Υπόθεση T‑441/14
Brugg Kabel AG
και
Kabelwerke Brugg AG Holding
κατά
Ευρωπαϊκής Επιτροπής
«Ανταγωνισμός – Συμπράξεις – Ευρωπαϊκή αγορά των ηλεκτρικών καλωδίων – Απόφαση διαπιστώνουσα παράβαση του άρθρου 101 ΣΛΕΕ – Διαρκής και ενιαία παράβαση – Απόδειξη της παράβασης – Διάρκεια της συμμετοχής – Δημόσια αποστασιοποίηση – Υπολογισμός του προστίμου – Σοβαρότητα της παράβασης – Πλήρης δικαιοδοσία»
Περίληψη – Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (όγδοο τμήμα)
της 12ης Ιουλίου 2018
1. Ανταγωνισμός – Διοικητική διαδικασία – Έλλειψη δυνατότητας εφαρμογής του άρθρου 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου – Σεβασμός των δικαιωμάτων άμυνας εκ μέρους της Επιτροπής
(Άρθρο 6 § 3 ΣΛΕΕ· Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρα 41 και 52 § 3)
2. Ανταγωνισμός – Διοικητική διαδικασία – Γλωσσικό καθεστώς – Αίτηση παροχής πληροφοριών – Ανακοίνωση των αιτιάσεων – Κατάρτιση σε γλώσσα διαφορετική από την επίσημη γλώσσα του κράτους μέλους της εμπλεκόμενης επιχείρησης – Προσβολή των δικαιωμάτων άμυνας – Δεν συντρέχει
(Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 41)
3. Ανταγωνισμός – Διοικητική διαδικασία – Σεβασμός των δικαιωμάτων άμυνας – Πρόσβαση στον φάκελο – Αντικείμενο – Γνωστοποίηση των απαντήσεων στην ανακοίνωση αιτιάσεων – Προϋποθέσεις – Χρησιμότητα των απαντήσεων των λοιπών παραληπτών της ανακοίνωσης αιτιάσεων για την άμυνα της οικείας επιχείρησης – Βάρος απόδειξης – Υποχρέωση της οικείας επιχείρησης να παράσχει μια πρώτη ένδειξη της χρησιμότητας των απαντήσεων αυτών για την άμυνά της
(Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 27)
4. Ανταγωνισμός – Κανόνες της Ένωσης – Κατά τόπον πεδίο εφαρμογής – Σύμπραξη που έχει υλοποιηθεί ή που δύναται να έχει άμεση και ουσιαστική επίπτωση στην εσωτερική αγορά – Κριτήριο της άμεσης, ουσιαστικής και προβλέψιμης επίπτωσης – Εκτίμηση βάσει των επιπτώσεων των επίμαχων πρακτικών, συνολικά εξεταζόμενων
(Άρθρο 101 § 1 ΣΛΕΕ· Συμφωνία ΕΟΧ, άρθρο 53)
5. Ανταγωνισμός – Διοικητική διαδικασία – Απόφαση της Επιτροπής διαπιστώνουσα παράβαση – Η Επιτροπή φέρει το βάρος αποδείξεως της παραβάσεως και της διάρκειάς της – Περιεχόμενο της έννοιας του βάρους αποδείξεως – Απόδειξη της απαρχής της παράβασης
(Άρθρο 101 § 1 ΣΛΕΕ)
6. Συμπράξεις – Απαγόρευση – Παραβάσεις – Συμφωνίες και εναρμονισμένες πρακτικές που συνιστούν ενιαία παράβαση – Καταλογισμός ευθύνης σε επιχείρηση για το σύνολο της παραβάσεως – Προϋποθέσεις – Παραβατικές πρακτικές και ενέργειες οι οποίες εντάσσονται σε συνολικό σχέδιο – Εκτίμηση
(Άρθρο 101 § 1 ΣΛΕΕ· Συμφωνία ΕΟΧ, άρθρο 53)
7. Συμπράξεις – Συμφωνίες μεταξύ επιχειρήσεων – Έννοια – Συμμετοχή σε συσκέψεις με αντικείμενο αντίθετο προς τον ανταγωνισμό – Εμπίπτουν – Προϋπόθεση – Μη αποστασιοποίηση από της ληφθείσες αποφάσεις – Δημόσια αποστασιοποίηση – Κριτήρια εκτίμησης
(Άρθρο 101 § 1 ΣΛΕΕ· Συμφωνία ΕΟΧ, άρθρο 53)
8. Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Καθορισμός – Καθορισμός του βασικού ποσού – Προσδιορισμός της αξίας των πωλήσεων – Έτος αναφοράς – Τελευταίο πλήρες έτος της παράβασης – Χρησιμοποίηση άλλης περιόδου αναφοράς – Επιτρέπεται – Προϋποθέσεις
