ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (δεύτερο τμήμα)
της 22ας Φεβρουαρίου 2024 (*)
«Προδικαστική παραπομπή – Περιβάλλον – Οδηγία 2010/75/ΕΕ – Ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης – Άρθρο 10 – Παράρτημα I, σημείο 6.4, στοιχείο αʹ – Λειτουργία σφαγείων με ημερήσια δυναμικότητα παραγωγής σφαγίων άνω των 50 τόνων – Έννοιες “σφάγιο” και “ημερήσια δυναμικότητα παραγωγής” – Σφαγείο που δεν διαθέτει άδεια – Συνεκτίμηση της πραγματικής παραγωγής»
Στην υπόθεση C‑311/22,
με αντικείμενο αίτηση προδικαστικής αποφάσεως δυνάμει του άρθρου 267 ΣΛΕΕ, που υπέβαλε το Højesteret (Ανώτατο Δικαστήριο, Δανία) με απόφαση της 4ης Μαΐου 2022, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 10 Μαΐου 2022, στο πλαίσιο της δίκης
Anklagemyndigheden
κατά
PO,
Moesgaard Meat 2012 A/S
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (δεύτερο τμήμα),
συγκείμενο από τους A. Prechal, πρόεδρο τμήματος, F. Biltgen, N. Wahl, J. Passer (εισηγητή) και M. L. Arastey Sahún, δικαστές,
γενική εισαγγελέας: J. Kokott
γραμματέας: C. Strömholm, διοικητική υπάλληλος,
έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία και κατόπιν της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως της 9ης Μαρτίου 2023,
λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υπέβαλαν:
– οι PO και Moesgaard Meat 2012 A/S, εκπροσωπούμενοι από τους K. Cronwald Jensen και M. Honoré, advokater,
– η Δανική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον M. Jespersen και τις J. F. Kronborg και C. Maertens,
– η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από την C. Valero και τον C. Vang,
αφού άκουσε τη γενική εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις της κατά τη συνεδρίαση της 29ης Ιουνίου 2023,
εκδίδει την ακόλουθη
Απόφαση
1 Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορά την ερμηνεία του σημείου 6.4, στοιχείο αʹ, του παραρτήματος Ι της οδηγίας 2010/75/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Νοεμβρίου 2010, περί βιομηχανικών εκπομπών (ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης) (ΕΕ 2010, L 334, σ. 17).
2 Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ, αφενός, της Anklagemyndigheden (εισαγγελικής αρχής, Δανία) και, αφετέρου, της Moesgaard Meat 2012 A/S (στο εξής: Moesgaard Meat) και του PO, διευθυντή της εταιρίας αυτής, σχετικά με διώξεις που ασκήθηκαν σε βάρος τους λόγω της λειτουργίας σφαγείου χωρίς περιβαλλοντική άδεια κατά την περίοδο μεταξύ 1ης Ιανουαρίου 2014 και 31ης Δεκεμβρίου 2016.
Το νομικό πλαίσιο
Το δίκαιο της Ένωσης
Η οδηγία 2010/75
3 Η αιτιολογική σκέψη 2 της οδηγίας 2010/75 έχει ως εξής:
«Για να προληφθεί, να μειωθεί και, στο μέτρο του δυνατού, να εξαλειφθεί η ρύπανση που οφείλεται σε βιομηχανικές δραστηριότητες, σύμφωνα με την αρχή “ο ρυπαίνων πληρώνει” και την αρχή της πρόληψης της ρύπανσης, απαιτείται η θέσπιση γενικού πλαισίου για τον έλεγχο των κύριων βιομηχανικών δραστηριοτήτων με ενέργειες κατά προτεραιότητα στην πηγή, καθώς και με την εξασφάλιση συνετής διαχείρισης των φυσικών πόρων και λαμβάνοντας υπόψη, όποτε αυτό είναι απαραίτητο, τις οικονομικές συνθήκες και τις τοπικές ιδιαιτερότητες της περιοχής στην οποία αναπτύσσεται η βιομηχανική δραστηριότητα.»
4 Το άρθρο 1 της οδηγίας, το οποίο επιγράφεται «Αντικείμενο», ορίζει τα εξής:
«Με την παρούσα οδηγία θεσπίζονται κανόνες σχετικά με την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης που προκαλούν οι βιομηχανικές δραστηριότητες.
Η παρούσα οδηγία προβλέπει επίσης κανόνες για την αποφυγή και, όταν αυτό δεν είναι δυνατόν, τη μείωση των εκπομπών στην ατμόσφαιρα, τα ύδατα και το έδαφος, καθώς και για την πρόληψη της παραγωγής αποβλήτων, ώστε να επιτευχθεί υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος στο σύνολό του.»
5 Το άρθρο 2 της οδηγίας, το οποίο επιγράφεται «Πεδίο εφαρμογής», προβλέπει στην παράγραφο 1 τα ακόλουθα:
«Η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται στις βιομηχανικές δραστηριότητες οι οποίες προκαλούν ρύπανση και αναφέρονται στα κεφάλαια II έως VI.»
6 Το άρθρο 3 της οδηγίας, το οποίο επιγράφεται «Ορισμοί», έχει ως εξής:
«Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας, ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:
[…]
3. “εγκατάσταση”: κάθε σταθερή τεχνική μονάδα εντός της οποίας διεξάγονται μία ή περισσότερες από τις δραστηριότητες του Παραρτήματος I ή του μέρους 1 του Παραρτήματος VII, καθώς και όλες οι άλλες άμεσα συνδεδεμένες δραστηριότητες, στον ίδιο χώρο, οι οποίες είναι τεχνικώς συναφείς με τις αναφερόμενες στα εν λόγω παραρτήματα, και ενδέχεται να επηρεάζουν τις εκπομπές και τη ρύπανση,
[…]».
7 Το άρθρο 4 της οδηγίας 2010/75, το οποίο επιγράφεται «Υποχρέωση κατοχής άδειας», ορίζει στην παράγραφο 1 τα εξής:
«Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσουν ότι καμία εγκατάσταση ή μονάδα καύσης ή μονάδα αποτέφρωσης ή συναποτέφρωσης αποβλήτων δεν λειτουργεί χωρίς άδεια.
[…]»
8 Το άρθρο 10 της οδηγίας, το οποίο επιγράφεται «Πεδίο εφαρμογής» και περιλαμβάνεται στο κεφάλαιο II αυτής που φέρει τον τίτλο «Διατάξεις για τις δραστηριότητες που απαριθμούνται στο παράρτημα Ι», ορίζει τα εξής:
«Το παρόν κεφάλαιο εφαρμόζεται στις δραστηριότητες που απαριθμούνται στο παράρτημα I και, όπου προβλέπεται, σε όσες φθάνουν στο όριο δυναμικότητας που καθορίζεται στο εν λόγω παράρτημα.»
9 Κατά το παράρτημα I της εν λόγω οδηγίας, το οποίο επιγράφεται «Κατηγορίες δραστηριοτήτων που αναφέρονται στο άρθρο 10»:
«Οι κατώτατες οριακές τιμές που ακολουθούν αναφέρονται εν γένει σε παραγωγική δυναμικότητα ή σε πραγματική παραγωγή. Όταν στην ίδια εγκατάσταση αναπτύσσονται διάφορες δραστηριότητες υπαγόμενες στην ίδια περιγραφή δραστηριότητας που περιέχει κατώτατο όριο, η δυναμικότητα των δραστηριοτήτων αυτών αθροίζεται. […]
[…]
6. Άλλες δραστηριότητες
[…]
6.4. α) λειτουργία σφαγείων με ημερήσια δυναμικότητα παραγωγής σφαγίων άνω των 50 τόνων.
