WYROK TRYBUNAŁU (pierwsza izba)
z dnia 25 stycznia 2024 r.(*)
Odesłanie prejudycjalne – Karta praw podstawowych Unii Europejskiej – Artykuł 50 – Zasada ne bis in idem – Postępowanie karne wszczęte in rem – Postanowienie prokuratora o umorzeniu postępowania – Dopuszczalność późniejszego postępowania karnego wszczętego in personam w odniesieniu do tych samych czynów – Przesłanki, które muszą zostać spełnione, aby można było uznać, że wobec danej osoby wydany został prawomocny wyrok karny – Wymóg pogłębionego postępowania przygotowawczego – Brak przesłuchania ewentualnego świadka – Brak przesłuchania zainteresowanej osoby w charakterze „podejrzanego”
W sprawie C‑58/22
mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Curtea de Apel Craiova (sąd apelacyjny w Krajowie, Rumunia) postanowieniem z dnia 13 stycznia 2022 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 28 stycznia 2022 r., w postępowaniu karnym przeciwko:
NR
przy udziale:
Parchetul de pe lângă Curtea de Apel Craiova,
TRYBUNAŁ (pierwsza izba),
w składzie: A. Arabadjiev, prezes izby, T. von Danwitz, P.G. Xuereb (sprawozdawca), A. Kumin i I. Ziemele, sędziowie,
rzecznik generalny: N. Emiliou,
sekretarz: R. Şereş, administratorka,
uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 22 marca 2023 r.,
rozważywszy uwagi, które przedstawili:
– w imieniu rządu rumuńskiego – E. Gane, A. Rotăreanu i A. Wellman, w charakterze pełnomocników,
– w imieniu Komisji Europejskiej – I. Rogalski i M. Wasmeier, w charakterze pełnomocników,
po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 8 czerwca 2023 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 50 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „kartą praw podstawowych”) w związku z decyzją Komisji 2006/928/WE z dnia 13 grudnia 2006 r. w sprawie ustanowienia mechanizmu współpracy i weryfikacji postępów Rumunii w realizacji określonych założeń w zakresie reformy systemu sądownictwa oraz walki z korupcją (Dz.U. 2006, L 354, s. 56).
2 Wniosek ten został przedłożony w ramach postępowania karnego wszczętego przeciwko NR w sprawie o korupcję bierną.
Ramy prawne
Prawo międzynarodowe
3 Artykuł 4 protokołu nr 7 do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zatytułowany „Zakaz ponownego sądzenia lub karania”, jest zredagowany następująco:
„1. Nikt nie może być ponownie sądzony lub ukarany w postępowaniu przed sądem tego samego państwa za przestępstwo, za które został uprzednio skazany prawomocnym wyrokiem lub uniewinniony zgodnie z ustawą i zasadami postępowania karnego tego państwa.
2. Postanowienia poprzedniego ustępu nie stoją na przeszkodzie wznowieniu postępowania zgodnie z ustawą i zasadami postępowania karnego danego państwa, jeśli zaistnieją nowe lub nowo ujawnione fakty lub jeśli w poprzednim postępowaniu dopuszczono się rażącego uchybienia, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy.
[…]”.
Prawo Unii
Decyzja 2006/928
4 Decyzja 2006/928 została przyjęta w kontekście przystąpienia Rumunii do Unii Europejskiej z dniem 1 stycznia 2007 r.
5 Zgodnie z art. 1 akapit pierwszy tej decyzji:
„Do dnia 31 marca każdego roku Rumunia przedkłada Komisji [Europejskiej] sprawozdanie informujące o postępach w realizacji poszczególnych celów przewidzianych w [z]ałączniku. Pierwsze sprawozdanie zostanie przedłożone Komisji do dnia 31 marca 2007 r.”.
6 Załącznik do wspomnianej decyzji przewiduje:
„Założone cele do osiągnięcia przez Rumunię, o których mowa w art. 1:
1) Zapewnienie większej przejrzystości i skuteczności postępowań sądowych, zwłaszcza poprzez poprawę możliwości i odpowiedzialności Naczelnej Rady Sądownictwa. Przekazywanie informacji o wpływie nowych kodeksów postępowania cywilnego i postępowania karnego oraz jego kontrola.
2) Ustanowienie zgodnie z planem Agencji ds. Etyki, do której zadań należałoby: weryfikacja stanu majątkowego, niezgodności [niepołączalności stanowisk] i potencjalnych konfliktów interesów oraz wydawanie wiążących decyzji, na podstawie których można nałożyć sankcje odstraszające.
3) W oparciu o poczynione już postępy, kontynuowanie profesjonalnych i bezstronnych dochodzeń w sprawach dotyczących korupcji na wysokim szczeblu.
4) Podjęcie dalszych środków w celu zapobiegania i zwalczania korupcji, zwłaszcza w samorządzie terytorialnym”.
Decyzja ramowa 2003/568/WSiSW
7 Artykuł 2 ust. 1 decyzji ramowej Rady 2003/568/WSiSW z dnia 22 lipca 2003 r. w sprawie zwalczania korupcji w sektorze prywatnym (Dz.U. 2003, L 192, s. 54), zatytułowany „Czynna i bierna korupcja w sektorze prywatnym”, stanowi w ust. 1 lit. b):
„Państwa członkowskie podejmują środki niezbędne do zapewnienia, że następujące działania umyślne stanowią przestępstwo, jeżeli mają miejsce w toku działań gospodarczych:
[…]
b) żądanie lub otrzymywanie – bezpośrednio lub przez pośrednika – nienależnej korzyści jakiegokolwiek rodzaju, lub też przyjmowanie obietnicy takiej korzyści, z przeznaczeniem dla siebie lub strony trzeciej, przy zarządzaniu podmiotem w sektorze prywatnym lub wykonywaniu w nim pracy na jakimkolwiek stanowisku, w celu podjęcia działań lub powstrzymania się od podjęcia działań, z naruszeniem obowiązków tej osoby”.
8 Zgodnie z art. 4 tej dyrektywy, zatytułowanym „Kary i inne sankcje”:
„1. Każde państwo członkowskie podejmuje środki niezbędne w celu zapewnienia, że zachowanie określone w art. 2 i 3 podlega skutecznej, proporcjonalnej i odstraszającej karze.
