WYROK SĄDU (siódma izba)
z dnia 9 września 2016 r.(*)
Znak towarowy Unii Europejskiej – Postępowanie w sprawie sprzeciwu – Zgłoszenie graficznego unijnego znaku towarowego przedstawiającego skaczące zwierzę z rodziny kotowatych – Wcześniejsze graficzne międzynarodowe znaki towarowe przedstawiające skaczące zwierzę z rodziny kotowatych – Względna podstawa odmowy rejestracji – Dobra administracja – Dowód renomy wcześniejszych znaków towarowych – Artykuł 8 ust. 5 rozporządzenia (WE) nr 207/2009
W sprawie Т-159/15
Puma SE, z siedzibą w Herzogenaurach (Niemcy), reprezentowana przez adwokata P. Gonzáleza-Buena Catalána de Ocóna,
strona skarżąca,
przeciwko
Urzędowi Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO), reprezentowanemu początkowo przez P. Bullocka, a następnie przez D. Hanfa, działających w charakterze pełnomocników,
strona pozwana,
w której drugą stroną w postępowaniu przed Izbą Odwoławczą EUIPO była
Gemma Group Srl, z siedzibą w Cerasolo Ausa (Włochy),
mającej za przedmiot skargę na decyzję Piątej Izby Odwoławczej EUIPO z dnia 19 grudnia 2014 r. (sprawa R 1207/2014‑5) dotyczącą postępowania w sprawie sprzeciwu między Pumą a Gemma Group,
SĄD (siódma izba),
w składzie: M. van der Woude (sprawozdawca), prezes, I. Wiszniewska-Białecka i I. Ulloa Rubio, sędziowie,
sekretarz: A. Lamote, administrator,
po zapoznaniu się ze skargą złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 1 kwietnia 2015 r.,
po zapoznaniu się z odpowiedzią na skargę złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 22 czerwca 2015 r.,
po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 12 kwietnia 2016 r.,
wydaje następujący
Wyrok
Okoliczności powstania sporu
1 W dniu 14 lutego 2013 r. Gemma Group Srl dokonała w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) zgłoszenia unijnego znaku towarowego na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (Dz.U. 2009, L 78, s. 1).
2 Znakiem towarowym, dla którego wystąpiono o rejestrację, jest następujące oznaczenie graficzne w kolorze niebieskim:
3 Towary, dla których wniesiono o rejestrację, należą do klasy 7 w rozumieniu Porozumienia nicejskiego dotyczącego międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., ze zmianami, i odpowiadają następującemu opisowi: „maszyny do obróbki drewna; maszyny do obróbki aluminium; maszyny do obróbki PCV”.
4 Zgłoszenie unijnego znaku towarowego zostało opublikowane w Biuletynie Wspólnotowych Znaków Towarowych nr 066/2013 z dnia 8 kwietnia 2013 r.
5 W dniu 8 lipca 2013 r. skarżąca, Puma SE, wniosła sprzeciw na podstawie art. 41 rozporządzenia nr 207/2009 wobec rejestracji zgłoszonego znaku towarowego dla wszystkich towarów, o których mowa w pkt 3 powyżej. Sprzeciw został oparty na podstawie określonej w art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 207/2009.
6 Sprzeciw został uzasadniony w szczególności istnieniem następujących wcześniejszych znaków towarowych (zwanych dalej „wcześniejszymi znakami towarowymi”):
– przedstawionego poniżej graficznego międzynarodowego znaku towarowego, zarejestrowanego w dniu 30 września 1983 r. pod numerem 480105, przedłużonego do 2023 r., wywołującego skutki w Austrii, Beneluksie, Chorwacji, Francji, na Węgrzech, we Włoszech, w Portugalii, Republice Czeskiej, Rumunii, na Słowacji i w Słowenii oraz wskazującego towary należące do klas 18, 25 i 28, odpowiadające, dla każdej z tych klas, następującemu opisowi:
– klasa 18: „torby do noszenia na ramieniu i torby podróżne, kufry i walizki, w szczególności na przyrządy i odzież sportową”;
– klasa 25: „odzież, botki, buty i pantofle domowe”;
– klasa 28: „gry, zabawki; przyrządy do ćwiczeń fizycznych, przyrządy gimnastyczne i sportowe (nieujęte w innych klasach), w tym piłki sportowe”.
