WYROK SĄDU (czwarta izba)
z dnia 30 czerwca 2015 r.(*)
Wspólnotowy znak towarowy – Postępowanie w sprawie unieważnienia prawa do znaku – Słowny wspólnotowy znak towarowy VIÑA ALBERDI – Wcześniejszy graficzny krajowy znak towarowy VILLA ALBERTI – Względna podstawa odmowy rejestracji – Artykuł 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 207/2009 – Brak współistnienia znaków towarowych – Prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd
W sprawie T‑489/13
La Rioja Alta, SA, z siedzibą w Haro (Hiszpania), reprezentowana przez adwokata F. Péreza Álvareza,
strona skarżąca,
przeciwko
Urzędowi Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM), reprezentowanemu przez Ó. Mondéjara Ortuña, działającego w charakterze pełnomocnika,
strona pozwana,
w której drugą stroną w postępowaniu przed Izbą Odwoławczą OHIM była:
Aldi Einkauf GmbH & Co. OHG, z siedzibą w Essen (Niemcy),
mającej za przedmiot skargę na decyzję Czwartej Izby Odwoławczej OHIM z dnia 9 lipca 2013 r. (sprawa R 1190/2011‑4), dotyczącą postępowania w sprawie unieważnienia prawa do znaku między Aldi Einkauf GmbH & Co. OHG a La Rioja Alta, SA,
SĄD (czwarta izba),
w składzie: M. Prek (sprawozdawca), prezes, I. Labucka i V. Kreuschitz, sędziowie,
sekretarz: I. Drăgan, administrator,
po zapoznaniu się ze skargą złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 16 września 2013 r.,
po zapoznaniu się z odpowiedzią na skargę złożoną w sekretariacie Sądu w dniu 28 marca 2014 r.,
po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 14 stycznia 2015 r.,
wydaje następujący
Wyrok(1)
Okoliczności powstania sporu
1 W dniu 3 czerwca 2003 r. skarżąca, spółka La Rioja Alta, SA, złożyła w Urzędzie Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM) zgłoszenie wspólnotowego znaku towarowego na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 40/94 z dnia 20 grudnia 1993 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. 1994, L 11, s. 1), ze zmianami [zastąpionego rozporządzeniem Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. L 78, s. 1)].
2 Znak towarowy, którego dotyczy wniosek o rejestrację, to oznaczenie słowne VIÑA ALBERDI.
3 W dniu 26 listopada 2004 r. oznaczenie to zostało zarejestrowane jako wspólnotowy znak towarowy pod numerem 3189065.
4 Towary, dla których zarejestrowano zakwestionowany znak towarowy, należą w szczególności do klasy 33 w rozumieniu Porozumienia nicejskiego dotyczącego międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., ze zmianami, i odpowiadają dla tej klasy następującemu opisowi: „napoje alkoholowe (z wyjątkiem piwa)”.
5 W dniu 5 listopada 2009 r. druga strona postępowania przed OHIM, spółka Aldi Einkauf GmbH & Co. OHG, złożyła do OHIM wniosek o częściowe unieważnienie prawa do zakwestionowanego znaku towarowego na mocy art. 53 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009 w związku z art. 8 ust. 1 lit. b) tegoż rozporządzenia dla towarów wskazanych w pkt 4 powyżej.
6 Na poparcie wniosku o unieważnienie prawa do znaku spółka Aldi Einkauf powołała się na przedstawiony poniżej wcześniejszy graficzny niemiecki znak towarowy nr 2056141, zarejestrowany w dniu 7 lutego 1994 r. i przedłużony do dnia 30 września 2012 r.:
7 Wcześniejszy znak towarowy został zarejestrowany dla towarów należących do klasy 33 i odpowiadających następującemu opisowi: „wina z Włoch”.
8 Decyzją z dnia 11 kwietnia 2011 r. Wydział Unieważnień uwzględnił wniosek o unieważnienie prawa do zakwestionowanego znaku towarowego.
9 W dniu 6 czerwca 2011 r. skarżąca – działając na podstawie art. 58–64 rozporządzenia nr 207/2009 – wniosła odwołanie od decyzji Wydziału Unieważnień do OHIM. W tym kontekście w dniu 5 sierpnia 2011 r. skarżąca wniosła o wyłączenie „win z Włoch” z towarów należących do klasy 33 i oznaczonych zakwestionowanym znakiem towarowym.
