WYROK TRYBUNAŁU (czwarta izba)
z dnia 23 listopada 2023 r.(*)
Odwołanie – Pomoc państwa – Artykuł 107 ust. 3 lit. b) TFUE – Szwedzki rynek transportu lotniczego – System pomocy zgłoszony przez Królestwo Szwecji – Gwarantowane pożyczki mające na celu wsparcie przedsiębiorstw lotniczych w kontekście pandemii COVID-19 – Tymczasowe ramy środków pomocy państwa – Decyzja Komisji Europejskiej o niewnoszeniu zastrzeżeń – Pomoc przeznaczona na zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce – Zasady proporcjonalności i niedyskryminacji – Swoboda świadczenia usług
W sprawie C‑209/21 P
mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 1 kwietnia 2021 r.,
Ryanair DAC, z siedzibą w Swords (Irlandia), którą reprezentowali V. Blanc, F.-C. Laprévote i E. Vahida, avocats, I.-G. Metaxas-Maranghidis, dikigoros, oraz D. Pérez de Lamo i S. Rating, abogados,
wnosząca odwołanie,
w której pozostałymi uczestnikami postępowania są:
Komisja Europejska, którą reprezentowali L. Flynn, S. Noë i F. Tomat, w charakterze pełnomocników,
strona pozwana w pierwszej instancji,
Republika Francuska, którą reprezentowali początkowo A.‑L. Desjonquères, P. Dodeller, T. Stéhelin i N. Vincent, następnie A.‑L. Desjonquères, T. Stéhelin i N. Vincent, a wreszcie A.‑L. Desjonquères i T. Stéhelin, w charakterze pełnomocników,
Królestwo Szwecji, które reprezentowali początkowo O. Simonsson, H. Eklinder, J. Lundberg, C. Meyer-Seitz, A. M. Runeskjöld, M. Salborn Hodgson, R. Shahsavan Eriksson i H. Shev, a następnie O. Simonsson, H. Eklinder, C. Meyer-Seitz, A. M. Runeskjöld, M. Salborn Hodgson, R. Shahsavan Eriksson i H. Shev, w charakterze pełnomocników,
interwenienci w pierwszej instancji,
TRYBUNAŁ (czwarta izba),
w składzie: C. Lycourgos, prezes izby, O. Spineanu-Matei, J.‑C. Bonichot, S. Rodin (sprawozdawca) i L.S. Rossi, sędziowie,
rzecznik generalny: G. Pitruzzella,
sekretarz: M. Longar, administrator,
uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 19 października 2022 r.,
po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 16 marca 2023 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 W swoim odwołaniu spółka Ryanair DAC wnosi o uchylenie wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 17 lutego 2021 r., Ryanair/Komisja (T‑238/20, zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”, EU:T:2021:91), w którym Sąd oddalił jej skargę o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji C(2020) 2366 final z dnia 11 kwietnia 2020 r. w sprawie pomocy państwa SA.56812 (2020/N) – Szwecja – COVID-19: system gwarantowanych pożyczek dla przedsiębiorstw lotniczych (Dz.U. 2020, C 269, s. 2; zwanej dalej „sporną decyzją”).
Okoliczności powstania sporu i sporna decyzja
2 Okoliczności powstania sporu przedstawione w zaskarżonym wyroku mogą zostać streszczone w podany niżej sposób.
3 W dniu 3 kwietnia 2020 r. Królestwo Szwecji zgłosiło Komisji Europejskiej środek pomocy w postaci systemu gwarantowanych pożyczek dla niektórych przedsiębiorstw lotniczych (zwanego dalej „rozpatrywanym systemem pomocy”). Rozpatrywany system pomocy miał umożliwić przedsiębiorstwom lotniczym posiadającym koncesję wydaną przez to państwo członkowskie (zwaną dalej „szwedzką koncesją”) i pełniącym istotną rolę w „systemie komunikacji” na terytorium Szwecji utrzymanie wystarczającej płynności finansowej, aby zapobiec sytuacji, w której zakłócenia spowodowane pandemią COVID-19 zagroziłyby ich rentowności, oraz aby zachować ciągłość działalności gospodarczej w czasie kryzysu sanitarnego i po jego zakończeniu. Rozpatrywanym systemem pomocy miały zostać objęte wszystkie przedsiębiorstwa lotnicze posiadające, na dzień 1 stycznia 2020 r., szwedzką koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej w dziedzinie przewozów lotniczych, udzielaną na podstawie art. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1008/2008 z dnia 24 września 2008 r. w sprawie wspólnych zasad wykonywania przewozów lotniczych na terenie Wspólnoty (Dz.U. 2008, L 293, s. 3), z wyjątkiem przedsiębiorstw lotniczych, których główna działalność polega na wykonywaniu nieregularnych pasażerskich przewozów lotniczych. Maksymalna kwota gwarantowanych pożyczek w ramach tego systemu wynosiła 5 mld SEK (koron szwedzkich, około 455 mln EUR). Gwarancja dotyczyła środków inwestycyjnych oraz kapitału obrotowego i mogła zostać udzielona najpóźniej do dnia 31 grudnia 2020 r. na okres maksymalnie sześciu lat.
4 W dniu 11 kwietnia 2020 r. Komisja wydała sporną decyzję, w której, po stwierdzeniu, że rozpatrywany system pomocy stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, instytucja ta oceniła jego zgodność z rynkiem wewnętrznym w świetle komunikatu z dnia 19 marca 2020 r. zatytułowanego „Tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19” [C(2020) 1863, Dz.U. 2020, C 91 I, s. 1], zmienionego komunikatem z dnia 3 kwietnia 2020 r. [C(2020) 2215, Dz.U. 2020, C 112 I, s. 1] (zwanego dalej „ramami tymczasowymi”).
5 W tym względzie, po pierwsze, Komisja wskazała, że zgodnie z rozporządzeniem nr 1008/2008 przedsiębiorstwa lotnicze kwalifikujące się do objęcia rozpatrywanym systemem pomocy mają „główne miejsce prowadzenia działalności” w Szwecji, a ich sytuacja finansowa jest regularnie kontrolowana przez krajowy organ wydający koncesje. Uznała ona ponadto, że wykonywanie regularnych usług przewozu pasażerskiego przez beneficjentów rozpatrywanego środka może mieć istotne znaczenie w „systemie komunikacji” tego kraju i że w konsekwencji kryteria kwalifikowalności w ramach tego systemu są istotne dla identyfikacji przedsiębiorstw lotniczych mających związek ze Szwecją i przyczyniających się do funkcjonowania jej „systemu komunikacji” zgodnie z celem wspomnianego systemu. Po drugie, instytucja ta uznała, że rozpatrywany system pomocy jest konieczny, odpowiedni i proporcjonalny do celów zaradzenia poważnym zaburzeniom w gospodarce szwedzkiej oraz że spełnia on wszystkie istotne warunki określone w sekcji 3.2 ram tymczasowych, zatytułowanej „Pomoc w formie gwarancji kredytowych”.
6 Komisja doszła zatem do wniosku, że rozpatrywany system pomocy jest zgodny z rynkiem wewnętrznym w świetle art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE, i nie wniosła wobec niego zastrzeżeń.
Postępowanie przed Sądem i zaskarżony wyrok
7 Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 1 maja 2020 r. spółka Ryanair wniosła skargę o stwierdzenie nieważności spornej decyzji.
8 Na poparcie skargi spółka Ryanair podniosła cztery zarzuty, z których pierwszy dotyczył naruszenia zasad niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową i swobody świadczenia usług, drugi – naruszenia obowiązku wyważenia korzystnych skutków pomocy z jej negatywnymi skutkami dla warunków wymiany handlowej i utrzymania niezakłóconej konkurencji, trzeci – naruszenia przez Komisję jej uprawnień procesowych poprzez odmowę wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego pomimo istnienia poważnych wątpliwości co do zgodności zgłoszonego środka z rynkiem wewnętrznym, a czwarty – naruszenia art. 296 akapit drugi TFUE.
9 W zaskarżonym wyroku Sąd oddalił podniesione przez spółkę Ryanair zarzuty pierwszy, drugi i czwarty jako bezzasadne. W odniesieniu do zarzutu trzeciego uznał on, w szczególności w świetle powodów, które doprowadziły do oddalenia dwóch pierwszych zarzutów skargi, że nie było konieczne badanie jego zasadności. W konsekwencji Sąd oddalił skargę w całości, nie orzekając w przedmiocie dopuszczalności tej skargi.
Żądania stron i postępowanie przed Trybunałem
10 W odwołaniu spółka Ryanair wnosi do Trybunału o:
– uchylenie zaskarżonego wyroku;
– stwierdzenie nieważności spornej decyzji;
– obciążenie Komisji, Republiki Francuskiej i Królestwa Szwecji kosztami postępowania lub, tytułem żądania ewentualnego,
– uchylenie zaskarżonego wyroku, oraz
– przekazanie sprawy Sądowi do ponownego rozpoznania i orzeczenie, że rozstrzygnięcie o kosztach nastąpi w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.
11 Komisja i Królestwo Szwecji wnoszą do Trybunału o:
– oddalenie odwołania oraz
– obciążenie wnoszącej odwołanie kosztami postępowania.