– przedstawionego poniżej graficznego międzynarodowego znaku towarowego, zarejestrowanego w dniu 17 czerwca 1992 r. pod numerem 593987 i przedłużonego do 2022 r., wywołującego skutki w Austrii, Beneluksie, Bułgarii, na Cyprze, w Chorwacji, Hiszpanii, Estonii, Finlandii, Francji, Grecji, na Węgrzech, we Włoszech, na Łotwie, Litwie, w Polsce, Portugalii, Zjednoczonym Królestwie, Republice Czeskiej, Rumunii, na Słowacji i w Słowenii przedłużonego do 2022 r. i wskazującego w szczególności wymienione poniżej towary należące do klas 18, 25 i 28, odpowiadające, dla każdej z tych klas, następującemu opisowi:
– klasa 18: „wyroby ze skóry lub imitacji skóry (ujęte w tej klasie); torebki i inne futerały niedopasowane do umieszczanych w nich wyrobów, oraz małe wyroby ze skóry, w szczególności portmonetki, portfele, etui na klucze; torebki, aktówki na dokumenty, torby do przechowywania i na zakupy, torby szkolne i tornistry, torby biwakowe, plecaki, torebki, torby na mecze, torby do transportu i przechowywania oraz torby podróżne ze skóry i z imitacji skóry, z materiałów syntetycznych, z tkanin i materiałów tekstylnych lub substytutów skóry; zestawy podróżne (wyroby skórzane); pasy na ramię; skóry zwierzęce; kufry i walizki; parasole zwykłe, parasole przeciwsłoneczne i laski; bicze i wyroby rymarskie”;
– klasa 25: „odzież, obuwie i nakrycia głowy; części i elementy obuwia, podeszwy, wkładki i podpiętki, obcasy, cholewki; nakładki antypoślizgowe na buty, raki i kolce; flizelina, gotowe kieszenie do odzieży; artykuły gorseciarskie; boty, pantofle domowe, chodaki i pantofle domowe; gotowe artykuły obuwnicze, obuwie miejskie, sportowe, rekreacyjne, treningowe, do joggingu, gimnastyczne, kąpielowe i fizjologiczne (ujęte w tej klasie), obuwie do tenisa; rajtuzy i getry, sztylpy i getry ze skóry, legginsy, opaski na kostkę, getry na buty; stroje do ćwiczeń, spodenki i koszulki gimnastyczne, spodenki i koszulki piłkarskie, koszulki i spodenki tenisowe, odzież i stroje kąpielowe i plażowe, bokserki i kąpielówki oraz stroje kąpielowe, w tym stroje dwuczęściowe, odzież i stroje sportowe i rekreacyjne (w tym odzież i stroje z dzianiny i dżerseju), jak również do wysiłku fizycznego, joggingu lub biegania wytrzymałościowego i gimnastyki, spodenki i spodnie sportowe, koszulki, swetry, t-shirty, bluzy sportowe, odzież i stroje tenisowe i narciarskie; dresy i ubrania sportowe, dresy i odzież wierzchnia, pończochy (wyroby pończosznicze), skarpety piłkarskie, rękawiczki, w tym rękawiczki ze skóry oraz z imitacji skóry lub ze skóry syntetycznej, czapki, kaszkiety, opaski do włosów i na czoło, opaski do wchłaniania potu, szarfy [do ubrania], chustki na głowę, chusty, fulary, szaliki; paski, anoraki i kurtki z kapturem, krótkie płaszcze i płaszcze przeciwdeszczowe, prochowce, fartuchy, marynarki i żakiety, spódnice, spodenki i spodnie, pulowery i zestawy złożone z kilku ubrań oraz bielizny; bielizna osobista”;
– klasa 28: „gry, zabawki, w tym buciki i piłeczki (jako zabawki); przyrządy i przybory do ćwiczeń fizycznych, gimnastycznych i sportowych (ujęte w tej klasie); sprzęt narciarski, tenisowy i wędkarski; narty, wiązania do nart, kijki narciarskie; krawędzie nart, pokrycie ślizgów nart; piłki do gry, w tym piłki sportowe i do gry; hantle, kule, dyski, oszczepy; rakiety tenisowe, rakietki do ping-ponga lub tenisa stołowego, badmintona i squasha, kije do krykieta, kije golfowe i hokejowe; piłki tenisowe i lotki; wrotki i łyżwy; obuwie do wrotek lub łyżworolek, także ze wzmocnionymi podeszwami; stoły do tenisa stołowego; pałki gimnastyczne, obręcze sportowe, siatki do celów sportowych, siatki do bramek i siatki do gry w piłkę; rękawie sportowe (akcesoria do gier); lalki, ubrania dla lalek, obuwie dla lalek, czapki i czepki dla lalek, paski dla lalek, fartuszki dla lalek; nakolanniki, nałokietniki, ochraniacze na kostki i legginsy sportowe; ozdoby choinkowe”.
7 Na poparcie sprzeciwu opartego na art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 207/2009 skarżąca powoła się na renomę wcześniejszych znaków towarowych we wszystkich państwach członkowskich i dla wszystkich towarów wymienionych w pkt 6 powyżej.
8 W dniu 10 marca 2014 r. Wydział Sprzeciwów oddalił sprzeciw w całości. Co się tyczy renomy wcześniejszego znaku towarowego nr 593987, uznał on, że ze względów ekonomii postępowania nie należy badać dowodów przedstawionych przez skarżącą w celu wykazania jego używania na szeroką skalę oraz jego renomy i że badanie zostanie przeprowadzone na podstawie założenia, zgodnie z którym wspomniany wcześniejszy znak towarowy ma „wzmocniony charakter odróżniający”.
9 W dniu 7 maja 2014 r. skarżąca – działając na podstawie art. 58–64 rozporządzenia nr 207/2009 – wniosła do EUIPO odwołanie od decyzji Wydziału Sprzeciwów.
