Sprawa T‑441/14
Brugg Kabel AG
przeciwko
Komisji Europejskiej
Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Europejski rynek kabli elektrycznych – Decyzja stwierdzająca naruszenie art. 101 TFUE – Jednolite i ciągłe naruszenie – Dowód naruszenia – Czas uczestniczenia – Otwarte zdystansowanie się – Obliczanie kwoty grzywny – Waga naruszenia – Nieograniczone prawo orzekania
Streszczenie – wyrok Sądu (ósma izba) z dnia 12 lipca 2018 r.
1. Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Brak stosowania art. 6 europejskiej konwencji praw człowieka – Poszanowanie prawa do obrony przez Komisję
(art. 6 ust. 3 TUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 41, art. 52 ust. 3)
2. Konkurencja – Postępowanie administracyjne – System językowy – Żądanie informacji – Pismo w sprawie przedstawienia zarzutów – Sporządzenie w języku innym niż język używany przez dane przedsiębiorstwo – Naruszenie prawa do obrony – Brak
(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 41)
3. Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Poszanowanie prawa do obrony – Dostęp do akt – Przedmiot – Przekazanie odpowiedzi na pismo w sprawie przedstawienia zarzutów – Warunki – Znaczenie odpowiedzi innych adresatów pisma w sprawie przedstawienia zarzutów dla dla obrony danego przedsiębiorstwa – Ciężar dowodu – Obowiązek dostarczenia przez dane przedsiębiorstwo poszlak świadczących o użyteczności owych odpowiedzi dla ich obrony
(rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 27)
4. Konkurencja – Reguły Unii – Terytorialny zakres stosowania – Kartel wprowadzony w życie lub mogący wywołać natychmiastowy i istotny skutek na rynku wewnętrznym – Kryterium skutku natychmiastowego, istotnego i przewidywalnego – Ocena w świetle całościowych skutków kontestowanych praktyk
(art. 101 ust. 1 TFUE; porozumienie EOG, art. 53)
5. Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Decyzja Komisji stwierdzająca naruszenie – Ciężar udowodnienia naruszenia i czasu jego trwania spoczywający na Komisji – Zakres ciężaru dowodu – Dowód dotyczący momentu rozpoczęcia naruszenia – Uwzględnienie czasu trwania naruszenia
(art. 101 ust. 1 TFUE)
6. Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Zakaz – Naruszenia – Porozumienia i uzgodnione praktyki stanowiące jednolite naruszenie – Przypisanie przedsiębiorstwu odpowiedzialności za całość naruszenia – Warunki – Mające znamiona naruszenia praktyki i działania wpisujące się w całościowy plan – Ocena
(art. 101 ust. 1 TFUE; porozumienie EOG, art. 53)
7. Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Porozumienia między przedsiębiorstwami – Pojęcie – Uczestniczenie w spotkaniach mających cel antykonkurencyjny – Zaliczenie – Warunek – Brak zdystansowania się od podjętych decyzji – Otwarte zdystansowanie się – Kryteria oceny
(art. 101 ust. 1 TFUE; porozumienie EOG, art. 53)
8. Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Ustalenie kwoty podstawowej – Ustalenie wartości sprzedaży – Rok odniesienia – Ostatni pełny rok kalendarzowy trwania naruszenia – Określenie wartości odniesienia – Dopuszczalność – Warunki
(art. 101 ust. 1 TFUE; komunikat Komisji 2006/C 210/02, pkt 13)
9. Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Zasada równego traktowania – Zakres – Niemożność domagania się przez przedsiębiorstwo niedyskryminacyjnego niezgodnego z prawem traktowania w sposób, w jaki potraktowano inne przedsiębiorstwa, których dotyczy postępowanie
(rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2, 3)
10. Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Uprawnienia dyskrecjonalne Komisji – Kontrola sądowa – Nieograniczone prawo orzekania sądu Unii – Zakres
(art. 261 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 31)
1. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 38–42)
2. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 44–50)
3. W sprawach z zakresu konkurencji prawo dostępu do akt oznacza, że Komisja zapewnia zainteresowanemu przedsiębiorstwu możliwość zbadania wszystkich dokumentów znajdujących się w aktach dochodzenia, które mogą mieć znaczenie dla jego obrony. Dokumenty te obejmują zarówno dokumenty obciążające, jak i odciążające, z zastrzeżeniem tajemnicy handlowej innych przedsiębiorstw, dokumentów wewnętrznych Komisji oraz innych poufnych informacji. Odpowiedź innych stron na pismo w sprawie przedstawienia zarzutów nie należy jednak co do zasady do ogółu dokumentów akt dochodzenia, z którymi mogą zapoznać się strony.
