Υπόθεση T‑400/11

Altadis, SA

κατά

Ευρωπαϊκής Επιτροπής

«Προσφυγή ακυρώσεως – Κρατικές ενισχύσεις – Σύστημα ενισχύσεων που επιτρέπει τη φορολογική απόσβεση της υπεραξίας σε περίπτωση αποκτήσεως συμμετοχής σε αλλοδαπές εταιρίες – Απόφαση κηρύσσουσα το σύστημα ενισχύσεων ασύμβατο με την εσωτερική αγορά, χωρίς να διατάσσει την ανάκτηση των ενισχύσεων – Πράξη που περιέχει εκτελεστικά μέτρα – Πράξη που δεν αφορά ατομικά τον προσφεύγοντα – Μη επιβολή υποχρεώσεως επιστροφής – Απαράδεκτο»

Περίληψη – Διάταξη του Γενικού Δικαστηρίου (όγδοο τμήμα)
της 9ης Σεπτεμβρίου 2013

1.      Ένδικη διαδικασία – Υποχρέωση του Γενικού Δικαστηρίου να κινήσει την προφορική διαδικασία προτού αποφανθεί επί ενστάσεως απαραδέκτου – Δεν υφίσταται

(Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, άρθρο 114 §§ 1 και 3)

2.      Προσφυγή ακυρώσεως – Φυσικά ή νομικά πρόσωπα – Πράξεις που τα αφορούν άμεσα και ατομικά – Απόφαση της Επιτροπής που απαγορεύει καθεστώς ενισχύσεων ορισμένου κλάδου – Προσφυγή επιχειρήσεως στην οποία χορηγήθηκε ενίσχυση στο πλαίσιο του καθεστώτος αυτού, αλλά στην οποία δεν επιβλήθηκε υποχρέωση επιστροφής – Απαράδεκτο

(Άρθρο 263, εδ. 4, ΣΛΕΕ)

3.      Προσφυγή ακυρώσεως – Φυσικά ή νομικά πρόσωπα – Διάκριση μεταξύ άμεσου επηρεασμού και εννόμου συμφέροντος

(Άρθρο 263, εδ. 4, ΣΛΕΕ)

4.      Προσφυγή ακυρώσεως – Φυσικά ή νομικά πρόσωπα – Έννοια της κανονιστικής πράξεως κατά το άρθρο 263, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ – Κάθε πράξη γενικής ισχύος εξαιρουμένων των νομοθετικών πράξεων – Απόφαση της Επιτροπής που απαγορεύει καθεστώς ενισχύσεων ορισμένου κλάδου – Πράξη περιλαμβάνουσα εκτελεστικά μέτρα κατά την έννοια της διατάξεως αυτής της Συνθήκης – Δεν εμπίπτει

(Άρθρα 263 § 4 ΣΛΕΕ και 288, εδ. 4, ΣΛΕΕ)

5.      Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αρχές – Δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας – Προσφυγή ακυρώσεως κατά αποφάσεως περί κρατικών ενισχύσεων, κηρυχθείσα απαράδεκτη από το Γενικό Δικαστήριο – Δυνατότητα προτάσεως στο εθνικό δικαστήριο να υποβάλει αίτηση προδικαστικής αποφάσεως

(Άρθρα 263 ΣΛΕΕ και 267 ΣΛΕΕ)

1.      Βλ. το κείμενο της διατάξεως.

(βλ. σκέψη 19)

2.      Βλ. το κείμενο της διατάξεως.

(βλ. σκέψεις 23, 25, 26, 28, 31, 33, 34, 39, 41)

3.      Βλ. το κείμενο της διατάξεως.

(βλ. σκέψη 38)

4.      Πράξη όπως η απόφαση της Επιτροπής που απαγορεύει καθεστώς ενισχύσεων ορισμένου κλάδου, η οποία περιλαμβάνει εκτελεστικά μέτρα, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως κανονιστική πράξη μη περιλαμβάνουσα εκτελεστικά μέτρα κατά την έννοια του άρθρου 263, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ.