10 Decyzją z dnia 19 grudnia 2014 r. (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”) Piąta Izba Odwoławcza EUIPO oddaliła odwołanie. Po pierwsze, uznała ona, że wcześniejsze znaki towarowe i zgłoszony znak towarowy wykazują pewien stopień podobieństwa wizualnego i komunikują to samo pojęcie „skaczącego zwierzęcia z rodziny kotowatych przywodzącego na myśl pumę”. Po drugie, Izba Odwoławcza oddaliła argument skarżącej, zgodnie z którym Wydział Sprzeciwów potwierdził, że wcześniejsze znaki towarowe cieszą się renomą, na tej podstawie, iż Wydział Sprzeciwów ograniczył się w rzeczywistości do stwierdzenia ze względów ekonomii postępowania, że nie jest konieczne w niniejszym przypadku dokonanie oceny dowodów renomy przedstawionych przez skarżącą i że badanie zostanie przeprowadzone na podstawie założenia, że wcześniejszy znak towarowy nr 593987 cieszy się „wzmocnionym charakterem odróżniającym”. Izba Odwoławcza następnie zbadała i oddaliła dowody renomy wcześniejszych znaków towarowych w odniesieniu do towarów wymienionych w pkt 6 powyżej. Po trzecie, Izba Odwoławcza stwierdziła, że nawet przy założeniu, że renomę wcześniejszych znaków towarowych należałoby uznać za ustaloną, sprzeciw oparty na art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 207/2009 powinien zostać odrzucony, gdyż pozostałe przesłanki, mianowicie czerpanie nienależnej korzyści z charakteru odróżniającego lub renomy wcześniejszych znaków towarowych lub działanie na ich szkodę, także nie zostały spełnione.
Żądania stron
11 Strona skarżąca wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji;
– obciążenie EUIPO kosztami postępowania.
12 EUIPO wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie skarżącej kosztami postępowania.
Co do prawa
W przedmiocie dopuszczalności dowodów przedstawionych po raz pierwszy w postępowaniu przed Sądem
13 Na wstępie EUIPO uważa, że ilustracje odtworzone w pkt 56 skargi, które zostały pobrane z witryny internetowej osoby trzeciej, stanowią „nowe dokumenty”, które są niedopuszczalne.
14 Ilustracje te, przedstawione po raz pierwszy w postępowaniu przed Sądem, nie mogą zostać wzięte pod uwagę. Skarga do Sądu ma bowiem na celu dokonanie kontroli zgodności z prawem decyzji izb odwoławczych EUIPO w rozumieniu art. 65 rozporządzenia nr 207/2009, a zatem zadaniem Sądu nie jest ponowne rozpoznanie stanu faktycznego w świetle dokumentów przedstawionych po raz pierwszy w toczącym się przed nim postępowaniu. Należy więc odrzucić wskazane powyżej ilustracje bez potrzeby zbadania ich mocy dowodowej [zob. podobnie wyrok z dnia 24 listopada 2005 r., Sadas/OHIM – LTJ Diffusion (ARTHUR ET FELICIE), T‑346/04, EU:T:2005:420, pkt 19 i przytoczone tam orzecznictwo].
Co do istoty
15 Na poparcie skargi skarżąca podnosi w istocie trzy zarzuty, z których pierwszy dotyczy naruszenia zasad pewności prawa i dobrej administracji w zakresie, w jakim Izba Odwoławcza oddaliła dowody dotyczące renomy wcześniejszych znaków towarowych i stwierdziła, że nie wykazano tej renomy, drugi – naruszenia art. 75 i 76 rozporządzenia nr 207/2009 w zakresie, w jakim Izba Odwoławcza zbadała dowody dotyczące renomy wcześniejszych znaków towarowych, choć Wydział Sprzeciwów nie przeprowadził takiego badania, a po trzecie – naruszenia art. 8 ust. 5 wspomnianego rozporządzenia.
W przedmiocie zarzutu pierwszego, dotyczącego naruszenia zasad pewności prawa i dobrej administracji
16 W odniesieniu do zarzutu pierwszego, dotyczącego naruszenia zasad pewności prawa i dobrej administracji, skarżąca podnosi w istocie, że Izba Odwoławcza, oddalając dowody skarżącej dotyczące renomy wcześniejszych znaków towarowych i odstępując od swojej praktyki decyzyjnej dotyczącej renomy wcześniejszych znaków towarowych, naruszyła zasady pewności prawa i dobrej administracji. Na poparcie tego zarzutu skarżąca podnosi zatem dwa argumenty, z których pierwszy dotyczy odmowy wzięcia pod uwagę przez Izbę Odwoławczą dowodów, które nie zostały przetłumaczone na język postępowania, a drugi – okoliczności, że Izba Odwoławcza odstąpiła od swojej praktyki decyzyjnej.
