Sprawy połączone od C‑8/15 P do C‑10/15 P
Ledra Advertising Ltd i in.
przeciwko
Komisji Europejskiej
i
Europejskiemu Bankowi Centralnemu (EBC)
Odwołanie – Program wsparcia na rzecz stabilności Republiki Cypryjskiej – Protokół ustaleń z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie szczególnych warunków polityki gospodarczej zawarty między Republiką Cypryjską a europejskim mechanizmem stabilności (EMS) – Zadania Komisji Europejskiej i Europejskiego Banku Centralnego – Odpowiedzialność pozaumowna Unii Europejskiej – Artykuł 340 akapit drugi TFUE – Przesłanki – Obowiązek zapewnienia zgodności tego protokołu ustaleń z prawem Unii
Streszczenie – wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 20 września 2016 r.
1. Odwołanie – Zarzuty – Zwykłe powtórzenie zarzutów i argumentów podniesionych przed Sądem – Brak określenia podnoszonego naruszenia prawa – Niedopuszczalność – Zakwestionowanie wykładni lub zastosowania prawa Unii dokonanych przez Sąd – Dopuszczalność
[art. 256 TFUE; statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 58 akapit pierwszy; regulamin postępowania przed Trybunałem, art. 168 § 1 lit. d), art. 169 § 2]
2. Polityka gospodarcza i pieniężna – Polityka gospodarcza – Koordynacja polityk gospodarczych – Europejski mechanizm stabilności – Zawarcie protokołu ustaleń z państwem członkowskim – Przypisanie Komisji lub Europejskiemu Bankowi Centralnemu – Wyłączenie
(traktat ustanawiający europejski mechanizm stabilności, art. 13 ust. 3)
3. Polityka gospodarcza i pieniężna – Polityka gospodarcza – Koordynacja polityk gospodarczych – Europejski mechanizm stabilności – Przyznanie nowych zadań Komisji i Europejskiemu Bankowi Centralnemu – Brak wpływu na uprawnienia przyznane tym instytucjom w traktatach UE i FUE – Możliwość podniesienia, w ramach skargi o odszkodowanie, nielegalnego charakteru wykonywania tych zadań
(art. 17 ust. 1 TUE; art. 263 TFUE, 268 TFUE, art. 340 akapit drugi, akapit trzeci TFUE; traktat ustanawiający europejski mechanizm stabilności, art. 13 ust. 3, 4)
4. Polityka gospodarcza i pieniężna – Polityka gospodarcza – Koordynacja polityk gospodarczych – Europejski mechanizm stabilności – Zawarcie protokołu ustaleń z państwem członkowskim – Ciążący na Komisji obowiązek dbania o zgodność protokołu z prawem Unii
(art. 17 ust. 1 TUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej; traktat ustanawiający europejski mechanizm stabilności, art. 13 ust. 3, 4)
5. Polityka gospodarcza i pieniężna – Polityka gospodarcza – Koordynacja polityk gospodarczych – Europejski mechanizm stabilności – Zawarcie protokołu ustaleń przewidującego zamianę na akcje niegwarantowanych depozytów banku krajowego i tymczasowe zamrożenie innych niegwarantowanych depozytów tego banku – Nieuzasadnione ograniczenia prawa własności deponentów – Brak
(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 17 ust. 1; traktat ustanawiający europejski mechanizm stabilności, art. 12)
1. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 34–38)
2. Przewidziane w art. 13 ust. 3 traktatu ustanawiającego europejski mechanizm stabilności uczestnictwo Komisji i Europejskiego Banku Centralnego w procedurze prowadzącej do podpisania protokołu ustaleń z państwem członkowskim nie pozwala uznać tego protokołu za akt, który należy przypisać wskazanym instytucjom. W istocie zadania powierzone Komisji i Europejskiemu Bankowi Centralnemu w ramach owego traktatu, jakkolwiek istotne, nie obejmują żadnych uprawnień decyzyjnych sensu stricto. Poza tym działania podejmowane przez te instytucje w ramach omawianego traktatu wiążą wyłącznie europejski mechanizm stabilności.
