Sprawa T‑409/12
Mitsubishi Electric Corp.
przeciwko
Komisji Europejskiej
Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Rynek projektów odnoszących się do rozdzielnic z izolacją gazową – Decyzja wydana w następstwie stwierdzenia przez Sąd częściowej nieważności decyzji pierwotnej – Grzywny – Obowiązek uzasadnienia – Zasada dobrej administracji – Prawo do obrony – Równość traktowania – Proporcjonalność – Błąd w ocenie – Kwota wyjściowa – Stopień przyczynienia się do naruszenia – Mnożnik służący zapewnieniu skutku odstraszającego
Streszczenie – wyrok Sądu (pierwsza izba) z dnia 19 stycznia 2016 r.
1. Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Poszanowanie prawa do obrony – Ocena – Decyzja dostosowująca kwotę grzywny w następstwie stwierdzenia częściowej nieważności decyzji pierwotnej – Uwzględnienie postępowania zakończonego wydaniem decyzji pierwotnej
(art. 81 WE; porozumienie EOG, art. 53)
2. Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Decyzja w przedmiocie zastosowania reguł konkurencji – Decyzja dostosowująca kwotę grzywny w następstwie stwierdzenia częściowej nieważności decyzji początkowej – Uwzględnienie uzasadnienia decyzji pierwotnej
(art. 81 WE; art. 296 TFUE; porozumienie EOG, art. 53)
3. Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Ustalenie kwoty podstawowej – Ustalenie wartości sprzedaży – Przestrzeganie zasady równego traktowania – Działalność niektórych uczestników kartelu prowadzona w roku referencyjnym przez spółkę joint venture – Dostosowanie metody przypisania i podziału kwoty wyjściowej – Dopuszczalność
(art. 81 WE; porozumienie EOG, art. 53)
4. Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Indywidualizacja ze względu na wagę przyczynienia się przez każde z przedsiębiorstw, któremu zarzuca się popełnienie naruszenia – Jednolite i ciągłe naruszenie – Udział przedsiębiorstwa w kartelu przybierający postać bezczynności – Ocena
(art. 81 WE; porozumienie EOG, art. 53)
5. Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Ustalenie kwoty podstawowej – Waga naruszenia – Kryteria oceny – Rzeczywiste ekonomiczne możliwości spowodowania szkody na danym rynku – Producenci z siedzibą w państwie trzecim
(art. 81 WE; porozumienie EOG, art. 53)
1. W przypadku gdy w ramach skargi o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji nakładającej grzywnę za naruszenie reguł konkurencji decyzja ta stanowi wyraźnie decyzję zmieniającą pierwotną decyzję, w której nałożono inną kwotę grzywny i której częściowa nieważność została stwierdzona przez sąd Unii, postępowanie w sprawie przyjęcia decyzji zmieniającej stanowi ciąg dalszy postępowania zakończonego wydaniem decyzji pierwotnej. W tych okolicznościach zarówno decyzja pierwotna, jak i poprzedzające jej wydanie środki przygotowawcze, w tym pismo w sprawie przedstawienia zarzutów, o ile nie zostały podważone w wyroku stwierdzającym nieważność, mogą zostać uwzględnione przy dokonywaniu weryfikacji, czy w ramach postępowania zakończonego wydaniem zaskarżonej decyzji przestrzegano przysługującego skarżącej prawa do obrony.
Ponadto, skoro z uwag skarżącej w przedmiocie pisma przedstawiającego okoliczności faktyczne, które zostało wystosowane do niej przez Komisję, wynika, że na poszczególnych etapach obliczania nałożonej na nią kwoty grzywny skarżąca była w stanie w sposób szczegółowy przedstawić swoje stanowisko, to nie można utrzymywać, że Komisja naruszyła jej prawo do obrony, nie podając do wiadomości skarżącej okoliczności mogących mieć znaczenie dla obliczenia kwoty grzywny, w szczególności danych liczbowych dotyczących wielkości sprzedaży.