17 W niniejszym przypadku Izba Odwoławcza wymieniła w zaskarżonej decyzji następujące dowody: dwa badania rynku dotyczące Francji (2008) i Szwecji (2011), piętnaście decyzji krajowych urzędów ds. znaków towarowych, mianowicie trzy wydane przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, cztery wydane przez Institut national de la propriété industrielle (INPI, francuski instytut własności przemysłowej), jedną wydaną przez Instituto nacional da propriedade industrial (INPI, portugalski instytut własności przemysłowej) i siedem wydanych przez Oficina Española de Patentes y Marcas (hiszpański urząd ds. patentów i znaków towarowych), a także wyrok z dnia 7 listopada 2013 r., Budziewska/OHIM – Puma (Zwierzę z rodziny kotowatych w fazie wyskoku) (T‑666/11, niepublikowany, EU:T:2013:584). Stwierdziła ona, że badanie rynku dotyczące Szwecji jest pozbawione znaczenia, gdyż sprzeciw nie opiera się na wcześniejszych prawach istniejących w Szwecji, a badanie rynku dotyczące Francji nie zostało przedstawione w języku postępowania, którym był język angielski, z naruszeniem zasady 19 ust. 1, 3 i 4 rozporządzenia Komisji (WE) nr 2868/95 z dnia 13 grudnia 1995 r. wykonującego rozporządzenie Rady (WE) nr 40/94 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. 1995, L 303, s. 1). Podniosła, że ponadto to ostatnie badanie zostało zrealizowane pięć lat przed dokonaniem zgłoszenia znaku towarowego i że jest niejasne, na jakiej podstawie to badanie rynku zostało przeprowadzone i do jakich towarów odnosi się podnoszona renoma. Podobnie Izba Odwoławcza podniosła, że dwie z trzech decyzji Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej i decyzje hiszpańskiego urzędu ds. patentów i znaków towarowych nie zostały przetłumaczone na język postępowania i należy je zatem odrzucić. W odniesieniu do decyzji Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z 2008 r. oraz francuskiego INPI, które zostały przetłumaczone, Izba Odwoławcza stwierdziła, że jest niejasne, na jakich dowodach oparły się te urzędy krajowe, ustalając istnienie renomy wcześniejszych znaków towarowych. Wyjaśniła tytułem przykładu, że decyzja INPI francuskiego z dnia 13 listopada 2012 r. zawierała po prostu wzmiankę o dokumentach przedstawionych w celu zaświadczenia okoliczności, iż element graficzny wcześniejszego znaku towarowego – stanowiący przedstawienie pumy – jest powszechnie znany kręgowi odbiorców w sektorze odzieży, ale niemożliwe jest sprawdzenie prawdziwości tego twierdzenia bez dowodów renomy, które zostały przedstawione w ramach tego postępowania krajowego. Przypomniała w tym względzie konieczność dokonania oceny renomy na podstawie dowodów przedstawionych przez wnoszącą sprzeciw zgodnie z zasadą 19 ust. 1 i 4 rozporządzenia nr 2868/95 i podkreśliła, że dokumenty przedstawione w ramach innych postępowań mogą być wzięte pod uwagę jedynie wtedy, gdy zostały wyraźnie zacytowane i zidentyfikowane przez stronę, która się na nie powołuje. Wreszcie Izba Odwoławcza przypomniała, że w każdym razie zgodność z prawem decyzji EUIPO należy oceniać wyłącznie na podstawie rozporządzenia nr 207/2009, stosownie do jego wykładni dokonanej przez sąd Unii Europejskiej, i na podstawie wcześniejszej praktyki decyzyjnej EUIPO lub urzędów krajowych. W podsumowaniu Izba Odwoławcza uznała, że dowody w całości są niewystarczające do tego, by wykazać renomę wcześniejszych znaków towarowych w odniesieniu do rozpatrywanych towarów w jakimkolwiek państwie członkowskim.
18 Przed zbadaniem dwóch argumentów skarżącej należy przypomnieć, że zgodnie z art. 41 ust. 2 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej prawo do dobrej administracji obejmuje w szczególności obowiązek uzasadnienia przez organy administracji swoich decyzji.
19 Z utrwalonego orzecznictwa wynika, że obowiązek uzasadnienia decyzji EUIPO zmierza do osiągnięcia dwojakiego celu: po pierwsze, umożliwienia zainteresowanym poznania przyczyn, dla których wydano dany akt, w celu przygotowania obrony ich praw, i po drugie, umożliwienia sądowi Unii przeprowadzenia kontroli zgodności decyzji z prawem [wyroki: z dnia 21 października 2004 r., KWS Saat/OHIM, C‑447/02 P, EU:C:2004:649, pkt 64, 65; z dnia 28 listopada 2013 r., Herbacin cosmetic/OHIM – Laboratoire Garnier (HERBA SHINE), T‑34/12, niepublikowany, EU:T:2013:618, pkt 42].
20 Należy także zauważyć, że Trybunał orzekł, iż ze względu na zasady równego traktowania i dobrej administracji EUIPO musi przy rozpatrywaniu zgłoszenia unijnego znaku towarowego brać pod uwagę decyzje wydane już w odniesieniu do podobnych zgłoszeń i ze szczególną uwagą rozważyć, czy w danym przypadku rozstrzygnięcie winno brzmieć podobnie. Niemniej jednak Trybunał dodał, że zasady równego traktowania i dobrej administracji muszą pozostawać w zgodzie z przestrzeganiem legalności. W konsekwencji osoba, która wystąpiła o rejestrację oznaczenia w charakterze znaku towarowego, nie może powoływać się z korzyścią dla siebie na niezgodne z prawem działanie na rzecz innej osoby w celu uzyskania identycznej decyzji. W pozostałym zakresie ze względów pewności prawa i właśnie dobrej administracji każde zgłoszenie do rejestracji musi zostać rozpatrzone w sposób dokładny i kompletny, tak aby uniknąć nieprawidłowego rejestrowania znaków towarowych. Owo badanie musi mieć miejsce w każdym konkretnym przypadku. Rejestracja oznaczenia jako znaku towarowego zależy bowiem od specyficznych kryteriów, które znajdują zastosowanie w kontekście stanu faktycznego danej sprawy i służą weryfikacji, czy dane oznaczenie nie jest objęte podstawą odmowy rejestracji (wyrok z dnia 10 marca 2011 r., Agencja Wydawnicza Technopol/OHIM, C‑51/10 P, EU:C:2011:139, pkt 74–77).