(por. pkt 52, 53)
3. Okoliczność, że jedna lub więcej instytucji Unii może odgrywać określoną rolę w ramach europejskiego mechanizmu stabilności, nie zmienia charakteru jego aktów, które nie należą do porządku prawnego Unii. Chociaż wniosek ten może wprawdzie mieć wpływ na przesłanki dopuszczalności skargi o stwierdzenie nieważności, która może zostać wniesiona na podstawie art. 263 TFUE, to jednak nie może on stać na przeszkodzie zarzuceniu Komisji i Europejskiemu Bankowi Centralnemu niezgodnych z prawem zachowań, jakie mogą być związane z przyjęciem protokołu ustaleń w imieniu europejskiego mechanizmu stabilności, w ramach skargi o odszkodowanie na podstawie art. 268 i art. 340 akapity drugi i trzeci TFUE.
W tym względzie zadania powierzone Komisji w traktacie ustanawiającym europejski mechanizm stabilności obejmują, jak przewiduje art. 13 ust. 3 i 4 tego traktatu, obowiązek zapewnienia zgodności protokołów ustaleń sporządzonych w ramach owego mechanizmu z prawem Unii. A zatem, w ramach owego traktatu instytucja ta zachowuje swą rolę strażniczki traktatów, która wynika z art. 17 ust. 1 TUE, wobec czego powinna ona odmówić podpisania protokołu ustaleń, w sytuacji gdy ma wątpliwości co do jego zgodności z prawem Unii.
(por. pkt 54, 55, 58, 59)
4. Chociaż niewątpliwie państwa członkowskie, działając w ramach traktatu ustanawiającego europejski mechanizm stabilności, nie stosują prawa Unii, wobec czego Karta praw podstawowych Unii Europejskiej nie wiąże ich w tym zakresie, to jednak karta wiąże instytucje Unii, w tym w sytuacji gdy działają one poza porządkiem prawnym Unii. Co więcej, przy przyjmowaniu protokołu ustaleń zawartego między europejskim mechanizmem stabilności a państwem członkowskim, Komisja jest zobowiązana – na podstawie zarówno art. 17 ust. 1 TUE, który powierza jej sprawowanie ogólnego nadzoru nad stosowaniem prawa Unii, jak i art. 13 ust. 3 i 4 traktatu ustanawiającego europejski mechanizm stabilności, który zobowiązuje ją do zapewnienia zgodności z prawem Unii protokołów ustaleń zawieranych przez europejski mechanizm stabilności – do zapewnienia, aby taki protokół był zgodny z prawami podstawowymi zagwarantowanymi w karcie.
(por. pkt 67)
5. Co się tyczy protokołu ustaleń podpisanego przez państwo członkowskie i Komisję w imieniu europejskiego mechanizmu stabilności, w świetle jego ogólnego celu, jakim jest zapewnienie stabilności systemu bankowego w strefie euro, oraz w obliczu realnej groźby powstania strat finansowych, na które zostaliby narażeni deponenci danych banków państwa członkowskiego w wypadku ich upadłości, środki przewidujące w szczególności przejęcie przez bank krajowy depozytów gwarantowanych przez inny bank krajowy, zamianę niegwarantowanych depozytów pierwszego banku na akcje, wraz z pełnym prawem głosu i prawem do dywidendy, a także tymczasowe zamrożenie części owych niegwarantowanych depozytów, nie stanowią nadmiernej i nieakceptowalnej interwencji, naruszającej samą istotę prawa własności deponentów. W konsekwencji nie można ich uznać za nieuzasadnione ograniczenia tego prawa, zagwarantowanego w art. 17 ust. 1 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.
(por. pkt 71, 73–75)