WYROK SĄDU PIERWSZEJ INSTANCJI (izba ds. odwołań)
z dnia 8 września 2009 r.
Sprawa T‑404/06 P
Europejska Fundacja Kształcenia (ETF)
przeciwko
Pii Landgren
Odwołanie – Służba publiczna – Personel tymczasowy – Umowa na czas nieokreślony – Decyzja o zwolnieniu – Artykuł 47 lit. c) ppkt (i) warunków zatrudnienia – Obowiązek uzasadnienia – Oczywisty błąd w ocenie – Nieograniczone prawo orzekania – Odszkodowanie pieniężne
Przedmiot: Odwołanie mające na celu uchylenie wyroku Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej (w pełnym składzie) z dnia 26 października 2006 r. w sprawie F‑1/05 Landgren przeciwko ETF, Zb.Orz.SP s. I‑A‑1‑123, II‑A‑1‑459.
Orzeczenie: Odwołanie zostaje oddalone. Europejska Fundacja Kształcenia (ETF) pokrywa własne koszty oraz koszty poniesione przez P. Landgren w ramach niniejszego postępowania. Komisja Wspólnot Europejskich, interwenient popierający żądania ETF, pokrywa swoje własne koszty.
Streszczenie
1. Odwołanie – Dopuszczalność – Wpływ wykonania wyroku Sądu do spraw Służby Publicznej – Brak
(statut Trybunału Sprawiedliwości, załącznik I, art. 12)
2. Urzędnicy – Członkowie personelu tymczasowego – Rozwiązanie umowy na czas nieokreślony – Obowiązek uzasadnienia – Zakres
(warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 47 lit. c) ppkt (i))
3. Urzędnicy – Członkowie personelu tymczasowego – Rozwiązanie umowy na czas nieokreślony – Obowiązek uzasadnienia – Obowiązek staranności administracji
(art. 253 WE; regulamin pracowniczy, art. 25; warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 11, 47, 49)
4. Urzędnicy – Członkowie personelu tymczasowego – Rozwiązanie umowy na czas nieokreślony – Obowiązek uzasadnienia – Zakres – Uznanie administracyjne
(warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 47 lit. c) ppkt (i))
5. Odwołanie – Zarzuty – Kontrola przez Sąd Pierwszej Instancji oceny dowodów dokonanej przez Sąd do spraw Służby Publicznej – Wykluczenie, z wyjątkiem przypadku ich przeinaczenia
(statut Trybunału Sprawiedliwości, załącznik I, art. 11)
1. Ponieważ zgodnie z art. 12 załącznika I do statutu Trybunału Sprawiedliwości odwołanie do Sądu Pierwszej Instancji nie ma skutku zawieszającego, sam fakt, że instytucja, która wydała akt, którego nieważność została stwierdzona, podjęła środki zapewniające wykonanie wyroku Sądu do spraw Służby Publicznej, nie oznacza, że zrezygnowała ona z wnoszenia odwołania. W każdym razie w zakresie, w jakim rezygnacja z wnoszenia środka odwoławczego wiąże się z utratą prawa, może ona pociągać za sobą niedopuszczalność skargi tylko wówczas, gdy rezygnacja ta mogłaby zostać stwierdzona w sposób jednoznaczny i bezwarunkowy.
(zob. pkt 80)
2. Obowiązek uzasadnienia ma na celu, po pierwsze, dostarczenie osobie zainteresowanej niezbędnych wskazówek, aby mogła ona wiedzieć, czy decyzja jest uzasadniona lub czy jest dotknięta wadą pozwalającą na podważenie jej zgodności z prawem, i, po drugie, umożliwienie sądowi wykonywania kontroli zgodności z prawem decyzji. Decyzja całkowicie pozbawiona uzasadnienia, zarówno w odniesieniu do jej instrumentum, jak i do jej treści i kontekstu nie może bowiem stać się przedmiotem kontroli legalności wewnętrznej przez sąd, i to bez względu na to, jaki zasięg miałaby mieć ta kontrola. Nienałożenie na autora decyzji obowiązku określenia powodów, które doprowadziły go do jej podjęcia, podważa zdolność wypełnienia przez sąd, w sytuacjach gdy jest ona mu powierzona, misji polegającej na przeprowadzeniu kontroli legalności wewnętrznej aktów, które są mu przedstawiane, oraz ogranicza sądową ochronę przyznaną jednostce i pozostawia je swobodnemu uznaniu autora tejże decyzji. Fakt wymagania od instytucji, aby przedstawiała ona powody przyjęcia swoich decyzji, jest zatem nierozłącznie związany z istnieniem przyznanej sądowi władzy w zakresie kontroli zasadności tychże decyzji, która we Wspólnocie opartej na prawie powinna być zapewniona na takich samych warunkach wszystkim jednostkom korzystającym ze swojego prawa do ochrony sądowej.
