Υπόθεση T‑146/09

Parker ITR Srl

και

Parker-Hannifin Corp.

κατά

Ευρωπαϊκής Επιτροπής

«Ανταγωνισμός — Συμπράξεις — Ευρωπαϊκή αγορά των εύκαμπτων θαλάσσιων σωλήνων — Απόφαση με την οποία διαπιστώνεται παράβαση των άρθρων 81 ΕΚ και 53 της Συμφωνίας για τον ΕΟΧ — Καθορισμός των τιμών, κατανομή της αγοράς και ανταλλαγή εμπορικά ευαίσθητων πληροφοριών — Καταλογισμός της παραβατικής συμπεριφοράς — Πρόστιμα — Κατευθυντήριες γραμμές για τον υπολογισμό του ποσού των προστίμων του 2006 — Δικαιολογημένη εμπιστοσύνη — Ανώτατο όριο του 10 % — Ελαφρυντικές περιστάσεις — Συνεργασία»

Περίληψη — Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (πρώτο τμήμα)
της 17ης Μαΐου 2013

1.      Ανταγωνισμός — Κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Παραβάσεις — Καταλογισμός — Κριτήριο της «οικονομικής συνέχειας» της επιχειρήσεως — Προϋποθέσεις

(Άρθρα 81 ΕΚ και 82 ΕΚ)

2.      Ανταγωνισμός — Κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Παραβάσεις — Καταλογισμός — Μητρική εταιρία και θυγατρικές — Οικονομική ενότητα — Κριτήρια εκτιμήσεως — Τεκμήριο ασκήσεως αποφασιστικής επιρροής από τη μητρική εταιρία επί των θυγατρικών που της ανήκουν εξ ολοκλήρου — Υποχρεώσεις, ως προς την απόδειξη, της εταιρίας που επιδιώκει την ανατροπή του τεκμηρίου αυτού

(Άρθρα 81 ΕΚ και 82 ΕΚ)

3.      Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Μέθοδος υπολογισμού προσδιοριζόμενη στο πλαίσιο των κατευθυντήριων γραμμών που διατύπωσε η Επιτροπή — Υπολογισμός του βασικού ποσού του προστίμου — Καθορισμός της αξίας των πωλήσεων — Κριτήρια

(Άρθρο 81 § 1 ΕΚ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 §§ 2 και 3· ανακοίνωση 2006/C 210/02 της Επιτροπής, σημεία 13 και 18)

4.      Κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Αρχές — Προστασία της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης — Προϋποθέσεις — Συγκεκριμένες διαβεβαιώσεις εκ μέρους της διοικήσεως

5.      Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Μέγιστο ύψος — Υπολογισμός — Κύκλος εργασιών που λαμβάνεται υπόψη — Σωρευτικός κύκλος εργασιών τον οποίο πραγματοποιεί το σύνολο των εταιριών που απαρτίζουν την οικονομική οντότητα η οποία ενεργεί ως επιχείρηση — Όρια

(Άρθρο 81 § 1 ΕΚ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2)

6.      Ανταγωνισμός — Πρόστιμα — Ύψος — Καθορισμός — Κριτήρια — Σοβαρότητα και διάρκεια της παραβάσεως — Εξουσία εκτιμήσεως της Επιτροπής — Δικαστικός έλεγχος — Πλήρης δικαιοδοσία — Αποτέλεσμα

(Άρθρα 81 § 1 EΚ και 229 ΕΚ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρα 23 §§ 2 και 3, και 31)

1.      Δυνάμει των αρχών της προσωπικής ευθύνης και του προσωποπαγούς χαρακτήρα των ποινών, οι οποίες έχουν εφαρμογή στο δίκαιο του ανταγωνισμού της Ένωσης, το φυσικό ή νομικό πρόσωπο που διηύθυνε την οικεία επιχείρηση κατά τον χρόνο διαπράξεως της παραβάσεως φέρει την ευθύνη για την παράβαση αυτή, έστω και αν, κατά τον χρόνο εκδόσεως της διαπιστώνουσας την παράβαση αποφάσεως, η εκμετάλλευση της επιχειρήσεως έχει παύσει να τελεί υπό την ευθύνη του. Επομένως, η ευθύνη εκ της παραβατικής συμπεριφοράς της επιχειρήσεως —ή των οντοτήτων που την απαρτίζουν— ακολουθεί το νομικό αυτό πρόσωπο, έστω και αν τα υλικά και ανθρώπινα στοιχεία που είχαν συμβάλει στη διάπραξη της παραβάσεως μεταβιβάστηκαν μετά το πέρας της παραβάσεως σε τρίτα πρόσωπα.

