Υπόθεση T‑10/09 RENV

Formula One Licensing BV

κατά

Γραφείου Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς

(εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) (ΓΕΕΑ)

«Κοινοτικό σήμα – Διαδικασία ανακοπής – Αίτηση καταχωρίσεως κοινοτικού εικονιστικού σήματος F1-LIVE – Προγενέστερο κοινοτικό εικονιστικό σήμα F 1 Formula 1, και προγενέστερα εθνικά λεκτικά σήματα και διεθνές λεκτικό σήμα F 1 – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Άρθρο 8, παράγραφοι 1, στοιχείο β΄, και 5, του κανονισμού (ΕΚ) 40/94 [νυν άρθρο 8, παράγραφοι 1, στοιχείο β΄, και 5, του κανονισμού (ΕΚ) 207/2009]»

Περίληψη – Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (όγδοο τμήμα)
της 11ης Δεκεμβρίου 2014

1.      Κοινοτικό σήμα – Ορισμός και κτήση του κοινοτικού σήματος – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Ανακοπή από τον δικαιούχο προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που έχει καταχωρισθεί για πανομοιότυπα ή παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες – Κίνδυνος συγχύσεως με το προγενέστερο σήμα – Εικονιστικό σήμα F1-LIVE – Εικονιστικό σήμα F1 Formula 1 και λεκτικά σήματα F1

(Κανονισμός 40/94 του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 1, στοιχείο β΄)

2.      Κοινοτικό σήμα – Ορισμός και κτήση του κοινοτικού σήματος – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Ανακοπή από τον δικαιούχο προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που έχει καταχωρισθεί για πανομοιότυπα ή παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες – Κίνδυνος συγχύσεως με το προγενέστερο σήμα – Συνύπαρξη προγενέστερων σημάτων – Αναγνώριση διακριτικού χαρακτήρα ορισμένου βαθμού σε εθνικό σήμα

(Κανονισμός 40/94 του Συμβουλίου, αιτιολογική σκέψη 5 και άρθρο 8 §§ 1, στοιχείο β΄, και 2, στοιχείο α΄, σημείο ii· οδηγία 2008/95 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 3 § 1, στοιχείο β΄˙ οδηγία 89/104 του Συμβουλίου, άρθρο 3 § 1, στοιχείο β΄)

3.      Κοινοτικό σήμα – Ορισμός και κτήση του κοινοτικού σήματος – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Ανακοπή από τον δικαιούχο προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που έχει καταχωρισθεί για πανομοιότυπα ή παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες – Κίνδυνος συγχύσεως με το προγενέστερο σήμα – Ασθενής διακριτικός χαρακτήρας του προγενέστερου σήματος – Συνέπειες

(Κανονισμός 40/94 του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 1, στοιχείο β΄)

1.      Για τον μέσο καταναλωτή της Ευρωπαϊκής Ένωσης συντρέχει κίνδυνος συγχύσεως, κατά την έννοια του άρθρου 8, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του κανονισμού 40/94 για το κοινοτικό σήμα, μεταξύ, αφενός, του εικονιστικού σημείου F1-LIVE του οποίου ζητείται η καταχώριση ως κοινοτικού σήματος για προϊόντα των κλάσεων 16, 38 και 41 της Συμφωνίας της Νίκαιας και, αφετέρου, των λεκτικών σημάτων F1 που είχαν ήδη καταχωριστεί στη Γερμανία για υπηρεσίες της κλάσεως 41, στο Ηνωμένο Βασίλειο για προϊόντα των κλάσεων 16 και 38, και στο διεθνές μητρώο σημάτων, με ισχύ στη Δανία, τη Γερμανία, την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ουγγαρία, για προϊόντα και υπηρεσίες των κλάσεων 16, 38 και 41, καθώς και του κοινοτικού εικονιστικού σήματος F1 Formula 1 που είχε ήδη καταχωριστεί για προϊόντα και υπηρεσίες των ίδιων κλάσεων.

Υπάρχουν μεν ορισμένες οπτικές, φωνητικές και εννοιολογικές διαφορές μεταξύ των αντιπαρατιθέμενων σημάτων, πλην όμως υφίσταται επίσης, σε κάποιο βαθμό, μια συνολική ομοιότητα λόγω της παρουσίας του λεκτικού στοιχείου του προγενέστερου σήματος εντός του εικονιστικού σήματος του οποίου ζητείται η καταχώριση.