2. Każde państwo członkowskie podejmuje środki niezbędne w celu zapewnienia, że zachowanie określone w art. 2 podlega karze, której górna granica wynosi co najmniej od jednego do trzech lat pozbawienia wolności.
3. Każde państwo członkowskie podejmuje niezbędne środki zgodnie ze swoimi zasadami i normami konstytucyjnymi w celu zapewnienia, że jeżeli osoba fizyczna w związku z określoną działalnością gospodarczą została skazana za zachowanie określone w art. 2, osobie tej można, gdzie jest to stosowne, co najmniej w przypadkach gdy sprawowała ona funkcję kierowniczą w firmie w ramach danej działalności, czasowo zakazać prowadzenia określonej lub porównywalnej działalności gospodarczej na podobnym stanowisku lub w podobnym charakterze, jeżeli ustalony stan faktyczny daje powody do przypuszczania, że będzie istniało wyraźne ryzyko popełnienia nadużycia stanowiska poprzez czynną lub bierną korupcję”.
Prawo rumuńskie
Kodeks karny
9 Artykuł 207 Cod penal (kodeksu karnego), zatytułowany „Szantaż”, stanowi w ust. 1:
„Zmuszanie osoby do dania, czynienia, nieczynienia lub znoszenia czegoś w celu bezpodstawnego uzyskania korzyści […] dla siebie lub innej osoby podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat pięciu”.
10 Artykuł 289 tego kodeksu, zatytułowany „Korupcja bierna”, stanowi:
„1. Funkcjonariusz publiczny, który bezpośrednio lub pośrednio, dla siebie lub dla innej osoby, żąda lub przyjmuje pieniądze lub inne nienależne mu korzyści lub przyjmuje obietnicę takich korzyści, w związku z wykonaniem, niewykonaniem, przyspieszeniem lub opóźnieniem wykonania czynności należącej do jego funkcji lub w związku z wykonaniem czynności sprzecznej z tą funkcją, podlega karze pozbawienia wolności od trzech do dziesięciu lat i pozbawienia prawa do pełnienia funkcji publicznej lub wykonywania zawodu lub działalności, w ramach której funkcjonariusz popełnił czyn.
[…]”.
11 Artykuł 308 tego kodeksu, zatytułowany „Przestępstwa korupcyjne i urzędnicze popełnione przez inne osoby”, ma następujące brzmienie:
„1. Przepisy art. 289–292, 295, 297–300 i 304 dotyczące funkcjonariuszy publicznych stosuje się odpowiednio do czynów popełnionych przez osoby lub w odniesieniu do osób, które stale lub czasowo, za wynagrodzeniem lub bez, wykonują jakiekolwiek funkcje na rzecz osoby fizycznej, o której mowa w art. 175 ust. 2, lub osoby prawnej.
[…]”.
Kodeks postępowania karnego
12 Artykuł 6 Cod de procedură penală (kodeksu postępowania karnego), zatytułowany „Ne bis in idem”, stanowi:
„Nikt nie może być ścigany lub sądzony za przestępstwo, jeżeli zapadł już przeciwko niemu prawomocny wyrok w odniesieniu do tego samego czynu, choćby na podstawie innej kwalifikacji prawnej”.
13 Artykuł 335 tego kodeksu, zatytułowany „Wznowienie postępowania karnego”, stanowi:
„1. Jeśli prokurator będący przełożonym prokuratora, który wydał postanowienie, stwierdzi następnie, że okoliczność stanowiąca podstawę umorzenia postępowania nie istniała, uchyla on to postanowienie i zarządza wznowienie postępowania karnego. Przepisy art. 317 stosuje się odpowiednio.
2. W wypadku ujawnienia nowych faktów lub okoliczności wskazujących na ustanie okoliczności stanowiącej podstawę umorzenia postępowania prokurator uchyla postanowienie i zarządza wznowienie postępowania karnego.
[…]
4. Wznowienie postępowania karnego podlega zatwierdzeniu przez sędziego izby postępowania wstępnego, w terminie nie dłuższym niż trzy dni, pod rygorem nieważności. Sędzia izby postępowania wstępnego rozstrzyga o zgodności z prawem i zasadności postanowienia o wznowieniu postępowania karnego w drodze orzeczenia z uzasadnieniem, na posiedzeniu izby doradczej, po wezwaniu podejrzanego lub oskarżonego i z udziałem prokuratora. Niestawiennictwo osób wezwanych zgodnie z prawem nie stanowi przeszkody dla rozpatrzenia wniosku o zatwierdzenie.
41. Sędzia izby postępowania wstępnego, rozpatrując wniosek o zatwierdzenie, weryfikuje zgodność z prawem i zasadność postanowienia o wznowieniu postępowania karnego na podstawie dokumentów i materiałów zawartych w aktach postępowania przygotowawczego oraz wszelkich przedłożonych nowych dokumentów. Orzeczenie sędziego izby postępowania wstępnego jest ostateczne.
[…]”.
Ustawa nr 78/2000
14 Artykuł 6 Legea nr. 78/2000 pentru prevenirea, descoperirea și sancționarea faptelor de corupție (ustawy nr 78/2000 o zapobieganiu, wykrywaniu i ściganiu korupcji) z dnia 8 maja 2000 r. (Monitorul Oficial al României, część I, nr 219 z dnia 18 maja 2000 r.), w brzmieniu mającym zastosowanie w sprawie w postępowaniu głównym, stanowi:
„Przestępstwa korupcji biernej, o których mowa w art. 289 kodeksu karnego, korupcji czynnej, o których mowa w art. 290 kodeksu karnego, płatnej protekcji biernej, o których mowa w art. 291 kodeksu karnego, oraz płatnej protekcji czynnej, o których mowa w art. 292 kodeksu karnego, podlegają karze zgodnie z dotyczącymi ich przepisami ustawowymi. Przepisy art. 308 kodeksu karnego stosują się odpowiednio”.
Postępowanie główne i pytanie prejudycjalne
15 GL, HS, JK, MT i PB (zwani dalej „zawiadamiającymi w postępowaniu głównym”) są pracownikami spółdzielni BX. W dniu 12 lutego 2014 r., decyzją walnego zgromadzenia członków spółdzielni prezes tej spółdzielni, NR, została odwołana ze stanowiska.
