Υπόθεση T-352/17

Janusz Korwin-Mikke

κατά

Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

«Θεσμικό δίκαιο – Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – Εσωτερικός κανονισμός του Κοινοβουλίου – Δηλώσεις θίγουσες το κύρος του Κοινοβουλίου και την απρόσκοπτη λειτουργία των κοινοβουλευτικών εργασιών – Πειθαρχικές κυρώσεις συνιστάμενες σε απώλεια του δικαιώματος αποζημιώσεως διαμονής και σε προσωρινή αναστολή της συμμετοχής στο σύνολο των δραστηριοτήτων του Κοινοβουλίου – Ελευθερία εκφράσεως – Υποχρέωση αιτιολογήσεως – Πλάνη περί το δίκαιο»

Περίληψη – Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (έκτο πενταμελές τμήμα)
της 31ης Μαΐου 2018

1.      Προσφυγή ακυρώσεως – Λόγοι – Έλλειψη αιτιολογίας ή ανεπαρκής αιτιολογία – Λόγος διαφορετικός από εκείνον που αφορά την ουσιαστική νομιμότητα

(Άρθρο 263 ΣΛΕΕ)

2.      Πράξεις των θεσμικών οργάνων – Αιτιολογία – Υποχρέωση αιτιολογήσεως – Έκταση και όρια

(Άρθρο 296 ΣΛΕΕ)

3.      Θεμελιώδη δικαιώματα – Ελευθερία εκφράσεως – Κατοχύρωση βάσει του άρθρου 11 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του άρθρου 10 της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου – Ίδια έννοια και εμβέλεια

(Άρθρο 6 §§ 1, εδ. 3, και 3, ΣΕΕ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρα 11 και 52 §§ 3 και 7)

4.      Θεμελιώδη δικαιώματα – Ελευθερία εκφράσεως – Περιορισμοί – Προϋποθέσεις – Περιορισμοί αντίστοιχοι εκείνων που γίνονται ανεκτοί στο πλαίσιο του άρθρου 10 της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρα 11 και 52 § 1)

5.      Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – Μέλη – Δικαιώματα – Ελευθερία εκφράσεως – Όρια

(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 11)

6.      Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ερμηνεία – Διατάξεις διατυπωμένες σε περισσότερες από μία γλώσσες – Ομοιόμορφη ερμηνεία – Αποκλίσεις μεταξύ των διαφόρων γλωσσικών αποδόσεων – Βάση αναφοράς το γενικό πλαίσιο και ο σκοπός της επίμαχης ρυθμίσεως

7.      Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – Μέλη – Πειθαρχικό καθεστώς – Κυρώσεις – Δηλώσεις θίγουσες το κύρος του Κοινοβουλίου και την απρόσκοπτη λειτουργία των κοινοβουλευτικών εργασιών – Για την επιβολή κυρώσεως απαιτείται σοβαρή διατάραξη της συνεδριάσεως ή των εργασιών του Κοινοβουλίου

(Εσωτερικός κανονισμός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, άρθρα 11 και 166)

8.      Εξωσυμβατική ευθύνη – Προϋποθέσεις – Πραγματική και βεβαία ζημία που προκλήθηκε από παράνομη πράξη – Ακύρωση της προσβαλλομένης παράνομης πράξεως – Προσήκουσα ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης

(Άρθρο 340, εδ. 2, ΣΛΕΕ)

1.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 20)

2.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 21)

3.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 39)

4.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 42-46)

