WYROK SĄDU (druga izba)
z dnia 22 czerwca 2010 r.(*)
Wspólnotowy znak towarowy – Postępowanie w sprawie sprzeciwu – Zgłoszenie słownego wspólnotowego znaku towarowego CARBON CAPITAL MARKETS – Wcześniejsze graficzne, krajowy i wspólnotowy, znaki towarowe CM Capital Markets – Względna podstawa odmowy rejestracji – Brak prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd – Brak podobieństwa oznaczeń – Artykuł 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 40/94 [obecnie art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 207/2009]
W sprawie T‑563/08
CM Capital Markets Holding, SA, z siedzibą w Madrycie (Hiszpania), reprezentowana przez adwokatów T. Villate Consonni i J. Calderóna Chavera,
strona skarżąca,
przeciwko
Urzędowi Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM), reprezentowanemu przez J. Crespa Carrilla, działającego w charakterze pełnomocnika,
strona pozwana,
w której drugą stroną w postępowaniu przed Pierwszą Izbą Odwoławczą OHIM, występującą przed Sądem w charakterze interwenienta, jest
Carbon Capital Markets Ltd, z siedzibą w Oxfordzie (Zjednoczone Królestwo), reprezentowana przez E. Hardcastle’a, solicitor,
mającej za przedmiot skargę na decyzję Pierwszej Izby Odwoławczej OHIM z dnia 26 września 2008 r. (sprawa R 15/2008‑1) dotyczącą postępowania w sprawie sprzeciwu między CM Capital Markets Holding, SA a Carbon Capital Markets Ltd,
SĄD (druga izba),
w składzie: I. Pelikánová, prezes, K. Jürimäe (sprawozdawca) i S. Soldevila Fragoso, sędziowie,
sekretarz: E. Coulon,
po zapoznaniu się ze skargą złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 16 grudnia 2008 r.,
po zapoznaniu się z odpowiedzią na skargę złożoną przez OHIM w sekretariacie Sądu w dniu 27 maja 2009 r.,
po zapoznaniu się z odpowiedzią interwenienta na skargę złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 1 maja 2009 r.,
uwzględniając, że w terminie miesiąca od dnia powiadomienia stron o zakończeniu procedury pisemnej nie wpłynął żaden wniosek o wyznaczenie rozprawy, i postanowiwszy, na podstawie sprawozdania sędziego sprawozdawcy i w zastosowaniu art. 135a regulaminu postępowania przed Sądem, orzec w przedmiocie skargi bez przeprowadzenia części ustnej postępowania,
wydaje następujący
Wyrok
Okoliczności powstania sporu
1 W dniu 9 czerwca 2005 r. interwenient, Carbon Capital Markets Ltd, dokonał w Urzędzie Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM) zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 40/94 z dnia 20 grudnia 1993 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. 1994, L 11, s. 1), ze zmianami [zastąpionego rozporządzeniem Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. L 78, s. 1)].
2 Znakiem towarowym, którego dotyczyło zgłoszenie, jest oznaczenie słowne CARBON CAPITAL MARKETS.
3 Usługi, dla których dokonano zgłoszenia, należą do klasy 36 w rozumieniu Porozumienia nicejskiego dotyczącego międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., ze zmianami, i odpowiadają następującemu opisowi: „usługi finansowe; handel towarowy; maklerstwo w zakresie surowców pierwotnych; finanse w zakresie surowców pierwotnych; usługi inwestycyjne w zakresie surowców pierwotnych; usługi dotyczące handlu surowcami pierwotnymi; udostępnianie informacji dotyczących cen surowców pierwotnych; inwestycje kapitałowe; usługi inwestycyjne; usługi dotyczące handlu uprawnieniami na emisję gazów; handel opcjami; handel uprawnieniami na emisję gazów; handel udziałami; handel akcjami; maklerstwo w zakresie surowców pierwotnych; zarządzanie ryzykiem; finansowanie przejęć; usługi informacyjne, doradcze i konsultacyjne w zakresie handlu uprawnieniami na emisję gazów”.
4 Zgłoszenie wspólnotowego znaku towarowego zostało opublikowane w Biuletynie Wspólnotowych Znaków Towarowych nr 50/2005 z dnia 12 grudnia 2005 r.
5 W dniu 10 marca 2006 r. skarżąca, CM Capital Markets Holding, SA, wniosła na podstawie art. 42 rozporządzenia nr 40/94 (obecnie art. 41 rozporządzenia nr 207/2009) sprzeciw wobec rejestracji zgłoszonego znaku towarowego dla usług wskazanych w pkt 3 powyżej.