[…]
[…]»
10 Το σημείο 6.4, στοιχείο αʹ, του παραρτήματος I της οδηγίας 2010/75 έχει αντίστοιχη διατύπωση προς εκείνη του σημείου 6.4, στοιχείο αʹ, του παραρτήματος I των προϊσχυσασών οδηγιών που αντικαταστάθηκαν από την οδηγία 2010/75, ήτοι της οδηγίας 96/61/ΕΚ του Συμβουλίου, της 24ης Σεπτεμβρίου 1996, σχετικά με την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης (ΕΕ 1996, L 257, σ. 26), και της οδηγίας 2008/1/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Ιανουαρίου 2008, σχετικά με την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης (ΕΕ 2008, L 24, σ. 8).
Λοιπές κρίσιμες πράξεις του ενωσιακού δικαίου
– Ο κανονισμός 3220/84
11 Ο κανονισμός (ΕΟΚ) 3220/84 του Συμβουλίου, της 13ης Νοεμβρίου 1984, για τον καθορισμό της κοινοτικής κλίμακας ταξινόμησης των σφαγίων χοίρου (ΕΕ 1984, L 301, σ. 1), με έναρξη ισχύος την 1η Ιανουαρίου 1985, καταργήθηκε, όσον αφορά τις κοινοτικές κλίμακες ταξινόμησης των σφαγίων, από 1ης Ιανουαρίου 2009, με τον κανονισμό (ΕΚ) 1234/2007 του Συμβουλίου, της 22ας Οκτωβρίου 2007, για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των γεωργικών αγορών και ειδικών διατάξεων για ορισμένα γεωργικά προϊόντα (ΕΕ 2007, L 299, σ. 1). Ο κανονισμός 3220/84, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 3513/93 του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 1993 (ΕΕ 1993, L 320, σ. 5) (στο εξής: κανονισμός 3220/84), προέβλεπε στο άρθρο 1 τα εξής:
«1. Ο παρών κανονισμός θεσπίζει την κοινοτική κλίμακα ταξινόμησης των σφαγίων χοίρων, εκτός των χοίρων που χρησιμοποιήθηκαν για αναπαραγωγή.
2. Η κλίμακα που προβλέπεται στην παράγραφο 1 χρησιμοποιείται σε όλα τα σφαγεία για την ταξινόμηση όλων των σφαγίων, προκειμένου ιδίως να καταστεί δυνατή η δίκαιη αμοιβή στους παραγωγούς, με βάση το βάρος και τη σύσταση των χοίρων που παρέδωσαν στο σφαγείο.
[…]»
12 Το άρθρο 2 του κανονισμού αυτού όριζε τα ακόλουθα:
«1. Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, ως “σφάγιο χοίρου” νοείται το σώμα εσφαγμένου χοίρου, αφαιματωμένο και εκσπλαχνισμένο, ολόκληρο ή τεμαχισμένο στη μέση, χωρίς τη γλώσσα, τις τρίχες, τις οπλές, τα γεννητικά όργανα, το περινεφρικό λίπος, τα νεφρά και το διάφραγμα.
Για τους χοίρους που σφάζονται στο έδαφός τους, μπορεί να επιτρέπεται στα κράτη μέλη να προβλέπουν διαφορετική παρουσίαση των σφαγίων χοίρων εάν πληρούται μια από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
– όταν η συνήθης εμπορική πρακτική στο έδαφός τους διαφέρει ως προς την παρουσίαση από τον τύπο που καθορίζεται στο πρώτο εδάφιο,
– όταν το δικαιολογούν οι τεχνικές απαιτήσεις,
– όταν από τα σφάγια του χοίρου έχει αφαιρεθεί το δέρμα με ομοιόμορφο και ταυτόσημο τρόπο.
2. Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, το βάρος αναφέρεται στο κρύο σφάγιο στην παρουσίαση που καθορίζεται στην παράγραφο 1 πρώτο εδάφιο.
Το σφάγιο ζυγίζεται το συντομότερο δυνατό μετά τη θανάτωση του ζώου, αλλά το αργότερο σαράντα πέντε λεπτά μετά τη σφαγή του χοίρου. Το βάρος του κρύου σφαγίου υπολογίζεται με βάση το προκύπτον αποτέλεσμα πολλαπλασιαζόμενο επί ένα συντελεστή μετατροπής.
Εάν σε κάποιο σφαγείο δεν είναι δυνατόν, γενικά, να τηρηθεί η προθεσμία των σαράντα πέντε λεπτών, ο συντελεστής μετατροπής του προηγούμενου εδαφίου προσαρμόζεται ανάλογα.
[…]»
– Ο κανονισμός 1234/2007
13 Ο κανονισμός 1234/2007, με έναρξη ισχύος στις 23 Νοεμβρίου 2007, καταργήθηκε, όσον αφορά τον τομέα του χοιρείου κρέατος, από 1ης Ιανουαρίου 2014 με τον κανονισμό (ΕΕ) 1308/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των αγορών γεωργικών προϊόντων και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΟΚ) αριθ. 922/72, (ΕΟΚ) αριθ. 234/79, (ΕΚ) αριθ. 1037/2001 και (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 του Συμβουλίου (ΕΕ 2013, L 347, σ. 671). Όπως προέκυπτε από το άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχείο ιζʹ, του κανονισμού 1234/2007, ο κανονισμός αυτός είχε θεσπίσει κοινή οργάνωση των αγορών για τα προϊόντα των τομέων που απαριθμούνταν στο παράρτημά του Ι, μεταξύ των οποίων συγκαταλεγόταν ο τομέας του χοιρείου κρέατος.
14 Το άρθρο 8 του εν λόγω κανονισμού, το οποίο επιγραφόταν «Τιμές αναφοράς», προέβλεπε στην παράγραφο 1 τα εξής:
«Για τα προϊόντα που υπόκεινται στα μέτρα παρέμβασης που αναφέρονται στο άρθρο [6] παράγραφος 1, καθορίζονται οι εξής τιμές αναφοράς:
[…]
στ) Όσον αφορά τον τομέα του χοιρείου κρέατος, 1509,39 ευρώ/τόνο για τα σφάγια χοίρων του ποιοτικού τύπου που ορίζεται βάσει του βάρους και της περιεκτικότητας σε άπαχο κρέας σύμφωνα με την κοινοτική κλίμακα ταξινόμησης των σφαγίων χοίρων που προβλέπεται στο άρθρο 42 παράγραφος 1 στοιχείο β) ως εξής:
i) σφάγια βάρους από 60 έως λιγότερο από 120 kg: ποιότητα Ε όπως ορίζεται στο σημείο Β ΙΙ του παραρτήματος V,
ii) σφάγια βάρους από 120 έως 180 kg: ποιότητα R όπως ορίζεται στο σημείο Β ΙΙ του παραρτήματος V.»
15 Το παράρτημα V του ίδιου κανονισμού όριζε τα εξής:
«[…]
Β. Κοινοτική κλίμακα ταξινόμησης των σφαγίων των χοίρων
Ι. Ορισμός
“σφάγιο”: το σώμα του σφαγμένου χοίρου, αφαιματωμένο και εκσπλαχνισμένο, ολόκληρο ή τεμαχισμένο στη μέση.
