Sprawa C‑334/22
Audi AG
przeciwko
GQ
(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Sąd Okręgowy w Warszawie)
Wyrok Trybunału (czwarta izba) z dnia 25 stycznia 2024 r.
Odesłanie prejudycjalne – Znak towarowy Unii Europejskiej – Rozporządzenie (UE) 2017/1001 – Artykuł 9 ust. 2 i art. 9 ust. 3 lit. a)-c) – Prawa wynikające z unijnego znaku towarowego – Pojęcie „używania w obrocie handlowym oznaczenia” – Artykuł 14 ust. 1 lit. c) – Ograniczenia skutków unijnego znaku towarowego – Prawo właściciela unijnego znaku towarowego do sprzeciwienia się używaniu przez osobę trzecią identycznego lub podobnego oznaczenia w odniesieniu do części zamiennych do samochodów – Element osłony chłodnicy przeznaczony do zamocowania emblematu odzwierciedlający znak towarowy producenta pojazdów samochodowych
1. Znak towarowy Unii Europejskiej – Skutki unijnego znaku towarowego – Prawa wynikające ze znaku towarowego – Cel polegający na zachowaniu niezakłóconej konkurencji między producentami pojazdów samochodowych a sprzedawcami nieoryginalnych części zamiennych – Zastosowanie w drodze analogii do unijnego znaku towarowego klauzuli naprawy zawartej w rozporządzeniu nr 6/2002 – Wyłączenie
(rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2017/1001, art. 9, 14; rozporządzenie Rady nr 6/2002, art. 110)
(zob. pkt 25–29)
2. Znak towarowy Unii Europejskiej – Skutki unijnego znaku towarowego – Prawa wynikające ze znaku towarowego – Prawo do zakazania używania znaku towarowego – Pojęcie używania – Umieszczenie oznaczenia identycznego ze znakiem towarowym lub do niego podobnego na osłonach chłodnicy oraz przywóz, a także oferowanie do sprzedaży tych osłon – Oznaczenie składające się z kształtu elementu tych osłon chłodnicy przeznaczonego do zamocowania emblematu odzwierciedlającego wspomniany znak towarowy – Włączenie
[rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2017/1001, art. 9 ust. 2, art. 9 ust. 3 lit a)–c)]
(zob. pkt 38–40, 49; pkt 1 sentencji)
3. Znak towarowy Unii Europejskiej – Skutki unijnego znaku towarowego – Prawa wynikające ze znaku towarowego – Prawo do zakazania osobie trzeciej używania oznaczenia identycznego ze znakiem towarowym lub do niego podobnego na osłonach chłodnicy – Oznaczenie składające się z kształtu elementu tych osłon chłodnicy przeznaczonego do zamocowania emblematu odzwierciedlającego wspomniany znak towarowy – Dopuszczalność – Istnienie bądź nieistnienie technicznej możliwości zamocowania tego emblematu na wspomnianych osłonach chłodnicy bez umieszczenia na nich rzeczonego oznaczenia – Brak wpływu
[rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2017/1001, art. 14 ust. 1 lit. c)]
(zob. pkt 53–55, 58, 60; pkt 2 sentencji)
Streszczenie
Rozpatrując wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, Trybunał wyjaśnił pojęcie używania oznaczenia w obrocie handlowym, gdy osoba trzecia dokonuje przywozu i oferuje do sprzedaży części zamienne do pojazdów samochodowych bez zgody producenta pojazdów samochodowych będącego właścicielem unijnego znaku towarowego. Ponadto Trybunał uściślił zakres wyłącznego prawa tego producenta do zakazania tej osobie trzeciej używania oznaczenia identycznego z tym znakiem towarowym lub do niego podobnego dla takich części zamiennych.
GQ jest osobą fizyczną prowadzącą za pośrednictwem strony internetowej działalność polegającą na sprzedaży części zamiennych do pojazdów samochodowych. W ramach tej działalności GQ reklamował osłony chłodnicy dostosowane i przeznaczone do starych modeli pojazdów samochodowych Audi i oferował te osłony do sprzedaży. Osłony te zawierały element przeznaczony do zamocowania emblematu znaku towarowego producenta pojazdów samochodowych Audi.
Audi, będące właścicielem unijnego znaku towarowego przedstawiającego nachodzące na siebie cztery koła (zwanego dalej znakiem towarowym „Audi”) wniosło do Sądu Okręgowego w Warszawie (Polska), będącego sądem odsyłającym, o zakazanie GQ reklamowania, importowania, oferowania do sprzedaży lub wprowadzania do obrotu nieoryginalnych osłon chłodnicy opatrzonych oznaczeniem identycznym ze znakiem towarowym AUDI lub do niego podobnym.
Sąd odsyłający postanowił zwrócić się do Trybunału z pytaniem o wykładnię rozporządzenia 2017/1001(1), wnosząc o sprecyzowanie pojęcia używania oznaczenia w obrocie handlowym oraz zakresu prawa producenta pojazdów samochodowych będącego właścicielem unijnego znaku towarowego do zakazania osobie trzeciej używania oznaczenia identycznego z tym znakiem towarowym lub do niego podobnego w odniesieniu do części zamiennych.