Ειδικότερα, εφόσον το κοινό θα συγκρατήσει στη μνήμη του μιαν ατελή μόνον εικόνα των αντιπαρατιθέμενων σημάτων, οπότε το κοινό τους στοιχείο «f1» δημιουργεί κάποια ομοιότητα μεταξύ τους, εφόσον υφίσταται αμφίδρομη σχέση μεταξύ των διαφόρων παραγόντων που πρέπει να ληφθούν υπόψη και εφόσον, τέλος, τα οικεία προϊόντα είναι είτε πανομοιότυπα είτε παρόμοια, επιβάλλεται το συμπέρασμα ότι δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο να προκληθεί σύγχυση στο μυαλό των καταναλωτών. Με άλλα λόγια, είναι πιθανό να θεωρήσουν οι καταναλωτές ότι τα δύο σήματα συνδέονται, δηλαδή να εκλάβουν το επίμαχο σήμα ως μια παραλλαγή του προγενέστερου σήματος F1 λόγω της αυτούσιας επαναλήψεως του ίδιου λεκτικού στοιχείου και, ως εκ τούτου, να καταλήξουν ότι αυτά έχουν κοινή εμπορική προέλευση.

(βλ. σκέψεις 29, 30, 45, 52)

2.      Για να μην υπάρχει παράβαση του άρθρου 8, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του κανονισμού 40/94, πρέπει να αναγνωριστεί ένας βαθμός διακριτικού χαρακτήρα στο εθνικό σήμα του οποίου γίνεται επίκληση προς στήριξη ανακοπής κατά της καταχωρίσεως κοινοτικού σήματος.

Επομένως, δεν είναι δυνατό να γίνει δεκτό ότι το στοιχείο που είναι κοινό στα αντιπαρατιθέμενα σήματα έχει χαρακτήρα έννοιας γένους, είναι περιγραφικό και στερείται παντελώς διακριτικού χαρακτήρα, διότι άλλως θα ετίθετο υπό αμφισβήτηση το κύρος του προγενέστερου σήματος στο πλαίσιο διαδικασίας καταχωρίσεως κοινοτικού σήματος, όπερ θα συνεπαγόταν παράβαση του άρθρου 8, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του κανονισμού 40/94.

Βεβαίως, όταν ασκείται ανακοπή κατά της καταχωρίσεως κοινοτικού σήματος, στηριζόμενη στην ύπαρξη προγενέστερου εθνικού σήματος, το ΓΕΕΑ και, κατά συνέπεια, το Γενικό Δικαστήριο οφείλουν να εξετάσουν με ποιον τρόπο το ενδιαφερόμενο κοινό αντιλαμβάνεται το σημείο που είναι πανομοιότυπο με το εν λόγω εθνικό σήμα και περιέχεται στο σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση, καθώς και να εκτιμήσουν, ενδεχομένως, τον βαθμό του διακριτικού χαρακτήρα του σημείου αυτού.

Η εξέταση όμως αυτή δεν μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη διαπίστωση της ελλείψεως διακριτικού χαρακτήρα ενός σημείου πανομοιότυπου με καταχωρισμένο και προστατευόμενο εθνικό σήμα, διότι μια τέτοια διαπίστωση θα αντέβαινε τόσο στη συνύπαρξη των κοινοτικών και των εθνικών σημάτων όσο και στο άρθρο 8, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του κανονισμού 40/94, ερμηνευόμενο σε συνδυασμό με την παράγραφο 2, στοιχείο α΄, σημείο ii, του ίδιου άρθρου.

Πράγματι, η εν λόγω διαπίστωση θα απέβαινε εις βάρος τυχόν εθνικών σημάτων που είναι πανομοιότυπα με το σημείο το οποίο θεωρείται ότι στερείται διακριτικού χαρακτήρα, καθόσον η καταχώριση τέτοιου κοινοτικού σήματος θα μπορούσε να επιφέρει την άρση της εθνικής προστασίας των ως άνω σημάτων. Συγκεκριμένα, μια τέτοια διαπίστωση θα υπονόμευε το σύστημα το οποίο θεσπίστηκε με τον κανονισμό 40/94 και βασίζεται, όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 5 του κανονισμού αυτού, στη συνύπαρξη των κοινοτικών και των εθνικών σημάτων, δεδομένου ότι το κύρος διεθνούς ή εθνικού σήματος μπορεί να προσβληθεί λόγω ελλείψεως διακριτικού χαρακτήρα αποκλειστικώς και μόνο στο πλαίσιο διαδικασίας κηρύξεως της ακυρότητας εντός του οικείου κράτους μέλους δυνάμει του άρθρου 3, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, της πρώτης οδηγίας 89/104/ΕΟΚ και της οδηγίας 2008/95/ΕΚ για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών περί σημάτων.

(βλ. σκέψεις 33-37)

3.      Ο διακριτικός χαρακτήρας του προγενεστέρου σήματος πρέπει μεν να λαμβάνεται υπόψη όταν εκτιμάται ο κίνδυνος συγχύσεως, πλην όμως πρόκειται για ένα μόνον από τα στοιχεία που έχουν σημασία στο πλαίσιο της σχετικής αναλύσεως. Έτσι, έστω και αν το προγενέστερο σήμα έχει ασθενή διακριτικό χαρακτήρα, ενδέχεται να υπάρχει κίνδυνος συγχύσεως, ιδίως λόγω ομοιότητας μεταξύ των σχετικών σημείων και μεταξύ των αντίστοιχων προϊόντων ή υπηρεσιών.

(βλ. σκέψη 49)