[…]
ΙΙΙ. Παρουσίαση
Τα σφάγια παρουσιάζονται χωρίς τη γλώσσα, τις τρίχες, τις οπλές, τα γεννητικά όργανα, το περινεφρικό λίπος, τα νεφρά και το διάφραγμα.
Για τους χοίρους που σφάζονται στο έδαφός τους, μπορεί να επιτρέπεται στα κράτη μέλη να προβλέπουν διαφορετική παρουσίαση των σφαγίων χοίρων εάν πληρούται μια από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
1. όταν η συνήθης εμπορική πρακτική στο έδαφός τους διαφέρει ως προς την παρουσίαση από τον τύπο που καθορίζεται στο πρώτο εδάφιο,
2. όταν το δικαιολογούν οι τεχνικές απαιτήσεις,
3. όταν από τα σφάγια έχει αφαιρεθεί το δέρμα με ομοιόμορφο και ταυτόσημο τρόπο.
[…]»
– Ο κανονισμός 1308/2013
16 Ο κανονισμός 1308/2013 περιλαμβάνει, αφενός, το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, και, αφετέρου, το άρθρο 20, στοιχείο κʹ, και το παράρτημα IV, που έχουν παρόμοια διατύπωση με εκείνη, αντιστοίχως, του άρθρου 8, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, και του παραρτήματος V του κανονισμού 1234/2007, διατάξεων οι οποίες παρατέθηκαν στις σκέψεις 14 και 15 της παρούσας αποφάσεως.
17 Όπως προκύπτει από το άρθρο 10, πρώτο εδάφιο, του κανονισμού 1308/2013, οι ενωσιακές κλίμακες για την ταξινόμηση σφαγίων εφαρμόζονται σύμφωνα με το παράρτημα IV, σημείο B, του κανονισμού αυτού στον τομέα του χοιρείου κρέατος για τα σφάγια χοίρων πλην όσων έχουν χρησιμοποιηθεί για αναπαραγωγή.
Η δανική νομοθεσία
Ο νόμος για την προστασία του περιβάλλοντος
18 Κατά το άρθρο 33, παράγραφος 1, του miljøbeskyttelsesloven (νόμου για την προστασία του περιβάλλοντος), της 22ας Δεκεμβρίου 2006, όπως ίσχυε κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών της διαφοράς της κύριας δίκης (στο εξής: νόμος για την προστασία του περιβάλλοντος):
«Δεν επιτρέπεται η σύσταση ή η έναρξη της λειτουργίας επιχειρήσεων, εγκαταστάσεων ή εξοπλισμών που περιλαμβάνονται στον κατάλογο του άρθρου 35 (στο εξής: επιχειρήσεις που περιλαμβάνονται στον κατάλογο) πριν τους χορηγηθεί σχετική άδεια. Δεν επιτρέπεται επίσης η επέκταση των εγκαταστάσεων ή της λειτουργίας επιχείρησης η οποία περιλαμβάνεται στον κατάλογο ή οποιαδήποτε μεταβολή αυτών –ιδίως όσον αφορά την παραγωγή αποβλήτων– κατά τρόπο που συνεπάγεται αυξημένη ρύπανση πριν από τη χορήγηση άδειας για την εν λόγω επέκταση ή μεταβολή.»
19 Το άρθρο 35, παράγραφος 1, του νόμου αυτού προβλέπει τα εξής:
«Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Τροφίμων καταρτίζει κατάλογο των ιδιαίτερα ρυπογόνων επιχειρήσεων, εγκαταστάσεων και εξοπλισμών που υπέχουν υποχρέωση κατοχής αδείας κατά το άρθρο 33.»
20 Το άρθρο 110 του εν λόγω νόμου ορίζει τα εξής:
«1. Αν δεν δικαιολογείται μεγαλύτερη ποινή βάσει άλλου νομοθετήματος, επιβάλλεται πρόστιμο σε οιονδήποτε
[…]
6) ιδρύει, αρχίζει να λειτουργεί ή λειτουργεί επιχείρηση χωρίς να έχει λάβει την προβλεπόμενη στο άρθρο 33 άδεια,
[…]
2. Μπορεί να επιβληθεί ποινή φυλάκισης μέχρι δύο ετών αν το αδίκημα τελέστηκε εκ προθέσεως ή εκ βαρείας αμελείας και αν από την τέλεση της αξιόποινης πράξης
1) προκλήθηκε περιβαλλοντική ζημία ή κίνδυνος περιβαλλοντικής ζημίας, ή
2) ο ίδιος ο ενδιαφερόμενος ή άλλο πρόσωπο απέκτησε ή επιδίωξε να αποκτήσει οικονομικό όφελος, συμπεριλαμβανομένης της εξοικονόμησης δαπανών.
[…]
4) Ποινική ευθύνη εταιρίας ή άλλου νομικού προσώπου μπορεί να στοιχειοθετηθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του κεφαλαίου 5 του ποινικού κώδικα.»
Το εκτελεστικό διάταγμα 1454 περί χορηγήσεως αδείας στις επιχειρήσεις που περιλαμβάνονται στον κατάλογο
21 Το άρθρο 3 του bekendtgørelse nr. 1454 om godkendelse af listevirksomhed (εκτελεστικού διατάγματος 1454 περί χορηγήσεως αδείας στις επιχειρήσεις που περιλαμβάνονται στον κατάλογο), της 20ής Δεκεμβρίου 2012, προέβλεπε τα εξής:
«1. Δεν επιτρέπεται η σύσταση ή η έναρξη της λειτουργίας επιχείρησης η οποία περιλαμβάνεται στον κατάλογο πριν της χορηγηθεί η σχετική άδεια που προβλέπεται στο άρθρο 33, παράγραφος 1, του νόμου για την προστασία του περιβάλλοντος.
2. Δεν επιτρέπεται η επέκταση των εγκαταστάσεων ή της λειτουργίας επιχείρησης η οποία περιλαμβάνεται στον κατάλογο ή οποιαδήποτε μεταβολή αυτών –ιδίως όσον αφορά την παραγωγή αποβλήτων– κατά τρόπο που συνεπάγεται αυξημένη ρύπανση πριν από τη χορήγηση άδειας για την εν λόγω επέκταση ή μεταβολή δυνάμει του άρθρου 33, παράγραφος 1, του νόμου για την προστασία του περιβάλλοντος.
[…]
5. Όταν το παράρτημα 1 ή 2 θέτει ένα ελάχιστο όριο για την υποχρέωση κατοχής άδειας, η επιχείρηση δεν μπορεί να πραγματοποιήσει καμία επέκταση ή μεταβολή που θα συνεπαγόταν υπέρβαση του ορίου αυτού έως ότου ληφθεί άδεια για την επιχείρηση στο σύνολό της.»
22 Το παράρτημα 1 του εκτελεστικού αυτού διατάγματος περιείχε τον κατάλογο των δραστηριοτήτων που υπόκεινται σε άδεια, μεταξύ των οποίων περιλαμβανόταν:
«[…]
6.4.
a) η λειτουργία σφαγείων με ημερήσια δυναμικότητα παραγωγής σφαγίων ή σφαγέντων πουλερικών άνω των 50 τόνων, […]
[…]».
23 Το εν λόγω εκτελεστικό διάταγμα αντικαταστάθηκε κατά τη διάρκεια του έτους 2014 και κατά τα επόμενα έτη από νέα νομοθετήματα, χωρίς να τροποποιηθεί το βασικό περιεχόμενο των διατάξεων που παρατίθενται στις σκέψεις 21 και 22 της παρούσας αποφάσεως.
