Language of document : ECLI:EU:T:2013:259

Sprawy połączone T‑147/09 i T‑148/09

Trelleborg Industrie SAS

i

Trelleborg AB

przeciwko

Komisji Europejskiej

Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Europejski rynek przewodów morskich – Decyzja stwierdzająca naruszenie art. 81 WE i art. 53 porozumienia EOG – Ustalanie cen, podział rynku i wymiana szczególnie chronionych informacji handlowych – Pojęcie ciągłego lub powtarzającego się naruszenia – Przedawnienie – Pewność prawa – Równość traktowania – Grzywny – Waga i czas trwania naruszenia

Streszczenie – wyrok Sądu (pierwsza izba) z dnia 17 maja 2013 r.

1.      Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Decyzja Komisji stwierdzająca naruszenie – Ciężar udowodnienia naruszenia i czasu jego trwania spoczywający na Komisji – Zakres ciężaru dowodu – Stopień dokładności wymagany od dowodów przyjętych przez Komisję – Zbiór poszlak – Kontrola sądowa – Zakres – Decyzja utrzymująca wątpliwości po stronie sądu – Poszanowanie zasady domniemania niewinności

(art. 81 ust. 1 WE; art. 6 ust. 2 TUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 48 ust. 1; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 2)

2.      Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Decyzja Komisji stwierdzająca naruszenie – Ciężar udowodnienia naruszenia i czasu jego trwania spoczywający na Komisji – Zakres ciężaru dowodu – Jednolite i ciągłe naruszenie – Brak dowodu w odniesieniu do określonych odcinków czasu w ramach rozpatrywanego całościowego okresu – Brak wpływu – Przerwanie uczestnictwa przedsiębiorstwa w naruszeniu – Naruszenie powtarzające się – Pojęcie – Konsekwencje w zakresie przedawnienia

(art. 81 ust. 1 WE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 2, art. 25 ust. 2, art. 31)

3.      Prawo Unii Europejskiej – Wykładnia – Teksty wielojęzyczne – Rozbieżności pomiędzy różnymi wersjami językowymi – Uwzględnienie ogólnej systematyki i celu danego uregulowania

4.      Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Pewność prawa – Zakres

5.      Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Waga i czas trwania naruszenia – Uprawnienia dyskrecjonalne Komisji – Kontrola sądowa – Nieograniczone prawo orzekania – Skutek

(art. 81 ust. 1 WE, art. 229 WE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2, 3, art. 31)

1.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 50–53)

2.      W dziedzinie konkurencji zgodnie z art. 25 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003 bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym popełniono naruszenie. Jednakże w przypadku ciągłych lub powtarzających się naruszeń bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia zaniechania naruszenia.

W tym względzie w większości przypadków istnienie praktyki lub porozumienia antykonkurencyjnego musi być wyprowadzone z szeregu zbieżnych zdarzeń i poszlak, które – analizowane łącznie – mogą stanowić, w braku innego spójnego wytłumaczenia, dowód naruszenia reguł konkurencji. Tego typu zbieżne zdarzenia i poszlaki, jeżeli oceniane są całościowo, pozwalają na wykazanie nie tylko istnienia zachowań lub porozumień antykonkurencyjnych, ale również czasu trwania ciągłego antykonkurencyjnego zachowania oraz okresu stosowania porozumienia zawartego z naruszeniem reguł konkurencji.

Ponadto takie naruszenie art. 81 ust. 1 WE może wynikać nie tylko z pojedynczego działania, ale również z szeregu działań, a nawet z zachowania o charakterze ciągłym. Wykładnia ta nie może być podważona z uwagi na to, że co najmniej jeden element tego szeregu działań lub tego zachowania ciągłego mógłby stanowić sam w sobie i odrębnie naruszenie reguł konkurencji. Jeżeli różne działania wpisują się w plan ogólny ze względu na ich identyczny cel zakłócający konkurencję na wspólnym rynku, Komisja jest uprawniona do przypisania odpowiedzialności za te działania w zależności od udziału w naruszeniu rozpatrywanym w całości.