10 Decyzją z dnia 9 lipca 2013 r. (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”) Czwarta Izba Odwoławcza OHIM oddaliła odwołanie skarżącej. Izba Odwoławcza:
– przyjęła, że ograniczenie, o które zwróciła się skarżąca w odniesieniu do towarów oznaczonych zakwestionowanym znakiem towarowym, stanowi zrzeczenie się w rozumieniu art. 50 rozporządzenia i z tego względu jest ważne;
– stwierdziła, że przedstawiono dowód używania wcześniejszego znaku towarowego wobec „win z Włoch”, i oddaliła argumentację skarżącej dotyczącą tego, że używanie to wykazano wyłącznie dla niektórych nazw pochodzenia;
– uznała, że właściwy krąg odbiorców składa się z szerokiego kręgu odbiorców niemieckich, cechujących się przeciętnym poziomem uwagi przy nabywaniu rozpatrywanych towarów;
– oceniła, że rozpatrywane towary są bardzo podobne, jeśli nie identyczne, jako że zakwestionowany znak towarowy wyklucza „wina z Włoch”, lecz nie inne wina;
– zauważyła, że kolidujące ze sobą oznaczenia cechują się co najmniej pewnym stopniem podobieństwa wizualnego i przeciętnym stopniem podobieństwa fonetycznego, ale nie cechują się podobieństwem konceptualnym;
– skonstatowała, że wcześniejszy znak towarowy ma przeciętny charakter odróżniający;
– doszła do wniosku, że istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd w przypadku kolidujących ze sobą znaków towarowych w rozumieniu art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009.
Żądania stron
11 Skarżąca wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji;
– uznanie za ważny zakwestionowanego znaku towarowego;
– obciążenie OHIM i drugiej strony postępowania przed OHIM kosztami.
12 Na rozprawie skarżąca cofnęła drugie ze swoich żądań, co zostało przyjęte do wiadomości przez Sąd.
13 OHMI wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie skarżącej kosztami postępowania.
Co do prawa
[…]
Co do istoty
[…]
W przedmiocie zarzutu dotyczącego naruszenia art. 8 ust. 1 lit. b) i art. 53 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009
[…]
– W przedmiocie prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd
68 W myśl utrwalonego orzecznictwa prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd istnieje, jeśli krąg odbiorców mógłby uznać, że dane towary lub usługi pochodzą z tego samego przedsiębiorstwa lub z przedsiębiorstw powiązanych gospodarczo. Według tegoż orzecznictwa prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd winno być oceniane całościowo, zgodnie ze sposobem postrzegania danych oznaczeń i towarów lub usług przez właściwy krąg odbiorców, przy uwzględnieniu wszystkich istotnych czynników występujących w danym przypadku, a w szczególności współzależności między podobieństwem oznaczeń a podobieństwem oznaczonych towarów i usług [zob. wyrok z dnia 29 września 1998 r., Canon, C‑39/97, Rec, EU:C:1998:442, pkt 16, 17, 29 i przytoczone tam orzecznictwo; ww. w pkt 38 wyrok GIORGIO BEVERLY HILLS, EU:T:2003:199, pkt 30–33 i przytoczone tam orzecznictwo].
[…]
70 Ponadto w ramach mających znaczenie czynników wspomnianych w pkt 68 powyżej może ewentualnie zostać wzięte pod uwagę współistnienie dwóch znaków towarowych na rynku, jako że w orzecznictwie uznaje się, iż to współistnienie może wraz z innymi elementami prowadzić do zmniejszenia prawdopodobieństwa wprowadzenia właściwego kręgu odbiorców w błąd w przypadku tych znaków towarowych (wyrok z dnia 3 września 2009 r., Aceites del Sur‑Coosur/Koipe, C‑498/07 P, Zb.Orz., EU:C:2009:503, pkt 82; zob. także podobnie i analogicznie wyrok z dnia 22 września 2011 r., Budějovický Budvar, C‑482/09, Zb.Orz., EU:C:2011:605, pkt 75–82).
71 W niniejszym przypadku Izba Odwoławcza stwierdziła w pkt 44 zaskarżonej decyzji, że wcześniejszy znak towarowy cechuje się przeciętnym stopniem samoistnego charakteru odróżniającego. W świetle podobieństwa rozpatrywanych towarów i kolidujących ze sobą znaków towarowych stwierdziła ona w pkt 51 wspomnianej decyzji, że istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd w przypadku kolidujących ze sobą znaków towarowych. W ramach swojej oceny oddaliła ona argument dotyczący zgodnego współistnienia wspomnianych znaków towarowych w Niemczech.