(Άρθρο 101 § 1 ΣΛΕΕ· ανακοίνωση 2006/C 210/02 της Επιτροπής, σημείο 13)
9. Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Καθορισμός – Αρχή της ίσης μεταχειρίσεως – Περιεχόμενο – Δεν μπορεί η επιχείρηση να αξιώσει την χωρίς δυσμενείς διακρίσεις εφαρμογή παράνομης μεταχειρίσεως άλλων εμπλεκομένων επιχειρήσεων
(Κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 §§ 2 και 3)
10. Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Καθορισμός – Εξουσία εκτιμήσεως της Επιτροπής – Δικαστικός έλεγχος – Πλήρης δικαιοδοσία του δικαστή της Ένωσης – Περιεχόμενο
(Άρθρο 261 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 31)
1. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 38-42)
2. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 44-50)
3. Στις υποθέσεις ανταγωνισμού, το δικαίωμα πρόσβασης στον φάκελο της υπόθεσης συνεπάγεται ότι η Επιτροπή υποχρεούται να παρέχει στην ενδιαφερόμενη επιχείρηση τη δυνατότητα εξέτασης του συνόλου των περιλαμβανόμενων στον φάκελο της έρευνας εγγράφων, τα οποία ενδέχεται να είναι χρήσιμα για την άμυνά της. Στα έγγραφα αυτά συγκαταλέγονται τόσο τα επιβαρυντικά όσο και τα απαλλακτικά στοιχεία, με εξαίρεση τα επιχειρηματικά απόρρητα άλλων επιχειρήσεων, τα εσωτερικά έγγραφα της Επιτροπής και άλλες εμπιστευτικές πληροφορίες. Ωστόσο, η απάντηση των λοιπών μερών στην ανακοίνωση αιτιάσεων δεν περιλαμβάνεται, καταρχήν, στο σύνολο των εγγράφων του φακέλου της υπόθεσης τα οποία μπορούν να συμβουλευθούν οι διάδικοι.
Παρά ταύτα, εάν κάποιο χωρίο απάντησης σε ανακοίνωση αιτιάσεων ή σε έγγραφο συνημμένο σε μια τέτοια απάντηση ενδέχεται να είναι χρήσιμο για την άμυνα μιας επιχείρησης, επειδή της παρέχει τη δυνατότητα να επικαλεστεί στοιχεία που δεν συγκλίνουν με τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε στο στάδιο αυτό η Επιτροπή, το χωρίο αυτό αποτελεί απαλλακτικό στοιχείο. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει να δύναται η δυνατότητα στην ενδιαφερόμενη επιχείρηση να εξετάζει το εν λόγω χωρίο ή έγγραφο και να διατυπώνει συναφώς την άποψή της. Η επιχείρηση, όμως, αυτή είναι υποχρεωμένη να προσκομίσει μια πρώτη ένδειξη όσον αφορά τη χρησιμότητα των απαντήσεων των λοιπών αποδεκτών της ανακοίνωσης αιτιάσεων για την άμυνά της.
(βλ. σκέψεις 67, 68, 70, 80, 81)
4. Η εφαρμογή του άρθρου 101 ΣΛΕΕ δικαιολογείται, αφενός, σε περίπτωση που οι πρακτικές τις οποίες αφορά εφαρμόζονται στο έδαφος της εσωτερικής αγοράς, ανεξαρτήτως του τόπου στον οποίο διαμορφώθηκαν, και, αφετέρου, σε περίπτωση που αναμένεται ότι οι πρακτικές τις οποίες αφορά θα έχουν άμεση και ουσιαστική επίπτωση στην εσωτερική αγορά. Οι εν λόγω προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 101 ΣΛΕΕ αποτελούν κριτήρια που πρέπει να πληρούνται διαζευκτικά και όχι σωρευτικά, προκειμένου να θεμελιωθεί η αρμοδιότητα της Επιτροπής για τη διαπίστωση παράβασης της διάταξης αυτής και την επιβολή κυρώσεων λόγω της παράβασης αυτής.