21 Co się tyczy jej pierwszego argumentu, dotyczącego odmowy wzięcia pod uwagę przez Izbę Odwoławczą niektórych dowodów, które nie zostały przetłumaczone, skarżąca podnosi, że badanie rynku dotyczące Francji jest wprawdzie sporządzone po francusku, jednak nie było konieczności tłumaczenia go, gdyż badanie to było „zupełnie oczywiste” w odniesieniu do renomy wcześniejszych znaków towarowych. Co więcej, to samo badanie zostało zdaniem skarżącej przedstawione w ramach innych postępowań w sprawie sprzeciwu bez najmniejszego zastrzeżenia ze strony instancji EUIPO.
22 EUIPO podważa ten argument i odnosi się w istocie do zasady 19 rozporządzenia nr 2868/95.
23 Zasada 19 ust. 3 rozporządzenia nr 2868/95 przewiduje, że „[i]nformacje i dowody, o których mowa w ust. 1 i 2 [zasady 19], przedstawia się w języku postępowania lub z załączonym tłumaczeniem”, które „przedkłada się w terminie ustalonym dla składania dokumentu oryginalnego”. Zasada 19 ust. 4 rozporządzenia nr 2868/95 przewiduje, że „[EUIPO] nie uwzględnia przedłożonych na piśmie wniosków lub dokumentów lub ich części, jeśli te dokumenty lub ich tłumaczenia na język postępowania nie zostały złożone w terminie wyznaczonym przez [EUIPO]”.
24 Zasada 19 rozporządzenia nr 2868/95 jest jasna oraz precyzyjna i pozwalała skarżącej od początku postępowania w sprawie sprzeciwu zorientować się, co powinna uczynić w odniesieniu do dowodów istniejących w języku innym niż język postępowania zgodnie z zasadą pewności prawa.
25 Należy zatem stwierdzić, że Izba Odwoławcza słusznie uznała, że dokumenty, które nie zostały przetłumaczone na język postępowania, nie mogą zostać wzięte pod uwagę. Okoliczność, że badanie rynku dotyczące Francji było w każdym razie „zupełnie oczywiste” lub że jakoby zostało dopuszczone bez tłumaczenia w ramach poprzednich postępowań, nie może podważać takiego wniosku. Zasada 19 rozporządzenia nr 2868/95 jest bowiem uzasadniona koniecznością przestrzegania zasady kontradyktoryjności, a także równości broni pomiędzy stronami w postępowaniach inter partes [zob. podobnie wyrok z dnia 6 listopada 2007, SAEME/OHIM – Racke (REVIAN’s), T407/05, EU:T:2007:329, pkt 35 i przytoczone tam orzecznictwo].
26 Ponadto z orzecznictwa przytoczonego w pkt 20 powyżej wynika, że zasady równego traktowania i dobrej administracji muszą pozostawać w zgodzie z przestrzeganiem zasady legalności. Okoliczność, że zasada 19 rozporządzenia nr 2868/95 mogłaby ewentualnie zostać naruszona w innych sprawach, nie ma zatem wpływu na niniejszą sprawę.
27 Należy z tego względu odrzucić pierwszy argument podniesiony przez skarżącą na poparcie jej zarzutu pierwszego.
28 Co się tyczy argumentu drugiego, skarżąca powołuje się na naruszenie prawa, którego według niej dopuściła się Izba Odwoławcza, odstępując od praktyki decyzyjnej EUIPO, jednakże przez nią przywołanej, oraz odbiegając od kilku decyzji urzędów krajowych i wyroku z dnia 7 listopada 2013 r., Zwierzę z rodziny kotowatych w fazie wyskoku (T‑666/11, niepublikowany, EU:T:2013:584). We wszystkich tych rozstrzygnięciach stwierdzono istnienie renomy wcześniejszych znaków towarowych. Chodzi tu bowiem według niej o właściwą dla znaków towarowych o uznanej renomie okoliczność faktyczną, która nie może być zależna od znaków towarowych będących przedmiotem sprzeciwu. Izba Odwoławcza nie wyjaśniła zaś, jakie jest uzasadnienie takiego odejścia od powołanych rozstrzygnięć.
29 EUIPO podważa powyższy argument. Po pierwsze, w jego ocenie skarżąca nie może zarzucać Izbie Odwoławczej, że nie wzięła ona pod uwagę dowodów renomy, powołując się na wcześniejszą praktykę decyzyjną. Odnosi się w istocie do uzasadnienia w pkt 20 zaskarżonej decyzji, zgodnie z którym zgodność z prawem decyzji EUIPO należy oceniać wyłącznie na podstawie rozporządzenia nr 207/2009, stosownie do jego wykładni dokonanej przez sąd Unii, a nie na podstawie wcześniejszej praktyki decyzyjnej EUIPO lub urzędów krajowych, jako że jej praktyka decyzyjna nie stosuje się automatycznie z uwagi na to, że każda sprawa cechuje się swoistymi okolicznościami faktycznymi i prawnymi, które mogą prowadzić do odmiennych wniosków.