12 Republika Francuska wnosi do Trybunału o oddalenie odwołania.
W przedmiocie odwołania
13 Na poparcie odwołania spółka Ryanair podnosi pięć zarzutów. Zarzut pierwszy dotyczy naruszenia prawa polegającego na tym, że Sąd niesłusznie oddalił zarzut skargi w pierwszej instancji dotyczący naruszenia zasady niedyskryminacji. Zarzut drugi dotyczy naruszenia prawa i oczywistego przeinaczenia okoliczności faktycznych przy badaniu zarzutu tej skargi dotyczącego naruszenia swobody świadczenia usług. Zarzut trzeci dotyczy tego, że Sąd naruszył prawo, odrzucając zastosowanie kryterium wyważenia korzystnych i negatywnych skutków systemu pomocy. Zarzut czwarty dotyczy naruszenia prawa i oczywistego przeinaczenia okoliczności faktycznych w zakresie, w jakim Sąd orzekł, że Komisja nie naruszyła obowiązku uzasadnienia spoczywającego na niej na mocy art. 296 akapit drugi TFUE. Zarzut piąty dotyczy naruszenia prawa i oczywistego przeinaczenia okoliczności faktycznych, których dopuścił się Sąd, rezygnując z rozpoznania co do istoty zarzutu trzeciego skargi w pierwszej instancji, opartego na naruszeniu uprawnień procesowych wnoszącej odwołanie (skarżącej w pierwszej instancji).
W przedmiocie zarzutu pierwszego
Argumentacja stron
14 W zarzucie pierwszym, który składa się z czterech części i dotyczy pkt 25–57 zaskarżonego wyroku, spółka Ryanair utrzymuje, że Sąd naruszył prawo, uznawszy, iż rozpatrywany system pomocy nie narusza zasady niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową.
15 W części pierwszej zarzutu pierwszego spółka Ryanair podnosi, że Sąd nie zastosował należycie zasady zakazu wszelkiej dyskryminacji ze względu na przynależność państwową będącej podstawową zasadą porządku prawnego Unii Europejskiej. Mimo że w pkt 30 zaskarżonego wyroku Sąd uznał, że w odniesieniu do jednego z kryteriów kwalifikowalności, a mianowicie posiadania szwedzkiej koncesji, różnicę w traktowaniu wprowadzoną przez rozpatrywany system pomocy można utożsamiać z dyskryminacją, to błędnie uznał, że taka dyskryminacja powinna być oceniana wyłącznie w świetle art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE, ponieważ postanowienie to stanowi postanowienie szczególne w rozumieniu art. 18 TFUE. Ograniczenie możliwości korzystania z rozpatrywanego systemu pomocy do przedsiębiorstw lotniczych posiadających szwedzką koncesję jest bowiem równoznaczne z bezpośrednią dyskryminacją ze względu na przynależność państwową, ponieważ w celu uzyskania takiej koncesji przewoźnik lotniczy musi koniecznie posiadać główne miejsce prowadzenia działalności w Szwecji.
16 Ponadto zdaniem wnoszącej odwołanie Sąd powinien był zbadać, czy taka dyskryminacja była uzasadniona względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego w rozumieniu art. 52 TFUE lub czy w każdym razie była ona oparta na obiektywnych przesłankach niezależnych od przynależności państwowej zainteresowanych osób.
17 W części drugiej tego zarzutu wnosząca odwołanie podnosi, że Sąd w pkt 32 i 33 zaskarżonego wyroku naruszył prawo i dopuścił się oczywistego przeinaczenia okoliczności faktycznych w odniesieniu do ustalenia celu rozpatrywanego systemu pomocy. W szczególności Sąd niesłusznie uznał, że cel tego systemu ograniczał się do zapewnienia Szwecji „systemu komunikacji” lub że był on zgodny z art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE, podczas gdy ze spornej decyzji jasno wynika, że celem tym było zapewnienie wystarczającej płynności przedsiębiorstwom lotniczym „posiadającym szwedzką koncesję”.
18 W części trzeciej zarzutu pierwszego spółka Ryanair utrzymuje, że zaskarżony wyrok jest obarczony naruszeniem prawa i oczywistym przeinaczeniem okoliczności faktycznych w zakresie, w jakim Sąd uznał w pkt 38–44 zaskarżonego wyroku, że rozpatrywany system pomocy, z którego korzystają jedynie przedsiębiorstwa lotnicze posiadające szwedzką koncesję, jest odpowiedni do osiągnięcia jego celu. W tym względzie Sąd, dokonując błędnej wykładni rozporządzenia nr 1008/2008 i uzupełniając niezgodnie z prawem uzasadnienie spornej decyzji, niesłusznie uznał, po pierwsze, że państwo członkowskie, które udzieliło koncesji przedsiębiorstwu lotniczemu, może kontrolować sposób wykorzystania pomocy przez beneficjentów, po drugie, że to państwo członkowskie może chcieć zyskać pewność, że przedsiębiorstwo lotnicze posiadające koncesję spłaci udzielone pożyczki, tak aby ograniczyć ryzyko uruchomienia gwarancji, a po trzecie, że przedsiębiorstwa lotnicze posiadające koncesję mają ściślejszy związek z gospodarką państwa członkowskiego, które udzieliło tej koncesji. Nie istnieje bowiem żadna różnica – jeśli chodzi o kontrole sprawowane przez państwo członkowskie, które przyznało pomoc, ryzyko niespłacenia pożyczek oraz powiązania z gospodarką tego państwa członkowskiego – między przedsiębiorstwami lotniczymi posiadającymi koncesję wydaną przez to państwo członkowskie a przedsiębiorstwami lotniczymi posiadającymi koncesję wydaną przez inne państwo członkowskie.
19 W części czwartej tego zarzutu spółka Ryanair podnosi zasadniczo naruszenie prawa i oczywiste przeinaczenie okoliczności faktycznych, ponieważ Sąd uznał w pkt 45–54 zaskarżonego wyroku, że rozpatrywany system pomocy jest proporcjonalny.
20 Po pierwsze, Sąd niesłusznie stwierdził w pkt 45 i 51 zaskarżonego wyroku, że wymóg posiadania szwedzkiej koncesji jest „w stanie najlepiej zagwarantować trwałą obecność przedsiębiorstwa lotniczego na […] terytorium [szwedzkim]” i że „główne miejsce prowadzenia działalności”, miejsce, w którym podejmowane są decyzje administracyjne i finansowe, jest „szczególnie ważne w niniejszej sprawie, gdyż pozwala na zapewnienie, że komunikacja w Szwecji nie zostanie przerwana z dnia na dzień”. Ten związek przyczynowy między obowiązkiem posiadania szwedzkiej koncesji a gwarancją obsługi połączeń na terytorium Szwecji jest całkowicie hipotetyczny i sprzeczny z danymi, które spółka Ryanair przedstawiła Sądowi.
21 Po drugie, Sąd błędnie stwierdził w pkt 45 zaskarżonego wyroku, że przedsiębiorstwa lotnicze kwalifikujące się do objęcia systemem pomocy „przyczyniają się wspólnie do zapewnienia obsługi większości połączeń regularnych w Szwecji”. Jest to oczywiste przeinaczenie okoliczności faktycznych, biorąc pod uwagę fakt, że na podstawie danych liczbowych, które Sąd sam przedstawił w pkt 46 zaskarżonego wyroku, przedsiębiorstwa lotnicze posiadające szwedzką koncesję stanowiły mniejszość w ramach podmiotów świadczących regularne przewozy lotnicze w Szwecji w dwóch z trzech segmentów tych przewozów, a mianowicie lotów wewnątrz Unii, z łącznym udziałem w rynku wynoszącym 49 %, oraz lotów poza Unię, z łącznym udziałem w rynku wynoszącym 35 %. Ponadto uzasadnienie to jest również obarczone naruszeniem prawa, a dokładniej rzecz ujmując błędnym zastosowaniem zasady proporcjonalności, podobnie jak uzasadnienie przedstawione w pkt 46 zaskarżonego wyroku, zgodnie z którym przedsiębiorstwa lotnicze posiadające szwedzką koncesję odpowiadały za 98 % wewnętrznych przewozów pasażerskich i za 84 % wewnętrznych przewozów towarowych, co stanowi „okoliczność o zasadniczym znaczeniu, biorąc pod uwagę rozmiar i położenie geograficzne” Szwecji. Zgodnie z tą zasadą Sąd powinien był ocenić udział przewozu wewnętrznego w całkowitym przewozie w Szwecji.
22 Po trzecie, w zaskarżonym wyroku Sąd nie dokonał oceny wpływu rozpatrywanego systemu pomocy na konkurencję na potrzeby kryterium proporcjonalności. Taka ocena ma zaś zasadnicze znaczenie dla ustalenia, zgodnie ze sformułowaniem użytym przez Sąd, czy rozpatrywany system pomocy nie wykracza „poza to, co jest konieczne” do osiągnięcia deklarowanego celu.
23 Po czwarte, Sąd niesłusznie uzasadnił, w pkt 50 i 51 zaskarżonego wyroku, dyskryminujące kryteria kwalifikowalności i wynikającą z nich niespójność celem rozpatrywanego systemu pomocy, twierdząc, że małe przedsiębiorstwa obsługiwały „w szczególności” loty mające określony cel, że wnosząca odwołanie (skarżąca w pierwszej instancji) ograniczyła swoją obecność w Szwecji do jednej bazy operacyjnej z jednym samolotem i że jej udział w rynku zmniejszył się przed rozpoczęciem pandemii COVID-19. W ten sposób Sąd pominął znaczenie udziału spółki Ryanair w rynku wynoszącego 5 %. Wnosząca odwołanie kwestionuje również stwierdzenie Sądu, zgodnie z którym „zasoby, które mogą zostać przyznane przez dane państwo członkowskie, nie są niewyczerpane, wobec czego powinny służyć osiąganiu celów priorytetowych”.