6 Sprzeciw opierał się na rejestracjach dwóch znaków towarowych tworzonych przez przedstawione poniżej oznaczenie graficzne w kolorach niebieskim i szarym (zwanych dalej „wcześniejszymi znakami towarowymi”):
7 Oznaczenie to jest przedmiotem:
– po pierwsze, rejestracji wspólnotowej nr 3409281 z dnia 6 lipca 2005 r., obejmującej usługi należące do klas 35, 36 i 42 w rozumieniu porozumienia nicejskiego i odpowiadające dla każdej z tych klas następującemu opisowi:
– klasa 35: „usługi w zakresie analizy kosztu wytworzenia; usługi doradztwa w zakresie organizacji i zarządzania; pomoc dla kierownictwa przedsiębiorstw z sektora przemysłu; profesjonalne doradztwo dla przedsiębiorstw w zakresie rekrutacji i rozwiązywania konfliktów w miejscu pracy; księgowość; sporządzanie zeznań podatkowych; zestawienia statystyczne; badania rynku”;
– klasa 36: „obliczanie ryzyka; zarządzanie finansami; agencje ściągania wierzytelności, agencje wynajmu; analiza finansowa; maklerstwo giełdowe; emisja papierów wartościowych; wyceny podatkowe i finansowe; ekspertyzy do celów podatkowych; usługi w zakresie funduszy inwestycyjnych i spółek holdingowych; działalność finansowa, monetarna i giełdowa; usługi w zakresie tworzenia i inwestowania kapitału; usługi w zakresie notowań kursów walut i notowań giełdowych”;
– klasa 42: „usługi w zakresie analiz i badań przemysłowych; projektowanie i rozwój sprzętu komputerowego; usługi doradztwa w zakresie programów komputerowych; badania, analizy, opracowywanie projektów oprogramowania i systemów informatycznych; doradztwo w zakresie informatyki; wynajem sprzętu komputerowego i oprogramowania informatycznego; opracowywanie, tworzenie i projektowanie stron internetowych; naukowe i techniczne usługi i badania oraz ich projektowanie; usługi w zakresie analiz i badań przemysłowych; doradztwo prawne i pomoc prawna”;
– po drugie, rejestracji hiszpańskiej nr 2381503 z dnia 5 października 2001 r., obejmującej usługi należące do klasy 36 w rozumieniu porozumienia nicejskiego i odpowiadające następującemu opisowi: „działalność finansowa i w zakresie wymiany walut”.
8 W sprzeciwie powołano się na wszystkie usługi chronione wcześniejszymi znakami towarowymi.
9 W uzasadnieniu sprzeciwu podniesiono podstawę odmowy rejestracji określoną w art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94 [obecnie art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009].
10 W dniu 30 października 2007 r. Wydział Sprzeciwów OHIM oddalił rzeczony sprzeciw, stwierdzając zasadniczo brak prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w przypadku rozpatrywanych oznaczeń.
11 W dniu 17 grudnia 2007 r. skarżąca wniosła do OHIM na podstawie art. 57–62 rozporządzenia nr 40/94 (obecnie art. 58–64 rozporządzenia nr 207/2009) odwołanie od decyzji Wydziału Sprzeciwów.
12 Decyzją z dnia 26 września 2008 r. (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”) Pierwsza Izba Odwoławcza OHIM oddaliła to odwołanie. W szczególności stwierdziła ona, w pkt 26 zaskarżonej decyzji, że o ile usługi oznaczone spornymi znakami towarowymi były „zasadniczo identyczne”, o tyle wspomniane znaki nie wykazywały wystarczającego stopnia podobieństwa, aby można było w ich przypadku stwierdzić prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd, ponieważ wyrażenie „capital markets” jest pojęciem rodzajowym dla usług sektora finansów, samoistny charakter wcześniejszych znaków towarowych jest mało odróżniający, a właściwy krąg odbiorców jest bardzo uważny i dobrze poinformowany.
Żądania stron
13 Skarżąca wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji, co oznaczałoby odmowę rejestracji zgłoszonego znaku towarowego w całości;
– uwzględnienie jej argumentów;
– obciążenie OHIM kosztami postępowania.
14 OHIM wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie skarżącej kosztami postępowania.
15 Interwenient wnosi do Sądu o:
– utrzymanie w mocy zaskarżonej decyzji, co oznaczałoby dopuszczenie zgłoszonego znaku towarowego do rejestracji w całości;
– uwzględnienie jego argumentów;
– obciążenie skarżącej kosztami postępowania.
Co do prawa
16 Skarżąca podnosi tylko jeden zarzut, dotyczący naruszenia art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94.
Argumenty stron
17 Skarżąca utrzymuje zasadniczo, że Izba Odwoławcza błędnie uznała, iż w przypadku spornych znaków nie istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd.
18 Po pierwsze, skarżąca uważa, że usługi, do których odnoszą się sporne znaki, są identyczne, co zostało zresztą stwierdzone przez Izbę Odwoławczą.
19 Po drugie, skarżąca podnosi zasadniczo, że sporne znaki towarowe są „prawie identyczne”.
20 Skarżąca sądzi, że z jednej strony trzy słowa, a mianowicie „carbon”, „capital” i „markets”, występujące w zgłoszonym znaku towarowym, i z drugiej strony litera „c” i dwa słowa, a mianowicie „capital” i „markets”, występujące we wcześniejszych znakach towarowych stanowią każdorazowo elementy dominujące tych znaków. Zauważa ona w tym względzie, że słowa „capital” i „markets” są wspólne obu rozpatrywanym oznaczeniom. Ponadto litera „c” we wcześniejszych znakach towarowych jest pierwszą literą słowa „carbon” widniejącego w zgłoszonym znaku towarowym, do którego zresztą się odnosi. Zdaniem skarżącej sporne znaki towarowe przywołują bowiem na myśl i chronią świadczone przez zainteresowane spółki usługi związane z rynkami dwutlenku węgla.
