Υπόθεση T-388/11

Deutsche Post AG

κατά

Ευρωπαϊκής Επιτροπής

 Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (πρώτο πενταμελές τμήμα)
της 10ης Απριλίου 2019

«Κρατικές ενισχύσεις – Τομέας των ταχυδρομικών υπηρεσιών – Χρηματοδότηση των πρόσθετων μισθολογικών και κοινωνικών δαπανών που αφορούν μέρος του προσωπικού της Deutsche Post με επιχορηγήσεις και έσοδα προερχόμενα από την αμοιβή υπηρεσιών βάσει καθορισμένου τιμολογίου – Απόφαση περί επεκτάσεως της επίσημης διαδικασίας έρευνας – Απόφαση με την οποία διαπιστώνεται η ύπαρξη νέων ενισχύσεων κατά το πέρας του σταδίου της προκαταρκτικής εξετάσεως – Προσφυγή ακυρώσεως – Πράξη δεκτική προσφυγής – Έννομο συμφέρον – Παραδεκτό – Συνέπειες της ακυρώσεως της τελικής αποφάσεως – Υποχρέωση αιτιολογήσεως»

1.      Προσφυγή ακυρώσεως – Πράξεις δεκτικές προσφυγής – Πράξεις παράγουσες δεσμευτικά έννομα αποτελέσματα – Απόφαση της Επιτροπής να κινήσει επίσημη διαδικασία έρευνας σε σχέση με υπό εκτέλεση κρατικό μέτρο το οποίο χαρακτηρίζεται προσωρινά ως νέα ενίσχυση – Περιλαμβάνεται

(Άρθρα 108 §§ 2 και 3 και 263 ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψεις 41-46)

2.      Προσφυγή ακυρώσεως – Προϋποθέσεις παραδεκτού – Έννομο συμφέρον – Αυτεπάγγελτη εξέταση από τον δικαστή

(Άρθρο 263 ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψη 47)

3.      Προσφυγή ακυρώσεως – Φυσικά ή νομικά πρόσωπα – Έννομο συμφέρον – Προσφυγή κατά αποφάσεως της Επιτροπής περί επεκτάσεως της επίσημης διαδικασίας έρευνας κρατικού μέτρου – Ακύρωση από τον δικαστή της Ένωσης των αποφάσεων ενάρξεως και περατώσεως προγενέστερων επίσημων διαδικασιών έρευνας – Κίνδυνος ανακτήσεως των ενισχύσεων που η Επιτροπή υποστηρίζει ότι έχουν χορηγηθεί – Διατήρηση του εννόμου συμφέροντος

(Άρθρα 108 § 3 και 263, εδ. 4, ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψεις 48-50, 54, 58-62)

4.      Προσφυγή ακυρώσεως – Ακυρωτική απόφαση – Αποτελέσματα – Υποχρέωση λήψεως μέτρων εκτελέσεως – Περιεχόμενο – Έκδοση νέας πράξεως επί τη βάσει προγενέστερων προπαρασκευαστικών πράξεων  – Επιτρέπεται

(Άρθρο 266 ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψη 53)

5.      Προσφυγή ακυρώσεως – Ακυρωτική απόφαση – Αποτελέσματα – Υποχρέωση λήψεως μέτρων εκτελέσεως – Περιεχόμενο – Συνεκτίμηση τόσο του σκεπτικού της δικαστικής αποφάσεως όσο και του δικαίου της Ένωσης – Αναδρομικότητα της ακυρώσεως – Υποχρέωση μέριμνας ώστε να μην αντικατασταθεί η ακυρωθείσα πράξη από άλλη η οποία εμφανίζει την ίδια παρατυπία

(Άρθρο 266 ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψεις 55-57)

6.      Προσφυγή ακυρώσεως – Λόγοι – Έλλειψη αιτιολογίας ή ανεπαρκής αιτιολογία – Λόγος διαφορετικός από εκείνον που αφορά την ουσιαστική νομιμότητα

(Άρθρα 263 και 296 § 2 ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψη 65)

7.      Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Απόφαση της Επιτροπής να κινήσει επίσημη διαδικασία έρευνας σε σχέση με κρατικό μέτρο το οποίο χαρακτηρίζεται προσωρινά ως νέα ενίσχυση – Υποχρέωση αιτιολογήσεως – Περιεχόμενο

(Άρθρα 107 § 1, 108 § 2 και 296 § 2 ΣΛΕΕ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 41 § 2, στοιχείο γʹ· κανονισμός 2015/1589 του Συμβουλίου, άρθρο 4 §§ 2 και 4)

(βλ. σκέψεις 67-73, 79-84, 88)