Η διαφορά της κύριας δίκης και τα προδικαστικά ερωτήματα
24 Μεταξύ του έτους 2014 και του έτους 2016, η Moeasgaard Meat λειτουργούσε ένα χοιροσφαγείο χωρίς να διαθέτει άδεια βάσει του νόμου για την προστασία του περιβάλλοντος.
25 Στις 19 Ιουλίου 2017 ασκήθηκε ποινική δίωξη κατά της Moesgaard Meat και του διευθυντή της, PO, για παράβαση του νόμου αυτού, σε συνδυασμό με το εκτελεστικό διάταγμα περί χορηγήσεως αδείας στις επιχειρήσεις που περιλαμβάνονται στον κατάλογο, όπως ίσχυε κατά τον χρόνο τέλεσης των προσαπτόμενων σε βάρος τους αξιόποινων πράξεων, για τον λόγο ότι, κατά το χρονικό διάστημα που μνημονεύεται στην προηγούμενη σκέψη, η Moesgaard Meat λειτουργούσε, χωρίς την απαιτούμενη σχετική περιβαλλοντική άδεια, επιχείρηση σφαγείων με παραγωγή σφαγίων χοίρων που υπερέβαινε τους 50 τόνους ημερησίως, με αποτέλεσμα να υφίσταται κίνδυνος πρόκλησης περιβαλλοντικής ζημίας.
26 Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, η μέση ημερήσια παραγωγή σφαγίων της Moesgaard Meat για κάθε μήνα της περιόδου μεταξύ 1ης Ιανουαρίου 2014 και 31ης Δεκεμβρίου 2016 κυμαινόταν μεταξύ 53 488 χιλιογράμμων σφαγίων τον Ιανουάριο του 2014 και 92 334 χιλιογράμμων σφαγίων τον Σεπτέμβριο του 2016, ενώ η εκτιμώμενη συνολική υπέρβαση του ορίου παραγωγής καθ’ όλη τη διάρκεια της εν λόγω περιόδου άγγιζε τα 17,3 εκατομμύρια χιλιόγραμμα.
27 Ο υπολογισμός της εν λόγω μέσης ημερήσιας παραγωγής στηριζόταν στα αριθμητικά στοιχεία παραγωγής που η Moesgaard Meat είχε δηλώσει στην αρμόδια αρχή σύμφωνα με το bekendtgørelse om Produktionsafgift ved slagtning og eksport af svin (εκτελεστικό διάταγμα για τον φόρο παραγωγής επί της σφαγής και της εξαγωγής χοίρων), το οποίο επέβαλε τη συμπλήρωση των σχετικών εντύπων με την ένδειξη του «βάρους σφαγής». Επιπλέον, για τον ίδιο υπολογισμό, ελήφθησαν υπόψη μόνον οι «ημέρες σφαγής», εξαιρουμένων των ημερών κατά τις οποίες η δραστηριότητα του σφαγείου περιοριζόταν στην παραλαβή των ζώων, τη μεταφορά τους σε χώρους σταβλισμού και την προετοιμασία τους για τη σφαγή ή την ολοκλήρωση της επεξεργασίας των σφαγέντων ζώων, ιδίως με αφαίρεση της κεφαλής και του λαιμού του ζώου που είχε ψυχθεί και προετοιμασία του προς συλλογή.
28 Με απόφαση της 3ης Ιουλίου 2018, το Retten i Holstebro (πρωτοβάθμιο δικαστήριο του Holstebro, Δανία) έκρινε τη Moesgaard Meat και τον PO ενόχους για τις προσαπτόμενες πράξεις.
29 Αυτοί άσκησαν έφεση κατά της εν λόγω αποφάσεως ενώπιον του Vestre Landsret (εφετείου της δυτικής περιφέρειας, Δανία), το οποίο επικύρωσε την πρωτόδικη απόφαση με απόφαση της 4ης Ιουλίου 2019.
30 Το Højesteret (Ανώτατο Δικαστήριο, Δανία), ενώπιον του οποίου οι PO και Moesgaard Meat άσκησαν αναίρεση κατά της αποφάσεως αυτής, διατηρεί αμφιβολίες ως προς την ερμηνεία, εκ μέρους της Anklagemyndigheden (εισαγγελικής αρχής) και των κατώτερων δικαστηρίων, των εννοιών «παραγωγή σφαγίων», «ημερήσια» και «δυναμικότητα», που περιλαμβάνονται στο σημείο 6.4, στοιχείο αʹ, του παραρτήματος I της οδηγίας 2010/75 και οι οποίες έχουν περιληφθεί και στην εφαρμοστέα δανική νομοθεσία. Το Højesteret (Ανώτατο Δικαστήριο) επισημαίνει, συναφώς, ότι οι κατηγορούμενοι υποστηρίζουν ότι, αντιθέτως προς όσα έκριναν τα προαναφερθέντα κατώτερα δικαστήρια, το «σφάγιο» είναι ένα σώμα χωρίς κεφαλή, αφαιματωμένο και σε ψυχρή κατάσταση και ότι, για τον υπολογισμό της δυναμικότητας της Moesgaard Meat, πρέπει να ληφθεί επίσης υπόψη η προετοιμασία των ζώων για σφαγή που πραγματοποιείται το Σαββατοκύριακο. Επίσης, υποστηρίζουν ότι η «δυναμικότητα» μιας εγκατάστασης μπορεί να είναι μικρότερη από την πραγματική παραγωγή της, όταν, για παράδειγμα, η πραγματική παραγωγή έχει επιτευχθεί χωρίς τήρηση των φυσικών, τεχνικών ή νομικών περιορισμών στους οποίους υπόκειται η παραγωγή, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της υποθέσεως της κύριας δίκης, κατά την οποία η πραγματική παραγωγή που ελήφθη υπόψη από την εισαγγελική αρχή είχε επιτευχθεί με τη χρήση ψυχόμενων εμπορευματοκιβωτίων που είχαν τοποθετηθεί παρανόμως.