24 Po piąte, Sąd niesłusznie odmówił w pkt 53 zaskarżonego wyroku zbadania innego scenariusza pomocy ze względu na to, że nie można było zobowiązać Komisji do „przeanalizowania wszelkich możliwych do wyobrażenia środków alternatywnych”. Sąd błędnie oparł się w tym względzie na swoim wyroku z dnia 6 maja 2019 r., Scor/Komisja (T‑135/17, EU:T:2019:287), z którego wynika jedynie, że Komisja nie miała obowiązku zbadania w swoim uzasadnieniu wszystkich środków alternatywnych.
25 Ponadto uzasadnienie przedstawione przez Sąd w pkt 54 zaskarżonego wyroku, zgodnie z którym hipotetyczny środek alternatywny polegający na rozszerzeniu rozpatrywanego systemu pomocy na przedsiębiorstwa niemające siedziby w Szwecji nie pozwoliłoby na osiągnięcie celu „systemu komunikacji” w tym samym stopniu, opiera się, poprzez odesłanie do pkt 40–44 tego wyroku, na błędnym założeniu prawnym, zgodnie z którym na mocy rozporządzenia nr 1008/2008 przedsiębiorstwa lotnicze posiadające koncesję wydaną przez inne państwo członkowskie mogą łatwiej przerywać swoje połączenia do i ze Szwecji.
26 Komisja, Republika Francuska i Królestwo Szwecji twierdzą, że zarzut pierwszy odwołania należy oddalić jako bezpodstawny.
Ocena Trybunału
27 Na wstępie należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału uznanie danego środka krajowego za „pomoc państwa” w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE wymaga spełnienia wszystkich następujących warunków. Po pierwsze, musi mieć miejsce interwencja państwa lub przy użyciu zasobów państwowych. Po drugie, interwencja ta musi być w stanie wpłynąć na wymianę handlową między państwami członkowskimi. Po trzecie, musi ona przyznawać beneficjentowi selektywną korzyść. Po czwarte, musi zakłócać konkurencję lub grozić jej zakłóceniem (wyrok z dnia 28 czerwca 2018 r., Niemcy/Komisja, C‑208/16 P, EU:C:2018:506, pkt 79 i przytoczone tam orzecznictwo).
28 Dlatego też w odniesieniu do środków o takich cechach i takich skutkach, ze względu na to, że mogą one zakłócać konkurencję i wpływać na handel między państwami członkowskimi, art. 107 ust. 1 TFUE ustanawia zasadę niezgodności pomocy państwa z rynkiem wewnętrznym.
29 W szczególności wymóg selektywności wynikający z art. 107 ust. 1 TFUE zakłada, że Komisja wykaże, iż szeroko rozumiana korzyść gospodarcza wynikająca bezpośrednio lub pośrednio z danego środka przysługuje konkretnie jednemu lub kilku przedsiębiorstwom. Aby to uczynić, powinna ona w szczególności wykazać, że dany środek wprowadza rozróżnienie między przedsiębiorstwami znajdującymi się, w świetle zamierzonego celu, w porównywalnej sytuacji. Korzyść powinna zatem zostać przyznana w sposób selektywny oraz powinna móc doprowadzić do tego, że niektóre przedsiębiorstwa znajdą się w sytuacji bardziej korzystnej niż inne (wyrok z dnia 28 września 2023 r., Ryanair/Komisja, C‑320/21 P, EU:C:2023:712, pkt 103 i przytoczone tam orzecznictwo).
30 Artykuł 107 ust. 2 i 3 TFUE przewiduje jednak pewne odstępstwa od przywołanej w pkt 28 niniejszego wyroku zasady niezgodności pomocy państwa z rynkiem wewnętrznym, takie jak odstępstwo przewidziane w art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE, dotyczące pomocy mającej na celu „zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce państwa członkowskiego”. Jest zatem zgodna lub może zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym pomoc państwa przyznana dla celów i zgodnie z warunkami przewidzianymi przez owe postanowienia wprowadzające odstępstwa, niezależnie od faktu, że posiada ona cechy charakterystyczne i wywołuje skutki, o których mowa w pkt 27 niniejszego wyroku.
31 Jak z tego wynika, aby wspomniane postanowienia wprowadzające odstępstwa nie zostały pozbawione wszelkiej skuteczności, pomoc państwa, która została przyznana zgodnie z tymi wymogami – to znaczy aby osiągnąć cel, który został w nich uznany, i w granicach tego, co jest konieczne i proporcjonalne do realizacji tego celu – nie może zostać uznana za niezgodną z rynkiem wewnętrznym jedynie w świetle cech charakterystycznych lub skutków, o których mowa w pkt 27 niniejszego wyroku, lub skutków, które są nierozerwalnie związane z każdą pomocą państwa, czyli w szczególności ze względów związanych z tym, że pomoc jest selektywna lub zakłóca konkurencję (wyrok z dnia 28 września 2023 r., Ryanair/Komisja, C‑320/21 P, EU:C:2023:712, pkt 107 i przytoczone tam orzecznictwo).
32 Pomoc nie może zatem zostać uznana za niezgodną z rynkiem wewnętrznym z powodów związanych wyłącznie z tym, że jest selektywna lub zakłóca konkurencję lub grozi jej zakłóceniem (wyrok z dnia 28 września 2023 r., Ryanair/Komisja, C‑320/21 P, EU:C:2023:712, pkt 108).
33 W tym stanie rzeczy, w odniesieniu do części pierwszej zarzutu pierwszego, w której spółka Ryanair podnosi naruszenie prawa polegające na tym, że Sąd nie zastosował w pkt 31 zaskarżonego wyroku zasady niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową, ustanowionej w art. 18 TFUE, lecz zbadał rozpatrywany środek w świetle art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE, należy przypomnieć, że z orzecznictwa Trybunału wynika, iż postępowanie przewidziane w art. 108 TFUE nigdy nie powinno prowadzić do rezultatu, który byłby sprzeczny z konkretnymi postanowieniami traktatu FUE. Pomocy, która jako taka bądź ze względu na niektóre z jej aspektów narusza ogólne zasady prawa Unii, nie można zatem uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym (wyroki: z dnia 31 stycznia 2023 r., Komisja/Braesch i in., C‑284/21 P, EU:C:2023:58, pkt 96; a także z dnia 28 września 2023 r., Ryanair/Komisja, C‑320/21 P, EU:C:2023:712, pkt 109).
34 Jednak, jeśli chodzi konkretnie o art. 18 TFUE, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem artykuł ten może być stosowany samodzielnie wyłącznie w stanach faktycznych podlegających prawu Unii, w odniesieniu do których traktat FUE nie zawiera szczególnych postanowień o zakazie dyskryminacji (wyroki: z dnia 18 lipca 2017 r., Erzberger, C‑566/15, EU:C:2017:562, pkt 25; z dnia 28 września 2023 r., Ryanair/Komisja, C‑320/21 P, EU:C:2023:712, pkt 110).
35 Ponieważ, jak przypomniano w pkt 30 niniejszego wyroku, art. 107 ust. 2 i 3 TFUE przewiduje odstępstwa od wskazanej w ust. 1 tego artykułu zasady niezgodności pomocy państwa z rynkiem wewnętrznym i dopuszcza w ten sposób w szczególności różnice w traktowaniu przedsiębiorstw, z zastrzeżeniem spełnienia wymogów przewidzianych w tych odstępstwach, odstępstwa te należy uznać za „postanowienia szczególne” przewidziane w traktatach w rozumieniu art. 18 akapit pierwszy TFUE (wyrok z dnia 28 września 2023 r., Ryanair/Komisja, C‑320/21 P, EU:C:2023:712, pkt 111).
36 Jak z tego wynika, Sąd nie naruszył prawa, uznawszy w pkt 31 zaskarżonego wyroku, że art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE stanowi takie postanowienie szczególne i że należy jedynie zbadać, czy odmienne traktowanie wprowadzone przez rozpatrywany środek jest dopuszczalne w świetle tego postanowienia.
37 Oznacza to, że wbrew temu, co twierdzi spółka Ryanair, odmienne traktowanie, które powoduje rozpatrywany system pomocy, również nie musi być uzasadnione względami wymienionymi w art. 52 TFUE.
38 W świetle powyższego część pierwszą zarzutu pierwszego należy oddalić jako bezzasadną.
39 W części drugiej tego zarzutu odwołania spółka Ryanair utrzymuje zasadniczo, że Sąd w pkt 32–33 zaskarżonego wyroku błędnie określił cel rozpatrywanego systemu pomocy, który wynika ze spornej decyzji, i że niesłusznie uznał, iż cel ten nie polegał na zachowaniu „systemu komunikacji” w Szwecji.
40 W tym względzie Sąd wskazał w pkt 32 zaskarżonego wyroku, że celem rozpatrywanego systemu pomocy było, zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE, zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce szwedzkiej spowodowanym przez pandemię COVID-19 poprzez zapewnienie funkcjonowania „systemu komunikacji” w Szwecji.
41 Ten opis celu realizowanego przez ten system jest zgodny z opisem przedstawionym w spornej decyzji, w szczególności w cytowanych w zaskarżonym wyroku motywach 8 i 43 tej decyzji, w których Komisja, po pierwsze, określiła cel jako polegający na zapewnieniu funkcjonowania „systemu komunikacji” na terytorium Szwecji, a po drugie, oceniła znaczenie tego celu do celów zastosowania art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE. Natomiast wbrew temu, co twierdzi spółka Ryanair, z decyzji tej nie wynika, że posiadanie szwedzkiej koncesji stanowiło sam w sobie cel rozpatrywanego systemu pomocy, lecz raczej, jak w istocie stwierdził Sąd w pkt 32 zaskarżonego wyroku, kryterium kwalifikowalności do tego systemu.