Σύνοψη

Με την απόφαση Deutsche Post κατά Επιτροπής (T-388/11, EU:T:2019:237), η οποία εκδόθηκε στις 10 Απριλίου 2019 από πενταμελές τμήμα, το Γενικό Δικαστήριο ακύρωσε, ελλείψει αιτιολογίας, απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με την οποία η επίσημη διαδικασία έρευνας σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις που είχαν χορηγηθεί στην Deutsche Post ως αντιστάθμιση των υποχρεώσεών της παροχής καθολικής υπηρεσίας επεκτεινόταν στις επιχορηγήσεις τις οποίες είχαν καταβάλει οι γερμανικές αρχές για την κάλυψη του κόστους των συντάξεων μισθωτών που είχαν το καθεστώς δημοσίου υπαλλήλου.

Η υπόθεση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο σειράς αποφάσεων της Επιτροπής που αφορούσαν ορισμένα μέτρα υπέρ της Deutsche Post και διαδοχικών αποφάσεων του Γενικού Δικαστηρίου και του Δικαστηρίου περί ακυρώσεως των αποφάσεων αυτών. Σύμφωνα με τις προβλεπόμενες στο άρθρο 266 ΣΛΕΕ υποχρεώσεις της, η Επιτροπή όφειλε να λάβει τα μέτρα που συνεπαγόταν η εκτέλεση των αποφάσεων αυτών, οι οποίες είχαν αποκτήσει ισχύ δεδικασμένου.

Στο πλαίσιο αυτό, το Γενικό Δικαστήριο έκρινε, καταρχάς, ότι η Επιτροπή εξακολουθούσε να έχει τη δυνατότητα να επαναλάβει τη διαδικασία από το στάδιο εκδόσεως της προσβαλλομένης αποφάσεως και ότι η Deutsche Post παρέμενε, συνεπώς, εκτεθειμένη στον απορρέοντα από την απόφαση αυτή κίνδυνο ανακτήσεως των ενισχύσεων που η Επιτροπή υποστήριζε ότι της έχουν χορηγηθεί. Περαιτέρω, η Deutsche Post εξακολουθούσε να έχει έννομο συμφέρον να επιτύχει την ακύρωση της προσβαλλομένης αποφάσεως και την εξαφάνισή της από την έννομη τάξη, στο μέτρο που, σε περίπτωση ακυρώσεως της αποφάσεως αυτής, η Επιτροπή, αν αποφάσιζε, προκειμένου να λάβει τα μέτρα εκτελέσεως των ακυρωτικών δικαστικών αποφάσεων, να εκδώσει νέα απόφαση για να κινήσει εκ νέου την επίσημη διαδικασία έρευνας, θα υποχρεωνόταν να εξασφαλίσει ότι αυτή η νέα απόφαση δεν θα πάσχει από τις ίδιες πλημμέλειες με εκείνες του συνόλου των προγενέστερων αποφάσεων. Επίσης, λαμβανομένης υπόψη της εξαιρετικά πολύπλοκης διαδικασίας λόγω της υπάρξεως πολλών διοικητικών και δικαστικών αποφάσεων που αφορούσαν τα ίδια μέτρα ενισχύσεως, η Deutsche Post βρισκόταν σε μια κατάσταση ιδιαίτερης νομικής αβεβαιότητας, η οποία θα μπορούσε να αρθεί μόνο με την εξέταση της υπό κρίση υποθέσεως επί της ουσίας και την ενδεχόμενη ακύρωση της προσβαλλομένης αποφάσεως, πράγμα το οποίο ενίσχυε το έννομο συμφέρον της να προσβάλει την απόφαση αυτή.

Λαμβανομένου υπόψη του ιδιαίτερου διαδικαστικού πλαισίου της υποθέσεως, και δη της αλληλεπιδράσεως πολλών επίσημων διαδικασιών έρευνας που κίνησε η Επιτροπή, το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ότι η Επιτροπή, όταν εξέδωσε την προσβαλλόμενη απόφαση, υπείχε ειδική υποχρέωση αιτιολογήσεως, κατά την έννοια του άρθρου 296, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ.

Το Γενικό Δικαστήριο διευκρίνισε ότι η Επιτροπή υπείχε υποχρέωση αιτιολογήσεως της υπάρξεως επιλεκτικού οικονομικού πλεονεκτήματος για την Deutsche Post, δυνάμει του άρθρου 107, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ, ήδη από την έκδοση της αποφάσεως περί κινήσεως της επίσημης διαδικασίας έρευνας και όχι μόνο σε σχέση με την απόφαση που εκδόθηκε κατά το πέρας της διαδικασίας αυτής.