21 Skarżąca podkreśla w tym zakresie, iż praktyka decyzyjna OHIM i orzecznictwo wskazują na to, że konsument rozpoznaje i zachowuje w pamięci złożony znak towarowy dzięki jego elementowi słownemu, a nie graficznemu, co nie zostało uwzględnione w niniejszym przypadku, oraz że złożone znaki towarowe są identyczne, jeżeli zawierają identyczne elementy słowne. Zdaniem skarżącej z jednej strony należy odnotować, co zauważył Wydział Sprzeciwów OHIM w kilku sprawach, w których stwierdzono prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd, że elementy słowne rozpatrywanych znaków towarowych „są identyczne w ponad 70%”. Z drugiej strony istniejące między spornymi znakami różnice graficzne nie wystarczą w jej przekonaniu do uniknięcia prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd.
22 Po trzecie, skarżąca uważa, iż inaczej niż nakazuje to orzecznictwo, Izba Odwoławcza nie „zwróciła w koniecznym stopniu uwagi na fakt, że w przypadkach, w których usługi są identyczne, rozgraniczenie i różnica między [rozpatrywanymi] znakami [powinny] być wyraźne i natychmiast dostrzegalne”. W tym względzie skarżąca podkreśla, iż z orzecznictwa wynika, po pierwsze, że przeciętny konsument rzadko kiedy ma możliwość dokonania bezpośredniego porównania poszczególnych znaków i musi zatem ufać ich niedoskonałemu obrazowi zachowanemu w pamięci, a po drugie, że taki konsument nie ma specjalistycznej wiedzy technicznej ani nie jest odbiorcą wyspecjalizowanym. W rezultacie skarżąca uważa, że zgodnie z tym, co Sąd wskazał w swym wyroku z dnia 23 października 2002 r. w sprawie T‑104/01 Oberhauser przeciwko OHIM – Petit Liberto (Fifties), Rec. s. II‑4359, pkt 50, Izba Odwoławcza powinna była uznać w niniejszym przypadku, że „[i]identyczność usług oznaczonych spornymi znakami skutkuje tym, że mogące ewentualnie występować między [danymi] oznaczeniami różnice są osłabione”.
23 Po czwarte, skarżąca podnosi, że należy też uwzględnić prawdopodobieństwo skojarzenia spornych znaków, ponieważ jest bardzo prawdopodobne, że konsument, który zna wcześniejsze znaki towarowe i ich pochodzenie handlowe, skojarzy z nimi zgłoszony znak towarowy.
24 OHIM i interwenient kwestionują argumenty skarżącej.
Ocena Sądu
25 Zgodnie z art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 40/94 w wyniku sprzeciwu właściciela wcześniejszego znaku towarowego, zgłoszonego znaku towarowego nie rejestruje się, jeżeli z powodu identyczności lub podobieństwa do wcześniejszego znaku towarowego, identyczności lub podobieństwa towarów lub usług oznaczonych obydwoma znakami istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia odbiorców w błąd na terytorium, na którym wcześniejszy znak towarowy jest chroniony. Prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd obejmuje również prawdopodobieństwo skojarzenia z wcześniejszym znakiem towarowym. Ponadto zgodnie z art. 8 ust. 2 lit. a) ppkt (i) i (ii) rozporządzenia nr 40/94 [obecnie art. 8 ust. 2 lit. a) ppkt (i) i (ii) rozporządzenia nr 207/2009] za wcześniejsze znaki towarowe uważa się znaki towarowe zarejestrowane w państwie członkowskim lub we Wspólnocie, w przypadku których data zgłoszenia jest wcześniejsza od daty zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego.
26 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd istnieje, jeśli krąg odbiorców może uznać, że dane towary lub usługi pochodzą z tego samego przedsiębiorstwa lub ewentualnie z przedsiębiorstw powiązanych gospodarczo. W myśl tego orzecznictwa prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd należy oceniać całościowo, zgodnie ze sposobem postrzegania danych oznaczeń i towarów lub usług przez właściwy krąg odbiorców, przy uwzględnieniu wszystkich istotnych czynników występujących w danym przypadku, a w szczególności wzajemnej zależności między podobieństwem oznaczeń a podobieństwem oznaczonych towarów lub usług [zob. wyrok Sądu z dnia 9 lipca 2003 r. w sprawie T‑162/01 Laboratorios RTB przeciwko OHIM – Giorgio Beverly Hills (GIORGIO BEVERLY HILLS), Rec. s. II‑2821, pkt 30–33 i przytoczone tam orzecznictwo].
27 Niniejsza sprawa winna zostać rozpoznana w świetle wspomnianego powyżej orzecznictwa.
W przedmiocie właściwego kręgu odbiorców
28 Zgodnie z orzecznictwem przy dokonywaniu całościowej oceny prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd należy wziąć pod uwagę przeciętnego konsumenta danej kategorii towarów, który jest właściwie poinformowany, dostatecznie uważny i rozsądny. Należy także uwzględnić okoliczność, że poziom uwagi przeciętnego konsumenta może różnić się w zależności od kategorii danych towarów lub usług (zob. wyrok Sądu z dnia 13 lutego 2007 r. w sprawie T‑256/04 Mundipharma przeciwko OHIM – Altana Pharma (RESPICUR), Zb.Orz. s. II‑449, pkt 42 i przytoczone tam orzecznictwo].