Niemniej jednak, jeżeli fragment odpowiedzi innej strony na pismo w sprawie przedstawienia zarzutów lub załączony do takiej odpowiedzi dokument może mieć znaczenie dla obrony przedsiębiorstwa, ponieważ umożliwia mu powołanie się na dowody, z którymi nie są zgodne wnioski wyciągnięte na tym etapie przez Komisję, stanowi on dowód odciążający. W tym przypadku dane przedsiębiorstwo powinno mieć możliwość zbadania tego fragmentu lub dokumentu i wypowiedzenia się na jego temat. Do tego przedsiębiorstwa należy jednak dostarczenie poszlak świadczących o użyteczności dla jego obrony odpowiedzi udzielonych przez innych adresatów pisma w sprawie przedstawienia zarzutów.
(zob. pkt 67, 68, 70, 80, 81)
4. Zastosowanie art. 101 TFUE jest uzasadnione, po pierwsze, gdy określone w nim praktyki są wdrażane na obszarze rynku wewnętrznego, i to niezależnie od miejsca zawiązania kartelu, a także, po drugie, gdy można przewidzieć, iż wskazane w nim praktyki wywrą natychmiastowy i istotny skutek na rynku wewnętrznym. Powyższe przesłanki zastosowania art. 101 TFUE stanowią alternatywne i niepodlegające kumulacji sposoby ustanowienia przysługującej Komisji kompetencji do stwierdzenia i ukarania naruszenia tego postanowienia.
I tak, w przypadku praktyk i porozumień mających ten sam antykonkurencyjny cel i wprowadzonych w życie poza terytorium Unii art. 101 TFUE może znaleźć zastosowanie, w sytuacji gdy do przewidzenia jest to, iż te praktyki i porozumienia łącznie wywołają natychmiastowe i istotne skutki na rynku wewnętrznym. W tym względzie nie można pozwolić przedsiębiorstwom na uchylanie się od stosowania reguł konkurencji Unii poprzez łączenie większej liczby zachowań, które służą identycznemu celowi, a z których każde rozpatrywane odrębnie nie może wywołać natychmiastowego i istotnego skutku w Unii, lecz które łącznie mogą taki skutek wywołać.
(zob. pkt 96–98, 106)
5. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 118–121, 175, 213)
6. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 124–126, 140, 216, 217, 223)
7. W dziedzinie karteli przy ocenie tego, czy dane przedsiębiorstwo zamierzało zdystansować się od niezgodnego z prawem porozumienia, decydujące znaczenie ma okoliczność, w jaki sposób pozostali uczestnicy kartelu zrozumieli zamiar tego przedsiębiorstwa.
(zob. pkt 210)
8. Co się tyczy okresu, jaki należy wziąć pod uwagę przy ustalaniu wartości sprzedaży używanej przy obliczaniu grzywny za naruszenie reguł konkurencji, pkt 13 wytycznych z 2006 r. stanowi, że Komisja uwzględni wartość sprzedaży osiągniętą przez przedsiębiorstwo w ostatnim pełnym roku, w którym uczestniczyło ono w naruszeniu. Użycie wyrażenia „będzie uwzględniać wartość sprzedaży osiągniętą przez przedsiębiorstwo w ostatnim pełnym roku, w którym uczestniczyło ono w naruszeniu” nie wyklucza jednak możliwości użycia przez Komisję jako referencyjnego innego okresu, jeśli pozwoli to na uzyskanie możliwie najbardziej porównywalnych liczb. Ze względu bowiem na to, iż relacje między grzywnami, jakie mają zostać nałożone, winny być określane na podstawie obrotu przedsiębiorstw uczestniczących w tym samym naruszeniu, okres, który zostanie wzięty pod uwagę, należy wyznaczyć w taki sposób, aby uzyskane liczby były porównywalne w największym możliwym stopniu.
Użycie przez Komisję tego samego roku odniesienia w stosunku do wszystkich przedsiębiorstw, które uczestniczyły w tym samym naruszeniu, umożliwia co do zasady określenie grzywien w jednolity sposób, z uwzględnieniem zasady równości i umożliwieniem dokonania oceny zakresu popełnionego naruszenia na podstawie występujących w tym istotnym dla oceny okresie realiów gospodarczych.
W tych ramach dane przedsiębiorstwo może domagać się, aby Komisja przyjęła względem niego okres inny niż ten, który został przyjęty dla wszystkich innych przedsiębiorstw, jedynie pod warunkiem, że wykaże, iż obrót, jaki uzyskało ono w trakcie tego drugiego okresu, nie świadczy – z powodów właściwych tylko dla tego przedsiębiorstwa – o jego prawdziwym rozmiarze i sile ekonomicznej ani o skali popełnionego przez nie naruszenia.
(zob. pkt 238–240, 243, 244)
9. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 298)
10. Zobacz tekst orzeczenia.
(zob. pkt 304)