16 NR zaskarżyła tę decyzję do sądu w drodze skargi o stwierdzenie nieważności. W postępowaniu z tej skargi była ona reprezentowana przez adwokata, na rzecz którego zobowiązała się zapłacić 4400 EUR tytułem „honorarium za wynik sprawy”. Skarga ta została uwzględniona, w związku z czym NR została przywrócona na stanowisko prezesa wspomnianej spółdzielni.
17 W dniu 30 kwietnia 2015 r. odbyło się posiedzenie spółdzielni X., w którym uczestniczyli: NR, zawiadamiający w postępowaniu głównym oraz inni członkowie zarządu tej spółdzielni, mianowicie AX, BD, CH, FX i LM. Jeden z tych zawiadamiających sporządził zapis audio dyskusji mających miejsce w trakcie tego posiedzenia.
18 Jak wskazuje Curtea de Apel Craiova (sąd apelacyjny w Krajowie, Rumunia), który jest sądem odsyłającym, w trakcie tego posiedzenia NR miała zażądać od zawiadamiających w postępowaniu głównym jako osób, które spowodowały przyjęcie decyzji o jej odwołaniu, zapłaty kwoty honorarium wskazanej w pkt 16 niniejszego wyroku, w przeciwnym wypadku zapowiadając rozwiązanie z nimi umów o pracę, oraz twierdząc, że zapłata ta nastąpi „w zamian za przywrócenie atmosfery porozumienia i współpracy w miejscu pracy”. Ponieważ żądania NR nie zostały spełnione, wydała ona i podpisała decyzje o rozwiązaniu tych umów.
19 GL, HS, JK, MT i PB złożyli wówczas dwa zawiadomienia – pierwsze w dniu 8 czerwca 2015 r. i drugie w dniu 26 czerwca 2015 r., odpowiednio do Inspectoratul de Poliție al Județului Olt (komendy okręgowej policji okręgu Aluta, Rumunia) i Direcția Națională Anticorupție – Serviciul Teritorial Craiova (krajowej dyrekcji ds. przeciwdziałania korupcji – wydział terytorialny w Krajowie, Rumunia) – o popełnieniu przez NR przestępstw szantażu, nadużycia funkcji i korupcji biernej w rozumieniu art. 207, 297 i 289 kodeksu karnego w związku z art. 308 tego kodeksu.
20 Zawiadomienie złożone w komendzie okręgowej policji okręgu Aluta zostało w dniu 5 lutego 2016 r. zarejestrowane w Parchet de pe lângă Tribunalul Olt (prokuraturze przy sądzie okręgowym w Alucie, Rumunia) pod sygnaturą 47/P/2016.
21 Natomiast zawiadomienie złożone w krajowej dyrekcji ds. przeciwdziałania korupcji – wydział terytorialny w Krajowie zostało przekazane do Parchet de pe lângă Judecătoria Slatina (prokuratury przy sądzie rejonowym w Slatinie, Rumunia) z uwagi na to, że zawiadomienie wskazywało na podejrzenie przestępstwa szantażu, należącego do właściwości rzeczowej tej prokuratury. Zawiadomienie to zostało zarejestrowane w repertorium tej prokuratury w dniu 11 lutego 2016 r. pod sygnaturą 673/P/2016.
W przedmiocie postępowania w sprawie 673/P/2016
22 Postanowieniem z dnia 14 marca 2016 r. Parchet de pe lângă Judecătoria Slatina (prokuratura przy sądzie rejonowym w Slatinie) wszczęła postępowanie karne in rem dotyczące przestępstwa szantażu z art. 207 kodeksu karnego.
23 Po przesłuchaniu NR oraz zawiadamiających w postępowaniu głównym organ policji prowadzący dochodzenie sporządził wniosek o umorzenie sprawy 673/P/2016. Zdaniem tego organu w zakresie, w jakim NR domagała się kwoty honorarium, o której mowa w pkt 16 niniejszego wyroku, nie dla własnej korzyści, lecz korzyści swego adwokata, należy przyjąć, że nie dopuściła się ona przestępstwa szantażu z art. 207 kodeksu karnego.
24 Postanowieniem z dnia 27 września 2016 r. prokurator prowadzący sprawę 673/P/2016, na podstawie wniosku wspomnianego w punkcie poprzedzającym, umorzył postępowanie w tej sprawie (zwanym dalej „przedmiotowym postanowieniem o umorzeniu postępowania”).
25 Zawiadamiający w postępowaniu głównym nie wnieśli zażalenia na to postanowienie.
26 Postanowieniem z dnia 21 października 2016 r. prokurator naczelny Parchet de pe lângă Judecătoria Slatina (prokuratury przy sądzie rejonowym w Slatinie) uchylił przedmiotowe postanowienie o umorzeniu postępowania i zarządził wznowienie postępowania karnego przeciwko NR o przestępstwo szantażu. Zdaniem tego prokuratora, skoro ta sama sytuacja faktyczna była przedmiotem dochodzenia w sprawie 47/P/2016 i dochodzenie to znajdowało się na zaawansowanym etapie, należyte sprawowanie wymiaru sprawiedliwości wymagało przekazania sprawy 673/P/2016 Parchet de pe lângă Tribunalul Olt (prokuraturze przy sądzie okręgowym w Alucie) w celu jej połączenia ze sprawą 47/P/2016.
27 Postanowieniem z dnia 21 listopada 2016 r. izba postępowania wstępnego Judecătoria Slatina (sądu rejonowego w Slatinie, Rumunia), do której wpłynął wniosek o zatwierdzenie tego wznowienia postępowania, oddaliła ten wniosek na tej podstawie, że z uzasadnienia przedstawionego przez wspomnianego prokuratora naczelnego nie wynikało spełnienie kryteriów wznowienia postępowania karnego przewidzianych w art. 335 kodeksu postępowania karnego. Zdaniem sądu odsyłającego w ten sposób przedmiotowe postanowienie o umorzeniu postępowania uprawomocniło się.
W przedmiocie postępowania w sprawie 47/P/2016
28 Postanowieniem z dnia 9 lutego 2016 r. Parchet de pe lângă Tribunalul Olt (prokuratura przy sądzie okręgowym w Alucie) wszczęła postępowanie karne przeciwko NR. W dniu 31 stycznia 2017 r. został przeciwko niej wniesiony do Tribunalul Olt (sądu okręgowego w Alucie, Rumunia) akt oskarżenia o przestępstwo korupcji biernej na podstawie art. 289 kodeksu karnego w związku z art. 308 ust. 1 tego kodeksu i art. 6 ustawy nr 78/2000.