29 W niniejszej sprawie, po pierwsze, między stronami bezsporne jest, że z uwagi na to, iż wcześniejszymi znakami towarowymi są znak wspólnotowy i znak hiszpański, Izba Odwoławcza słusznie przyjęła w pkt 16 zaskarżonej decyzji, że należy uwzględnić sposób postrzegania spornych znaków towarowych przez konsumenta na całym terytorium Wspólnoty [zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 22 marca 2007 r. w sprawie T‑322/05 Brinkmann przeciwko OHIM – Terra Networks (Terranus), niepublikowany w Zbiorze, pkt 29, 30].
30 Po drugie, Izba Odwoławcza uznała, także w pkt 16 zaskarżonej decyzji, że właściwy krąg odbiorców jest „bardzo uważny i dobrze poinformowany”, stwierdziwszy wcześniej, iż „wcześniejsze znaki towarowe określają usługi skierowane do wyspecjalizowanej grupy odbiorców – w szczególności ekspertów, maklerów i innych osób działających na rynkach finansowych i kapitałowych – oraz [że] usługi, do których odnosi się zgłoszony znak towarowy, skierowane są do tych samych odbiorców”.
31 Przede wszystkim należy zauważyć, że o ile skarżąca wyraźnie powołuje się w swych pismach procesowych na orzecznictwo, zgodnie z którym co do zasady przeciętny konsument nie ma specjalistycznej wiedzy technicznej ani nie jest odbiorcą wyspecjalizowanym, o tyle nie podnosi ona wyraźnie, że Izba Odwoławcza popełniła błąd w ocenie przy ustalaniu właściwego kręgu odbiorców. Poza tym skarżąca nie przedstawia żadnego argumentu czy dowodu, który miałby wykazać, że użytkownicy omawianych usług, nawet gdyby mieli to być konsumenci końcowi, a nie wyłącznie osoby zawodowo trudniące się daną dziedziną, nie są bardzo uważni i dobrze poinformowani – jak przyjęła Izba Odwoławcza – zważywszy na charakter usług finansowych oznaczonych spornymi znakami. Ocena Izby Odwoławczej dotycząca tej kwestii nie może zatem zostać zakwestionowana.
32 Po trzecie, zważywszy na fakt, że właściwy krąg odbiorców jest bardzo uważny i dobrze poinformowany, należy zauważyć, że Izba Odwoławcza słusznie uznała w pkt 21 zaskarżonej decyzji, co nie zostało zresztą zakwestionowane przez strony, iż jest mu też znana podstawowa angielska terminologia z zakresu finansów.
33 W świetle powyższego należy stwierdzić, że właściwy krąg odbiorców składa się z konsumentów przebywających na całym terytorium Wspólnoty, którzy są bardzo uważni, dobrze poinformowani i posiadają znajomość podstawowej angielskiej terminologii z zakresu finansów.
W przedmiocie porównania usług
34 Między stronami bezsporne jest, że Izba Odwoławcza słusznie wskazała w pkt 26 zaskarżonej decyzji, iż „rozpatrywane usługi są zasadniczo identyczne”. W istocie, ponieważ oznaczone wcześniejszymi znakami towarowymi usługi należące w szczególności do klasy 36 w rozumieniu porozumienia nicejskiego obejmują tę samą gamę usług sektora finansów co należące do tej samej klasy usługi oznaczone zgłoszonym znakiem towarowym, należy stwierdzić, że rozpatrywane tu usługi są identyczne [zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 18 kwietnia 2007 r. w sprawach połączonych T‑333/04 i T‑334/04 House of Donuts przeciwko OHIM – Panrico (House of donuts), niepublikowany w Zbiorze, pkt 41].
W przedmiocie porównania oznaczeń
35 Całościowa ocena prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w zakresie dotyczącym wizualnego, fonetycznego lub koncepcyjnego podobieństwa rozpatrywanych oznaczeń powinna opierać się na wywieranym przez nie całościowym wrażeniu, przy szczególnym uwzględnieniu ich elementów odróżniających i dominujących [zob. wyrok Sądu z dnia 14 października 2003 r. w sprawie T‑292/01 Phillips‑Van Heusen przeciwko OHIM – Pash Textilvertrieb und Einzelhandel (BASS), Rec. s. II‑4335, pkt 47 i przytoczone tam orzecznictwo].