42 W zakresie, w jakim w owej drugiej części zarzutu spółka Ryanair podnosi jeszcze, że Sąd przeinaczył przedstawione mu okoliczności faktyczne, należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału z art. 256 ust. 1 akapit drugi TFUE oraz z art. 58 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wynika, iż jedynie Sąd jest właściwy do dokonywania, po pierwsze, ustaleń faktycznych, z wyjątkiem sytuacji, gdy nieprawidłowość jego ustaleń wynika z przedłożonych mu dokumentów zawartych w aktach sprawy, a po drugie, oceny tych okoliczności faktycznych (wyrok z dnia 25 czerwca 2020 r., CSUE/KF, C‑14/19 P, EU:C:2020:492, pkt 103 i przytoczone tam orzecznictwo).
43 Wynika z tego, że ocena stanu faktycznego nie stanowi, z zastrzeżeniem przeinaczenia dowodów przedstawionych przed Sądem, kwestii prawnej podlegającej jako taka kontroli Trybunału (wyrok z dnia 25 czerwca 2020 r., CSUE/KF, C‑14/19 P, EU:C:2020:492, pkt 104 i przytoczone tam orzecznictwo).
44 W sytuacji gdy strona wnosząca odwołanie powołuje się na przeinaczenie przez Sąd materiału dowodowego, powinna ona – zgodnie z art. 256 TFUE, art. 58 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i art. 168 § 1 lit. d) regulaminu postępowania przed Trybunałem – dokładnie wskazać, które dowody zostały jej zdaniem przeinaczone przez Sąd, oraz wykazać błędy w analizie, które w jej opinii doprowadziły do takiego przeinaczenia. Ponadto zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału przeinaczenie powinno w oczywisty sposób wynikać z akt sprawy, bez konieczności dokonywania nowej oceny faktów i dowodów (wyrok z dnia 25 czerwca 2020 r., CSUE/KF, C‑14/19 P, EU:C:2020:492, pkt 105 i przytoczone tam orzecznictwo).
45 W niniejszym przypadku należy stwierdzić, że na poparcie tej części zarzutu spółka Ryanair nie precyzuje dowodów, które Sąd jakoby przeinaczył, określając cel rozpatrywanego systemu pomocy, a tym bardziej nie wykazuje, w jaki sposób dowody te miałyby zostać przeinaczone.
46 W tych okolicznościach należy oddalić część drugą zarzutu pierwszego jako bezzasadną.
47 W części trzeciej tego zarzutu spółka Ryanair utrzymuje, że Sąd naruszył prawo i przeinaczył okoliczności faktyczne, orzekając w pkt 38–44 zaskarżonego wyroku, iż rozpatrywany system pomocy w zakresie, w jakim przysparzał korzyści wyłącznie przedsiębiorstwom lotniczym posiadającym szwedzką koncesję, z wyłączeniem przedsiębiorstw świadczących nieregularne usługi w zakresie pasażerskich przewozów lotniczych, był odpowiedni do osiągnięcia jego celu.
48 W tym względzie spółka Ryanair podnosi w istocie, w pierwszym zarzucie szczegółowym, że stwierdzając w szczególności w pkt 40 zaskarżonego wyroku, iż kryterium posiadania koncesji wydanej przez państwo członkowskie przyznające pomoc umożliwiało kontrolę sposobu, w jaki pomoc ta była wykorzystywana przez beneficjentów, Sąd przedstawił uzasadnienie, którego nie zawierała sporna decyzja, w związku z czym zastąpił własnym uzasadnieniem uzasadnienie przyjęte przez Komisję na poparcie tej decyzji.
49 Prawdą jest, że z orzecznictwa Trybunału wynika, że w ramach kontroli legalności, o której mowa w art. 263 TFUE, Trybunał i Sąd nie mogą w żadnym wypadku zastąpić własnym uzasadnieniem uzasadnienia autora zaskarżonego aktu (zob. podobnie wyrok z dnia 6 października 2021 r., World Duty Free Group i Hiszpania/Komisja, C‑51/19 P i C‑64/19 P, EU:C:2021:793, pkt 70 i przytoczone tam orzecznictwo). Należy jednak stwierdzić, że w motywie 43 spornej decyzji Komisja wskazuje na fakt, że przedsiębiorstwa lotnicze posiadające szwedzką koncesję mają główne miejsce prowadzenia działalności w Szwecji i podlegają tam regularnemu nadzorowi ich sytuacji finansowej. I tak w pkt 40 zaskarżonego wyroku Sąd ograniczył się do ustosunkowania się do argumentacji wnoszącej odwołanie (skarżącej w pierwszej instancji), o której mowa w pkt 38 tego wyroku, do wyjaśnienia uzasadnienia spornej decyzji, a w szczególności do wyciągnięcia pewnych wniosków z zawartych w niej elementów, nie zastępując jednak uzasadnienia tej decyzji.
50 W odniesieniu do drugiego zarzutu szczegółowego podniesionego w ramach części trzeciej zarzutu pierwszego należy stwierdzić, że opierając się na stwierdzeniach zawartych w pkt 40–42 zaskarżonego wyroku, Sąd uznał w pkt 43 tego wyroku, iż ograniczając możliwość korzystania z rozpatrywanego systemu pomocy wyłącznie do przedsiębiorstw lotniczych posiadających szwedzką koncesję i mających w związku z tym główne miejsce prowadzenia działalności w Szwecji, Królestwo Szwecji zasadnie starało się w istocie zyskać pewność co do istnienia trwałego związku między Szwecją a przedsiębiorstwami lotniczymi będącymi beneficjentami udzielonych przez to państwo gwarancji, a w pkt 44 tego wyroku stwierdził, że kryterium kwalifikowalności dotyczące posiadania takiej koncesji było zatem odpowiednie do realizacji celu w postaci zaradzenia poważnym zaburzeniom w gospodarce tego państwa członkowskiego.
51 W tym względzie, po pierwsze, Sąd oparł się w pkt 43 i 44 zaskarżonego wyroku na rozporządzeniu nr 1008/2008 jedynie w celu ustalenia szczególnego charakteru i stabilności związku łączącego przedsiębiorstwa lotnicze posiadające koncesję z państwem członkowskim, które udzieliło tej koncesji, z uwzględnieniem przepisów tego rozporządzenia regulującego ich stosunki, a w szczególności kontrole finansowe przeprowadzane przez organy tego państwa członkowskiego w odniesieniu do tych przedsiębiorstw lotniczych. Otóż okoliczność, że kontrole te nie dotyczą konkretnie wykorzystania pomocy przyznanej przedsiębiorstwom lotniczym posiadającym szwedzką koncesję lub że kontrola wykorzystania tej pomocy może być również przeprowadzona w odniesieniu do przedsiębiorstw lotniczych, które nie posiadają szwedzkiej koncesji, jak utrzymuje spółka Ryanair, nie ma jako taka wpływu na ocenę tego związku w celu ustalenia, czy kryteria kwalifikowalności są odpowiednie do osiągnięcia celu realizowanego przez rozpatrywany system pomocy.
52 Po drugie, o ile spółka Ryanair zarzuca przeinaczenie okoliczności faktycznych w odniesieniu do rozważań, o których mowa w pkt 50 niniejszego wyroku, o tyle wystarczy stwierdzić, że nie przedstawiła ona żadnego argumentu mogącego wykazać, że Sąd dopuścił się takiego przeinaczenia, zgodnie z orzecznictwem przypomnianym w pkt 44 niniejszego wyroku.
53 W świetle powyższego należy oddalić część trzecią zarzutu pierwszego jako bezzasadną.
54 W części czwartej tego zarzutu spółka Ryanair podnosi zasadniczo, że Sąd dopuścił się naruszenia prawa i oczywistego przeinaczenia okoliczności faktycznych, ponieważ uznał w pkt 45–54 zaskarżonego wyroku, że rozpatrywany system pomocy jest proporcjonalny.
55 W tym względzie, w zakresie, w jakim wnosząca odwołanie kwestionuje w ramach pierwszego, drugiego i czwartego zarzutu szczegółowego tej części zarzutu niektóre stwierdzenia Sądu zawarte w szczególności w pkt 45 i 46 oraz w pkt 50 i 51 zaskarżonego wyroku i przedstawione w pkt 20 i 21 niniejszego wyroku, należy stwierdzić, po pierwsze, że wnosząca odwołanie zmierza w rzeczywistości do podważenia niezależnej oceny okoliczności faktycznych i dowodów, której dokonał Sąd, aby stwierdzić w szczególności w pkt 55 zaskarżonego wyroku, że Komisja nie popełniła błędu w ocenie w odniesieniu do proporcjonalnego charakteru rozpatrywanego systemu pomocy.
56 Po drugie, jeżeli w ramach drugiego zarzutu szczegółowego wnosząca odwołanie powołała się na przeinaczenie okoliczności faktycznych, którego miał dopuścić się Sąd w pkt 45 zaskarżonego wyroku, w zakresie, w jakim twierdzenie tego sądu, zgodnie z którym przedsiębiorstwa lotnicze kwalifikujące się do objęcia rozpatrywanym systemem pomocy „przyczyniają się wspólnie do zapewnienia obsługi większości połączeń regularnych w Szwecji”, nie wynika z danych wykorzystanych przez sam Sąd, należy zaznaczyć, że ocena tych danych nie jest w żaden sposób oceną oczywiście błędną, która stanowiłaby przeinaczenie okoliczności faktycznych.