Ocena Trybunału
Po pierwsze, Trybunał zauważył, że klauzula „naprawy”, taka jak klauzula istniejąca w prawie wzorów(2) nie została przewidziana przez prawodawcę Unii w rozporządzeniu 2017/1001, i przypomniał, że klauzula ta znajduje zastosowanie z zastrzeżeniem przepisów prawa Unii dotyczących znaków towarowych.
W związku z tym klauzula „naprawy” nie może być stosowana w drodze analogii, aby realizować cel polegający na zachowaniu niezakłóconej konkurencji między producentami pojazdów samochodowych a sprzedawcami nieoryginalnych części zamiennych, ponieważ cel ten został uwzględniony przez prawodawcę Unii w ramach rozporządzenia 2017/1001(3), a prawo przyznane właścicielowi unijnego znaku towarowego nie może być ograniczone na podstawie tej klauzuli(4).
Po drugie, Trybunał zauważył, że sąd odsyłający uważa, iż kształt elementu osłon chłodnicy przeznaczonego do umocowania emblematu odzwierciedlającego znak towarowy AUDI jest identyczny z tym znakiem towarowym lub do niego podobny. Kształt ten stanowi zatem oznaczenie w rozumieniu rozporządzenia 2017/1001(5). Ponadto umieszczenie tego oznaczenia na tych osłonach chłodnic lub zespolenie go z nimi celem ich sprzedaży stanowi używanie w rozumieniu tego rozporządzenia(6) i w zakresie, w jakim GQ przywozi i oferuje do sprzedaży osłony chłodnicy zawierające wspomniane oznaczenie, można uznać, że jego działania obejmują rodzaje używania wchodzące w zakres tego rozporządzenia. Okoliczność, że element ten jest umieszczony na części zamiennej, a mianowicie na osłonie chłodnicy, w taki sposób, że oznaczenie identyczne ze znakiem towarowym producenta pojazdów lub do niego podobne jest widoczne dla właściwego kręgu odbiorców, gdy widzi on tę część, może konkretyzować istnienie materialnego związku między tą częścią, którą osoba trzecia importuje, reklamuje i oferuje do sprzedaży, a właścicielem znaku towarowego AUDI.
W związku z tym Trybunał stwierdził, że osoba trzecia, która bez zgody producenta pojazdów samochodowych będącego właścicielem unijnego znaku towarowego przywozi i oferuje do sprzedaży części zamienne, a mianowicie osłony chłodnicy do tych pojazdów samochodowych, zawierające element przeznaczony do zamocowania emblematu odzwierciedlający ten znak towarowy, którego kształt jest identyczny ze wspomnianym znakiem lub do niego podobny, używa oznaczenia w obrocie handlowym w sposób mogący naruszać jedną lub więcej funkcji tego znaku towarowego, czego ustalenie należy do sądu krajowego.
Po trzecie, Trybunał podkreślił, że brak możliwości zakazania przez właściciela znaku towarowego osobie trzeciej używania tego znaku, jeżeli używanie to jest niezbędne do wskazania zamierzonego przeznaczenia towaru lub usługi, w szczególności akcesoriów lub części zamiennych, i odbywa się zgodnie z uczciwymi praktykami w przemyśle i handlu, stanowi jedną z sytuacji, w których nie można powoływać się wobec osoby trzeciej na prawo wyłączne wynikające ze znaku towarowego.
Celem ograniczenia, o którym mowa w tym przypadku, jest bowiem zezwolenie dostawcom towarów lub usług, które są komplementarne względem towarów lub usług oferowanych przez właściciela danego znaku, na używanie tego znaku w celu poinformowania odbiorców, w sposób zrozumiały i wyczerpujący, o przeznaczeniu towaru, który sprzedają, lub usługi, którą oferują, bądź, innymi słowy, o związku użytkowym istniejącym między ich towarami lub usługami a towarami lub usługami rzeczonego właściciela znaku towarowego.
Niemniej jednak w sytuacji gdy oznaczenie – identyczne z unijnym znakiem towarowym lub do niego podobne – stanowi element części zamiennej do pojazdów samochodowych, który został przeznaczony do zamocowania emblematu producenta tych pojazdów na tej części zamiennej i nie jest używany do wskazania lub odniesienia się do towarów lub usług jako towarów lub usług właściciela tego znaku towarowego, lecz do odtworzenia w sposób możliwie najbardziej wierny towaru tego właściciela, takie używanie wspomnianego znaku towarowego nie jest objęte zakresem wspomnianego przypadku.
Trybunał uznał w konsekwencji, że producent pojazdów samochodowych będący właścicielem unijnego znaku towarowego ma prawo zakazania osobie trzeciej(7) używania oznaczenia identycznego z tym znakiem towarowym lub do niego podobnego w odniesieniu do części zamiennych jego pojazdów samochodowych, mianowicie osłon chłodnicy, jeżeli oznaczenie to składa się z kształtu elementu osłony chłodnicy przeznaczonego do zamocowania na nim emblematu odzwierciedlającego wspomniany znak towarowy, przy czym nie ma w tym względzie znaczenia, czy istnieje techniczna możliwość zamocowania tego emblematu na wspomnianej osłonie chłodnicy bez umieszczenia na niej rzeczonego oznaczenia.