36 Ocena podobieństwa dwóch znaków towarowych nie może ograniczyć się do zbadania tylko jednego z elementów tworzących dany złożony znak towarowy i porównania go z innym znakiem towarowym. Przeciwnie, porównania należy dokonać poprzez analizę danych znaków towarowych postrzeganych każdy jako całość, co nie oznacza, że całościowe wrażenie pozostawione przez złożony znak towarowy w pamięci właściwego kręgu odbiorców nie może w niektórych przypadkach zostać zdominowane przez jeden lub kilka z jego składników (zob. wyrok Trybunału z dnia 12 czerwca 2007 r. w sprawie C‑334/05 P OHIM przeciwko Shaker, Zb.Orz. s. I‑4529, pkt 41 i przytoczone tam orzecznictwo). Tylko wtedy gdy wszystkie pozostałe składniki znaku towarowego są bez znaczenia, ocena podobieństwa może zależeć wyłącznie od składnika dominującego (ww. wyrok w sprawie OHIM przeciwko Shaker, pkt 42; wyrok Trybunału z dnia 20 września 2007 r. w sprawie C‑193/06 P Nestlé przeciwko OHIM, niepublikowany w Zbiorze, pkt 42). Mogłoby tak być w szczególności, gdyby składnik ten był w stanie samodzielnie zdominować zachowany w pamięci przez właściwy krąg odbiorców obraz tego znaku, tak że wszystkie pozostałe składniki tego znaku towarowego byłyby bez znaczenia dla wywieranego przezeń całościowego wrażenia (ww. wyrok w sprawie Nestlé przeciwko OHIM, pkt 43).
37 Ponadto nic nie stoi na przeszkodzie dokonaniu oceny istnienia podobieństwa wizualnego między słownym a graficznym znakiem towarowym, ponieważ te dwa rodzaje znaków mają postać graficzną mogącą wywierać wrażenie wizualne [zob. wyrok Sądu z dnia 4 maja 2005 r. w sprawie T‑359/02 Chum przeciwko OHIM – Star TV (STAR TV), Zb.Orz. s. II‑1515, pkt 43 i przytoczone tam orzecznictwo].
38 W pierwszej kolejności, jeżeli chodzi o ewentualne elementy dominujące omawianych znaków, w niniejszej sprawie należy zauważyć, że chociaż skarżąca podnosi, iż elementy słowne „carbon”, „capital” i „markets” zgłoszonego znaku towarowego oraz „c”, „capital” i „markets” wcześniejszych znaków towarowych są dominującymi elementami rozpatrywanych oznaczeń, w zaskarżonej decyzji nie można dopatrzyć się uznania przez Izbę Odwoławczą któregokolwiek z elementów spornych znaków za dominujący. Natomiast Izba Odwoławcza wyraźnie wykluczyła, w pkt 21 zaskarżonej decyzji, by wyrazy „capital” i „markets” mogły stanowić w ramach porównania omawianych oznaczeń „czynnik decydujący”. W tym względzie Izba Odwoławcza stwierdziła zasadniczo, po pierwsze, że wyrazy „capital” i „markets” są pojęciami rodzajowymi w sektorze finansów, a po drugie, że zgodnie z orzecznictwem docelowy krąg odbiorców zwykle nie uznaje elementu opisowego stanowiącego część złożonego znaku towarowego za element odróżniający i dominujący w ramach całościowego wrażenia wywieranego przez ten znak.
39 Po pierwsze, co się tyczy zgłoszonego znaku towarowego, należy zauważyć, że jeżeli określone elementy znaku stanowią opis towarów i usług, dla których znak jest zarejestrowany, albo towarów i usług objętych zgłoszeniem, elementom tym można przypisać jedynie charakter nieznacznie tudzież bardzo nieznacznie odróżniający [zob. podobnie wyroki Sądu: z dnia 12 września 2007 r. w sprawie T‑363/04 Koipe przeciwko OHIM – Aceites del Sur (La Española), Zb.Orz. s. II‑3355, pkt 92; z dnia 13 grudnia 2007 r. w sprawie T‑242/06 Cabrera Sánchez przeciwko OHIM – Industrias Cárnicas Valle (el charcutero artesano), niepublikowany w Zbiorze, pkt 52 i przytoczone tam orzecznictwo]. Z uwagi na ich nieznacznie tudzież bardzo nieznacznie odróżniający charakter opisowe elementy znaku towarowego nie są ogólnie uznawane przez odbiorców za elementy dominujące w ramach całościowego wrażenia wywieranego przez ten znak, chyba że z powodu zajmowanej przez nie w znaku pozycji lub ich rozmiaru mogą one okazać się zdolne do zdominowania sposobu ich postrzegania przez odbiorców i zostać zachowane przez nich w pamięci [zob. podobnie ww. wyrok w sprawie el charcutero artesano, pkt 53 i przytoczone tam orzecznictwo; wyrok Sądu z dnia 12 listopada 2008 r. w sprawie T‑7/04 Shaker przeciwko OHIM – Limiñana y Botella (Limoncello della Costiera Amalfitana shaker), Zb.Orz. s. II‑3085, pkt 44 i przytoczone tam orzecznictwo]. Nie oznacza to jednak, że elementy opisowe znaku towarowego zawsze pozostają bez znaczenia w ramach całościowego wrażenia wywieranego przez ten znak. W tym zakresie warto w szczególności zwrócić uwagę na to, czy inne elementy znaku mogą samodzielnie zdominować zachowywany w pamięci przez właściwy krąg odbiorców obraz tego znaku (zob. pkt 36 powyżej).