29 Postanowieniem z dnia 10 kwietnia 2017 r. izba postępowania wstępnego Tribunalul Olt (sądu okręgowego w Alucie) stwierdziła zgodność z prawem wniesienia sprawy do tego sądu i zarządziła wszczęcie postępowania sądowego w sprawie NR. Jeśli chodzi o argumentację NR zarzucającą naruszenie zasady ne bis in idem wynikające z tego, że ten sam czyn był już przedmiotem postępowania karnego w sprawie 673/P/2016 i że zostało w tej sprawie wydane prawomocne orzeczenie, wspomniana izba postępowania wstępnego uznała zasadniczo, że stosowanie zasady ne bis in idem nie należy do właściwości izb postępowania wstępnego i w związku z tym zarzuty dotyczące podnoszonego naruszenia tej zasady można badać dopiero w ramach badania danej sprawy co do istoty.
30 Wyrokiem karnym z dnia 19 listopada 2018 r. Tribunalul Olt (sąd okręgowy w Alucie) oddalił jako bezzasadną argumentację NR zarzucającą naruszenie zasady ne bis in idem, wskazując, że przedmiotowego postanowienia o umorzeniu postępowania nie można uznać za prawomocne orzeczenie prowadzące do zastosowania tej zasady, ponieważ wydanie tego postanowienia nie było poprzedzone dogłębnym postępowaniem przygotowawczym dotyczącym istoty sprawy.
31 Ponadto Tribunalul Olt (sąd okręgowy w Alucie) uznał w sprawie 673/P/2016, że – w zakresie, w jakim postępowanie karne zostało wszczęte in rem ze względu na przyjęty brak dowodów na popełnienie zgłaszanego przestępstwa szantażu przez daną osobę – kwestia odpowiedzialności karnej NR nie była badana. W związku z tym wszczęcie postępowania karnego in personam przeciwko NR w sprawie 47/P/2016 nie stanowi zdaniem tego sądu powtórnego postępowania karnego, a zatem zasada ne bis in idem nie ma zastosowania.
32 W świetle tych okoliczności i uznawszy, że z dowodów przeprowadzonych w tej ostatniej sprawie wynika, że NR zażądała od zawiadamiających w postępowaniu głównym zapłaty kwoty honorarium, o której mowa w pkt 16 niniejszego wyroku, Tribunalul Olt (sąd okręgowy w Alucie) skazał ją na karę jednego roku i czterech miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania oraz, na ten sam okres, karę dodatkową zakazu wykonywania funkcji publicznych oraz zawodu lub działalności, przy których wykonywaniu popełniła zarzucane jej czyny.
33 Wyrokiem karnym o sygnaturze 1207/2020 z dnia 20 października 2020 r. Curtea de Apel Craiova (sąd apelacyjny w Krajowie) uwzględnił apelację NR wniesioną od wyroku opisanego w pkt 30 powyżej. Sąd ten uznał, ze doszło do naruszenia zasady ne bis in idem, ponieważ decyzja o wszczęciu postępowania karnego w sprawie 47/P/2016 dotyczyła tej samej osoby i tych samych czynów, których dotyczyła sprawa 673/P/2016. Ponadto zawiadomienia leżące u podstaw obu spraw były identycznej treści, zgromadzone dowody były podobne, a sprawa 673/P/2016 została prawomocnie zakończona, jako że przedmiotowe postanowienie o umorzeniu postępowania stało się prawomocne wskutek oddalenia przez izbę postępowania wstępnego Judecătoria Slatina (sądu rejonowego w Slatinie) wniosku o zatwierdzenie wznowienia postępowania karnego. Curtea de Apel Craiova (sąd apelacyjny w Krajowie) uchylił zatem ten wyrok i nakazał umorzenie postępowania karnego w sprawie 47/P/2016.
34 Parchet de pe lângă Curtea de Apel Craiova (prokuratura przy sądzie apelacyjnym w Krajowie) wniosła od wyroku o sygnaturze 1207/2020 skargę kasacyjną do Înalta Curte de Casaţie şi Justiţie (najwyższego sądu kasacyjnego, Rumunia).
35 Wyrokiem karnym z dnia 21 września 2021 r. sąd kasacyjny uwzględnił skargę, uchylił wspomniany wyrok i przekazał sprawę Curtea de Apel Craiova (sądowi apelacyjnego w Krajowie) do ponownego rozpoznania, uzasadniając to błędnym przyjęciem przez ten sąd, że można zastosować zasadę ne bis in idem i w konsekwencji umorzyć postępowanie karne w sprawie 47/P/2016. Înalta Curte de Casație şi Justiție (najwyższy sąd kasacyjny), po stwierdzeniu, że przedmiotowym postanowieniem o umorzeniu postępowania sprawa z zawiadomienia złożonego przez zawiadamiających w postępowaniu głównym przeciwko NR i dotyczącego przestępstwa szantażu została umorzona, uznał, że skoro postanowienie to nie zostało poprzedzone jakąkolwiek oceną sprawy 673/P/2016 co do istoty i nie zostało należycie uzasadnione, nie można uznać, że spowodowało ono wygaśnięcie prawa oskarżyciela publicznego do oskarżania.
36 W ramach tego ponownego badania sąd odsyłający zastanawia się nad tym, w jaki sposób należy interpretować zasadę ne bis in idem w rozumieniu art. 50 karty praw podstawowych w okolicznościach takich jak w sprawie w postępowaniu głównym. Sąd ten uściśla, że podobnie jak w sprawie zakończonej wyrokiem z dnia 18 maja 2021 r., Asociaţia „Forumul Judecătorilor din România” i in. (C‑83/19, C‑127/19, C‑195/19, C‑291/19, C‑355/19 i C‑397/19, EU:C:2021:393), w tym przypadku ma zastosowanie art. 50 karty praw podstawowych, ponieważ uregulowanie krajowe, którego dotyczy sprawa w postępowaniu głównym, ma na celu realizowanie określonych założeń wymienionych w załączniku do decyzji 2006/928, a dokładniej pierwszego z tych założeń.