5.      Η ελευθερία εκφράσεως των βουλευτών επιτάσσει την παροχή ενισχυμένης προστασίας, λαμβανομένης υπόψη της θεμελιώδους σημασίας που έχει το κοινοβούλιο σε μία δημοκρατική κοινωνία. Ωστόσο, ενώ, βεβαίως, κάθε δήλωση που γίνεται εντός του κοινοβουλίου απαιτείται να παρέχεται υψηλός βαθμός προστασίας, λαμβανομένου υπόψη του στενού συνδέσμου μεταξύ του όντως δημοκρατικού χαρακτήρα ενός πολιτικού καθεστώτος και της λειτουργίας του κοινοβουλίου, η άσκηση της ελευθερίας εκφράσεως εντός του κοινοβουλίου πρέπει ενίοτε να υποχωρεί ενώπιον των εννόμων συμφερόντων που συνίστανται στην προστασία της απρόσκοπτης λειτουργίας των κοινοβουλευτικών δραστηριοτήτων και των δικαιωμάτων των άλλων βουλευτών.

Επομένως, αφενός, ένας εσωτερικός κανονισμός κοινοβουλίου δεν θα μπορούσε να προβλέπει τη δυνατότητα επιβολής κυρώσεων λόγω των δηλώσεων των βουλευτών παρά μόνο στην περίπτωση κατά την οποία αυτές θίγουν την απρόσκοπτη λειτουργία του Κοινοβουλίου ή συνιστούν σοβαρό κίνδυνο για την κοινωνία, όπως οι προτροπές σε βία ή σε ρατσιστικό μίσος. Αφετέρου, η εξουσία που αναγνωρίζεται στα κοινοβούλια να επιβάλλουν πειθαρχικές κυρώσεις για να διασφαλίσουν την απρόσκοπτη άσκηση των δραστηριοτήτων τους ή την προστασία ορισμένων θεμελιωδών δικαιωμάτων, αρχών ή ελευθεριών θα πρέπει να συμβιβάζεται με την ανάγκη διασφαλίσεως της ελευθερίας εκφράσεως των βουλευτών.

(β. σκέψεις 47, 48, 50, 51)

6.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 56)

7.      Λαμβανομένης υπόψη της ιδιαίτερης σημασίας που έχει η ελευθερία εκφράσεως των βουλευτών και των αυστηρών ορίων εντός των οποίων μπορούν να της επιβληθούν περιορισμοί, τα άρθρα 11 και 166 του εσωτερικού κανονισμού του Κοινοβουλίου πρέπει να ερμηνευθούν υπό την έννοια ότι δεν παρέχουν τη δυνατότητα επιβολής κυρώσεως σε βουλευτή εξαιτίας δηλώσεων στις οποίες προέβη στο πλαίσιο των κοινοβουλευτικών καθηκόντων του, ελλείψει σοβαρής διαταράξεως της συνεδριάσεως ή των εργασιών του Κοινοβουλίου. Επιπροσθέτως, το άρθρο 166, παράγραφος 2, του εν λόγω κανονισμού αφορά τη συμπεριφορά των βουλευτών. Αντιθέτως, οι δηλώσεις, οι λόγοι ή οι αγορεύσεις δεν μνημονεύονται και, κατά συνέπεια, δεν μπορούν να αποτελέσουν, αυτά καθεαυτά, το αντικείμενο μέτρου κυρώσεως. Το γεγονός ότι το άρθρο 11, παράγραφος 3, του εσωτερικού κανονισμού, περιλαμβάνει, στο δεύτερο εδάφιο, αναφορά σε «συκοφαντικές, ρατσιστικές ή ξενοφοβικές δηλώσεις ή συμπεριφορές» δεν αναιρεί το ως άνω συμπέρασμα. Πράγματι, παραβίαση των αρχών του άρθρου 11 του εν λόγω κανονισμού, στις οποίες παραπέμπει το άρθρο 166 του ιδίου κανονισμού, ακόμη και αν θεωρηθεί αποδεδειγμένη, δεν μπορεί, αφεαυτής, να κολασθεί ως τέτοια, αλλά μόνον εφόσον συνοδεύεται από σοβαρή διατάραξη των εργασιών του Κοινοβουλίου.

(βλ. σκέψεις 65, 67, 70)

8.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 78)