40 Zgłoszony znak towarowy składa się z trzech słów: „carbon”, „capital” i „markets”. Należy zauważyć z jednej strony, że wyrażenie „capital markets” jest opisowe względem wszystkich usług oznaczonych zgłoszonym znakiem towarowym, a z drugiej strony, że słowo „carbon” przywołuje na myśl niektóre z tych usług, takie jak usługi związane z „handlem uprawnieniami na emisje gazów”, które właściwy krąg odbiorców, bardzo uważny i dobrze poinformowany, będzie odbierać jako nawiązanie do usług finansowych związanych z emisją dwutlenku węgla. Ponadto wyrażenie „carbon capital markets” tworzy spójną jednostkę składniową, którą właściwy krąg odbiorców będzie rozumiał jako „marchés de capitaux dans le secteur du carbone” (rynki kapitałowe w sektorze węgla).
41 W rezultacie należy stwierdzić, że żaden z trzech elementów słownych zgłoszonego znaku towarowego nie może zostać uznany ani za dominujący, ani za pozbawiony znaczenia. W konsekwencji należy skupić się na całościowym wrażeniu wywieranym przez zgłoszony znak towarowy [zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 11 grudnia 2008 r. w sprawie T‑90/06 Tomorrow Focus przeciwko OHIM – Information Builders (Tomorrow Focus), niepublikowany z Zbiorze, pkt 29].
42 Po drugie, jeżeli chodzi o wcześniejsze znaki towarowe, należy wskazać, co słusznie zauważyła Izba Odwoławcza w pkt 22 zaskarżonej decyzji, że z jednej strony składają się one z elementu graficznego przedstawiającego prostokątną ramkę, w którą wpisane są litera „c”, zapisana majuskułą, i sinusoidalna linia, która zdaniem Izby Odwoławczej może być postrzegana jako fantazyjna litera „m”, oraz że z drugiej strony poniżej wspomnianego elementu graficznego znajduje się umieszczone centralnie wyrażenie „capital markets” zapisane, z wyjątkiem pierwszych liter, minuskułą. Podczas gdy słowo „capital” jest w tym samym, szarym kolorze co litera „c” zawarta w elemencie graficznym, słowo „markets” zapisane jest w tym samym, niebieskim kolorze co sinusoidalna linia.
43 W tym zakresie należy odrzucić argument skarżącej, zgodnie z którym właściwy krąg odbiorców przywiązuje większą wagę do elementów słownych niż do elementów graficznych złożonego znaku towarowego i w związku z tym wcześniejsze znaki towarowe są zdominowane przez literę „c” oraz elementy słowne „capital” i „markets”.
44 W istocie bowiem, co się tyczy elementu graficznego wcześniejszych znaków towarowych, należy zauważyć, że litera „c” czy ewentualnie litery „c” i „m” – w przypadku gdyby właściwy krąg odbiorców nie miał postrzegać fantazyjnej litery „m” jako zwykłej sinusoidalnej linii – tworzą wizualnie nierozerwalną całość z prostokątną ramką, w którą są wpisane. Tak więc z uwagi na swoją szczególną postać graficzną to właśnie element graficzny jako całość – a nie sama litera „c” czy ewentualnie litery „c” i „m” – może, jak słusznie wskazała Izba Odwoławcza w pkt 22 zaskarżonej decyzji, przyciągać szczególną uwagę właściwego kręgu odbiorców.
45 Natomiast, jeśli chodzi o słowny element wcześniejszych znaków towarowych, to należy stwierdzić, że choć − jak zostało wskazane w pkt 40 powyżej, przy omawianiu zgłoszonego znaku towarowego − wyrażenie „capital markets”, które stanowi opis usług oznaczonych wcześniejszymi znakami towarowymi, nie jest w stanie co do zasady zdominować całościowego wrażenia wywieranego przez owe znaki, to wciąż jest to element mający znaczenie w ramach porównania spornych oznaczeń, zwłaszcza z tego względu, że z wizualnego punktu widzenia zajmuje on we wcześniejszych znakach towarowych pozycję równie istotną co element graficzny.
46 W świetle powyższego należy zatem stwierdzić, że wbrew temu, co utrzymuje skarżąca, porównanie wcześniejszych znaków towarowych ze zgłoszonym znakiem towarowym pod względem wizualnym, fonetycznym i koncepcyjnym winno opierać się na całościowym wrażeniu wywieranym przez element graficzny i element słowny wcześniejszych znaków towarowych, przy czym żaden z tych elementów nie może zostać uznany za dominujący ani za pozbawiony znaczenia.
47 W drugiej kolejności, co się tyczy wizualnego porównania spornych znaków, należy stwierdzić, że o ile, jak zauważa skarżąca, wspomniane znaki mają wspólne im elementy słowne „capital” i „markets”, o tyle, na co słusznie zwraca uwagę Izba Odwoławcza w pkt 22 zaskarżonej decyzji, ich wizualne rozmieszczenie jest różne.