72 Skarżąca zarzuca Izbie Odwoławczej, że nie wykazała ona w zakresie zgodnym z wymogami prawa istnienia prawdopodobieństwa wprowadzenia właściwego kręgu odbiorców w błąd w przypadku kolidujących ze sobą znaków towarowych. W ocenie skarżącej konsument będzie mógł wyraźnie je odróżnić. Twierdzi ona również w istocie, że Izba Odwoławcza niesłusznie oddaliła jej argument dotyczący zgodnego współistnienia w Niemczech wcześniejszego znaku towarowego z zakwestionowanym znakiem towarowym, podczas gdy sprzedaje ona tam od 1983 r. wina pod słownym hiszpańskim znakiem towarowym VIÑA ALBERDI.
[…]
77 Wreszcie w pkt 39 zaskarżonej decyzji Izba Odwoławcza podkreśliła, że zgadza się „ze stwierdzeniami Wydziału Unieważnień, zgodnie z którymi nie ustalono, by wykazane współistnienie opierało się na braku prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd, [i ż]aden z materiałów przedstawionych jako dowód w sprawie nie wskazuje, iż współistnienie dwóch oznaczeń jest wzajemnie uznawane oraz iż niemieccy odbiorcy przyswoili sobie i wiedzą doskonale, że kolidujące ze sobą oznaczenia wyraźnie wskazują na różne pochodzenie handlowe”.
78 Wbrew tej analizie skarżąca podnosi, że dowód zgodnego współistnienia znaków towarowych opierającego się na braku prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w przypadku wspomnianych znaków towarowych jest niemożliwy do przedstawienia. W istocie w jej ocenie materiały przedłożone w toku postępowania wystarczały do wykazania, że współistnienie w Niemczech hiszpańskiego znaku towarowego VIÑA ALBERDI i wcześniejszego znaku towarowego przywołanego na poparcie wniosku o unieważnienie prawa do znaku ma zgodny charakter.
79 Co się tyczy twierdzenia skarżącej dotyczącego niemożności wykazania zgodnego współistnienia znaków towarowych opierającego się na braku prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w przypadku wspomnianych znaków, należy je od razu oddalić.
80 O ile wprawdzie w toku postępowania przed OHIM w przedmiocie względnych podstaw odmowy rejestracji do właściciela zakwestionowanego znaku towarowego należy wykazanie, że wspomniane współistnienie opiera się na braku prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd właściwego kręgu odbiorców w przypadku znaku towarowego, na który się powołuje, i wcześniejszego znaku towarowego, który leży u podstawy wniosku o unieważnienie prawa do znaku [zob. podobnie wyroki: z dnia 11 maja 2005 r., Grupo Sada/OHIM – Sadia (GRUPO SADA), T‑31/03, Zb.Orz., EU:T:2005:169, pkt 86; z dnia 10 kwietnia 2013 r., Höganäs/OHIM – Haynes (ASTALOY), T‑505/10, EU:T:2013:160, pkt 48], o tyle ów właściciel może to wykazać, przedstawiając wskazujący na to zbiór poszlak. W tym względzie szczególne znaczenie mają okoliczności świadczące o znajomości każdego z rozpatrywanych znaków towarowych przez właściwy krąg odbiorców przed datą dokonania zgłoszenia zakwestionowanego znaku towarowego do rejestracji [zob. podobnie i analogicznie ww. wyrok GRUPO SADA, EU:T:2005:169, pkt 89; wyrok z dnia 25 maja 2005 r., TeleTech Holdings/OHIM – Teletech International (TELETECH GLOBAL VENTURES), T‑288/03, Zb.Orz., EU:T:2005:177, pkt 100]. Ponadto w zakresie, w jakim z orzecznictwa wynika, że współistnienie dwóch znaków musi być wystarczająco długie, by mogło oddziaływać na sposób postrzegania przez właściwego konsumenta [zob. podobnie wyrok z dnia 1 marca 2005 r., Fusco/OHIM – Fusco International (ENZO FUSCO), T‑185/03, Zb.Orz., EU:T:2005:73, pkt 64; ww. wyrok ASTALOY, EU:T:2013:160, pkt 47], czas trwania współistnienia także stanowi istotny element.