37 W tych okolicznościach Curtea de Apel Craiova (sąd apelacyjny w Krajowie) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:
„Czy zasadę ne bis in idem, zagwarantowaną w art. 50 karty praw podstawowych, w związku z obowiązkiem osiągnięcia przez Rumunię celów określonych w [załączniku do] decyzji [2006/928], należy interpretować w ten sposób, że postanowienie o umorzeniu postępowania wydane przez prokuraturę po uzyskaniu istotnych dowodów w danej sprawie stoi na przeszkodzie ponownemu ściganiu tej samej osoby za ten sam czyn, choć na podstawie innej kwalifikacji prawnej, ponieważ wspomniane postanowienie jest prawomocne, chyba że zostanie stwierdzone, że okoliczność, na której oparto postanowienie o umorzeniu postępowania, nie istnieje lub że pojawiły się nowe fakty lub okoliczności, które wskazują, że okoliczność, na której oparto postanowienie o umorzeniu postępowania, już nie istnieje?”.
W przedmiocie właściwości Trybunału
38 Rząd rumuński uważa, że wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym należy odrzucić jako niedopuszczalny, ponieważ art. 50 karty praw podstawowych nie ma zastosowania w niniejszej sprawie z uwagi na brak sytuacji stosowania prawa Unii w rozumieniu art. 51 ust. 1 karty praw podstawowych. Zdaniem tego rządu sąd odsyłający błędnie bowiem oparł się na założonych celach wymienionych w załączniku do decyzji 2006/928, a także na pkt 158, 159 i 172 wyroku z dnia 18 maja 2021 r., Asociaţia „Forumul Judecătorilor din România” i in. (C‑83/19, C‑127/19, C‑195/19, C‑291/19, C‑355/19 i C‑397/19, EU:C:2021:393), aby uzasadnić możliwość zastosowania karty praw podstawowych, podczas gdy owe założone cele zostały określone z powodu nieprawidłowości „stwierdzonych” przez Komisję przed przystąpieniem Rumunii do Unii, zwłaszcza w dziedzinach wymiaru sprawiedliwości i walki z korupcją. W tych okolicznościach należy uznać, w szczególności w świetle wyroku z dnia 19 listopada 2019 r., TSN i AKT (C‑609/17 i C‑610/17, EU:C:2019:981, pkt 53 i przytoczone tam orzecznictwo), że aspekt związany z ochroną zasady ne bis in idem nie jest objęty zakresem stosowania karty praw podstawowych, wobec czego sytuacji rozpatrywanej w postępowaniu głównym nie można oceniać w świetle jej postanowień, w szczególności jej art. 50.
39 Co się tyczy argumentacji rządu rumuńskiego, o której mowa w poprzednim punkcie niniejszego wyroku i która w rzeczywistości dotyczy właściwości Trybunału do orzekania, należy przypomnieć, że z art. 19 ust. 3 lit. b) TUE i z art. 267 akapit pierwszy TFUE wynika, że Trybunał jest właściwy do orzekania w trybie prejudycjalnym w sprawie wykładni prawa Unii lub ważności aktów przyjętych przez instytucje Unii.
40 W tym względzie należy również przypomnieć, że zakres zastosowania karty praw podstawowych w odniesieniu do działań państw członkowskich został określony w jej art. 51 ust. 1, zgodnie z którym postanowienia karty praw podstawowych mają zastosowanie do państw członkowskich wyłącznie w zakresie, w jakim państwa te stosują prawo Unii, przy czym postanowienie to potwierdza utrwalone orzecznictwo Trybunału, zgodnie z którym gwarantowane w porządku prawnym Unii prawa podstawowe znajdują zastosowanie we wszystkich sytuacjach podlegających prawu Unii, jednak nie poza takimi sytuacjami. Natomiast jeżeli sytuacja prawna nie jest objęta zakresem zastosowania prawa Unii, Trybunał nie jest właściwy do jej oceny, a przytaczane ewentualnie postanowienia karty praw podstawowych nie mogą stanowić samodzielnej podstawy do nadania mu takiej właściwości (wyrok z dnia 14 września 2023 r., Volkswagen Group Italia i Volkswagen Aktiengesellschaft, C‑27/22, EU:C:2023:663, pkt 36 i przytoczone tam orzecznictwo).
41 W niniejszej sprawie z informacji zawartych we wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym wynika, że sąd odsyłający ponownie rozpoznaje apelację od wyroku Tribunalul Olt (sądu okręgowego w Alucie) z dnia 19 listopada 2018 r., wspomnianego w pkt 30 powyżej, którym NR została skazana za korupcję bierną na podstawie art. 289 kodeksu karnego w związku z art. 308 ust. 1 tego kodeksu i art. 6 ustawy nr 78/2000. Tymczasem, jak potwierdził rząd rumuński na rozprawie, owe przepisy krajowe transponują decyzję ramową 2003/568 do rumuńskiego porządku prawnego, a dokładniej art. 2 i 4 tej decyzji.
42 W tych okolicznościach i bez konieczności orzekania w przedmiocie ewentualnego znaczenia dla sprawy założonych celów, o których mowa w załączniku do decyzji 2006/928, przesłanka stosowania prawa Unii w rozumieniu art. 51 ust. 1 karty praw podstawowych jest w niniejszej sprawie spełniona. Wynika stąd, że karta praw podstawowych znajduje zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym.
43 Trybunał jest zatem właściwy do udzielenia odpowiedzi na przedłożone mu pytanie.
W przedmiocie pytania prejudycjalnego
44 Tytułem wstępu należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału w ramach ustanowionej w art. 267 TFUE procedury współpracy między sądami krajowymi a Trybunałem do tego ostatniego należy udzielenie sądowi krajowemu użytecznej odpowiedzi, która umożliwi mu rozstrzygnięcie zawisłego przed nim sporu. Mając to na uwadze, Trybunał powinien w razie potrzeby przeformułować przedłożone mu pytania (zob. podobnie wyrok z dnia 21 września 2023 r., Juan, C‑164/22, EU:C:2023:684, pkt 24 i przytoczone tam orzecznictwo).