30 W niniejszym przypadku należy zauważyć, że skarżąca wskazała w swoich pismach przed Wydziałem Sprzeciwów na niedawną praktykę decyzyjną EUIPO, który uznał renomę i szeroką znajomość przez krąg odbiorców wcześniejszych znaków towarowych. Z decyzji EUIPO z dnia 30 maja 2011 r. (sprzeciw B1291618) wynika bowiem, że wcześniejszy znak towarowy nr 480105 uznano na podstawie znacznej liczby dowodów za cieszący się znaczną renomą, przynajmniej we Francji, przy uwzględnieniu jego używania na rynku, w odniesieniu do towarów z klasy 25 (odzież, botki, obuwie i pantofle domowe). W decyzji tej zostały w szczególności wymienione następujące dowody: historia przedsiębiorstwa i wycinki prasowe, wydruki z jego witryny internetowej, zdjęcia znanej na całym świecie tenisistki noszącej produkty skarżącej, wycinki prasowe ukazujące sławne drużyny piłkarskie noszące produkty skarżącej, katalogi obuwia i odzieży pochodzące z lat 1996–1998 ze zdjęciami produktów skarżącej, dokumenty ukazujące działania sponsoringowe skarżącej w dziedzinie sportów motorowych, egzemplarze przeglądu Sporting Goods intelligence z lat 2002–2007 zawierające informacje w części sportowej i wymieniające znak towarowy skarżącej lub nazwę przedsiębiorstwa Puma, kopie artykułów i reklam z wielu czasopism z Francji, Niemiec, Hiszpanii, Beneluksu, Włoch, Zjednoczonego Królestwa, Rumunii i Grecji, sprawozdanie roczne za 2007 r. wskazujące, że wydatki marketingowe wzrosły z 29 mln EUR w 1997 r. do 424,9 mln EUR w 2007 r. EUIPO wyjaśnił, że z przedstawionych dowodów wynika, że wspomniany wcześniejszy znak towarowy był używany „długotrwale i intensywnie” i jest powszechnie znany na rozpatrywanym rynku, na którym ma „mocną pozycję” wśród „czołowych marek”, jak wynika z „różnych i niezależnych źródeł”. Ponadto EUIPO wyliczył różne informacje z prasy (na przykład Votre Beauté, Maximal, Femme Actuelle, Le Point, Têtu, Paris Match, Biba, Vogue, Glamour), które oprócz innych elementów dowodzą, że znak towarowy cieszy się wysokim stopniem rozpoznawalności wśród właściwego kręgu odbiorców. Według decyzji EUIPO z dnia 30 sierpnia 2010 r. dotyczącej sprzeciwu B1287178 wcześniejszy znak towarowy nr 593987 także został uznany w świetle licznych przedstawionych dowodów za znak, który uzyskał znaczną renomę wskutek używania w Unii w odniesieniu do odzieży, obuwia, nakryć głowy, artykułów sportowych nieujętych w innych klasach. W decyzji z dnia 20 sierpnia 2010 r. dotyczącej sprzeciwu B1459017 EUIPO stwierdził także, że wcześniejszy znak towarowy nr 593987 cieszy się wysoce odróżniającym charakterem wynikającym z „długotrwałego i intensywnego” używania i „wysokiego stopnia rozpoznawalności”.
31 Te wcześniejsze decyzje EUIPO, choć skarżąca należycie się na nie powołała, nie zostały ani zbadane, ani nawet wspomniane w zaskarżonej decyzji, jako że Izba Odwoławcza ograniczyła się do przypomnienia, iż EUIPO nie jest związany swą wcześniejszą praktykę decyzyjną.
32 Ponadto wnioski poczynione w tych decyzjach w odniesieniu do renomy wcześniejszych znaków towarowych zostały potwierdzone przez przedstawione decyzje urzędów krajowych. I tak, wbrew stwierdzeniom Izby Odwoławczej decyzja Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 lipca 2008 r. sama w sobie szczególnie dokładnie odnosiła się do dowodów, na których oparta została przeprowadzona w niej ocena renomy wcześniejszych znaków towarowych (w tym wcześniejszego znaku towarowego nr 593987). Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej wyszczególnił zwłaszcza globalne kampanie marketingowe i reklamowe skarżącej oraz jej działania w zakresie sponsorowania osobistości sportowych. W szczególności stwierdził, że przedsiębiorstwo jest obecne na rynku od 1948 r., czyli od 60 lat w chwili wydania decyzji, i że znak towarowy przedstawiający skaczące zwierzę z rodziny kotowatych jest znany w Polsce od wielu lat. Na podstawie dowodów, które uznał za „pewne, logiczne i spójne”, wykazujących w sposób wiarygodny wysiłki skarżącej w zakresie promowania jej znaku towarowego, stwierdził, że znaki towarowe skarżącej ukazujące skaczące zwierzę z rodziny kotowatych były używane intensywnie w handlu i uzyskały z tego względu renomę. Ponadto decyzje INPI francuskiego, w szczególności decyzje z dnia 10 kwietnia 2013 r., 25 października i 13 listopada 2012 r., oraz decyzja INPI portugalskiego z dnia 10 marca 2009 r., choć nie wyszczególniają dowodów, na których zostały oparte zawarte w nich wnioski, są wszystkie zbieżne co do znacznej znajomości przez właściwy krąg odbiorców (w szczególności w sektorze odzieży) lub powszechnej znajomości wcześniejszych znaków towarowych skarżącej. Wreszcie z przywołanego przez skarżącą wyroku z dnia 7 listopada 2013 r., Zwierzę z rodziny kotowatych w fazie wyskoku (T‑666/11, niepublikowany, EU:T:2013:584, pkt 36), wynika, że wzór odpowiadający wcześniejszym znakom towarowym jest renomowany. Wprawdzie chodziło tam o postępowanie w sprawie unieważnienia prawa do wzoru, lecz wniosek o unieważnienie prawa opierał się na wcześniejszych wzorach „ujawnionych” w ramach międzynarodowych rejestracji znaków towarowych skarżącej, w tym w ramach wcześniejszych znaków towarowych.