31 Υπό τις συνθήκες αυτές, το Højesteret (Ανώτατο Δικαστήριο) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:
«1) Έχει το παράρτημα Ι, σημείο 6.4, στοιχείο αʹ, της οδηγίας [2010/75] την έννοια ότι η “παραγωγ[ή] σφαγίων” περιλαμβάνει τη διαδικασία σφαγής η οποία αρχίζει όταν το ζώο απομακρύνεται από τον χώρο σταβλισμού, αναισθητοποιείται και θανατώνεται και ολοκληρώνεται όταν έχουν παραχθεί τα μεγάλα τυποποιημένα τεμάχια, με αποτέλεσμα το βάρος του ζώου σφαγής να υπολογίζεται πριν από την αφαίρεση του λαιμού και της κεφαλής, καθώς και των οργάνων και των εντόσθιων, ή μήπως ως “παραγωγ[ή] σφαγίων” νοείται η παραγωγή σφαγίων χοίρων μετά την αφαίρεση των οργάνων και των εντόσθιων, καθώς και του λαιμού και της κεφαλής, και μετά την αφαίμαξη και την ψύξη, με αποτέλεσμα το βάρος του ζώου σφαγής να πρέπει να υπολογίζεται μόνο σε αυτό το χρονικό σημείο;
2) Έχει το παράρτημα Ι, σημείο 6.4, στοιχείο αʹ, της οδηγίας [2010/75] την έννοια ότι, κατά τον προσδιορισμό του αριθμού των ημερών παραγωγής που περιλαμβάνονται στην “ημερήσια” δυναμικότητα, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη μόνον οι ημέρες πραγματοποίησης της αναισθητοποίησης, της θανάτωσης και του άμεσου τεμαχισμού του χοίρου σφαγής ή, αντιθέτως, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ημέρες εκτέλεσης των εργασιών επεξεργασίας των χοίρων σφαγής, στις οποίες περιλαμβάνονται η προετοιμασία του ζώου για σφαγή, η ψύξη του σφαγμένου ζώου και η αφαίρεση της κεφαλής και του λαιμού του;
3) Έχει το παράρτημα Ι, σημείο 6.4, στοιχείο αʹ, της οδηγίας [2010/75] την έννοια ότι η “δυναμικότητα” ενός σφαγείου πρέπει να υπολογίζεται ως η μέγιστη δυνατή ημερήσια παραγωγή εντός 24 ωρών, λαμβανομένων υπόψη των φυσικών, τεχνικών ή νομικών περιορισμών τους οποίους τηρεί πραγματικά το σφαγείο, η οποία όμως δεν υπολείπεται της επιτευχθείσας παραγωγής του, ή μπορεί η “δυναμικότητα” του σφαγείου να υπολείπεται της επιτευχθείσας παραγωγής του, για παράδειγμα, όταν η επιτευχθείσα από σφαγείο παραγωγή έχει πραγματοποιηθεί χωρίς τήρηση των φυσικών, τεχνικών ή νομικών περιορισμών στους οποίους υπόκειται η παραγωγή και οι οποίοι εκλαμβάνονται ως δεδομένοι κατά τον υπολογισμό της “δυναμικότητας” του σφαγείου;»
Επί των προδικαστικών ερωτημάτων
Επί του πρώτου προδικαστικού ερωτήματος
32 Με το πρώτο προδικαστικό ερώτημα, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί αν το σημείο 6.4, στοιχείο αʹ, του παραρτήματος I της οδηγίας 2010/75 έχει την έννοια ότι, για τον υπολογισμό της δυναμικότητας παραγωγής σφαγίων χοίρων ενός σφαγείου, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το βάρος των ζώων αμέσως μετά τη σφαγή ή το βάρος τους μετά την αφαίμαξη, την αφαίρεση των οργάνων και των εντοσθίων, την αφαίρεση της κεφαλής και του λαιμού και την ψύξη.
33 Από τον συνδυασμό του άρθρου 2, παράγραφος 1, του άρθρου 3, σημείο 3, του άρθρου 4, παράγραφος 1, του άρθρου 10 και του παραρτήματος I, σημείο 6.4, στοιχείο αʹ, της οδηγίας 2010/75 προκύπτει ότι στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας αυτής εμπίπτει και ότι υπέχει υποχρέωση κατοχής άδειας βάσει της οδηγίας κάθε εγκατάσταση στην οποία ασκείται δραστηριότητα «λειτουργία[ς] σφαγείων με ημερήσια δυναμικότητα παραγωγής σφαγίων άνω των 50 τόνων».
34 Κατά πάγια νομολογία, από τις επιταγές τόσο της ομοιόμορφης εφαρμογής του δικαίου της Ένωσης όσο και της αρχής της ισότητας προκύπτει ότι το γράμμα διάταξης του δικαίου της Ένωσης που δεν περιέχει ρητή παραπομπή στο δίκαιο των κρατών μελών για τον προσδιορισμό της έννοιας και του περιεχομένου της πρέπει κανονικά να ερμηνεύεται, σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, κατά τρόπο αυτοτελή και ομοιόμορφο. Επιπλέον, ο προσδιορισμός της σημασίας και του περιεχομένου φράσεων για τις οποίες το δίκαιο της Ένωσης δεν παρέχει κανέναν ορισμό πρέπει να πραγματοποιείται σύμφωνα με το σύνηθες νόημα των εν λόγω φράσεων, λαμβανομένου υπόψη του πλαισίου εντός του οποίου αυτές χρησιμοποιούνται και των σκοπών που επιδιώκει η ρύθμιση της οποίας αποτελούν μέρος (απόφαση της 13ης Οκτωβρίου 2022, Gemeinde Bodman-Ludwigshafen, C‑256/21, EU:C:2022:786, σκέψη 32 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).
35 Συναφώς, επισημαίνεται ότι η οδηγία 2010/75 δεν περιέχει ορισμό της έννοιας «σφάγιο» που περιλαμβάνεται στο σημείο 6.4, στοιχείο αʹ, του παραρτήματος I της οδηγίας και ότι δεν περιέχει επίσης καμία ρητή παραπομπή στο εθνικό δίκαιο για τον προσδιορισμό της σημασίας και του περιεχομένου του όρου αυτού.
36 Όσον αφορά το πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται η εν λόγω διάταξη, υπογραμμίζεται, εντούτοις, ότι η έννοια του όρου «σφάγιο» ορίζεται σε άλλες πράξεις της Ένωσης σχετικές με τη δραστηριότητα παραγωγής σφαγίων χοίρων σε σφαγείο, στις οποίες συγκαταλέγεται, ειδικότερα, ο κανονισμός 1308/2013, που θεσπίζει κοινή οργάνωση των αγορών για τα προϊόντα, μεταξύ άλλων, του τομέα του χοιρείου κρέατος. Ο κανονισμός αυτός προβλέπει, στο παράρτημα IV, σημείο B, κανόνες που εφαρμόζονται στην ενωσιακή κλίμακα για την ταξινόμηση των σφαγίων στον τομέα του χοιρείου κρέατος, με σκοπό την καταγραφή των τιμών και την εφαρμογή των μηχανισμών παρέμβασης στον τομέα αυτόν.
37 Δυνάμει του εν λόγω παραρτήματος IV, ως «σφάγιο» νοείται, όσον αφορά τους χοίρους, το σώμα του σφαγμένου χοίρου, αφαιματωμένο και εκσπλαχνισμένο, ολόκληρο ή τεμαχισμένο κατά μήκος της διάμεσης γραμμής. Ομοίως, από τους κανόνες σχετικά με την παρουσίαση των σφαγίων, οι οποίοι περιλαμβάνονται στο εν λόγω παράρτημα IV, προκύπτει ότι πρέπει να αφαιρούνται, όσον αφορά τα χοιροειδή, η γλώσσα, οι τρίχες, οι οπλές, τα γεννητικά όργανα, το περινεφρικό λίπος, τα νεφρά και το διάφραγμα.
38 Επισημαίνεται επίσης ότι, ήδη κατά τον χρόνο έκδοσης της οδηγίας 96/61, η οποία εισήγαγε για πρώτη φορά την απορρέουσα πλέον από την οδηγία 2010/75 υποχρέωση κατοχής αδείας για τη λειτουργία σφαγείων, όπως και κατά τον χρόνο έκδοσης των οδηγιών 2008/1 και 2010/75, ίσχυαν κατ’ ουσίαν πανομοιότυποι ορισμοί και κανόνες τυποποιημένης παρουσίασης των σφαγίων χοίρων στον τομέα της κοινής οργάνωσης των αγορών.
39 Εξάλλου, όπως προκύπτει από τη σκέψη 10 της παρούσας αποφάσεως, το σημείο 6.4, στοιχείο αʹ, του παραρτήματος I των οδηγιών 96/61 και 2008/1 ήταν διατυπωμένο κατά τρόπο αντίστοιχο προς το σημείο 6.4, στοιχείο αʹ, του παραρτήματος I της οδηγίας 2010/75.
