Sprawa T‑260/11
Królestwo Hiszpanii
przeciwko
Komisji Europejskiej
Rybołówstwo – Ochrona zasobów rybołówstwa – Przekroczenie przez Hiszpanię kwot połowowych dla makreli przydzielonych na rok 2010 w obszarze VIIIc, IX oraz X oraz w wodach Unii Europejskiej obszaru CECAF 34.1.1 – Odliczenia dokonane od kwot połowowych przydzielonych na lata 2011–2015 – Prawo do obrony – Pewność prawa – Uzasadnione oczekiwania – Równość traktowania
Streszczenie – wyrok Sądu (czwarta izba) z dnia 18 czerwca 2014 r.
1. Rybołówstwo – Ochrona zasobów morskich – Uregulowania dotyczące kwot połowowych – Odliczenia od kwot przyznanych na dany rok z powodu przekroczeń kwot przyznanych na lata poprzednie – Artykuł 105 rozporządzenia nr 1224/2009 – Obowiązki Komisji i przysługujące jej swobodne uznanie
(rozporządzenia Rady: nr 1224/2009, art. 105 ust. 1, 2, 6; nr 2371/2002, art. 30)
2. Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Prawo do obrony – Przestrzeganie w ramach postępowania administracyjnego – Zakres
3. Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Ochrona uzasadnionych oczekiwań – Przesłanki – Szczegółowe zapewnienia udzielone przez administrację
4. Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Ochrona uzasadnionych oczekiwań – Granice – Wspólna polityka rybołówstwa – Dostosowanie przepisów do zmian sytuacji ekonomicznej – Niemożliwość powołania się na ochronę uzasadnionych oczekiwań – Odmowa udzielenia ochrony podmiotom, które dopuściły się oczywistych naruszeń obowiązujących przepisów prawa
(rozporządzenia: Rady nr 23/2010; Komisji nr 165/2011)
5. Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Równość traktowania – Pojęcie – Odmienne traktowanie w przypadku odmiennej, a zatem nieporównywalnej sytuacji faktycznej i prawnej – Brak naruszenia
1. Użycie w art. 105 ust. 6 rozporządzenia nr 1224/2009 ustanawiającego wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa wyrazu „mogą” wskazuje z jednej strony, że Komisja dysponuje uprawnieniami dyskrecjonalnymi w odniesieniu do kwestii, czy komitetowi ds. rybołówstwa i akwakultury utworzonemu na mocy art. 30 rozporządzenia nr 2371/2002 w sprawie ochrony i zrównoważonej eksploatacji zasobów rybołówstwa w ramach wspólnej polityki rybołówstwa należy przedstawić propozycję przyjęcia szczegółowych przepisów wykonawczych dotyczących środków odliczenia od przyszłych kwot połowowych, w przypadku gdy państwo członkowskie przekroczyło kwoty przyznane mu na dany rok, a z drugiej strony, że w ramach tych uprawnień dyskrecjonalnych mieści się również prawo Komisji do wyboru w tym celu pomiędzy różnymi przedmiotami i instrumentami objętymi wspomnianym rozporządzeniem. Wynika stąd, że państwo członkowskie opiera się na błędnym założeniu, utrzymując, że Komisja była zobowiązana do przyjęcia szczegółowych przepisów wykonawczych, aby móc wprowadzić w życie instrumenty, którymi dysponuje na podstawie art. 105 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia.
Natomiast art. 105 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia ustanawia ograniczoną swobodę Komisji w tym znaczeniu, że gdy ustaliła ona istnienie przekroczenia kwoty połowowej przez państwo członkowskie, jest ona zobowiązana do dokonania odliczeń od przyszłych kwot tego państwa członkowskiego. Podobnie art. 105 ust. 2 tego rozporządzenia nie przyznaje również uprawnień dyskrecjonalnych Komisji w odniesieniu do działań, jakie należy podjąć w związku z takim przełowieniem w danym roku, lecz zobowiązuje tę instytucję do dokonania odliczeń od rocznej kwoty państwa członkowskiego, które dokonało przełowienia, w następnym roku lub w następnych latach, stosując z góry wyznaczony mnożnik według poziomu stwierdzonego przekroczenia. Wynika z tego, że całkowita wielkość odliczeń, jakie należy wykonać, jest wynikiem konkretnego obliczenia, którego parametry – a mianowicie poziom przekroczenia i mnożnik – są konkretnie przewidziane przez ten przepis, skutkiem czego Komisji nie przysługuje żadne uprawnienie dyskrecjonalne w celu ustalenia górnego limitu tych ograniczeń.
Wynika stąd, że postanowienia art. 105 ust. 1 i 2 rozporządzenia nr 1224/2009, w szczególności te dotyczące obliczania całkowitej kwoty odliczeń, jakich należy dokonać, są wystarczająco jasne, precyzyjne i bezwarunkowe, a zatem mogą podlegać natychmiastowemu stosowaniu przez Komisję.
(por. pkt 40, 41, 44, 45)
2. Prawo do bycia wysłuchanym gwarantuje każdej osobie możliwość użytecznego i skutecznego przedstawienia jej stanowiska w trakcie postępowania administracyjnego przed wydaniem jakiejkolwiek decyzji, która mogłaby negatywnie wpłynąć na jej interesy. Przestrzeganie tej zasady powinno w rezultacie być zapewnione zarówno w razie całkowitego braku szczególnych przepisów, jak i w przypadku regulacji, która jako taka owej zasady nie uwzględnia. W sytuacji gdy instytucje Unii dysponują uprawnieniami dyskrecjonalnymi poszanowanie gwarancji przyznanych przez porządek prawny Unii w postępowaniach administracyjnych nabiera jeszcze większego znaczenia.
W konsekwencji zakres stosowania prawa do bycia wysłuchanym jest otwarty, gdy administracja zamierza wydać akt niekorzystny, czyli akt, który może negatywnie wpłynąć na interesy jednostki lub danego państwa członkowskiego, ponieważ jego stosowanie nie zależy od istnienia wyraźnego przepisu w tym względzie przewidzianego w prawie wtórnym.
(por. pkt 62–64)
3. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 84)
4. Jeżeli rozważny i przezorny przedsiębiorca jest w stanie przewidzieć przyjęcie przez Unię środka mogącego wpłynąć na jego interesy, to nie może on powoływać się na zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań w razie przyjęcia takiego środka. Ponadto przedsiębiorcy nie mogą w sposób uzasadniony oczekiwać utrzymania istniejącej sytuacji, która może zostać zmieniona w ramach uprawnień dyskrecjonalnych przyznanych instytucjom Unii, zwłaszcza w dziedzinie takiej jak wspólna polityka rybołówstwa, której cele uwzględniają ciągłe dostosowywanie się do zmian sytuacji gospodarczej. Wreszcie na naruszenie zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań nie może powoływać się osoba, która dopuściła się oczywistego naruszenia obowiązujących uregulowań.
(por. pkt 87, 88)
5. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 93)