33 Należy zatem zauważyć, że po pierwsze, renoma wcześniejszych znaków towarowych została stwierdzona przez EUIPO w trzech niedawno wydanych decyzjach, które zostały potwierdzone przez kilka decyzji krajowych, i że decyzje te dotyczyły tych samych wcześniejszych znaków towarowych, towarów identycznych z towarami rozpatrywanymi w niniejszym przypadku lub do nich podobnych oraz niektórych z państw członkowskich rozpatrywanych w niniejszej sprawie. Po drugie, stwierdzenie renomy wcześniejszych znaków towarowych jest stwierdzeniem okoliczności faktycznych, które nie zależy od zgłoszonego znaku towarowego, jak to zauważa skarżąca.
34 W tych okolicznościach należy stwierdzić, że przy uwzględnieniu przypomnianego w pkt 20 powyżej orzecznictwa, zgodnie z którym EUIPO musi brać pod uwagę decyzje wydane już w odniesieniu do podobnych zgłoszeń i ze szczególną uwagą rozważyć, czy w danym przypadku rozstrzygnięcie winno brzmieć podobnie, oraz przy uwzględnieniu obowiązku uzasadnienia, Izba Odwoławcza nie mogła odstąpić od praktyki decyzyjnej EUIPO bez podania jakiegokolwiek wyjaśnienia co do względów, które skłoniły ją do uznania, że poczynione w tych decyzjach ustalenia faktyczne dotyczące renomy wcześniejszych znaków towarowych nie mają lub nie mają już znaczenia. Izba Odwoławcza nie wskazuje bowiem w żaden sposób na umniejszenie tej renomy od czasu wydania wyżej wymienionych niedawnych decyzji ani na ewentualną niezgodność z prawem tej praktyki decyzyjnej.
35 Po drugie, EUIPO podnosi, że decyzje te nie powinny zostać wzięte pod uwagę na tej podstawie, że żadnej z nich nie towarzyszyły dowody renomy wcześniejszych znaków towarowych przedstawione w ramach tych postępowań. Podkreśla, że skarżąca powinna była przedstawić ponownie dowody renomy, które już przedstawiła w ramach tych wcześniejszych postępowań, lub odesłać do nich w precyzyjny sposób.
36 Zgodnie z zasadą 50 ust. 1 akapit trzeci rozporządzenia nr 2868/95 w przypadku gdy odwołanie dotyczy decyzji Wydziału Sprzeciwów, izba ogranicza rozpatrywanie odwołania do faktów i dowodów przedstawionych w terminie ustalonym lub określonym przez Wydział Sprzeciwów, chyba że uzna ona, iż należy uwzględnić dodatkowe lub uzupełniające fakty i dowody zgodnie z art. 76 ust. 2 rozporządzenia nr 207/2009. Rozporządzenie nr 2868/95 przewiduje zatem wyraźnie, że izbie odwoławczej przysługują podczas rozpatrywania odwołania skierowanego przeciwko decyzji Wydziału Sprzeciwów uprawnienia dyskrecjonalne wynikające z zasady 50 ust. 1 akapit trzeci rozporządzenia nr 2868/95 i z art. 76 ust. 2 rozporządzenia nr 207/2009 w przedmiocie tego, czy należy uwzględnić dodatkowe lub uzupełniające fakty i dowody, które nie zostały przedstawione w terminach ustalonych lub określonych przez Wydział Sprzeciwów (wyrok z dnia 3 października 2013 r., Rintisch/OHIM, C‑120/12 P, EU:C:2013:638, pkt 31, 32).
37 W rezultacie w okolicznościach niniejszego przypadku przy uwzględnieniu swojej niedawnej wcześniejszej praktyki decyzyjnej, potwierdzonej stosunkowo wysoką liczbą decyzji krajowych i wyrokiem Sądu, Izba Odwoławcza zgodnie z zasadą dobrej administracji, omówioną w pkt 18–20 powyżej, powinna była albo wezwać skarżącą do przedstawienia uzupełniających dowodów renomy wcześniejszych znaków towarowych – nawet tylko po to, by je obalić – jak na to zezwala zasada 50 ust. 1 akapit trzeci rozporządzenia nr 2868/95, albo przedstawić powody, dla których uznała, że należy odejść od poczynionych we wcześniejszych decyzjach ustaleń co do renomy wcześniejszych znaków towarowych. Było to tym bardziej konieczne, że niektóre z tych decyzji wymieniały w sposób bardzo dokładny dowody leżące u podstaw oceny renomy wcześniejszych znaków towarowych, co powinno było zwrócić jej uwagę na ich istnienie.