57 Biorąc bowiem pod uwagę tak wysoki udział procentowy w wewnętrznych przewozach pasażerskich (98 %) i towarowych (84 %) zapewnianych przez przedsiębiorstwa lotnicze posiadające szwedzką koncesję – a dane te mają pierwszorzędne znaczenie dla zapewnienia realizacji celu realizowanego przez rozpatrywany system pomocy, co jako takie nie zostało zakwestionowane przez wnoszącą odwołanie – a także znaczne wartości procentowe, jeśli chodzi o udział tych przedsiębiorstw w lotniczym ruchu pasażerskim zarówno wewnątrz (49 %), jak i na zewnątrz Unii (35 %), Sąd mógł, nie dopuszczając się przeinaczenia tych okoliczności faktycznych, stwierdzić, że przedsiębiorstwa lotnicze kwalifikujące się do objęcia systemem pomocy przyczyniają się do zapewnienia obsługi większości połączeń regularnych w Szwecji, zarówno w zakresie przewozów towarowych, jak i pasażerskich, co odpowiada celowi, jakim jest zapewnienie funkcjonowania „systemu komunikacji” w Szwecji, zarówno w zakresie realizacji połączeń lotniczych na terenie Szwecji, jak też ze Szwecji i do Szwecji.
58 W konsekwencji zarzuty szczegółowe pierwszy, drugi i czwarty części czwartej zarzutu pierwszego należy odrzucić jako niedopuszczalne, a w każdym wypadku – oddalić jako bezzasadne.
59 Jeśli chodzi o piąty zarzut szczegółowy tej części zarzutu pierwszego, skierowany przeciwko pkt 53 zaskarżonego wyroku, należy stwierdzić, że Sąd jedynie tytułem uzupełnienia uznał w owym pkt 53, iż Komisja nie musiała wypowiadać się w przedmiocie wszystkich środków alternatywnych względem rozpatrywanego systemu pomocy. Jak bowiem zauważył rzecznik generalny w pkt 65 i 66 opinii, Sąd orzekł w pkt 54 tego wyroku, że w każdym wypadku alternatywne środki zaproponowane przez wnoszącą odwołanie nie pozwoliłyby na osiągnięcie celu realizowanego przez ten system. Sąd oparł się w tym względzie na pkt 40–44 wspomnianego wyroku, które, jak wynika z pkt 48–53 niniejszego wyroku, nie są obarczone naruszeniem prawa.
60 Ten zarzut szczegółowy należy zatem oddalić jako nieskuteczny.
61 W świetle powyższego należy oddalić część czwartą zarzutu pierwszego, a w konsekwencji zarzut ten w całości, z zastrzeżeniem rozpatrzenia trzeciego zarzutu szczegółowego części czwartej tego zarzutu, wspomnianego w pkt 22 niniejszego wyroku, które łączy się z argumentacją przedstawioną w ramach zarzutu trzeciego odwołania i które zostanie zbadane łącznie z tym zarzutem w pkt 84–90 niniejszego wyroku.
W przedmiocie zarzutu drugiego
Argumentacja stron
62 W zarzucie drugim spółka Ryanair podnosi, że Sąd, oddalając w pkt 62–64 zaskarżonego wyroku część trzecią zarzutu pierwszego jej skargi w pierwszej instancji, w której powołała się ona na naruszenie zasady swobodnego świadczenia usług, dopuścił się naruszenia prawa oraz oczywistego przeinaczenia okoliczności faktycznych.
63 W części pierwszej tego zarzutu spółka Ryanair utrzymuje, że wbrew temu, co zostało wskazane w pkt 63 zaskarżonego wyroku, podniosła ona przed Sądem naruszenie rozporządzenia nr 1008/2008, twierdząc, że naruszona została zasada swobodnego świadczenia usług w sektorze transportu lotniczego. Oddalając argumenty spółki Ryanair z tego błędnego powodu, że „skarżąca nie podnosi żadnego naruszenia tego rozporządzenia”, Sąd w oczywisty sposób przeinaczył złożone przez nią pisma i nie uzasadnił swojego orzeczenia w sposób wystarczający pod względem prawnym.
64 W części drugiej tego zarzutu spółka Ryanair utrzymuje, że Sąd orzekł w pkt 64 zaskarżonego wyroku – w sposób wewnętrznie sprzeczny i błędny, iż nie wykazała ona, w jaki sposób wykluczenie jej z rozpatrywanego systemu pomocy mogło ją zniechęcić do świadczenia usług ze Szwecji i do Szwecji. Zdaniem spółki Ryanair okoliczność, że przedsiębiorstwa lotnicze są pozbawione możliwości uzyskania korzyści zastrzeżonej dla, jak ich nazywa, „szwedzkich przedsiębiorstw lotniczych”, wystarcza bowiem do wykazania, że zniechęca się do swobody świadczenia usług, a żadne inne wykazanie nie jest wymagane. Ponadto okoliczność, że wnosząca odwołanie stopniowo ograniczała swoją działalność na rynku szwedzkim, nie ma znaczenia dla ustalenia, czy rozpatrywany system ogranicza swobodę świadczenia usług.
65 Sąd przeinaczył zatem dowody, nie badając istotnych dowodów przedstawionych przez wnoszącą odwołanie (skarżącą w pierwszej instancji) w odniesieniu do ograniczającego skutku rozpatrywanego systemu pomocy w odniesieniu do swobody świadczenia usług oraz koncentrując się na rozważaniach niemających znaczenia dla sprawy, a dotyczących zmian w udziale w rynku wnoszącej odwołanie w przeszłości.
66 W części trzeciej zarzutu drugiego spółka Ryanair utrzymuje, że w ramach skargi w pierwszej instancji wykazała w sposób wymagany prawem, wbrew temu, co stwierdził Sąd w pkt 64 zaskarżonego wyroku, iż ograniczające skutki rozpatrywanego systemu pomocy w odniesieniu do swobody świadczenia usług nie były uzasadnione.
67 Sąd nie zbadał prawidłowo tego ograniczenia w świetle istotnych kryteriów adekwatności i proporcjonalności. Wnosząca odwołanie (skarżąca w pierwszej instancji) przedstawiła ponadto liczne dowody świadczące o tym, że rozpatrywany system pomocy wywiera skutki ograniczające swobodę świadczenia usług, które są niepotrzebne, nieodpowiednie i nieproporcjonalne w stosunku do celu tego systemu, jakim jest zapewnienie Szwecji „systemu komunikacji”. Co więcej, wspomniał on w tym kontekście o alternatywnym kryterium kwalifikowalności do pomocy, opartym na udziałach w rynku, które byłoby mniej szkodliwe dla swobody świadczenia usług. Ponadto wnosząca odwołanie (skarżąca w pierwszej instancji) wyraźnie wymieniła to kryterium w korespondencji skierowanej przed wydaniem spornej decyzji do szwedzkiego premiera i do europejskiego komisarza ds. konkurencji, którą załączyła do skargi w pierwszej instancji.
68 Zdaniem spółki Ryanair Sąd, stwierdzając, że nie ma potrzeby badania tego alternatywnego środka w ramach oceny właściwego i proporcjonalnego charakteru rozpatrywanego ograniczenia swobody świadczenia usług, dopuścił się naruszenia prawa.
69 Komisja, Republika Francuska i Królestwo Szwecji twierdzą, że zarzut drugi odwołania należy oddalić jako bezpodstawny.
Ocena Trybunału
70 W częściach drugiej i trzeciej zarzutu drugiego, które należy zbadać łącznie i w pierwszej kolejności, spółka Ryanair podnosi zasadniczo, że w pkt 64 zaskarżonego wyroku Sąd dopuścił się szeregu naruszeń prawa w zakresie, w jakim zbadał on okoliczność, iż rozpatrywany system pomocy przysparza korzyści jedynie tym przedsiębiorstwom, które spółka Ryanair nazywa „szwedzkimi przedsiębiorstwami lotniczymi”, czyli przedsiębiorstwom lotniczym posiadającym szwedzką koncesję, wyłącznie w świetle kryteriów określonych w art. 107 TFUE, zamiast zbadać, czy środek ten był uzasadniony w świetle względów, o których mowa w postanowieniach traktatu FUE dotyczących swobody świadczenia usług. Tymczasem spółka Ryanair uważa, że przedstawiła Sądowi okoliczności faktyczne i prawne świadczące o naruszeniu tych postanowień.
71 W tym względzie, jak zostało przypomniane w pkt 33 niniejszego wyroku, postępowanie przewidziane w art. 108 TFUE nie powinno nigdy prowadzić do rezultatu, który byłby sprzeczny z konkretnymi postanowieniami traktatu. Pomocy, która jako taka bądź ze względu na niektóre z jej aspektów narusza ogólne zasady prawa Unii, nie można zatem uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym.
72 Jednakże, po pierwsze, skutki ograniczające, jakie środek pomocy wywiera na swobodę świadczenia usług, nie stanowią ograniczenia zakazanego przez traktat w zakresie, w jakim może chodzić o skutek nierozerwalnie związany z samym charakterem pomocy państwa, taki jak jej selektywny charakter (wyrok z dnia 28 września 2023 r., Ryanair/Komisja, C‑320/21 P, EU:C:2023:712, pkt 132).
73 Po drugie, z orzecznictwa Trybunału wynika, że w przypadku gdy szczegółowe zasady pomocy są do tego stopnia nierozerwalnie związane z celem pomocy, że nie jest możliwe dokonanie ich odrębnej oceny, ich wpływ na zgodność lub niezgodność pomocy jako całości z rynkiem wewnętrznym należy oceniać w ramach postępowania przewidzianego w art. 108 TFUE (zob. podobnie wyroki: z dnia 22 marca 1977 r., Iannelli & Volpi, 74/76, EU:C:1977:51, pkt 14; z dnia 31 stycznia 2023 r., Komisja/Braesch i in., C‑284/21 P, EU:C:2023:58, pkt 97; a także z dnia 28 września 2023 r., Ryanair/Komisja, C‑320/21 P, EU:C:2023:712, pkt 133).