48 W istocie podczas gdy w zgłoszonym znaku towarowym wyraz „carbon” poprzedza wyrazy „capital” i „markets”, element graficzny wcześniejszych znaków towarowych jest umieszczony powyżej elementu słownego „capital markets”, z tym skutkiem że elementy słowne i graficzne wcześniejszych znaków towarowych stanowią graficzną całość odmienną od tej tworzonej przez zgłoszony znak towarowy. Ponadto istniejąca między spornymi znakami różnica wizualna jest uwydatniona ze względu na fakt, że słowo „carbon” w zgłoszonym znaku towarowym i litera „c” lub ewentualnie litery „c” i „m” zawarte w elemencie graficznym wcześniejszych znaków towarowych z drugiej strony zajmują początkową pozycję w tych oznaczeniach.
49 W konsekwencji należy wskazać, że wbrew twierdzeniom skarżącej sporne znaki towarowe, oceniane całościowo, nie są do siebie podobne pod względem wizualnym.
50 W trzeciej kolejności, co się tyczy fonetycznego porównania spornych znaków, Izba Odwoławcza stwierdziła w pkt 23 zaskarżonej decyzji, że pomimo różnic wynikających z faktu, iż wcześniejsze znaki towarowe są postrzegane jako składające się z fonemu i pięciu sylab, natomiast zgłoszony znak towarowy dzieli się na siedem sylab, omawiane znaki wykazują pewne podobieństwo z uwagi na obecność wyrażenia „capital markets”.
51 Skarżąca kwestionuje to stanowisko Izby Odwoławczej, podnosząc, że sporne znaki są „prawie identyczne”, jako że jedyna istniejąca między nimi różnica polega na tym, że wcześniejsze znaki towarowe zawierają literę „c”, a zgłoszony znak towarowy – słowo „carbon”.
52 Aczkolwiek pięć sylab, na które dzieli się zawarte w spornych znakach wyrażenie „capital markets”, pokrywa się ze sobą i występuje w tym samym porządku, to sporne znaki różnią się też niemniej tym, że zgłoszony znak towarowy ma o dwie sylaby, a mianowicie „car” i „bon”, więcej niż wcześniejsze znaki towarowe, że te dwie sylaby brzmią inaczej niż litera „c” lub ewentualnie litery „c” i „m” obecne we wcześniejszych znakach towarowych, oraz tym, że powyższe różnice fonetyczne są natychmiast dostrzegalne przy wymawianiu omawianych znaków.
53 W tym zakresie należy odrzucić argument skarżącej, jakoby z orzecznictwa i praktyki decyzyjnej OHIM, na które się powołuje, wynikało, że złożone znaki towarowe są identyczne, jeżeli zawierają identyczne elementy słowne. W każdym razie taka zasada nie powinna mieć zastosowania w niniejszej sprawie, ponieważ – jak wskazano w pkt 52 powyżej – nie wszystkie elementy słowne spornych znaków są identyczne, a ponadto absolutnie nie można przyjąć, że elementy te są bez znaczenia w wywieranym przez te znaki całościowym wrażeniu.
54 W rezultacie wbrew twierdzeniom skarżącej Izba Odwoławcza nie popełniła żadnego błędu, stwierdzając, że sporne znaki towarowe, oceniane całościowo, wykazują jedynie pewne podobieństwo fonetyczne.
55 W czwartej kolejności, co się tyczy koncepcyjnego porównania spornych znaków towarowych, Izba Odwoławcza stwierdziła w pkt 24 zaskarżonej decyzji, że ich znaczenia są różne, gdyż litera „c” zawarta we wcześniejszych znakach towarowych nie będzie zasadniczo mogła zostać uznana za skrót słowa „carbon” występującego w zgłoszonym znaku towarowym, a raczej za skrót słowa „capital” z wcześniejszych znaków towarowych, podobnie jak fantazyjna litera „m” będzie rozumiana jako skrót słowa „markets”.
56 Skarżąca kwestionuje tę ocenę Izby Odwoławczej, utrzymując, że sporne znaki towarowe mają to samo znaczenie, ponieważ literę „c” z wcześniejszych znaków towarowych należy rozumieć jako odniesienie do wyrazu „carbon” wyraźnie występującego w zgłoszonym znaku towarowym. Zdaniem skarżącej litera „c” we wcześniejszych znakach towarowych odnosi się do słowa „carbon”, ponieważ sporne znaki towarowe chronią świadczone przez zainteresowane spółki identyczne usługi, związane z rynkami dwutlenku węgla.
57 W tym zakresie należy przede wszystkim zauważyć, że właściwy krąg odbiorców, składający się z konsumentów, którzy są bardzo uważni, dobrze poinformowani i posiadają znajomość podstawowej angielskiej terminologii z zakresu finansów, przywiązuje jedynie bardzo niewielką wagę do znaczenia wyrazów „capital” i „markets”, które stanowią opis wspomnianych usług i nie pozwalają im na ustalenie pochodzenia handlowego omawianych znaków.