Συγκεκριμένα, προκειμένου περί συμφωνιών και πρακτικών οι οποίες εξυπηρετούν τον ίδιο, αντίθετο προς τον ανταγωνισμό, σκοπό, το άρθρο 101 ΣΛΕΕ μπορεί να εφαρμοστεί εφόσον μπορεί να προβλεφθεί ότι οι εν λόγω πρακτικές και συμφωνίες παράγουν, συνολικά θεωρούμενες, άμεσες και ουσιαστικές επιπτώσεις στην εσωτερική αγορά. Συγκεκριμένα, δεν πρέπει να δοθεί στις επιχειρήσεις η δυνατότητα να αποφεύγουν την εφαρμογή των κανόνων του ανταγωνισμού της Ένωσης, διά του συνδυασμού πλειόνων συμπεριφορών οι οποίες επιδιώκουν τον ίδιο σκοπό και, μεμονωμένα θεωρούμενες, δεν προκαλούν μεν ουσιώδεις επιπτώσεις εντός της Ένωσης, πλην όμως συνολικά θεωρούμενες προκαλούν τέτοιες επιπτώσεις.
(βλ. σκέψεις 96-98, 106)
5. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 118-121, 175, 213)
6. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψεις 124-126, 140, 216, 217, 223)
7. Συνεπώς, καθοριστικό στοιχείο για να εκτιμηθεί αν η οικεία επιχείρηση είχε πρόθεση να αποστασιοποιηθεί από την παράνομη συμφωνία είναι πράγματι η ερμηνεία των προθέσεών της από τους λοιπούς μετέχοντες στη σύμπραξη.
(βλ. σκέψη 210)
8. Όσον αφορά την περίοδο που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για τον καθορισμό της αξίας των πωλήσεων που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του προστίμου, η παράγραφος 13 των κατευθυντήριων γραμμών του 2006 προβλέπει ότι η Επιτροπή χρησιμοποιεί κατά κανόνα τις πωλήσεις της εμπλεκόμενης επιχείρησης κατά τη διάρκεια του τελευταίου πλήρους οικονομικού έτους της συμμετοχής της στην παράβαση. Η φράση «θα χρησιμοποιεί κατά κανόνα τις πωλήσεις της επιχείρησης κατά τη διάρκεια του τελευταίου πλήρους οικονομικού έτους της συμμετοχής της στην παράβαση» δεν αποκλείει, ωστόσο, τη δυνατότητα της Επιτροπής να χρησιμοποιήσει άλλη περίοδο αναφοράς, υπό την προϋπόθεση ότι οι προκύπτοντες κύκλοι εργασιών είναι όσο το δυνατόν συγκρίσιμοι. Συγκεκριμένα, στον βαθμό που, για τον προσδιορισμό της σχέσης μεταξύ των επιβλητέων προστίμων, απαιτείται να χρησιμοποιηθεί ως βάση ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων που εμπλέκονται στην ίδια παράβαση, επιβάλλεται να καθοριστεί το χρονικό διάστημα που πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά τρόπον ώστε οι προκύπτοντες κύκλοι εργασιών να είναι όσο το δυνατόν συγκρίσιμοι.
Η χρήση κοινού έτους αναφοράς για όλες τις επιχειρήσεις που μετείχαν στην ίδια παράβαση παρέχει καταρχήν τη δυνατότητα ομοιόμορφου καθορισμού των προστίμων, κατά τρόπον ώστε να τηρείται η αρχή της ισότητας και να λαμβάνεται υπόψη η έκταση της παράβασης, σε συνάρτηση με την οικονομική πραγματικότητα, όπως αυτή είχε κατά το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα αναφοράς.
Στο πλαίσιο αυτό, μια συγκεκριμένη επιχείρηση δεν μπορεί να αξιώσει από την Επιτροπή να στηριχθεί, ως προς αυτήν, σε χρονική περίοδο διαφορετική από εκείνη την οποία λαμβάνει ως γενική αφετηρία, εκτός εάν αποδεικνύει ότι ο κύκλος εργασιών τον οποίο πραγματοποίησε κατά την τελευταία αυτή περίοδο δεν αποτελεί, για συγκεκριμένους λόγους, ένδειξη του αληθούς της οικονομικού μεγέθους και της οικονομικής της ισχύος, ούτε της εκτάσεως της παραβάσεως που διέπραξε.
(βλ. σκέψεις 238-240, 243, 244)
9. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 298)
10. Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.
(βλ. σκέψη 304)