74 Tymczasem w niniejszej sprawie, jak wynika z pkt 40 i 41 niniejszego wyroku, o ile posiadanie szwedzkiej koncesji nie stanowiło samo w sobie celu rozpatrywanego systemu pomocy, lecz kryterium kwalifikowalności w ramach tego systemu, o tyle kryterium to było jako takie nierozerwalnie związane z celem wspomnianego systemu, który polegał na zaradzeniu poważnym zaburzeniom w gospodarce szwedzkiej spowodowanym przez pandemię COVID-19 poprzez zapewnienie Szwecji „systemu komunikacji”. Jak z tego wynika, wpływ tego kryterium kwalifikowalności do rozpatrywanego system pomocy na rynek wewnętrzny nie może być przedmiotem badania odrębnego od badania zgodności tego środka pomocy jako całości z rynkiem wewnętrznym w ramach postępowania przewidzianego w art. 108 TFUE.
75 Z powyższego uzasadnienia oraz z orzecznictwa przypomnianego w pkt 31 niniejszego wyroku wynika, że Sąd nie naruszył prawa, orzekając w istocie w pkt 64 zaskarżonego wyroku, że aby wykazać, iż rozpatrywany system pomocy – ze względu na to, iż sporna pomoc przysparza korzyści wyłącznie przedsiębiorstwom lotniczym posiadającym szwedzką koncesję, a nie między innymi spółce Ryanair – stanowi ograniczenie swobody świadczenia usług, spółka Ryanair powinna była wykazać w niniejszym przypadku, że środek ten wywołuje skutki ograniczające, które wykraczają poza skutki nierozerwalnie związane z pomocą państwa przyznaną zgodnie z wymogami przewidzianymi w art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE (zob. analogicznie wyrok z dnia 28 września 2023 r., Ryanair/Komisja, C‑320/21 P, EU:C:2023:712, pkt 135).
76 Tymczasem argumentacja przedstawiona przez spółkę Ryanair na poparcie drugiej i trzeciej części zarzutu drugiego ma w całości na celu krytykę rozpatrywanego systemu pomocy w zakresie, w jakim do objęcia tym systemem kwalifikowały się jedynie przedsiębiorstwa lotnicze posiadające szwedzką koncesję, oraz ograniczających skutków tego kryterium kwalifikowalności w odniesieniu do swobody świadczenia usług, mimo że takie skutki są nierozerwalnie związane z selektywnym charakterem tego systemu.
77 Ponadto w odniesieniu do dowodów, które spółka Ryanair przedstawiła przed Sądem, należy stwierdzić, że nie podniosła ona żadnego argumentu mogącego wykazać, że Sąd przeinaczył te dowody.
78 Z powyższego wynika, że części drugą i trzecią zarzutu drugiego należy oddalić jako bezzasadne.
79 Wreszcie część pierwszą tego zarzutu należy oddalić jako nieistotną dla sprawy w zakresie, w jakim zmierza ona do zakwestionowania pkt 63 zaskarżonego wyroku, którego uzasadnienie ma charakter uzupełniający w stosunku do uzasadnienia przedstawionego w pkt 64 tego wyroku. W świetle powyższego zarzut drugi należy oddalić w całości.
W przedmiocie zarzutu trzeciego
Argumentacja stron
80 W zarzucie trzecim spółka Ryanair utrzymuje zasadniczo, że Sąd naruszył prawo, stwierdzając w pkt 68 i 69 zaskarżonego wyroku, że art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE nie zobowiązuje Komisji do wyważenia, w ramach badania zgodności pomocy, korzystnych skutków tej pomocy z jej negatywnymi skutkami w odniesieniu do warunków wymiany handlowej i utrzymania niezakłóconej konkurencji. Zarzut ten należy rozpatrzyć w związku z trzecim zarzutem szczegółowym części czwartej zarzutu pierwszego, o którym mowa w pkt 22 niniejszego wyroku, w którym wnosząca odwołanie zarzuca Sądowi, że nie dokonał oceny antykonkurencyjnego skutku rozpatrywanego systemu pomocy.
81 W części pierwszej zarzutu trzeciego podnosi ona, że Sąd przyjął zbyt szeroką wykładnię wyroku z dnia 22 września 2020 r., Austria/Komisja (C‑594/18 P, EU:C:2020:742, pkt 20, 39) orzekając, że przesłanka, zgodnie z którą pomoc nie może wpływać w nadmierny sposób na warunki wymiany handlowej, ma zastosowanie do pomocy, o której mowa w art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, lecz nie do pomocy, o której mowa w ust. 3 lit. b) tego artykułu. Po pierwsze, art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, który został zastosowany w tym wyroku, odnosi się jedynie do wpływu pomocy na warunki wymiany handlowej, a nie do ochrony niezakłóconej konkurencji, którą – jak przyznał Sąd – należy również uwzględnić przy wyważaniu pozytywnych i negatywnych skutków pomocy. Po drugie, w tamtej sprawie Trybunał nie badał w sposób dogłębny art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE. Po trzecie, obowiązek wyważenia pozytywnych skutków pomocy i jej negatywnych skutków w odniesieniu do warunków wymiany handlowej i utrzymania niezakłóconej konkurencji wynika również z zasad, które mają ogólne zastosowanie do każdej pomocy objętej zakresem stosowania art. 107 ust. 3 TFUE.
82 W części drugiej zarzutu trzeciego wnosząca odwołanie utrzymuje, że wbrew temu, co stwierdził Sąd w pkt 68 zaskarżonego wyroku, istnienie poważnych zaburzeń w gospodarce państwa członkowskiego nie powinno prowadzić do domniemania, iż pozytywne skutki pomocy przeważają nad jej skutkami negatywnymi, lecz przeciwnie, powinno prowadzić do szczególnej czujności przy wyważaniu tych skutków w celu dokonania oceny zgodności tej pomocy z rynkiem wewnętrznym.
83 Komisja, Republika Francuska i Królestwo Szwecji twierdzą, że zarzut trzeci odwołania należy oddalić jako bezpodstawny.
Ocena Trybunału
84 Należy zauważyć, że w pkt 20 wyroku z dnia 22 września 2020 r., Austria/Komisja (C‑594/18 P, EU:C:2020:742), Trybunał podkreślił różnice między brzmieniem art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE i art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, a w szczególności wskazał, że jedynie pierwsze z tych postanowień ustanawia przesłankę, zgodnie z którą rozpatrywana pomoc powinna służyć realizacji celu leżącego we wspólnym interesie. Trybunał wywnioskował z tego, że art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE nie uzależnia zgodności pomocy z rynkiem wewnętrznym od spełnienia takiej przesłanki.
85 Na podobnej podstawie, opartej na porównaniu brzmienia rozpatrywanych postanowień, Sąd orzekł w istocie w pkt 67 zaskarżonego wyroku, że wobec braku w art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE odesłania do wykazania braku zmiany warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem, a w związku z tym – do konieczności wyważenia korzystnych i negatywnych skutków pomocy, postanowienia tego nie można interpretować, w odróżnieniu od art. 107 ust. 3 lit. c), TFUE, jako wymagającego od Komisji dokonania takiego wyważenia w celu oceny zgodności pomocy z rynkiem wewnętrznym.
86 Jak słusznie zauważyła Republika Francuska w swojej odpowiedzi na odwołanie, tę różnicę w ocenie zgodności pomocy z rynkiem wewnętrznym, o której mowa w art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE, i pomocy, o której mowa w art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, można wyjaśnić szczególnym charakterem pomocy, o której mowa w art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE, a która służy realizacji celów o wyjątkowym charakterze i szczególnym znaczeniu, polegających albo na wspieraniu realizacji ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania, albo na zaradzeniu poważnym zaburzeniom w gospodarce państwa członkowskiego. Można zatem uznać, że środki pomocy przyczyniające się do realizacji jednego z tych celów, pod warunkiem że są konieczne i proporcjonalne, zapewniają właściwą równowagę między ich korzystnymi skutkami a negatywnymi skutkami dla rynku wewnętrznego, a zatem leżą we wspólnym interesie Unii.
87 W związku z tym, ponieważ art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE odzwierciedla dokonane przez autorów traktatu wyważenie skutków pomocy państwa, o której mowa w tym postanowieniu, Komisja nie jest zobowiązana do ponownego wyważania tych skutków przy badaniu zgodności pomocy z rynkiem wewnętrznym, której przyznanie jest przewidziane na podstawie tego postanowienia.
88 Ponadto, o ile odstępstwo od zasady niezgodności pomocy państwa z rynkiem wewnętrznym przewidziane w art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE powinno podlegać ścisłej wykładni, o tyle pojęcia użyte w celu opisania tego odstępstwa nie powinny być interpretowane w sposób, który nadmiernie ograniczałby jego zakres lub czyniłby go bezskutecznym. Odstępstwo należy bowiem interpretować w sposób zgodny z celami, którym ono służy (zob. podobnie wyrok z dnia 11 września 2014 r., Fastweb, C‑19/13, EU:C:2014:2194, pkt 40).
89 W świetle powyższego Sąd nie naruszył prawa, uznawszy, że Komisja nie była zobowiązana na mocy art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE do wyważenia korzystnych skutków rozpatrywanego systemu pomocy z jego negatywnymi skutkami w odniesieniu do warunków wymiany handlowej i utrzymania niezakłóconej konkurencji.