38 Przy uwzględnieniu powyższych rozważań należy stwierdzić naruszenie zasady dobrej administracji, w szczególności obowiązku uzasadnienia przez EUIPO swoich decyzji.
39 Zarzut pierwszy należy zatem uwzględnić.
40 Jednakże sam ten wniosek nie wystarcza do stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji. Należy bowiem zauważyć, że Izba Odwoławcza wypowiedziała się także tytułem uzupełnienia w kwestii tego, czy spełniona jest druga niezbędna przesłanka w świetle art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 207/2009, mianowicie działanie na szkodę charakteru odróżniającego lub renomy wcześniejszych znaków towarowych lub czerpanie z nich nienależnej korzyści.
41 W tym względzie należy uznać, że błąd popełniony przez Izbę Odwoławczą może mieć decydujący wpływ na wynik sprzeciwu. Jest prawdą, że Izba Odwoławcza oparła ocenę istnienia szkody w rozumieniu art. 8 ust. 5 rozporządzenia na założeniu, że renoma wcześniejszych znaków towarowych jest ustalona. Jednakże intensywność renomy wcześniejszych znaków towarowych jest brana pod uwagę w ramach oceny istnienia szkody w rozumieniu art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 207/2009, zarówno w odniesieniu do oceny związku pomiędzy znakami towarowymi, jaki i oceny naruszenia w rozumieniu art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 207/2009, które są przesłankami odrębnymi i niezbędnymi.
42 Istnienie związku między znakami towarowymi należy bowiem oceniać całościowo, przy uwzględnieniu wszystkich czynników mających znaczenie w okolicznościach danej sprawy, wśród nich intensywności renomy wcześniejszego znaku towarowego i stopnia – samoistnego lub uzyskanego w następstwie używania – charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku towarowego (wyroki: z dnia 27 listopada 2008 r., Intel Corporation, C‑252/07, EU:C:2008:655, pkt 41, 42 i 53; z dnia 12 marca 2009 r., Antartica/OHIM, C‑320/07 P, niepublikowany, EU:C:2009:146, pkt 45). Podobnie jak w przypadku istnienia między kolidującymi ze sobą znakami związku, istnienie jednego z naruszeń, o których mowa w art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 207/2009, lub dużego prawdopodobieństwa zaistnienia takiego naruszenia w przyszłości musi być oceniane całościowo, przy uwzględnieniu wszystkich czynników mających znaczenie w okolicznościach danej sprawy, do których zalicza się intensywność renomy wcześniejszego znaku towarowego i stopień – samoistnego lub uzyskanego w następstwie używania – charakteru odróżniającego wcześniejszego znaku towarowego (wyrok z dnia 27 listopada 2008 r., Intel Corporation, C‑252/07, EU:C:2008:655, pkt 42, 68). Co więcej, im bardziej odróżniający będzie ten znak i im większa renoma, którą się on cieszy, tym łatwiej będzie przyjąć istnienie naruszenia (zob. wyrok z dnia 27 listopada 2008 r., Intel Corporation, C‑252/07, EU:C:2008:655, pkt 69 i przytoczone tam orzecznictwo).
43 Sąd zaś nie jest w stanie orzec co do zarzutu dotyczącego naruszenia art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 207/2009, jako że Izba Odwoławcza nie przeprowadziła całościowego badania renomy wcześniejszych znaków towarowych [zob. podobnie wyroki: z dnia 5 lipca 2011 r. Edwin/OHIM, C‑263/09 P, EU:C:2011:452, pkt 72, 73; z dnia 14 grudnia 2011 r., Völkl/OHIM – Marker Völkl (VÖLKL), T‑504/09, EU:T:2011:739, pkt 63; z dnia 29 marca 2012 r., You-Q/OHIM – Apple Corps (BEATLE), T‑369/10, niepublikowany, EU:T:2012:177, pkt 75 i przytoczone tam orzecznictwo].
44 W konsekwencji zarzut pierwszy należy uwzględnić i w konsekwencji stwierdzić nieważność zaskarżonej decyzji w zakresie, w jakim oddalono w niej sprzeciw skarżącej, bez konieczności rozpoznania pozostałych zarzutów podniesionych przez skarżącą.
W przedmiocie kosztów
45 Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu Sądu kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.
46 Ponieważ EUIPO przegrał sprawę, należy – zgodnie z żądaniem skarżącej – obciążyć go kosztami postępowania.
Z powyższych względów
SĄD (siódma izba)
orzeka, co następuje:
1) Stwierdza się nieważność decyzji Piątej Izby Odwoławczej Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) z dnia 19 grudnia 2014 r. (sprawa R 1207/2014-5).
2) EUIPO zostaje obciążony kosztami postępowania, w tym kosztami poniesionymi przez Puma SE.
Van der Woude | Wiszniewska-Białecka | Ulloa Rubio |
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 9 września 2016 r.
Podpisy