45 Mając na względzie motywy wynikające z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, w celu udzielenia sądowi odsyłającemu użytecznej odpowiedzi należy stwierdzić, że poprzez swoje pytanie sąd ten dąży w istocie do ustalenia, czy zasadę ne bis in idem ustanowioną w art. 50 karty praw podstawowych należy interpretować w ten sposób, że daną osobę można uznać za prawomocnie uniewinnioną w rozumieniu tego art. 50 w następstwie postanowienia o umorzeniu postępowania wydanego przez prokuraturę, w sytuacji gdy nie zbadano sytuacji prawnej wspomnianej osoby jako odpowiedzialnej na gruncie karnym za czyny stanowiące ścigane przestępstwo.
46 Artykuł 50 karty praw podstawowych stanowi, że „[n]ikt nie może być ponownie sądzony lub ukarany w postępowaniu karnym za ten sam czyn zabroniony pod groźbą kary, w odniesieniu do którego zgodnie z ustawą został już uprzednio uniewinniony lub za który został już uprzednio skazany prawomocnym wyrokiem na terytorium Unii”. Tak więc zasada ne bis in idem zakazuje kumulacji zarówno postępowań, jak i sankcji o charakterze karnym w rozumieniu tego artykułu za te same czyny przeciwko tej samej osobie (wyrok z dnia 22 marca 2022 r., bpost, C‑117/20, EU:C:2022:202, pkt 24 i przytoczone tam orzecznictwo).
47 Stosowanie tej zasady zależy od spełnienia podwójnej przesłanki, a mianowicie, po pierwsze, istnienia wcześniejszego prawomocnego orzeczenia (przesłanka „bis”), a po drugie, tożsamości czynów będących przedmiotem wcześniejszego orzeczenia oraz późniejszych postępowań lub późniejszych orzeczeń (przesłanka „idem”) (wyrok z dnia 22 marca 2022 r., bpost, C‑117/20, EU:C:2022:202, pkt 28).
W przedmiocie przesłanki „bis”
48 Co się tyczy przesłanki „bis”, aby można było uznać, że wobec danej osoby wydano „prawomocny wyrok” karny w odniesieniu do zarzucanych jej czynów w rozumieniu art. 50 karty praw podstawowych, konieczne jest, w pierwszej kolejności, by prawo oskarżyciela publicznego do oskarżania ostatecznie wygasło zgodnie z prawem krajowym. Orzeczenie, które nie powoduje ostatecznego wygaśnięcia na poziomie krajowym prawa oskarżyciela publicznego do oskarżania, nie może bowiem co do zasady stanowić przeszkody procesowej uniemożliwiającej ewentualne wszczęcie lub prowadzenie postępowania karnego przeciwko tej osobie o te same czyny (zob. podobnie i analogicznie wyrok z dnia 29 czerwca 2016 r., Kossowski, C‑486/14, EU:C:2016:483, pkt 34, 35 i przytoczone tam orzecznictwo).
49 Należy ponadto przypomnieć, że Trybunał orzekł już, iż okoliczność, że orzeczenie zostało wydane przez prokuraturę, nie jest rozstrzygająca dla oceny, czy orzeczenie to ostatecznie pozbawia oskarżyciela publicznego prawa do oskarżania. Artykuł 50 karty praw podstawowych ma bowiem również zastosowanie do pochodzących od organów powołanych do uczestniczenia w wymiarze sprawiedliwości w sprawach karnych w określonym krajowym porządku prawnym, takich jak prokuratura, decyzji kończących prawomocnie postępowanie karne, nawet jeśli decyzje takie podejmowane są bez udziału sądu i nie przyjmują formy wyroku (zob. podobnie i analogicznie wyrok z dnia 29 czerwca 2016 r., Kossowski, C‑486/14, EU:C:2016:483, pkt 38, 39 i przytoczone tam orzecznictwo).
50 W niniejszej sprawie, jak wynika z pkt 25 i 27 niniejszego wyroku, po pierwsze, zawiadamiający w postępowaniu głównym nie skorzystali ze środków zaskarżenia dostępnych w prawie rumuńskim w celu zakwestionowania przedmiotowego postanowienia o umorzeniu postępowania, a po drugie, postanowieniem izby postępowania wstępnego Judecătoria Slatina (sądu pierwszej instancji w Slatinie) z dnia 21 listopada 2016 r. wniosek o zatwierdzenie wznowienia, zarządzonego przez prokuratora naczelnego Parchet de pe lângă Judecătoria Slatina (prokuratury przy sądzie pierwszej instancji w Slatinie), postępowania karnego przeciwko NR w związku z przestępstwem szantażu został oddalony.
51 Wydaje się zatem, że prawo oskarżyciela publicznego do oskarżania ostatecznie wygasło i że przedmiotowe postanowienie o umorzeniu postępowania uprawomocniło się – z zastrzeżeniem weryfikacji, które powinien przeprowadzić sąd odsyłający.
52 W drugiej kolejności, w celu ustalenia, czy NR można uznać za prawomocnie uniewinnioną przedmiotowym postanowieniem o umorzeniu postępowania, sąd odsyłający powinien upewnić się, że zostało ono wydane w następstwie oceny sprawy do istoty, a nie jedynie ze względów proceduralnych. Jak bowiem wskazał w istocie rzecznik generalny w pkt 100 opinii, można uznać, że postanowienie to spełnia przesłankę dotyczącą oceny sprawy 673/P/2016 co do istoty tylko w zakresie, w jakim zawiera ono ocenę materialnych elementów danego przestępstwa, w szczególności takich jak analiza odpowiedzialności karnej NR jako domniemanego sprawcy tego przestępstwa.
53 W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału, aby można było uznać, że wobec danej osoby wydano „prawomocny wyrok” w odniesieniu do zarzucanych jej czynów w rozumieniu art. 50 karty praw podstawowych, należy upewnić się, że orzeczenie to zostało wydane w następstwie oceny sprawy co do istoty (zob. podobnie wyrok z dnia 14 września 2023 r., Bezirkshauptmannschaft Feldkirch, C‑55/22, EU:C:2023:670, pkt 49 i przytoczone tam orzecznictwo).
54 Wykładnia ta znajduje potwierdzenie, po pierwsze, w brzmieniu wspomnianego art. 50, ponieważ pojęcia „skazania” i „uniewinnienia”, do których odnosi się to postanowienie, w sposób konieczny oznaczają, że odpowiedzialność karna danej osoby została zbadana i że wydano w tym względzie rozstrzygnięcie [wyrok z dnia 16 grudnia 2021 r., AB i in. (Odwołanie amnestii), C‑203/20, EU:C:2021:1016, pkt 57].