90 Z powyższego wynika, że zarzut trzeci należy oddalić jako bezzasadny.
W przedmiocie zarzutu czwartego
Argumentacja stron
91 W zarzucie czwartym spółka Ryanair podnosi, że Sąd naruszył prawo i dopuścił się oczywistego przeinaczenia okoliczności faktycznych poprzez błędne orzeczenie w pkt 77–81 zaskarżonego wyroku, iż Komisja nie naruszyła obowiązku uzasadnienia ciążącego na niej na mocy art. 296 akapit drugi TFUE.
92 Zdaniem wnoszącej odwołanie Sąd przyznał, że kontekst, w jakim została wydana sporna decyzja – charakteryzujący się wystąpieniem pandemii COVID-19 oraz trudności, jakie pandemia ta mogła przysporzyć Komisji w ramach sporządzania decyzji – mógł uzasadniać pominięcie w uzasadnieniu tej decyzji niektórych kluczowych elementów, mimo że informacje te były jej niezbędne do zrozumienia rozumowania leżącego u podstaw wniosków Komisji. Dokonana przez Sąd wykładnia art. 296 akapit drugi TFUE jest sprzeczna z orzecznictwem Trybunału i pozbawia obowiązek uzasadnienia wszelkiej skuteczności (effet utile).
93 Komisja, Republika Francuska i Królestwo Szwecji twierdzą, że zarzut czwarty odwołania należy oddalić jako bezpodstawny.
Ocena Trybunału
94 Należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem uzasadnienie, jakiego wymaga art. 296 akapit drugi TFUE, powinno być dostosowane do charakteru rozpatrywanego aktu i przedstawiać w sposób jasny i jednoznaczny rozumowanie instytucji, która wydała akt, pozwalając zainteresowanym poznać podstawy podjętej decyzji, a właściwemu sądowi dokonać jej kontroli. Wymóg uzasadnienia należy oceniać w świetle okoliczności danego przypadku, w szczególności treści aktu, charakteru podniesionych argumentów, a także interesu, jaki w uzyskaniu wyjaśnień mogą mieć adresaci aktu lub inne osoby, których dotyczy on bezpośrednio i indywidualnie. Nie ma wymogu, by uzasadnienie wyszczególniało wszystkie istotne okoliczności faktyczne i prawne, ponieważ ocena, czy uzasadnienie aktu spełnia wymogi art. 296 akapit drugi TFUE, winna nie tylko opierać się na jego brzmieniu, ale także uwzględniać jego kontekst, jak również całość przepisów prawa regulujących daną dziedzinę (wyrok z dnia 2 września 2021 r., Komisja/Tempus Energy i Tempus Energy Technology, C‑57/19 P, EU:C:2021:663, pkt 198 i przytoczone tam orzecznictwo).
95 Jeżeli chodzi w szczególności, tak jak w niniejszym przypadku, o decyzję, podjętą na podstawie art. 108 ust. 3 TFUE, o niewnoszeniu zastrzeżeń wobec środka pomocy, Trybunał miał już okazję wyjaśnić, że taka decyzja, która jest wydawana w krótkim terminie, powinna zawierać jedynie powody, dla których Komisja uważa, iż nie stoi w obliczu poważnych trudności w zakresie oceny zgodności danej pomocy z rynkiem wewnętrznym, i że nawet zwięzłe uzasadnienie tej decyzji należy uznać za wystarczające w świetle wymogu uzasadnienia przewidzianego w art. 296 akapit drugi TFUE, o ile przedstawia ono w sposób jasny i jednoznaczny powody, dla których Komisja uznała, iż nie stoi w obliczu takich poważnych trudności, przy czym zasadność tego uzasadnienia jest zagadnieniem odrębnym, niemającym związku z owym wymogiem (zob. podobnie wyrok z dnia 2 września 2021 r., Komisja/Tempus Energy i Tempus Energy Technology, C‑57/19 P, EU:C:2021:663, pkt 199 i przytoczone tam orzecznictwo).
96 To właśnie w świetle tych wymogów należy zbadać, czy Sąd naruszył prawo poprzez uznanie, że sporna decyzja była uzasadniona w sposób wystarczający pod względem prawnym.
97 W tym względzie, po pierwsze, w zakresie, w jakim spółka Ryanair zarzuca w istocie Sądowi złagodzenie wymogów dotyczących obowiązku uzasadnienia w kontekście pandemii COVID-19, w którym została wydana sporna decyzja, należy stwierdzić, że odnosząc się w pkt 77 zaskarżonego wyroku do kontekstu, w jakim została wydana sporna decyzja, a mianowicie do kontekstu pandemii i niezwykle krótkiego czasu, w jakim Komisja przyjęła ramy tymczasowe, zbadała środki, które zostały jej zgłoszone przez państwa członkowskie, w szczególności na podstawie owych ram, i wydała decyzje odnoszące się do tych środków, w tym tę decyzję, Sąd słusznie – bo zgodnie z wymogami orzecznictwa przytoczonego w pkt 94 i 95 niniejszego wyroku, uwzględnił elementy istotne dla ustalenia, czy wydając wspomnianą decyzję, Komisja wywiązała się z ciążącego na niej obowiązku uzasadnienia.
98 Po drugie, w zakresie, w jakim spółka Ryanair przedstawia konkretne okoliczności, w przedmiocie których Komisja, naruszając ciążący na niej obowiązek uzasadnienia, nie wypowiedziała się lub których nie oceniła w spornej decyzji, takie jak zgodność rozpatrywanego systemu pomocy z zasadą równego traktowania i swobodą świadczenia usług, jego wpływ na wymianę handlową i konkurencję oraz wyważenie korzystnych skutków pomocy z jej negatywnymi skutkami, z pkt 79 i 80 zaskarżonego wyroku wynika, iż Sąd uznał, że albo te okoliczności nie miały znaczenia do celów tej decyzji, albo że odniesiono się do nich we wspomnianej decyzji w sposób na tyle wystarczający pod względem prawnym, że rozumowanie Komisji zostało w tym względzie zrozumiane.
99 Nie wydaje się, aby dokonując tej oceny, Sąd nie uwzględnił wymogów uzasadnienia decyzji Komisji, podjętej na podstawie art. 108 ust. 3 TFUE, o niewnoszeniu zastrzeżeń, wynikających z orzecznictwa przypomnianego w pkt 94 i 95 niniejszego wyroku, ponieważ w niniejszym przypadku uzasadnienie to pozwala spółce Ryanair poznać podstawy tej decyzji, a sądowi Unii dokonać jej kontroli, jak wynika zresztą z zaskarżonego wyroku.
100 Ponadto w zakresie, w jakim argumentacja przedstawiona w ramach zarzutu czwartego ma w rzeczywistości na celu wykazanie, że sporna decyzja została wydana na podstawie niewystarczającej lub błędnej pod względem prawnym oceny dokonanej przez Komisję, argumentację tę, dotyczącą raczej zasadności owej decyzji, nie zaś wymogu uzasadnienia jako istotnego wymogu proceduralnego, należy oddalić w świetle orzecznictwa przypomnianego w pkt 95 niniejszego wyroku.
101 Z powyższego wynika, że Sąd nie naruszył prawa, orzekając w pkt 77–81 zaskarżonego wyroku, iż sporna decyzja była uzasadniona w sposób wystarczający pod względem prawnym.
102 Wreszcie należy stwierdzić, że spółka Ryanair nie przedstawiła żadnego argumentu mogącego wykazać, iż podczas badania zarzutu czwartego skargi w pierwszej instancji Sąd przeinaczył okoliczności faktyczne w rozumieniu orzecznictwa przypomnianego w pkt 44 niniejszego wyroku.
103 W konsekwencji zarzut czwarty odwołania należy oddalić jako bezzasadny.
W przedmiocie zarzutu piątego
Argumentacja stron
104 W zarzucie piątym spółka Ryanair podnosi, że stwierdzając w pkt 82 i 83 zaskarżonego wyroku, iż zarzut trzeci podniesiony przez nią w skardze w pierwszej instancji, dotyczący odmowy wszczęcia przez Komisję formalnego postępowania wyjaśniającego przewidzianego w art. 108 ust. 2 TFUE, jest pozbawiony deklarowanego celu w wyniku oddalenia dwóch pierwszych zarzutów tej skargi i jest pozbawiony autonomicznej treści w stosunku do tych dwóch zarzutów, Sąd naruszył prawo i dopuścił się oczywistego przeinaczenia okoliczności faktycznych.
105 Wbrew temu, co stwierdził Sąd, ów zarzut trzeci miał bowiem autonomiczną treść w stosunku do dwóch pierwszych zarzutów skargi w pierwszej instancji. Kontrola sądowa dotycząca istnienia poważnych trudności, które powinny były doprowadzić do wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego, różni się od kontroli dotyczącej naruszenia prawa lub oczywistego błędu w ocenie popełnionego przez Komisję w trakcie badania środka pomocy co do istoty. Można było zatem stwierdzić istnienie poważnych trudności, nawet jeśli – wbrew temu, co wnosząca odwołanie podniosła w dwóch pierwszych zarzutach w pierwszej instancji – badanie przez Komisję rozpatrywanego systemu pomocy nie było obarczone ani oczywistym błędem w ocenie, ani naruszeniem prawa.