W konsekwencji Sąd Pierwszej Instancji nie może stwierdzić, że organ upoważniony do zawierania umów w ogóle nie ma obowiązku uzasadniania swoich decyzji o rozwiązaniu umów zawartych z zatrudnionymi na czas nieokreślony członkami personelu tymczasowego, z tego względu, iż jest on związany w takiej sytuacji jedynie warunkami wypowiedzenia przewidzianymi w art. 47 lit. c) ppkt (i) warunków zatrudnienia.
(zob. pkt 108–110)
Odesłanie: Trybunał, sprawa 195/80 Michel przeciwko Parlamentowi, 26 listopada 1981 r., Rec. s. 2861, pkt 22 i przytoczone tam orzecznictwo
3. Obowiązek uzasadnienia każdej decyzji niekorzystnej przewidziany w art. 25 regulaminu pracowniczego, który stanowi jedynie powtórzenie mającej ogólne zastosowanie zasady wyrażonej w art. 253 WE, stanowi fundamentalną zasadę prawa wspólnotowego, od której można odstąpić tylko wtedy, gdy przemawiają za tym względy o charakterze nadrzędnym. Obowiązek ten przyczynia się do poszanowania prawa do skutecznej ochrony sądowej, która jest podstawową zasadą prawa wspólnotowego wypływającą ze wspólnych tradycji konstytucyjnych państw członkowskich, która została potwierdzona w art. 6–13 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności i ponownie potwierdzona w art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.
Wyjątek od tej ogólnej i podstawowej zasady obowiązku uzasadnienia przez administrację podejmowanych przez nią decyzji, w szczególności decyzji wywołujących negatywne skutki dla jednostek, musiałby być oparty na wyrażonej w sposób wyraźny i jednoznaczny woli ustawodawcy wspólnotowego, która nie została w ten sposób wyrażona w art. 25 regulaminu pracowniczego i art. 11 warunków zatrudnienia innych pracowników Wspólnot Europejskich. Zatem sam fakt, że art. 47 warunków zatrudnienia również nie przewiduje, w odniesieniu do rozwiązania stosunku pracy z pracownikami personelu tymczasowego, by decyzje o rozwiązaniu podlegały obowiązkowi uzasadnienia, nie może skutkować wykluczeniem zastosowania art. 25 regulaminu pracowniczego.
W braku takiego obowiązku uzasadnienia sąd wspólnotowy nie mógłby w należyty sposób sprawować kontroli, nawet ograniczonej, podczas gdy administracja mogłaby w rezultacie swobodnie decydować o losie członka personelu tymczasowego w sposób arbitralny, i to nawet pomimo tego, że w przypadku gdy organ podejmuje decyzję dotyczącą sytuacji pracownika, zobowiązany jest on, przy określaniu interesu służby, wziąć pod uwagę całość elementów mogących wpłynąć na decyzję, a w szczególności interes tego pracownika. Wynika to z obowiązku starannego działania administracji, który odzwierciedla równowagę wzajemnych praw i obowiązków wprowadzonych przez regulamin pracowniczy i, analogicznie, warunki zatrudnienia w stosunkach między organem publicznym a jego pracownikami.
(zob. pkt 148–150, 153, 160)
Odesłanie: Trybunał, sprawa C‑432/05 Unibet, 13 marca 2007 r., Zb.Orz. s. I‑2271, pkt 37 i przytoczone tam orzecznictwo; Sąd Pierwszej Instancji, sprawa T‑223/99 Dejaiffe przeciwko OHIM, 12 grudnia 2000 r., RecFP s. I‑A‑277, II‑1267, pkt 53 i przytoczone tam orzecznictwo; Sąd Pierwszej Instancji, sprawa T‑281/01 Huygens przeciwko Komisji, 6 lipca 2004 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑203, II‑903, pkt 105 i przytoczone tam orzecznictwo
4. O ile prawdą jest, że regulamin pracowniczy przyznaje urzędnikom większą stabilność zatrudnienia, ponieważ przypadki ostatecznego zakończenia zatrudnienia wbrew woli zainteresowanego są ściśle określone, ten mniej stabilny charakter zatrudnienia członków personelu tymczasowego nie ulega zmianie poprzez nałożenie na organ upoważniony do zawierania umów obowiązku uzasadnienia decyzji w przypadku rozwiązania umowy z członkiem personelu tymczasowego zatrudnionym na czas nieokreślony.