40 Οι ορισμοί και οι κανόνες τυποποιημένης παρουσίασης που μνημονεύθηκαν στη σκέψη 38 της παρούσας αποφάσεως προβλέπονταν, κατ’ αρχάς, στο άρθρο 2, παράγραφος 1, του κανονισμού 3220/84 και, στη συνέχεια, στο παράρτημα V του κανονισμού 1234/2007.
41 Από τον κανονισμό 1308/2013 και τους μνημονευθέντες στην προηγούμενη σκέψη κανονισμούς, και ειδικότερα από το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, του κανονισμού 1308/2013, καθώς και από το άρθρο 8, παράγραφος 1, στοιχείο στʹ, του κανονισμού 1234/2007 και από το άρθρο 2, παράγραφος 2, του κανονισμού 3220/84 προκύπτει ότι το βάρος των σφαγίων που ορίζονται στον κάθε κανονισμό αποτελεί, ήδη από τον κανονισμό 3220/84, κριτήριο αναφοράς με σκοπό την εφαρμογή της ρύθμισης αυτής, για τον υπολογισμό των τιμών αναφοράς.
42 Επιπλέον, από το άρθρο 2, παράγραφος 2, του κανονισμού 3220/84, που ίσχυε κατά τον χρόνο έκδοσης της πρώτης οδηγίας με την οποία θεσπίστηκε η υποχρέωση κατοχής άδειας για τη λειτουργία σφαγείων με ημερήσια δυναμικότητα παραγωγής σφαγίων άνω των 50 τόνων, ήτοι της οδηγίας 96/61, προκύπτει ότι, όσον αφορά τη ζύγιση των σφαγίων χοίρων μετά τη σφαγή, το αναφερόμενο βάρος ήταν το βάρος του σφαγίου κατά την προβλεπόμενη στον κανονισμό αυτόν τυποποιημένη παρουσίαση, και τούτο μάλιστα παρά το γεγονός ότι μπορούσε να επιτραπεί στα κράτη μέλη, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να προβλέψουν διαφορετική παρουσίαση.
43 Υπό τις συνθήκες αυτές, και λαμβανομένου υπόψη του βαθμού σαφήνειας και ακρίβειας με την οποία ορίζεται το «σφάγιο» στις πράξεις αυτές, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η βούληση του νομοθέτη της Ένωσης ήταν να αποδώσει αυτή την έννοια στον όρο «σφάγιο», όταν εξέδωσε την οδηγία 2010/75 και τις προϊσχύσασες οδηγίες, μολονότι στη νομοθεσία της Ένωσης περί δημόσιας υγείας υπάρχουν και άλλοι ορισμοί της έννοιας αυτής.
44 Επομένως, για τον υπολογισμό της δυναμικότητας παραγωγής σφαγίων χοίρων που έχει ένα σφαγείο, κατά το σημείο 6.4, στοιχείο αʹ, του παραρτήματος I της οδηγίας 2010/75, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όχι το βάρος των ζώων αμέσως μετά τη σφαγή, αλλά το βάρος τους μετά την ολοκλήρωση των εργασιών αφαίμαξης και εκσπλαχνισμού και μετά την αφαίρεση της γλώσσας, των τριχών, των οπλών, των γεννητικών οργάνων, του περινεφρικού λίπους, των νεφρών και του διαφράγματος.
45 Η ερμηνεία αυτή επιρρωννύεται επίσης από το γεγονός ότι ο όρος «σφάγιο» χρησιμοποιείται στο σημείο 6.4, στοιχείο αʹ, του παραρτήματος I της οδηγίας 2010/75 σε συνδυασμό με τη λέξη «παραγωγή» («παραγωγ[ή] σφαγίων»), σε συμφωνία με την πρώτη περίοδο του εισαγωγικού κειμένου του εν λόγω παραρτήματος I, κατά την οποία «[ο]ι κατώτατες οριακές τιμές που [μνημονεύονται στο παράρτημα αυτό] αναφέρονται εν γένει σε παραγωγική δυναμικότητα ή σε πραγματική παραγωγή». Πράγματι, η έννοια της «παραγωγής» στην περίπτωση των σφαγίων ζώων συνάδει a priori περισσότερο με μια διαδικασία κατά το πέρας της οποίας το προερχόμενο από το ζώο προϊόν κρέατος υφίσταται μια πρώτη επεξεργασία ή συσκευάζεται με σκοπό τη μελλοντική διάθεσή του στην αγορά, παρά με μια μεμονωμένη πράξη όπως αυτή της σφαγής που συνίσταται απλώς στη θανάτωση του ζώου.
46 Η ερμηνεία του σημείου 6.4, στοιχείο αʹ, του παραρτήματος I της οδηγίας 2010/75 υπό το πρίσμα του ορισμού και των κανόνων τυποποιημένης παρουσίασης των σφαγίων χοίρων που περιλαμβάνονται στον κανονισμό 1308/2013 δεν τίθεται εν αμφιβόλω από το γεγονός ότι, σε ορισμένες γλωσσικές αποδόσεις της, η οδηγία αυτή δεν περιέχει καμία ρητή αναφορά στην έννοια που ορίζεται στον κανονισμό αυτόν.
47 Αφενός, οι όροι που χρησιμοποιούνται στις αποδόσεις της εν λόγω οδηγίας στη βουλγαρική («трупно месо»), στην ουγγρική («vágott súly») και στη σουηδική γλώσσα («slaktvikt»), ήτοι «κρέας σφαγίου» στην πρώτη και «βάρος σφαγίου» στις επόμενες, εμφανίζουν, από εννοιολογική άποψη, μεγάλη εγγύτητα με τους όρους που χρησιμοποιούνται, στις τρεις αυτές γλώσσες, στον κανονισμό 1308/2013 («кланичен труп», «hasított test» και «slaktkropp»), ήτοι «σφάγιο ζώο» στην πρώτη και «σφάγιο» στις επόμενες γλώσσες.
48 Αφετέρου, το γεγονός ότι οι φράσεις που χρησιμοποιούνται στις αποδόσεις της οδηγίας 2010/75 στην ολλανδική («geslachte dieren»), στην τσεχική («kapacita porážky»), στη σλοβακική («kapacita zabitia») και στη σλοβενική γλώσσα («zmogljivostjo zakola»), ήτοι «σφαγέντα ζώα» στην πρώτη και «δυναμικότητα σφαγής» στις επόμενες γλώσσες, δεν περιλαμβάνουν τον όρο «σφάγιο» δεν αποκλείει ερμηνεία η οποία να λαμβάνει υπόψη τον ορισμό του «σφαγίου» που περιλαμβάνεται στον εν λόγω κανονισμό.
49 Το γεγονός ότι ο κανονισμός 1308/2013 επιδιώκει σκοπούς διαφορετικούς από εκείνους τους οποίους επιδιώκει η οδηγία 2010/75 δεν αρκεί, αφ’ εαυτού, για να δικαιολογήσει μια διαφορετική ερμηνεία του ίδιου όρου που χρησιμοποιείται σε δύο κανονιστικές ρυθμίσεις που αφορούν τον ίδιο τομέα.