106 Podobnie według spółki Ryanair zarzut trzeci skargi w pierwszej instancji nie był pozbawiony deklarowanego celu, ponieważ wykazanie istnienia oczywistego błędu w ocenie ze strony Komisji jest całkowicie różne od wykazania poważnych trudności, które powinny były doprowadzić do wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego. Ponadto spółka Ryanair podniosła w tym względzie autonomiczne argumenty, wykazując w szczególności, że Komisja nie dysponowała danymi rynkowymi dotyczącymi „systemu komunikacji” lotniczej Szwecji, które miały kluczowe znaczenie dla zbadania zgodności rozpatrywanego systemu pomocy z rynkiem wewnętrznym w świetle jego domniemanego celu. Spółka Ryanair wskazała przed Sądem konkretne luki w informacjach, jakimi dysponowała Komisja, i ukazała poważne trudności, nadając podniesionemu przez nią zarzutowi autonomiczną treść w stosunku do dwóch pierwszych zarzutów skargi.
107 Komisja, Republika Francuska i Królestwo Szwecji twierdzą, że zarzut piąty odwołania należy oddalić jako bezpodstawny.
Ocena Trybunału
108 Gdy skarżący domaga się stwierdzenia nieważności decyzji Komisji o niewnoszeniu zastrzeżeń wobec pomocy państwa, kwestionuje on głównie fakt, że owa decyzja została wydana bez wszczęcia przez tę instytucję formalnego postępowania wyjaśniającego przewidzianego w art. 108 ust. 2 TFUE, a co za tym idzie – z naruszeniem przysługujących mu uprawnień proceduralnych. Aby wniesiona przez skarżącego skarga o stwierdzenie nieważności została uwzględniona, może on podnieść wszelkie zarzuty wykazujące, że ocena informacji i danych posiadanych przez Komisję podczas wstępnego etapu badania zgłoszonego środka powinna była wzbudzić wątpliwości co do zgodności tego środka z rynkiem wewnętrznym. Wykorzystanie takich argumentów nie może jednak prowadzić do zmiany przedmiotu skargi ani do zmiany przesłanek jej dopuszczalności. Przeciwnie, istnienie wątpliwości co do wymienionej zgodności stanowi właśnie dowód, jaki powinien zostać przeprowadzony, aby wykazać, że Komisja zobowiązana była wszcząć formalne postępowanie wyjaśniające, o którym mowa w art. 108 ust. 2 TFUE i art. 6 ust. 1 rozporządzenia Rady (UE) 2015/1589 z dnia 13 lipca 2015 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 108 [TFUE] (Dz.U. 2015, L 248, s. 9) (zob. podobnie wyrok z dnia 24 maja 2011 r., Komisja/Kronoply i Kronotex, C‑83/09 P, EU:C:2011:341, pkt 59 i przytoczone tam orzecznictwo).
109 Tak więc do autora wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji o niewnoszeniu zastrzeżeń należy wykazanie, że istniały wątpliwości co do zgodności pomocy z rynkiem wewnętrznym, w związku z czym Komisja była zobowiązana wszcząć formalne postępowanie wyjaśniające. Takiego dowodu należy poszukiwać zarówno w okolicznościach wydania tej decyzji, jak i w jej treści, na podstawie zbioru zgodnych poszlak (zob. podobnie wyrok z dnia 2 września 2021 r., Komisja/Tempus Energy i Tempus Energy Technology, C‑57/19 P, EU:C:2021:663, pkt 40 i przytoczone tam orzecznictwo).
110 W szczególności niewystarczający lub niekompletny charakter badania przeprowadzonego przez Komisję w toku wstępnego postępowania wyjaśniającego stanowi przesłankę wskazującą na to, że instytucja ta napotkała poważne trudności w ocenie zgodności zgłoszonego środka z rynkiem wewnętrznym, co powinno było skłonić ją do wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego (zob. podobnie wyrok z dnia 2 września 2021 r., Komisja/Tempus Energy i Tempus Energy Technology, C‑57/19 P, EU:C:2021:663, pkt 41 i przytoczone tam orzecznictwo).
111 W tym względzie, jeśli chodzi przede wszystkim o zarzut szczegółowy dotyczący tego, że Sąd orzekł w pkt 83 zaskarżonego wyroku, iż zarzut trzeci skargi w pierwszej instancji jest pozbawiony autonomicznej treści, należy zauważyć, że prawdą jest, jak podniosła spółka Ryanair w swoim odwołaniu, że gdyby zostało wykazane istnienie poważnych trudności w rozumieniu orzecznictwa Trybunału, o którym mowa w pkt 110 niniejszego wyroku, z tego tylko powodu możliwe byłoby stwierdzenie nieważności spornej decyzji, nawet gdyby nie zostało ponadto wykazane, że ocena merytoryczna dokonana przez Komisję była błędna pod względem prawnym lub faktycznym (zob. analogicznie wyrok z dnia 2 kwietnia 2009 r., Bouygues i Bouygues Télécom/Komisja, C‑431/07 P, EU:C:2009:223, pkt 66).
112 Ponadto istnienia takich trudności można szukać w szczególności w ramach tej oceny i co do zasady można je wykazać za pomocą zarzutów lub argumentów podniesionych przez skarżącego w celu zakwestionowania zasadności decyzji o niewnoszeniu zastrzeżeń, nawet jeśli analiza tych zarzutów lub argumentów nie prowadzi do wniosku, że ocena merytoryczna dokonana przez Komisję jest błędna pod względem faktycznym lub prawnym (zob. podobnie wyrok z dnia 2 kwietnia 2009 r., Bouygues i Bouygues Télécom/Komisja, C‑431/07 P, EU:C:2009:223, pkt 63, 66 i przytoczone tam orzecznictwo).
113 W niniejszym przypadku należy stwierdzić, że zarzut trzeci skargi spółki Ryanair w pierwszej instancji dotyczył w istocie niepełnego i niewystarczającego charakteru badania przeprowadzonego przez Komisję w toku wstępnego postępowania wyjaśniającego oraz odmiennej oceny zgodności rozpatrywanego systemu pomocy z rynkiem wewnętrznym, do której doszłaby Komisja, gdyby postanowiła wszcząć formalne postępowanie wyjaśniające. Jednak ze skargi tej wynika również, że na poparcie tego zarzutu wnosząca odwołanie (skarżąca w pierwszej instancji) w zasadniczym zakresie bądź zwięźle powtórzyła argumenty przedstawione w ramach zarzutów pierwszego i drugiego tej skargi, dotyczących zasadności spornej decyzji, bądź bezpośrednio odesłała do tych argumentów.
114 W tych okolicznościach Sąd mógł słusznie stwierdzić w pkt 83 zaskarżonego wyroku, że zarzut trzeci skargi w pierwszej instancji jest „pozbawiony autonomicznej treści” w stosunku do dwóch pierwszych zarzutów tej skargi, w tym znaczeniu, że po zbadaniu co do istoty tych ostatnich zarzutów, w tym argumentów dotyczących niepełnego i niewystarczającego charakteru badania przeprowadzonego przez Komisję, nie był on zobowiązany do odrębnej oceny zasadności zarzutu trzeciego tej skargi, tym bardziej że – jak również słusznie wskazał Sąd we wspomnianym pkt 83 – spółka Ryanair nie wskazała w tym ostatnim zarzucie konkretnych okoliczności mogących wykazać istnienie ewentualnych poważnych trudności napotkanych przez Komisję przy ocenie zgodności rozpatrywanego środka z rynkiem wewnętrznym.
115 Wynika stąd, że Sąd nie naruszył prawa, uznawszy w pkt 84 zaskarżonego wyroku, iż nie ma potrzeby orzekania w przedmiocie zasadności zarzutu trzeciego skargi w pierwszej instancji. W tym względzie nie ma ponadto potrzeby badania, czy Sąd słusznie orzekł w pkt 82 zaskarżonego wyroku, że zarzut ten ma charakter posiłkowy i że jest pozbawiony deklarowanego celu.
116 Wreszcie należy stwierdzić, że spółka Ryanair nie przedstawiła żadnego argumentu mogącego wykazać, iż Sąd przeinaczył dowody, w rozumieniu orzecznictwa przypomnianego w pkt 44 niniejszego wyroku, w ramach badania zarzutu trzeciego skargi w pierwszej instancji.
117 Z powyższego wynika, że zarzut piąty należy oddalić jako bezzasadny.
118 Ponieważ żaden z zarzutów podniesionych przez wnoszącą odwołanie nie został uwzględniony, odwołanie należy oddalić w całości.
W przedmiocie kosztów
119 Zgodnie z art. 184 § 2 regulaminu postępowania, jeżeli odwołanie jest bezzasadne, Trybunał rozstrzyga o kosztach.
120 Zgodnie z art. 138 § 1 tego regulaminu, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ wnosząca odwołanie przegrała sprawę, a Komisja wniosła o obciążenie jej kosztami postępowania, należy obciążyć ją kosztami niniejszego odwołania.
121 Zgodnie z art. 184 § 4 regulaminu postępowania interwenient w pierwszej instancji, który bierze udział w postępowaniu przed Trybunałem na etapie pisemnym lub ustnym, może zostać obciążony kosztami. Trybunał może zdecydować, że pokrywa on własne koszty. W konsekwencji Republika Francuska i Królestwo Szwecji, interwenienci w postępowaniu w pierwszej instancji, którzy uczestniczyli w postępowaniu przed Trybunałem, pokrywają własne koszty.
Z powyższych względów Trybunał (czwarta izba) orzeka, co następuje:
1) Odwołanie zostaje oddalone.
2) Ryanair DAC pokrywa, poza własnymi kosztami, koszty poniesione przez Komisję Europejską.
3) Republika Francuska i Królestwo Szwecji pokrywają własne koszty.
Podpisy