Sprawa C‑575/17

Sofina SA i in.

przeciwko

Ministre de l’Action et des Comptes publics

[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Conseil d’État (Francja)]

Odesłanie prejudycjalne – Swobodny przepływ kapitału – Podatek pobierany u źródła od kwoty brutto dywidend krajowych wypłaconych spółkom niebędącym rezydentami – Przeniesienie opodatkowania dywidend wypłaconych spółce będącej rezydentem w przypadku roku, w którym wystąpiła strata – Względy uzasadniające – Uzasadnienie – Porównywalność – Zrównoważony podział władztwa podatkowego pomiędzy państwa członkowskie – Skuteczność poboru podatku – Proporcjonalność – Dyskryminacja

Streszczenie – wyrok Trybunału (piąta izba) z dnia 22 listopada 2018 r.

Swobodny przepływ kapitału i płatności – Ograniczenia – Przepisy podatkowe – Opodatkowanie dywidend – Opodatkowanie według systemu prawa powszechnego dywidend otrzymywanych przez spółki będące rezydentami, pozwalające na przeniesienie opodatkowania lub zwolnienie – Uregulowanie krajowe przewidujące ostateczny pobór u źródła w odniesieniu do dywidend wypłacanych spółkom niebędącym rezydentami – Niedopuszczalność – Uzasadnienia – Brak

(art. 63, 65 TFUE)

Artykuły 63 i 65 TFUE należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one uregulowaniu państwa członkowskiego, takiemu jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, na mocy którego dywidendy wypłacone przez spółkę będącą rezydentem podlegają opodatkowaniu u źródła, gdy są otrzymywane przez spółkę niebędącą rezydentem, podczas gdy jeżeli są otrzymywane przez spółkę będącą rezydentem, opodatkowanie ich według systemu prawa powszechnego podatku dochodowego od osób prawnych dokonuje się po zakończeniu roku podatkowego, w którym zostały uzyskane, wyłącznie pod warunkiem, że wynik tej spółki był dodatni w tym roku, a takie opodatkowanie w danym wypadku może nigdy nie nastąpić, jeżeli spółka ta zaprzestała działalności, nie osiągnąwszy wyniku dodatniego od momentu otrzymania tych dywidend.

W tym względzie Trybunał uznał, że zachowanie podziału kompetencji podatkowych między państwami członkowskimi stanowi słuszny cel i że w braku przepisów ujednolicających lub harmonizujących na szczeblu Unii Europejskiej państwa członkowskie zachowują uprawnienia do określania, w drodze umów lub w sposób jednostronny, kryteriów podziału przysługujących im uprawnień podatkowych (wyrok z dnia 13 lipca 2016 r., Brisal i KBC Finance Ireland, C‑18/15, EU:C:2016:549, pkt 35).

Uzasadnienie takie można dopuścić w szczególności wtedy, gdy dany system służy zapobieganiu zachowaniom, które mogłyby zagrażać prawu państwa członkowskiego do wykonywania przysługującej mu kompetencji podatkowej względem działalności wykonywanej na jego terytorium (wyrok z dnia 12 lipca 2012 r., Komisja/Hiszpania, C‑269/09, EU:C:2012:439, pkt 77).

Gdyby wprawdzie okazało się, że spółka niebędąca rezydentem nie osiąga z powrotem zysków przed zakończeniem działalności, wynikałoby z tego faktyczne zwolnienie dochodów pochodzących z dywidend, powodując straty podatkowe dla państwa członkowskiego opodatkowania.

Jednakże, po pierwsze, z orzecznictwa Trybunału wynika, że obniżenie wpływów podatkowych nie może być uważane za nadrzędny wzgląd interesu ogólnego, który może być powoływany na uzasadnienie środka co do zasady sprzecznego z podstawową swobodą (wyrok z dnia 20 października 2011 r., Komisja/Niemcy, C‑284/09, EU:C:2011:670, pkt 83).

Po drugie, nawet jeśli państwa członkowskie mają swobodę opodatkowania dochodów uzyskanych na ich terytorium, to są one zobowiązane do przestrzegania zasady równego traktowania oraz swobód przepływu gwarantowanych w prawie pierwotnym Unii (zob. podobnie wyrok z dnia 13 lipca 2016 r., Brisal i KBC Finance Ireland, C‑18/15, EU:C:2016:549, pkt 36).

Podatek u źródła, jakiemu podlegają dywidendy wypłacone spółkom niebędącym rezydentami, pozwala na złagodzenie formalności administracyjnych, jakie powoduje obowiązek zgłoszenia przez te spółki dochodów na koniec roku podatkowego francuskiej administracji podatkowej.

W tym względzie Trybunał orzekł, że konieczność zapewnienia skutecznego poboru podatku stanowi słuszny cel mogący uzasadnić ograniczenie swobód podstawowych, jednak z zastrzeżeniem, aby stosowanie tego ograniczenia zapewniało realizację założonego celu i nie wykraczało poza to, co jest konieczne do jego osiągnięcia (zob. podobnie wyrok z dnia 13 lipca 2016 r., Brisal i KBC Finance Ireland, C‑18/15, EU:C:2016:549, pkt 39).

Ponadto stwierdzono, że procedura poboru u źródła stanowi uzasadniony i właściwy sposób zapewnienia traktowania pod względem podatkowym dochodów podatnika mającego siedzibę poza terytorium państwa opodatkowania (wyrok z dnia 18 października 2012 r., X, C‑498/10, EU:C:2012:635, pkt 39).

W tym względzie należy przypomnieć, że ograniczenie swobodnego przepływu kapitału wynikające z przepisów krajowych będących przedmiotem postępowania głównego polega, jak wynika z pkt 34 niniejszego wyroku, na okoliczności, że w przeciwieństwie do ponoszących stratę spółek będących rezydentami, spółki niebędące rezydentami, same ponoszące stratę, nie korzystają z przeniesienia opodatkowania otrzymanych przez nie dywidend.

Przyznanie korzystania z tego przeniesienia spółkom niebędącym rezydentami, przy koniecznym wyeliminowaniu tego ograniczenia, nie podważałoby realizacji celu związanego ze skutecznym poborem podatku należnego od tych spółek, gdy otrzymują one dywidendy od spółki będącej rezydentem.

W konsekwencji przyznanie korzyści związanej z przeniesieniem opodatkowania wypłaconych dywidend także ponoszącym stratę spółkom niebędącym rezydentami skutkowałoby wyeliminowaniem wszelkich ograniczeń swobodnego przepływu kapitału, nie stojąc jednak na przeszkodzie realizacji celu, jakiemu służą przepisy krajowe będące przedmiotem postępowania głównego.

(zob. pkt 56, 57, 60–62, 66–70, 77, 79; sentencja)