Jednocześnie, w przypadku gdy od otrzymania pierwotnego pisma w sprawie przedstawienia zarzutu dane przedsiębiorstwo wiedziało, że Komisja nosi się z zamiarem zapewnienia skutku odstraszającego, oraz gdy co najmniej od wydania pierwotnej decyzji było ono w stanie pojąć, że zamiar ten wiąże się z nałożeniem kwoty dodatkowej odnoszącej się do określonego okresu działalności, a zamiar ten nie został zakwestionowany w wyroku stwierdzającym częściową nieważność decyzji pierwotnej i został ponownie potwierdzony we wspomnianym piśmie przedstawiającym okoliczności faktyczne, jak również na spotkaniu, w którym udział wzięły Komisja i to przedsiębiorstwo, naruszenie prawa do obrony tego przedsiębiorstwa w zakresie żywionego przez Komisję zamiaru nałożenia na nie kwoty dodatkowej nie jest wykazane.
(por. pkt 39, 41, 43, 51, 52)
2. Uzasadnienie decyzji stwierdzającej naruszenie art. 81 ust. 1 WE i art. 53 ust. 1 porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym i nakładającej grzywny może zostać uwzględnione przy analizowaniu poszanowania obowiązku uzasadnienia w przypadku decyzji zmieniającej tę decyzję pierwotną, wydanej w następstwie stwierdzenia przez sąd Unii częściowej nieważności owej decyzji pierwotnej, pod warunkiem że wyrok stwierdzający nieważność nie miał wpływu na to uzasadnienie i nie przeczy mu treść decyzji zmieniającej.
A zatem jeżeli chodzi o uzasadnienie dotyczące kwoty wyjściowej ustalonej przez Komisję do celów obliczenia grzywny w decyzji zmieniającej, fakt, że przedsiębiorstwo, któremu zarzuca się naruszenie, jest w stanie zrozumieć elementy oceny, które umożliwiły Komisji w toku postępowania w przedmiocie wydania decyzji pierwotnej zmierzenie wagi popełnionego przez nie naruszenia, oznacza, że Komisja nie jest w szczególności zobowiązana do zamieszczenia w swojej decyzji bardziej szczegółowego uzasadnienia czy danych liczbowych dotyczących dokładnego ustalenia kwoty wyjściowej.
(por. pkt 54, 66)
3. W dziedzinie ustalania kwoty grzywny nałożonej za naruszenie reguł konkurencji, jeżeli w roku referencyjnym wybranym na potrzeby ustalenia wartości sprzedaży, działalność niektórych uczestników kartelu w danym sektorze była prowadzona w pełnym zakresie przez spółkę joint venture, która została następnie rozwiązana, wobec czego owi uczestnicy, w odróżnieniu od pozostałych, nie odnotowali sprzedaży we wspomnianym sektorze, Komisja nie dopuszcza się naruszenia zasady równego traktowania, jeżeli określa najpierw hipotetyczną kwotę wyjściową dla wspomnianej spółki joint venture, a następnie dzieli ją między uczestników, którzy byli udziałowcami owej spółki. Okoliczność, że ci ostatni uczestnicy przenieśli swoją działalność na wspomnianą odrębną jednostkę, prowadzi bowiem do tego, że grzywna, która została na nich nałożona, nie może zostać obliczona w dokładnie ten sam sposób co grzywna nałożona na innych uczestników kartelu i w tym zakresie sytuacja tych podmiotów nie jest porównywalna z sytuacją tych innych uczestników.
Ponadto w takim kontekście, nawet jeżeli dani uczestnicy posiadają tej samej wielkości udziały w kapitale wspomnianej spółki joint venture, to Komisja może podzielić ową hipotetyczną kwotę wyjściową proporcjonalnie do odnotowanej przez nich sprzedaży rozpatrywanego produktu w roku poprzedzającym utworzenie spółki joint venture, tak aby odzwierciedlić ich odmienną zdolność do przyczynienia się do naruszenia. Ta metoda umożliwia w istocie pogodzenie zasady równego traktowania, nakładającej wymóg przyjęcia w odniesieniu do wszystkich uczestników naruszenia tego samego okresu referencyjnego, z chęcią odzwierciedlenia nierównej sytuacji konkurencyjnej uczestników będących udziałowcami spółki joint venture w momencie jej utworzenia.
(por. pkt 108–112, 130, 133, 143)
4. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 150, 153–156)
5. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 165–167, 169, 174–178, 180)