Ten mniej stabilny charakter zatrudnienia wynika bowiem w szczególności z szerokiego zakresu uznania, jaki przysługuje rzeczonemu organowi w odniesieniu do rozwiązania umowy z członkiem personelu tymczasowego zatrudnionym na czas nieokreślony, zgodnie z art. 47 lit. c) ppkt (i) warunków zatrudnienia innych pracowników, z zastrzeżeniem poszanowania okresu wypowiedzenia, co oznacza, że kontrola przez sąd wspólnotowy w tym przypadku musi ograniczyć się do sprawdzenia, czy nie został popełniony oczywisty błąd w ocenie.
Ten szeroki zakres uznania nie zwalnia administracji z obowiązku uzasadnienia swych decyzji w danej sprawie, wręcz przeciwnie, sprawia on, że poszanowanie istotnego wymogu formalnego, jakim jest obowiązek uzasadnienia, staje się tym bardziej konieczne. W przypadku bowiem gdy instytucji wspólnotowej przysługuje szeroki zakres uznania, podstawowego znaczenia nabiera kontrola przestrzegania gwarancji proceduralnych. Wśród tych gwarancji znajduje się obowiązek starannego i bezstronnego zbadania przez właściwą instytucję wszystkich istotnych elementów danego przypadku oraz uzasadnienie w wystarczający sposób swojej decyzji.
(zob. pkt 161–163)
Odesłanie: Trybunał, sprawa 25/80 de Briey przeciwko Komisji, 26 lutego 1981 r., Rec. s. 637, pkt 7; Trybunał, sprawa C‑269/90 Technische Universität München, 21 listopada 1991 r., Rec. s. I‑5469, pkt 14; Trybunał, sprawa C‑525/04 P Hiszpania przeciwko Lenzing, 22 listopada 2007 r., Zb.Orz. s. I‑9947, pkt 58; Trybunał, sprawa C‑405/07 P Niderlandy przeciwko Komisji, 6 listopada 2008 r., dotychczas nieopublikowana w Zbiorze, pkt 56; Sąd Pierwszej Instancji, sprawa T‑45/90 Speybrouck przeciwko Parlamentowi, 28 stycznia 1992 r., Rec. s. II‑33, pkt 97, 98; Sąd Pierwszej Instancji, sprawa T‑51/91 Hoyer przeciwko Komisji, 17 marca 1994 r., RecFP s. I‑A‑103, II‑341, pkt 27; Sąd Pierwszej Instancji, sprawa T‑52/91 Smets przeciwko Komisji, 17 marca 1994 r., RecFP s. I‑A‑107, II‑353, pkt 24
5. Dokonywana przez Sąd do spraw Służby Publicznej ocena mocy dowodowej dokumentu nie może, co do zasady, być poddana kontroli Sądu Pierwszej Instancji w ramach odwołania, jako że zgodnie z art. 11 załącznika I do statutu Trybunału Sprawiedliwości odwołanie ogranicza się do kwestii prawnych. Sąd do spraw Służby Publicznej ma zatem wyłączną kompetencję do dokonania oceny wartości, którą należy nadać okolicznościom faktycznym, które zostały mu przedstawione. Ocena taka nie stanowi zatem, z zastrzeżeniem przypadków przeinaczenia dowodów w postępowaniu przed Sądem do spraw Służby Publicznej, kwestii prawnej podlegającej sądowi odwoławczemu.
(zob. pkt 198)
Odesłanie: Trybunał, sprawa C‑182/99 P Salzgitter przeciwko Komisji, 2 października 2003 r., Rec. s. I‑10761, pkt 43; Trybunał, sprawy połączone C‑403/04 P i C‑405/04 P Sumitomo Metal Industries i Nippon Steel przeciwko Komisji, 25 stycznia 2007 r., Zb.Orz. s. I‑729, pkt 38–40