Συγκεκριμένα, κατά το άρθρο 288, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ, μια τέτοια απόφαση είναι δεσμευτική ως προς όλα τα μέρη της μόνο για τους αποδέκτες τους οποίους ορίζει. Επομένως, η υποχρέωση μη χορηγήσεως των ενισχύσεων που προβλέπει το επίμαχο σύστημα, η ακύρωση των χορηγηθέντων φορολογικών πλεονεκτημάτων και η ανάκτηση των ενισχύσεων που έχουν χορηγηθεί στο πλαίσιο του συστήματος αυτού αποτελούν υποχρεωτικές έννομες συνέπειες των προσβαλλομένης αποφάσεως για το κράτος μέλος το οποίο είναι αποδέκτης της αποφάσεως αυτής.

Αντιθέτως, η εν λόγω απόφαση δεν παράγει τέτοιες έννομες συνέπειες για τους δικαιούχους του επίμαχου συστήματος ενισχύσεων, διότι η διαπίστωση περί μη συμβατότητας δεν συνεπάγεται καμία απαγόρευση ή εντολή για τους δικαιούχους. Η έλλειψη συμβατότητας δεν έχει οπωσδήποτε τις ίδιες επιπτώσεις για όλους τους δικαιούχους του επίμαχου συστήματος ενισχύσεων. Επομένως, οι συνέπειες της ελλείψεως συμβατότητας πρέπει να εξατομικευθούν με ατομική πράξη, προερχόμενη από τις αρμόδιες εθνικές αρχές, όπως είναι η πράξη επιβολής φόρου, η οποία συνιστά μέτρο εκτελέσεως του άρθρου 1, παράγραφος 1, της προσβαλλομένης αποφάσεως κατά την έννοια του άρθρου 263, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ.

Δεν έχει σημασία το γεγονός ότι κράτος μέλος που είναι αποδέκτης της προσβαλλομένης αποφάσεως δεν διαθέτει κανένα περιθώριο εκτιμήσεως κατά την εφαρμογή της προσβαλλομένης αποφάσεως. Η έλλειψη εξουσίας εκτιμήσεως αποτελεί, βεβαίως, κριτήριο που λαμβάνεται υπόψη, προκειμένου να διαπιστωθεί αν πληρούται η προϋπόθεση περί άμεσου επηρεασμού του προσφεύγοντος. Ωστόσο, η απαίτηση του άρθρου 263, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ να υφίσταται πράξη μη περιλαμβάνουσα εκτελεστικά μέτρα αποτελεί προϋπόθεση διαφορετική από αυτή του άμεσου επηρεασμού.

(βλ. σκέψεις 45-48)

5.      Η Ένωση αποτελεί Ένωση δικαίου, στο πλαίσιο της οποίας οι πράξεις των οργάνων της υπόκεινται σε έλεγχο σχετικά με το αν είναι σύμφωνες με τη Συνθήκη και με τις γενικές αρχές του δικαίου, στις οποίες καταλέγονται και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Συνεπώς, οι ιδιώτες πρέπει να μπορούν να απολαύουν αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας των δικαιωμάτων που αντλούν από την έννομη τάξη της Ενώσεως.

Ο προσφεύγων δεν στερείται την αποτελεσματική δικαστική προστασία, εφόσον, ακόμη κι αν η προσφυγή κριθεί απαράδεκτη, τίποτε δεν τον εμποδίζει να αμφισβητήσει ενώπιον εθνικού δικαστηρίου τα μέτρα εκτελέσεως της προσβαλλομένης αποφάσεως, ιδίως τις πράξεις επιβολής φόρου με τις οποίες η διοίκηση αρνείται τη χορήγηση του πλεονεκτήματος που προβλέπει το επίμαχο σύστημα ενισχύσεων. Το εθνικό δικαστήριο θα έχει τότε τη δυνατότητα να ελέγξει παρεμπιπτόντως το κύρος της προσβαλλομένης αποφάσεως και, ενδεχομένως, να υποβάλει στο Δικαστήριο προδικαστικό ερώτημα όσον αφορά το κύρος της προσβαλλομένης αποφάσεως βάσει του άρθρου 267 ΣΛΕΕ.

(βλ. σκέψη 50)