Co się tyczy braku dowodu na istnienie porozumienia w pewnych konkretnych okresach lub przynajmniej na jego wykonywanie przez przedsiębiorstwo w danym okresie, fakt, iż dowód naruszenia nie został przedstawiony dla niektórych konkretnych określonych okresów, nie stoi na przeszkodzie temu, by naruszenie to było postrzegane jako wykazane w całościowym okresie dłuższym niż te konkretne okresy, gdy takie stwierdzenie opiera się na obiektywnych i zgodnych poszlakach. W przypadku naruszenia rozciągającego się na kilka lat okoliczność, że kartel ujawniał się w różnych okresach, które mogą być oddzielone krótszymi lub dłuższymi przerwami, pozostaje bez wpływu na jego istnienie, o ile poszczególne działania, które składają się na to naruszenie, służą osiągnięciu tego samego celu i wpisują się w ramy naruszenia o charakterze jednolitym i ciągłym. W tym względzie stosowny jest szereg kryteriów przy ocenie jednolitego charakteru naruszenia, mianowicie jednakowość celów objętych omawianymi praktykami, jednakowość produktów i usług objętych naruszeniem, jednakowość przedsiębiorstw, które wzięły w nim udział oraz identyczność zasad jego realizacji. Ponadto identyczność osób fizycznych uczestniczących w naruszeniu na rzecz przedsiębiorstw oraz identyczność geograficznego zakresu stosowania omawianych praktyk również mogą zostać uwzględnione do celów tego badania.

Tak więc jeżeli chodzi o naruszenie ciągłe, Komisja może domniemywać, że naruszenie – lub uczestnictwo przedsiębiorstwa w naruszeniu – nie zostało przerwane, nawet jeżeli nie posiada ona dowodów naruszenia w odniesieniu do niektórych konkretnych okresów, jeśli tylko poszczególne działania, które składają się na to naruszenie, służą osiągnięciu tego samego celu i mogą wpisać się w ramy pojedynczego naruszenia o jednolitym i ciągłym charakterze, przy czym takie stwierdzenie powinno opierać się na obiektywnych i spójnych przesłankach wskazujących na istnienie ogólnego planu. Gdy przesłanki te są spełnione, pojęcie naruszenia ciągłego umożliwia zatem Komisji nałożenie grzywny za cały uwzględniony okres naruszenia i określa dzień, w którym rozpoczyna się bieg terminu przedawnienia, a mianowicie dzień, w którym to naruszenie ciągłe ustało. Jednakże przedsiębiorstwa oskarżone o zmowę mogą próbować obalić to domniemanie, powołując się na poszlaki lub dowody potwierdzające to, iż, przeciwnie, naruszenie – lub ich uczestnictwo w nim – nie było w tych samych okresach kontynuowane.

Ponadto pojęcie naruszenia powtarzającego się jest pojęciem różnym od pojęcia naruszenia ciągłego, które to rozróżnienie potwierdza zresztą użycie spójnika „lub” w art. 25 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2003.

Zatem w przypadku gdy można uznać, że uczestnictwo przedsiębiorstwa w naruszeniu zostało przerwane i że przedsiębiorstwo uczestniczyło w naruszeniu przed przerwaniem i po nim, naruszenie to może być uznane za powtarzające się, jeżeli – tak jak w przypadku ciągłego naruszenia – istnieje jednolity cel realizowany przez naruszenie przed przerwaniem i po nim, co może być wywnioskowane z tożsamości celów analizowanych praktyk, rozważanych produktów, przedsiębiorstw, które uczestniczyły w zmowie, głównych zasad wprowadzenia jej w życie, osób fizycznych reprezentujących przedsiębiorstwa i wreszcie geograficznego zakresu stosowania owych praktyk. Naruszenie jest zatem jednolite i powtarzające się i, chociaż Komisja może nałożyć grzywnę za cały okres naruszenia, nie może jednak nałożyć jej za okres, w którym naruszenie zostało przerwane. Odrębne zdarzenia o charakterze naruszenia, w których uczestniczyło to samo przedsiębiorstwo, lecz w odniesieniu do których nie można wykazać wspólnego celu, nie mogą być zatem uznane za naruszenie jednolite – ciągłe lub powtarzające się – i stanowią odrębne naruszenia.

(por. pkt 56–63, 83, 88, 89)

3.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 73, 74)

4.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 96, 97)

5.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 110–114)