50 Μολονότι ο σκοπός τον οποίο επιδιώκει η οδηγία 2010/75 συνίσταται, σύμφωνα με το άρθρο 1 αυτής, στην ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης που οφείλεται σε βιομηχανικές δραστηριότητες, από κανένα στοιχείο δεν μπορεί να συναχθεί ότι ο νομοθέτης της Ένωσης υπερέβη, εν προκειμένω, τα όρια της ευρείας εξουσίας εκτιμήσεως που του αναγνωρίζεται όταν η δράση του συνεπάγεται επιλογές πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής φύσεως και όταν καλείται να προβεί σε σύνθετες εκτιμήσεις και αξιολογήσεις, παραπέμποντας, για τους σκοπούς του υπολογισμού της δυναμικότητας παραγωγής των σφαγείων κατά την έννοια του σημείου 6.4, στοιχείο αʹ, του παραρτήματος I της οδηγίας 2010/75, στο βάρος των σφαγίων ζώων, όπως έχουν οριστεί διαδοχικά στους κανονισμούς 3220/84, 1234/2007 και 1308/2013.
51 Τέλος, όπως επισήμανε η γενική εισαγγελέας στα σημεία 66 και 67 των προτάσεών της, από το έγγραφο αναφοράς σχετικά με τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές για τα σφαγεία, το οποίο συνέταξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 16, παράγραφος 2, της οδηγίας 96/61, προκύπτει ότι, από την έναρξη ισχύος της οδηγίας αυτής, ο εν λόγω τομέας της οικονομίας και ειδικότερα οι επιχειρήσεις που υπέχουν την υποχρέωση να λάβουν προηγουμένως την απαιτούμενη άδεια, επ’ απειλή ενδεχόμενων κυρώσεων, κατέληξαν να θεωρούν δεδομένο ότι ως σφάγια νοούνται τα επεξεργασμένα σώματα σφαγέντων ζώων μετά την αφαίρεση σημαντικών τμημάτων.
52 Κατόπιν όλων των προεκτεθέντων, στο πρώτο προδικαστικό ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το σημείο 6.4, στοιχείο αʹ, του παραρτήματος I της οδηγίας 2010/75 έχει την έννοια ότι, για τον υπολογισμό της δυναμικότητας παραγωγής σφαγίων χοίρων ενός σφαγείου, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το βάρος των χοίρων που εσφάγησαν, έχουν υποστεί αφαίμαξη και εκσπλαχνισμό, χωρίς τη γλώσσα, τις τρίχες, τις οπλές, τα γεννητικά όργανα, το περινεφρικό λίπος, τα νεφρά και το διάφραγμα.
Επί του δευτέρου και του τρίτου προδικαστικού ερωτήματος
53 Με το δεύτερο και το τρίτο προδικαστικό ερώτημα, τα οποία πρέπει να εξεταστούν από κοινού, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί αν το σημείο 6.4, στοιχείο αʹ, του παραρτήματος I της οδηγίας 2010/75 έχει την έννοια ότι, όταν η ημερήσια δυναμικότητα παραγωγής σφαγίων ενός λειτουργούντος σφαγείου, το οποίο δεν διαθέτει την απαιτούμενη από το άρθρο 4, παράγραφος 1, της οδηγίας άδεια, υπολογίζεται βάσει των ποσοτήτων της μηνιαίας πραγματικής παραγωγής του σφαγείου:
– ο εν λόγω υπολογισμός πρέπει να περιλαμβάνει, πέραν των ημερών σφαγής των ζώων, και τις ημέρες κατά τις οποίες εκτελούνται άλλα στάδια της παραγωγής σφαγίων και
– πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι φυσικοί, τεχνικοί και νομικοί περιορισμοί που μπορούν να περιορίσουν τη δυναμικότητα παραγωγής του σφαγείου, με αποτέλεσμα η δυναμικότητα παραγωγής του να μπορεί να υπολείπεται της πραγματικής παραγωγής, ιδίως όταν η παραγωγή αυτή έχει επιτευχθεί χωρίς τήρηση των εν λόγω περιορισμών.
54 Κατά τη συνήθη έννοια του όρου, ως «δυναμικότητα παραγωγής» ενός σφαγείου νοείται η ποσότητα σφαγίων την οποία μπορεί να παράγει το σφαγείο.
55 Κατ’ αρχήν, η δυναμικότητα ενός σφαγείου, προκειμένου να καθοριστεί αν απαιτείται η κατοχή άδειας, πρέπει, επομένως, να εκτιμάται εκ των προτέρων βάσει της δυναμικότητας του διαθέσιμου λειτουργικού εξοπλισμού. Στο πλαίσιο αυτό, όπως παρατήρησε η γενική εισαγγελέας στα σημεία 28 και 29 των προτάσεών της, παραπέμποντας στο έγγραφο κατευθυντήριων οδηγιών της Επιτροπής, της 1ης Απριλίου 2007, σχετικά με την ερμηνεία και τον καθορισμό της δυναμικότητας δυνάμει της οδηγίας 96/61 (Guidance on Interpretation and Determination of Capacity under the IPPC Directive), το οποίο, μολονότι δεν είναι δεσμευτικό, μπορεί να χρησιμεύσει προς αποσαφήνιση της γενικής οικονομίας της οδηγίας αυτής και, επομένως, επίσης της οδηγίας 2010/75 [βλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 16ης Δεκεμβρίου 2021, Apollo Tyres (Hungary), C‑575/20, EU:C:2021:1024, σκέψη 38 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία], πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι σχετικοί φυσικοί, τεχνικοί και νομικοί περιορισμοί, καθώς και η δυναμικότητα του τμήματος της εγκατάστασης ή του σταδίου της παραγωγής της που περιορίζει περισσότερο τη συνολική δυναμικότητα του συγκεκριμένου σφαγείου. Πράγματι, αν δεν λαμβάνονταν υπόψη οι περιορισμοί αυτοί, η ούτως προσδιοριζόμενη δυναμικότητα της εγκατάστασης δεν θα αντιστοιχούσε σε ό,τι είναι εφικτό στην πράξη τηρουμένων των νομικών κανόνων που ισχύουν για την επίμαχη δραστηριότητα.
56 Εντούτοις, όταν από τα στοιχεία παραγωγής ενός σφαγείου που δεν διαθέτει τέτοια άδεια προκύπτει ότι αυτό παράγει ποσότητες σφαγίων οι οποίες υπερβαίνουν τις μνημονευόμενες στο σημείο 6.4, στοιχείο αʹ, του παραρτήματος I της οδηγίας 2010/75, από το γεγονός αυτό και μόνον πρέπει να συναχθεί το συμπέρασμα ότι το εν λόγω σφαγείο έχει δυναμικότητα παραγωγής τουλάχιστον ισοδύναμη με τις ποσότητες αυτές και ότι, ως εκ τούτου, η επίμαχη παραγωγή επιτεύχθηκε κατά παράβαση της υποχρέωσης κατοχής άδειας που απορρέει από το άρθρο 4, παράγραφος 1, της οδηγίας αυτής.
57 Στο πλαίσιο αυτό, δεν μπορεί να γίνει δεκτή η άποψη την οποία υποστηρίζουν οι PO και Moesgaard Meat με τις γραπτές παρατηρήσεις τους ότι το πραγματικό επίπεδο παραγωγής σφαγίων που έχει επιτύχει η Moesgaard Meat δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη για τον υπολογισμό της δυναμικότητας παραγωγής του εν λόγω σφαγείου, όταν αυτό το πραγματικό επίπεδο παραγωγής έχει επιτευχθεί από το σφαγείο κατά παράβαση των περιορισμών που απορρέουν από τους ισχύοντες για την επίμαχη δραστηριότητα νομικούς κανόνες, εν προκειμένω χάρη στα παρανόμως εγκατεστημένα ψυχόμενα εμπορευματοκιβώτια.