81 Należy także zauważyć, że jakikolwiek argument dotyczący współistnienia wymaga uprzednio wykazania, po pierwsze, identyczności wcześniejszych znaków towarowych z kolidującymi ze sobą znakami towarowymi (zob. podobnie ww. w pkt 80 wyrok GRUPO SADA, EU:T:2005:169, pkt 86, 88), a po drugie, faktycznego używania na terytorium właściwym znaku towarowego, na który skarżąca się powołuje [wyrok z dnia 21 kwietnia 2005 r., PepsiCo/OHIM – Intersnack Knabber‑Gebäck (RUFFLES), T‑269/02, Zb.Orz., EU:T:2005:138, pkt 23–25].
82 Ponadto, skoro pod uwagę można wziąć tylko zgodne współistnienie rozpatrywanych znaków towarowych, to istnienie sporu pomiędzy właścicielami wcześniejszych znaków towarowych uniemożliwia ustalenie współistnienia [zob. podobnie ww. w pkt 15 wyrok ARTHUR ET FELICIE, EU:T:2005:420, pkt 64; wyrok z dnia 8 grudnia 2005 r., Castellblanch/OHIM – Champagne Roederer (CRISTAL CASTELLBLANCH), T‑29/04, Zb.Orz., EU:T:2005:438, pkt 74].
83 To w świetle tych rozważań należy sprawdzić, czy Izba Odwoławcza słusznie mogła potwierdzić analizę Wydziału Unieważnień, oddalając argument skarżącej dotyczący współistnienia hiszpańskiego znaku towarowego VIÑA ALBERDI i wcześniejszego znaku towarowego przywołanego na poparcie wniosku o unieważnienie prawa do znaku w Niemczech.
84 Trzeba stwierdzić, że materiały przedstawione przez skarżącą w toku postępowania przed OHIM nie pozwalają na wykazanie, iż znajomość hiszpańskiego znaku towarowego VIÑA ALBERDI przez właściwy krąg odbiorców jest taka, że pozwala zmniejszyć prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd w przypadku kolidujących ze sobą znaków towarowych.
85 W tym względzie należy przypomnieć, że w pkt 23 powyżej określono, iż właściwy krąg odbiorców składa się z szerokiego kręgu odbiorców niemieckich.
86 O ile zaś skarżąca dowodzi wywozu win pod hiszpańskim znakiem towarowym VIÑA ALBERDI do Niemiec pomiędzy 1983 r. a datą złożenia wniosku o wspólnotowy znak towarowy, o tyle wynika z tego, że wywóz taki był zawsze stosunkowo ograniczony pod względem wielkości, mianowicie wynosił pomiędzy 6000 a 28 000 butelek rocznie dla całego rynku niemieckiego.
87 Ponadto, choć skarżąca przedstawiła liczne artykuły prasowe i prospekty związane z winami sprzedawanymi pod hiszpańskim znakiem towarowym VIÑA ALBERDI, tylko dwa z tych dokumentów pochodzą z publikacji niemieckich i zawierają bardzo ograniczone odniesienia do rozpatrywanych win.
88 Wreszcie, co się tyczy zaświadczeń dostarczonych przez niemieckich importerów win sprzedawanych przez skarżącą, należy stwierdzić, że o ile zostało tam stwierdzone, iż „[zarówno dla] importera, jak i [dla] jego klientów” hiszpański znak towarowy VIÑA ALBERDI jest „znanym znakiem towarowym, który oznacza wysokiej jakości hiszpańskie wina o chronionej nazwie pochodzenia Rioja”, o tyle zaświadczenia takie mogą w istocie wykazać znajomość rozpatrywanego znaku towarowego przez importerów, którzy wydali wspomniane zaświadczenia, lecz nie przez szeroki krąg odbiorców niemieckich.
89 W tych okolicznościach Izba Odwoławcza słusznie oddaliła argument skarżącej dotyczący zgodnego współistnienia w Niemczech kolidujących ze sobą znaków towarowych.
[…]
Z powyższych względów
SĄD (czwarta izba)
orzeka, co następuje:
1) Skarga zostaje oddalona.
2) La Rioja Alta, SA zostaje obciążona kosztami.
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 30 czerwca 2015 r.
Podpisy