55 Po drugie, wykładnia taka jest zgodna z uzasadnionym celem polegającym na uniknięciu bezkarności osób, które popełniły czyn zabroniony, który to cel wpisuje się w kontekst przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości bez granic wewnętrznych, w której zagwarantowana jest swoboda przepływu osób, przewidzianej w art. 3 ust. 2 TUE [wyrok z dnia 16 grudnia 2021 r., AB i in. (Odwołanie amnestii), C‑203/20, EU:C:2021:1016, pkt 58 i przytoczone tam orzecznictwo].
56 Zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka stwierdzenie, że miała miejsce ocena sprawy co do istoty, a w szczególności ocena winy lub niewinności danej osoby, może być poparte stanem zaawansowania postępowania w sprawie. I tak, w sytuacji gdy wszczęcie postępowania karnego wiązało się z przypisaniem zarzutów danej osobie, pokrzywdzony został przesłuchany, dowody zostały zgromadzone i zbadane przez właściwy organ, a na podstawie tych dowodów wydano uzasadnione orzeczenie, czynniki te mogą prowadzić do stwierdzenia, że dokonano oceny sprawy co do istoty (zob. podobnie wyrok ETPC z dnia 8 lipca 2019 r., Mihalache przeciwko Rumunii, CE:ECHR:2019:0708JUD005401210, § 98).
57 Aby można było uznać, że takie badanie sprawy co do istoty zostało przeprowadzone przez organ powołany do wydania rozstrzygnięcia, organ ten powinien przeprowadzić badanie lub ocenę dowodów włączonych do akt sprawy i dokonać oceny udziału danej osoby w jednym lub we wszystkich zdarzeniach, które spowodowały interwencję organów dochodzeniowych, w celu określenia, czy ustalono odpowiedzialność „karną” tej osoby (zob. podobnie wyrok ETPC z dnia 8 lipca 2019 r. w sprawie Mihalache przeciwko Rumunii, CE:ECHR:2019:0708JUD005401210, § 97 i przytoczone tam orzecznictwo).
58 Z tego orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wynika, że w przypadku nałożenia przez właściwy organ sankcji będącej konsekwencją zachowania przypisywanego zainteresowanemu można racjonalnie uznać, że właściwy organ dokonał uprzednio oceny okoliczności sprawy i bezprawnego charakteru zachowania zainteresowanego (zob. podobnie wyrok z dnia 23 marca 2023 r., Dual Prod, C‑412/21, EU:C:2023:234, pkt 57 i przytoczone tam orzecznictwo).
59 Ponadto z orzecznictwa Trybunału wynika, że orzeczenie organów sądowych państwa członkowskiego, na mocy którego oskarżony został prawomocnie uniewinniony z powodu braku dostatecznych dowodów, należy uznać za oparte na ocenie sprawy co do istoty (zob. podobnie wyrok z dnia 28 września 2006 r., Van Straaten, C‑150/05, EU:C:2006:614, pkt 60, 61).
60 Trybunał orzekł również, że postanowienie o umorzeniu postępowania przygotowawczego i nieprzekazaniu sprawy do sądu orzekającego o odpowiedzialności karnej z powodu niewystarczających dowodów uprawdopodobniających popełnienie przestępstwa, wydane w następstwie postępowania przygotowawczego, w trakcie którego zebrano i zbadano różne środki dowodowe, należy uznać za postanowienie, które zostało wydane w następstwie dokonania oceny co do istoty, ponieważ zawiera ono ostateczne rozstrzygnięcie w przedmiocie niewystarczającego charakteru tych dowodów i wyklucza jakąkolwiek możliwość wznowienia postępowania na podstawie tego samego łańcucha poszlak (zob. podobnie wyrok z dnia 5 czerwca 2014 r., M, C‑398/12, EU:C:2014:1057,:1057, pkt 17, 30 i przytoczone tam orzecznictwo).
61 W tym względzie należy przypomnieć, że – jak wskazał zasadniczo rzecznik generalny w pkt 64 opinii – Trybunał wyjaśnił, iż w przypadku gdy orzeczenie opiera się na braku lub niewystarczającym charakterze dowodów, aby móc stwierdzić, że orzeczenie to opiera się na ocenie danej sprawy co do istoty, konieczne jest jeszcze, aby wydanie wspomnianego orzeczenia było poprzedzone dogłębnym postępowaniem przygotowawczym.
62 W braku takiego dogłębnego postępowania przygotowawczego, w ramach którego są gromadzone i badane różne istniejące dowody, nie można bowiem uznać, że orzeczenie kończące postępowanie karne zostało poprzedzone oceną danej sprawy co do istoty. Trybunał uznał w szczególności, że brak przesłuchania pokrzywdzonego i ewentualnego świadka stanowią wskazówkę co do braku przeprowadzenia takiego dogłębnego postępowania przygotowawczego (zob. podobnie wyrok z dnia 29 czerwca 2016 r., Kossowski, C‑486/14, EU:C:2016:483, EU:C:2016:483, pkt 48, 53, 54).
63 W niniejszej sprawie z informacji zawartych we wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym wynika, że na potrzeby wydania przedmiotowego postanowienia o umorzeniu postępowania prokurator oparł się na stanowiącym załącznik do tego postanowienia wniosku sporządzonym przez organ policji, który przesłuchał NR i zawiadamiających w postępowaniu głównym, a także pozyskał w szczególności płytę CD zawierającą zapis audio posiedzenia walnego zgromadzenia spółdzielni BX z dnia 30 kwietnia 2015 r. Elementy te wskazują na to, że w toku dochodzenia zgromadzono i zbadano różne środki dowodowe, na podstawie których dokonano oceny sprawy co do istoty. Jednakże brak przesłuchania AX, BD, CH, FX i LM, również będących uczestnikami tego posiedzenia, może wskazywać na brak zbadania sytuacji prawnej NR jako odpowiedzialnej na gruncie karnym za czyny stanowiące ścigane przestępstwo.
64 W tych okolicznościach do sądu odsyłającego należy upewnienie się, że przedmiotowe postanowienie o umorzeniu postępowania zostało poprzedzone oceną sprawy 673/P/2016 co do istoty i że nie zostało ono wydane w oparciu o zwykłe względy proceduralne.