58 Πράγματι, όπως προκύπτει από το άρθρο 1, σε συνδυασμό με την αιτιολογική σκέψη 2 της οδηγίας 2010/75, σκοπός της οδηγίας αυτής είναι η πρόληψη, η μείωση και, στο μέτρο του δυνατού, η εξάλειψη της ρύπανσης που προκαλείται από τις κύριες βιομηχανικές δραστηριότητες. Επομένως, στο μέτρο που η πραγματική παραγωγή είναι η πηγή της ρύπανσης την οποία αποσκοπεί να αποτρέψει, να μειώσει και να εξαλείψει η εν λόγω οδηγία, ένα σφαγείο του οποίου η πραγματική παραγωγή σφαγίων υπερβαίνει το όριο που προβλέπεται στο σημείο 6.4, στοιχείο αʹ, του παραρτήματος Ι της οδηγίας πρέπει να γίνει δεκτό, εν πάση περιπτώσει, ότι αποτελεί εγκατάσταση η οποία ασκεί τέτοιες βιομηχανικές δραστηριότητες και ότι, επομένως, υπέχει υποχρέωση κατοχής αδείας βάσει της οδηγίας αυτής, ανεξαρτήτως αν το συγκεκριμένο επίπεδο παραγωγής επιτεύχθηκε νομίμως ή παρανόμως.
59 Εξάλλου, η παραγωγή ποσοτήτων που υπερβαίνουν τις προβλεπόμενες στο σημείο 6.4, στοιχείο αʹ, του παραρτήματος I της οδηγίας 2010/75 κατά τη διάρκεια ορισμένης περιόδου πρέπει να θεωρείται, κατ’ αρχήν, ελλείψει οιασδήποτε αλλαγής στον λειτουργικό εξοπλισμό που διαθέτει το σφαγείο ή στους φυσικούς, τεχνικούς και νομικούς περιορισμούς που ισχύουν για την επίμαχη δραστηριότητα, ως ένδειξη της υπάρξεως, τουλάχιστον, τέτοιας δυναμικότητας και σε άλλες περιόδους λειτουργίας του σφαγείου, κατά τη διάρκεια των οποίων, ενδεχομένως, λόγω, για παράδειγμα, μειώσεως της υφιστάμενης ζήτησης, δεν γινόταν πλήρως χρήση της δυναμικότητας παραγωγής του εν λόγω σφαγείου και οι ποσότητες που αυτό παρήγαγε ήταν, ως εκ τούτου, μικρότερες από τις προβλεπόμενες στο εν λόγω σημείο 6.4, στοιχείο αʹ.
60 Τέλος, στην περίπτωση που δεν υπάρχουν στοιχεία σχετικά με την ημερήσια πραγματική παραγωγή σφαγίων του οικείου σφαγείου και η ημερήσια δυναμικότητα παραγωγής σφαγίων δεν εκτιμήθηκε προσηκόντως εκ των προτέρων προκειμένου να διαπιστωθεί αν είναι αναγκαία η κατοχή της απαιτούμενης από την οδηγία 2010/75 άδειας σύμφωνα με όσα επισημάνθηκαν στη σκέψη 55 της παρούσας αποφάσεως, αλλά συνάγεται από τα στοιχεία μέσης ημερήσιας παραγωγής τα οποία υπολογίζονται βάσει των ποσοτήτων της πραγματικής μηνιαίας παραγωγής του σφαγείου αυτού, τότε πρέπει κατ’ ανάγκην, κατά τον υπολογισμό της μέσης ημερήσιας παραγωγής, να λαμβάνονται υπόψη όχι μόνον οι «ημέρες σφαγής», αλλά και οι ημέρες κατά τις οποίες εκτελούνται άλλα στάδια της παραγωγής σφαγίων, ήτοι τα μνημονευόμενα στη σκέψη 44 της παρούσας αποφάσεως και τα προγενέστερα αυτών στάδια.
61 Συνακόλουθα, εν προκειμένω, θα απαιτείτο να ληφθούν υπόψη τα Σάββατα και οι Κυριακές, ημέρες κατά τις οποίες η δραστηριότητα του επίμαχου στην κύρια δίκη σφαγείου συνίστατο, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέσχαν οι PO και Moesgaard Meat τα οποία πρέπει οι ίδιοι να τεκμηριώσουν και το αιτούν δικαστήριο να εξακριβώσει, στην παραλαβή των ζώων, τη μεταφορά τους σε χώρο σταβλισμού και την προετοιμασία τους για τη σφαγή καθώς και στην ολοκλήρωση, μετά τη σφαγή, των εργασιών που μνημονεύονται στη σκέψη 52 της παρούσας αποφάσεως.
62 Κατόπιν του συνόλου των προεκτεθέντων, στο δεύτερο και στο τρίτο προδικαστικό ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το σημείο 6.4, στοιχείο αʹ, του παραρτήματος I της οδηγίας 2010/75 έχει την έννοια ότι, όταν η ημερήσια δυναμικότητα παραγωγής σφαγίων ενός λειτουργούντος σφαγείου, το οποίο δεν διαθέτει την απαιτούμενη από το άρθρο 4, παράγραφος 1, της οδηγίας άδεια, υπολογίζεται βάσει των ποσοτήτων της μηνιαίας πραγματικής παραγωγής του σφαγείου, στον υπολογισμό αυτό πρέπει να περιλαμβάνονται, πέραν των ημερών σφαγής των ζώων, και οι ημέρες κατά τις οποίες εκτελούνται άλλα στάδια της παραγωγής σφαγίων. Αντιθέτως, δεν πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, στο πλαίσιο αυτό, τυχόν φυσικοί, τεχνικοί ή νομικοί περιορισμοί που θα μπορούσαν να περιορίσουν τη δυναμικότητα παραγωγής του σφαγείου.
Επί των δικαστικών εξόδων
63 Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.
Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (δεύτερο τμήμα) αποφαίνεται:
1) Το σημείο 6.4, στοιχείο αʹ, του παραρτήματος Ι της οδηγίας 2010/75/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Νοεμβρίου 2010, περί βιομηχανικών εκπομπών (ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης),
έχει την έννοια ότι:
για τον υπολογισμό της δυναμικότητας παραγωγής σφαγίων χοίρων ενός σφαγείου, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το βάρος των χοίρων που εσφάγησαν, έχουν υποστεί αφαίμαξη και εκσπλαχνισμό, χωρίς τη γλώσσα, τις τρίχες, τις οπλές, τα γεννητικά όργανα, το περινεφρικό λίπος, τα νεφρά και το διάφραγμα.
2) Το σημείο 6.4, στοιχείο αʹ, του παραρτήματος Ι της οδηγίας 2010/75
έχει την έννοια ότι:
όταν η ημερήσια δυναμικότητα παραγωγής σφαγίων ενός λειτουργούντος σφαγείου, το οποίο δεν διαθέτει την απαιτούμενη από το άρθρο 4, παράγραφος 1, της οδηγίας άδεια, υπολογίζεται βάσει των ποσοτήτων της μηνιαίας πραγματικής παραγωγής του σφαγείου, στον υπολογισμό αυτό πρέπει να περιλαμβάνονται, πέραν των ημερών σφαγής των ζώων, και οι ημέρες κατά τις οποίες εκτελούνται άλλα στάδια της παραγωγής σφαγίων. Αντιθέτως, δεν πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, στο πλαίσιο αυτό, τυχόν φυσικοί, τεχνικοί ή νομικοί περιορισμοί που θα μπορούσαν να περιορίσουν τη δυναμικότητα παραγωγής του σφαγείου.
(υπογραφές)