Σε κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο δεν είναι ο αυτουργός της παραβάσεως μπορεί εντούτοις να επιβληθούν κυρώσεις για την παράβαση αυτή όταν το φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο διέπραξε την παράβαση έπαυσε να υπάρχει νομικώς ή οικονομικώς προκειμένου να μην μπορεί μια επιχείρηση να αποφύγει την επιβολή κυρώσεων απλώς λόγω του γεγονότος ότι η ταυτότητά της τροποποιήθηκε λόγω αναδιαρθρώσεων, εκχωρήσεων ή λοιπών νομικών ή οργανωτικών μεταβολών. Πρόκειται για το κριτήριο της οικονομικής συνέχειας. Επομένως, η μεταβολή της νομικής μορφής και της επωνυμίας μιας επιχειρήσεως δεν έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία νέας επιχειρήσεως χωρίς καμία ευθύνη για τη θίγουσα τον ανταγωνισμό συμπεριφορά της προηγούμενης επιχειρήσεως όταν, από οικονομικής απόψεως, οι δύο επιχειρήσεις ταυτίζονται.

Εξάλλου, το γεγονός ότι ένα νομικό πρόσωπο εξακολουθεί να υφίσταται ως νομική οντότητα δεν αποκλείει, κατά μείζονα λόγο, από την άποψη του δικαίου του ανταγωνισμού της Ένωσης, ότι μπορεί να υπάρχει μεταβίβαση ενός μέρους των δραστηριοτήτων του εν λόγω νομικού προσώπου σε άλλο νομικό πρόσωπο, το οποίο καθίσταται υπεύθυνο για τις πράξεις που τέλεσε το πρώτο. Αυτός ο καταλογισμός προς επιβολή κυρώσεως μπορεί να γίνει δεκτός κατά μείζονα λόγο αν οι οικείες οντότητες ήσαν υπό τον έλεγχο του ιδίου προσώπου και εφάρμοσαν κατ’ ουσίαν, ενόψει των στενών δεσμών που τις ενώνουν από οικονομικής και οργανωτικής απόψεως, τις ίδιες εμπορικές οδηγίες.

Αντιθέτως, οικονομική συνέχεια μπορεί να υπάρξει μόνον στην περίπτωση που το ευθυνόμενο για την εκμετάλλευση της επιχειρήσεως νομικό πρόσωπο έπαυσε να υφίσταται νομικώς μετά τη διάπραξη της παραβάσεως στην περίπτωση δύο υφισταμένων και λειτουργουσών επιχειρήσεων εκ των οποίων η μία είχε απλώς εκχωρήσει ένα μέρος των δραστηριοτήτων της στην άλλη και οι οποίες δεν συνδέονταν διαρθρωτικά μεταξύ τους.

Επομένως, το κριτήριο της οικονομικής συνέχειας καθιστά δυνατή, στις εξαιρετικές περιπτώσεις καθοριζόμενες αυστηρώς, τη διασφάλιση της αρχής της προσωπικής ευθύνης του αυτουργού της παραβάσεως και την επιβολή κυρώσεων στο νομικό πρόσωπο, το οποίο είναι μεν άλλο από αυτό που διέπραξε την εν λόγω παράβαση, αλλά συνδέεται διαρθρωτικά με αυτό. Επομένως, κατ’ εφαρμογή του κριτηρίου της οικονομικής συνέχειας, η Επιτροπή έχει τη δυνατότητα επιβολής κυρώσεων σε νομικό πρόσωπο πλην αυτού που διέπραξε την παράβαση, παρά την ύπαρξη οποιασδήποτε νομικής κατασκευής η οποία αποσκοπεί, εντός της ιδίας επιχειρήσεως, να δημιουργήσει τεχνητώς εμπόδιο στην επιβολή κυρώσεων των παραβάσεων στο δίκαιο του ανταγωνισμού, οι οποίες διεπράχθησαν από ένα ή διάφορα νομικά πρόσωπα που την αποτελούν.

Εντούτοις, το κριτήριο της οικονομικής συνέχειας δεν έχει ως αντικείμενο, όταν κανόνες δικαίου, όπως αυτοί που διέπουν την παραγραφή, εμποδίζουν την επιβολή κυρώσεων σε επιχείρηση λόγω παραβάσεως του δικαίου του ανταγωνισμού, ή όταν δεν υφίσταται πλέον η επιχείρηση η οποία εκχώρησε το νομικό πρόσωπο που διέπραξε την παράβαση, να δύναται να αναζητηθεί ή να αναληφθεί αναδρομικώς η ευθύνη άλλης επιχειρήσεως για τα πραγματικά περιστατικά τα οποία διέπραξε η πρώτη επιχείρηση, εκτός αν έχουν διαρθρωτικούς δεσμούς που τις συνδέουν οικονομικώς και οργανωτικώς ή ότι η μεταβίβαση του νομικού προσώπου το οποίο διέπραξε την παράβαση πραγματοποιήθηκε με καταχρηστικούς όρους.

(βλ. σκέψεις 85-95, 98)

2.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 173-178, 181, 184, 193)

3.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 205-212)

4.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 217)

5.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 227)

6.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 246-250)