madankollu, sabiex is-sistema li tillimita l-indikazzjonijiet dwar in-nutrizzjoni u s-saħħa prevista minn dan ir-regolament tkun tista’ tintervjeni, il‑komunikazzjonijiet ikkonċernati għandhom, bħala prinċipju, ikunu intiżi mhux biex jagħtu informazzjoni ta’ natura purament teknika iżda li jxandru indikazzjonijiet “ta’ natura kummerċjali”, skont l-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 1(2) tiegħu. Barra minn hekk, infakkar li l-premessa 4 tal‑imsemmi regolament teskludi b’mod espliċitu l-applikazzjoni tiegħu għall-“informazzjoni mhux kummerċjali […] f’pubblikazzjonijiet xjentifiċi”. F’kuntest ta’ promozzjoni kummerċjali, u għalhekk ta’ informazzjoni mhux newtrali, jidhirli li huwa normali li l-għan leġittimu ta’ protezzjoni tal-konsumaturi kontra indikazzjonijiet ineżatti huwa iktar importanti mix-xewqa tat-trażmissjoni ta’ informazzjoni minn professjonisti għal professjonisti.
57. Konsegwentement, jiena tal-opinjoni li l-Artikolu 1(2) tar‑Regolament Nru 1924/2006 għandu jkun interpretat fis-sens li dan ir-regolament huwa applikabbli meta indikazzjonijiet dwar in‑nutrizzjoni jew is-saħħa jinsabu f’komunikazzjonijiet kummerċjali li għalkemm huma ċertament indirizzati esklużivament lill-professjonisti, madankollu fil‑prattika huma intiżi li jilħqu indirettament lill-konsumaturi finali, li huma d-destinatarji ipotetiċi tal‑ikel, bħala tali, li huwa s-suġġett ta’ dawn l-indikazzjonijiet.
V – Konklużjoni
58. Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi kif ġej għad-domanda preliminari magħmula mil-Landgericht München I (qorti reġjonali ta’ München I, il‑Ġermanja):
L-Artikolu 1(2) tar-Regolament (KE) Nru 1924/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill, tal-20 ta’ Diċembru 2006, dwar indikazzjonijiet dwar in-nutrizzjoni u s-saħħa mogħtija fuq l-ikel, għandu jkun interpretat fis-sens li d-dispożizzjonijiet ta’ dan ir-regolament japplikaw għall-indikazzjonijiet nutrittivi u ta’ saħħa li jirrigwardaw il-prodotti tal-ikel intiżi sabiex jitwasslu bħala tali lill-konsumatur finali li huma fformulati f’komunikazzjonijiet kummerċjali meta dawn ikunu indirizzati esklużivament lil professjonisti iżda għandhom l-għan li jilħqu indirettament lill-konsumaturi permezz ta’ dawn tal-aħħar.