58 Ponadto, jak słusznie wskazała Izba Odwoławcza w pkt 24 zaskarżonej decyzji, należy zauważyć nie tylko, że istnieje bardzo duża liczba słów rozpoczynających się od litery „c”, ale również, że właściwy krąg odbiorców może postrzegać wspomnianą literę raczej jako odniesienie do słowa „capital”, a nie do słowa „carbon”. W przypadku wcześniejszych znaków towarowych bowiem litera „c” znajduje się powyżej słowa „capital”, ma bardzo podobny rozmiar oraz zapisana jest bardzo podobną czcionką i przy użyciu tego samego koloru co wspomniane słowo; w konsekwencji właściwy krąg odbiorców może postrzegać literę „c” jako odesłanie do słowa „capital”. Stwierdzenie to znajduje poparcie w tym, że przy założeniu, iż sinusoidalna linia będzie postrzegana jako fantazyjna litera „m”, litery „c” i „m” mogą być odbierane jako początkowe litery słów „capital” i „markets”, zapisanych przy użyciu tych samych kolorów, albo – jak zauważa OHIM – jako akronim firmy skarżącej.
59 Z kolei wbrew temu, co utrzymuje skarżąca, okoliczność, że sporne znaki towarowe określają identyczne usługi, nie może w niniejszym przypadku podważyć wniosku (zob. pkt 58 powyżej), zgodnie z którym właściwy w niniejszej sprawie krąg odbiorców prawdopodobnie nie dostrzeże związku między literą „c”, zawartą we wcześniejszych znakach towarowych, a słowem „carbon”, figurującym w zgłoszonym znaku towarowym.
60 Należy zatem wskazać, podobnie jak to uczyniła Izba Odwoławcza, że znaczenia spornych znaków towarowych są różne i w rezultacie, oceniane całościowo, nie są one do siebie podobne pod względem koncepcyjnym.
61 Zważywszy na ogół powyższych ustaleń, należy stwierdzić, że zgodnie z tym, co słusznie wskazała w pkt 25 zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza, i wbrew twierdzeniom skarżącej, omawiane oznaczenia różnią się od siebie. W ramach całościowego wrażenia wywieranego przez rozpatrywane oznaczenia istniejące między nimi różnice wizualne i koncepcyjne są bowiem wystarczające, by znieść stwierdzone między nimi ograniczone podobieństwo fonetyczne, zwłaszcza z tego względu, że właściwy w niniejszej sprawie krąg odbiorców jest bardzo uważny i dobrze poinformowany.
W przedmiocie prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd
62 Izba Odwoławcza uznała w pkt 26 zaskarżonej decyzji, że mimo identyczności usług oznaczonych spornymi znakami nie są one na tyle podobne, by można było stwierdzić prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd, ponieważ wyrażenie „capital markets” jest pojęciem rodzajowym w sektorze finansów, właściwy krąg odbiorców jest bardzo uważny i dobrze poinformowany, a wcześniejsze znaki towarowe wykazują nieznacznie odróżniający samoistny charakter.
63 W głównych zarysach skarżąca zarzuca Izbie Odwoławczej, że nie stwierdziła prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd, chociaż zgodnie z orzecznictwem identyczność usług oznaczonych spornymi znakami skutkuje tym, że mogące ewentualnie występować między danymi oznaczeniami różnice są osłabione.
64 W tym zakresie wystarczy zauważyć, że zważywszy na brak podobieństwa między omawianymi oznaczeniami (zob. pkt 61 powyżej), Izba Odwoławcza miała rację, stwierdzając, że mimo identyczności oznaczonych usług w przypadku zgłoszonego znaku towarowego i wcześniejszych znaków towarowych nie istnieje prawdopodobieństwo bezpośredniego wprowadzenia w błąd. W istocie w ramach całościowej oceny prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd fakt identyczności oznaczonych usług nie może kompensować braku podobieństwa omawianych oznaczeń [zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 12 lutego 2009 r. w sprawie T‑265/06 Lee/DE przeciwko OHIM – Cooperativa italiana di ristorazione (PIAZZA del SOLE), niepublikowany w Zbiorze, pkt 56].
65 Ponadto w odniesieniu do twierdzenia skarżącej, zgodnie z którym w przypadku spornych znaków istnieje prawdopodobieństwo skojarzenia, gdyż jest bardzo prawdopodobne, że konsument, który zna wcześniejsze znaki towarowe i ich pochodzenie handlowe, skojarzy je ze zgłoszonym znakiem towarowym, należy stwierdzić, iż taki argument nie może zostać uwzględniony ze względu na to, że – jak ustalono w pkt 61 powyżej – omawiane oznaczenia są różne [zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie T‑287/06 Torres przeciwko OHIM – Bodegas Peñalba López (Torre Albéniz), Zb.Orz. s. II‑3817, pkt 81].
66 W świetle ogółu powyższych rozważań jedyny zarzut podniesiony przez skarżącą należy oddalić jako bezzasadny.
67 Wynika z tego, że skarga powinna zostać oddalona.
W przedmiocie kosztów
68 Zgodnie z art. 87 § 2 regulaminu postępowania przed Sądem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ skarżąca przegrała sprawę, należy – zgodnie z żądaniem OHIM i interwenienta – obciążyć ją kosztami postępowania.
Z powyższych względów
SĄD (druga izba)
orzeka, co następuje:
1) Skarga zostaje oddalona.
2) CM Capital Markets Holding, SA zostaje obciążona kosztami postępowania.
Pelikánová | Jürimäe | Soldevila Fragoso |
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 22 czerwca 2010 r.
Podpisy