W przedmiocie przesłanki „idem”
65 Jeśli chodzi o przesłankę „idem”, z samego brzmienia art. 50 karty praw podstawowych wynika, że wprowadza on zakaz ponownego sądzenia lub karania w postępowaniu karnym tej samej osoby za ten sam czyn zabroniony [wyrok z dnia 23 marca 2023 r., Generalstaatsanwaltschaft Bamberg (Wyjątek od zasady ne bis in idem), C‑365/21, EU:C:2023:236, pkt 34 i przytoczone tam orzecznictwo].
66 Wydanie „prawomocnego wyroku” w rozumieniu art. 50 karty praw podstawowych zakłada istnienie wcześniejszego postępowania wszczętego przeciwko danej osobie. W tym względzie Trybunał wyjaśnił już, że zasada ne bis in idem ma zastosowanie wyłącznie do osób, w stosunku do których zapadł w państwie członkowskim prawomocny wyrok [zob. podobnie wyrok z dnia 25 lipca 2018 r., AY (Nakaz aresztowania – Świadek), C‑268/17, EU:C:2018:602, pkt 43, 44 i przytoczone tam orzecznictwo].
67 Ponadto należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału właściwym kryterium dla oceny istnienia tego samego czynu zabronionego w rozumieniu art. 50 karty praw podstawowych jest kryterium tożsamości zdarzenia, rozumianego jako istnienie całości, na którą składają się nierozerwalnie ze sobą związane konkretne okoliczności, które doprowadziły do prawomocnego uniewinnienia lub skazania danej osoby. Zatem wspomniany artykuł zakazuje nakładania za tożsame czyny kilku sankcji o charakterze karnym po zakończeniu różnych prowadzonych w tym celu postępowań (wyrok z dnia 12 października 2023 r., INTER CONSULTING, C‑726/21, EU:C:2023:764, pkt 72 i przytoczone tam orzecznictwo).
68 Z orzecznictwa Trybunału wynika również, że kwalifikacja prawna czynu w prawie krajowym i chroniony interes prawny nie są istotne do celów stwierdzenia tego samego czynu zabronionego, ponieważ zakres ochrony przyznany w art. 50 karty praw podstawowych nie może być różny w zależności od państwa członkowskiego (wyrok z dnia 12 października 2023 r., INTER CONSULTING, C‑726/21, EU:C:2023:764, pkt 73 i przytoczone tam orzecznictwo).
69 W niniejszej sprawie z wyjaśnień przedstawionych przez sąd odsyłający wynika, że o ile w sprawie 47/P/2016 przeciwko NR wszczęto postępowanie karne in personam o przestępstwo korupcji biernej, o tyle w sprawie 673/P/2016 postępowanie karne zostało wszczęte in rem w związku z przestępstwem szantażu.
70 Na wstępie należy wyjaśnić, że w świetle orzecznictwa przypomnianego w pkt 68 niniejszego wyroku i o ile zostanie wykazane, że te dwie sprawy dotyczyły tożsamych zdarzeń, okoliczność, że postępowania karne wszczęte w tych sprawach dotyczyły różnych czynów zabronionych, jest pozbawiona znaczenia dla oceny istnienia tego samego „czynu zabronionego” w rozumieniu art. 50 karty praw podstawowych.
71 Natomiast okoliczności, że postępowanie karne w sprawie 673/P/2016, które doprowadziło do wydania przedmiotowego postanowienia o umorzeniu postępowania, zostało wszczęte in rem, nie można uznać za pozbawioną znaczenia dla tej oceny, ponieważ z wyjaśnień przedstawionych przez rząd rumuński na rozprawie wynika, że NR nie uzyskała formalnie statusu podejrzanej w sprawie 673/P/2016 i została przesłuchana jedynie w charakterze świadka.
72 Wydaje się zatem, że rząd ten odnosi się do przesłanki dotyczącej tożsamości osoby, która to przesłanka zgodnie z informacjami zawartymi we wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym nie została zakwestionowana ani przez sąd odsyłający, ani przez Înalta Curte de Casație şi Justiție (najwyższy sąd kasacyjny) w wyroku karnym z dnia 21 września 2021 r.
73 W tym względzie, jak zauważył zasadniczo rzecznik generalny w pkt 94 i 95 opinii i jak wynika z orzecznictwa przytoczonego w pkt 54, 56 i 57 niniejszego wyroku, można uznać, że wobec danej osoby wydano „prawomocny wyrok” karny tylko wtedy, gdy z wydanego orzeczenia jasno wynika, że w toku dochodzenia poprzedzającego to orzeczenie, niezależnie od tego, czy dochodzenie to zostało wszczęte in rem, czy in personam na podstawie prawa krajowego, jej sytuacja prawna jako osoby odpowiedzialnej na gruncie karnym za czyny stanowiące ścigane przestępstwa została zbadana i – w przypadku postanowienia o umorzeniu postępowania wydanego przez prokuraturę – wykluczona.
74 Gdyby tak nie było, czego zbadanie należy do sądu odsyłającego, przedmiotowe postanowienie o umorzeniu postępowania nie mogłoby stanowić przeszkody dla wszczęcia nowego postępowania karnego przeciwko NR w związku z tymi samymi czynami.
75 W świetle powyższych rozważań na przedłożone pytanie należy udzielić następującej odpowiedzi: zasadę ne bis in idem ustanowioną w art. 50 karty praw podstawowych należy interpretować w ten sposób, że danej osoby nie można uznać za prawomocnie uniewinnioną w rozumieniu tego art. 50 w następstwie postanowienia o umorzeniu postępowania wydanego przez prokuraturę, w wypadku gdy nie zbadano sytuacji prawnej tej osoby jako odpowiedzialnej na gruncie karnym za czyny stanowiące ścigane przestępstwo.
W przedmiocie kosztów
76 Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.
Z powyższych względów Trybunał (pierwsza izba) orzeka, co następuje:
Zasadę ne bis in idem ustanowioną w art. 50 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej
należy interpretować w ten sposób, że:
danej osoby nie można uznać za prawomocnie uniewinnioną w rozumieniu tego art. 50 w następstwie postanowienia o umorzeniu postępowania wydanego przez prokuraturę, w wypadku gdy nie zbadano sytuacji prawnej tej osoby jako odpowiedzialnej na gruncie karnym za czyny stanowiące ścigane przestępstwo.
Podpisy