Sprawa C‑222/08
Komisja Europejska
przeciwko
Królestwu Belgii
Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego – Dyrektywa 2002/22/WE (dyrektywa o usłudze powszechnej) – Łączność elektroniczna – Sieci i usługi – Artykuł 12 – Obliczanie kosztu wykonania zobowiązań do świadczenia usługi powszechnej – Składnik socjalny usługi powszechnej – Artykuł 13 – Finansowanie zobowiązań do świadczenia usługi powszechnej – Określenie niesprawiedliwego obciążenia
Streszczenie wyroku
1. Zbliżanie ustawodawstw – Sektor telekomunikacji – Usługa powszechna i prawa użytkowników – Dyrektywa 2002/22 – Zobowiązania do świadczenia usługi powszechnej w tym zobowiązania do świadczenia usługi społecznej – Obliczanie kosztu – Niesprawiedliwe obciążenie
(dyrektywa 2002/22 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 12 ust. 1, załącznik IV)
2. Zbliżanie ustawodawstw – Sektor telekomunikacji – Usługa powszechna i prawa użytkowników – Dyrektywa 2002/22 – Zobowiązania do świadczenia usługi powszechnej w tym zobowiązania do świadczenia usługi społecznej – Obliczanie kosztu – Niesprawiedliwe obciążenie
(dyrektywa 2002/22 Parlamentu Europejskiego i Rady, motyw 21)
3. Zbliżanie ustawodawstw – Sektor telekomunikacji – Usługa powszechna i prawa użytkowników – Dyrektywa 2002/22 – Zobowiązania do świadczenia usługi powszechnej w tym zobowiązania do świadczenia usługi społecznej – Obliczanie kosztu – Niesprawiedliwe obciążenie
(dyrektywa 2002/22 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 13 ust. 1)
4. Zbliżanie ustawodawstw – Sektor telekomunikacji – Usługa powszechna i prawa użytkowników – Dyrektywa 2002/22 – Zobowiązania do świadczenia usługi powszechnej w tym zobowiązania do świadczenia usługi społecznej – Obliczanie kosztu – Niesprawiedliwe obciążenie
(dyrektywa 2002/22 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 12 ust. 1, załącznik IV)
1. Przepisy art. 12 ust. 1 akapit drugi oraz załącznika IV do dyrektywy 2002/22 w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników, określają zasady, według których winien być obliczany koszt netto świadczenia usługi powszechnej, gdy krajowe organy regulacyjne uznały, że to świadczenie może stanowić niesprawiedliwe obciążenie. Jednak ani ze wspomnianego art. 12 ust. 1, ani z żadnego innego przepisu tej dyrektywy nie wynika, że prawodawca wspólnotowy zamierzał samodzielnie określić warunki, w jakich rzeczone organy mają wcześniej uznać, że omawiane świadczenie może stanowić takie niesprawiedliwe obciążenie. W związku z tym państwo członkowskie nie uchybia zobowiązaniom wynikającym z art. 12 tejże dyrektywy, określając zasady, według których należy ustalić, czy wspomniane obciążenie jest lub też nie jest niesprawiedliwe.
(por. pkt 44, 45)
2. Z motywu 21 dyrektywy 2002/22 w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników, wynika że prawodawca wspólnotowy zamierzał powiązać mechanizmy służące pokryciu kosztów netto, jakie mogą wynikać ze świadczenia usługi powszechnej przez przedsiębiorstwo, z istnieniem po stronie tego przedsiębiorstwa nadmiernego obciążenia. W tej sytuacji, uznawszy, że koszt netto świadczenia usługi powszechnej nie stanowi koniecznie nadmiernego obciążenia dla wszystkich przedsiębiorstw świadczących tę usługę, postanowił on wykluczyć sytuację, w której każdy koszt netto świadczenia usługi powszechnej otwiera automatycznie prawo do rekompensaty. W tych okolicznościach niesprawiedliwe obciążenie, którego istnienie winno zostać stwierdzone przez krajowy organ regulacyjny przed wypłatą jakiejkolwiek rekompensaty, jest obciążeniem, które w przypadku każdego przedsiębiorstwa świadczącego usługę powszechną ma nadmierny charakter w świetle jego zdolności do udźwignięcia tego obciążenia, zważywszy na wszystkie jego swoiste cechy, a w szczególności jakość jego urządzeń, jego sytuację gospodarczą i finansową, jak również jego udział w rynku.
(por. pkt 49)
3. Jeśli krajowy organ regulacyjny stwierdzi, że jedno przedsiębiorstwo lub kilka przedsiębiorstw wyznaczonych do świadczenia usługi powszechnej podlega niesprawiedliwemu obciążeniu i jeśli wspomniane przedsiębiorstwo lub przedsiębiorstwa wystąpią o rekompensatę z tego tytułu, państwo członkowskie winno wówczas wprowadzić w tym celu niezbędne mechanizmy, postępując zgodnie z art. 13 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2002/22 w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników, z którego wynika ponadto, że owa rekompensata powinna pozostawać w związku z kosztami netto obliczonymi na podstawie art. 12 omawianej dyrektywy.
W konsekwencji państwo członkowskie uchybia zobowiązaniom ciążącym na nim na mocy art. 13 ust 1 dyrektywy 2002/22 stwierdzając, w sposób ogólny i na podstawie obliczenia kosztów netto ponoszonych przez dostawcę usługi powszechnej, który był uprzednio jedynym dostawcą tej usługi, że wszystkie przedsiębiorstwa zobowiązane obecnie do świadczenia rzeczonej usługi faktycznie podlegają niesprawiedliwemu obciążeniu wynikającemu z tego świadczenia, i czyni to, nie dokonawszy dokładnego badania obejmującego zarówno koszt netto, jaki ponosi każdy operator w związku ze świadczeniem usługi powszechnej, jak i wszystkie swoiste cechy tego operatora, takie jak jakość jego urządzeń czy też jego sytuacja gospodarcza i finansowa.
(por. pkt 51, 86; pkt 1 sentencji)
4. Państwo członkowskie uchybia zobowiązaniom ciążącym na nim na mocy art. 12 ust 1 dyrektywy 2002/22 w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników, gdy pomija ono – w ramach obliczenia kosztu netto świadczenia składnika socjalnego usługi powszechnej – korzyści handlowe, w tym korzyści niematerialne, czerpane przez przedsiębiorstwa, które są zobowiązanie do takiego świadczenia.
W istocie z art. 12 ust. 1 akapit drugi lit. a) w związku z załącznikiem IV do dyrektywy 2002/22 wynika, że obliczenie kosztu netto świadczenia usługi powszechnej winno obejmować oszacowanie korzyści, w tym korzyści niematerialnych, które osiąga dany operator świadczący taką usługę. Ponieważ owe przepisy składają się na zharmonizowane ramy prawne, do ustanowienia których zmierza omawiana dyrektywa, do państw członkowskich należy uwzględnienie tych korzyści, gdy ustalają one zasady, według których należy obliczać koszt netto świadczenia usługi powszechnej.
(por. pkt 84, 86; pkt 1 sentencji)