WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(pierwsza izba)
z dnia 5 maja 2009 r.
Sprawa F-27/08
Manuel Simões Dos Santos
przeciwko
Urzędowi Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory)(OHIM)
Służba publiczna – Urzędnicy – Awans – Postępowanie w sprawie awansu za rok 2003 – Wykonanie wyroku sądu wspólnotowego – Usunięcie punktów za osiągnięcia pozbawione podstawy prawnej – Zasada niedziałania aktów wspólnotowych wstecz – Naruszenie powagi rzeczy osądzonej – Nieograniczone prawo orzekania – Zasądzenie odszkodowania z urzędu – Krzywda
Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 236 WE i art. 152 EWEA, w której M. Simões Dos Santos żąda w szczególności stwierdzenia nieważności decyzji nr PERS-01-07 prezesa OHIM z dnia 6 czerwca 2007 r. dotyczącej przyznania punktów awansu w postępowaniu w sprawie awansu za 2003 r., decyzji nr ADM‑07-17 z dnia 6 czerwca 2007 r. dokonującej wykładni decyzji ADM-03‑35 dotyczącej przebiegu kariery i awansu urzędników i personelu tymczasowego oraz pisma organu powołującego z dnia 15 czerwca 2007 r. w sprawie ostatecznego ustalenia punktów za osiągnięcia w postępowaniu w sprawie awansu za 2007 r.
Orzeczenie: Stwierdza się nieważność decyzji nr PERS‑01‑07 oraz pisma OHIM z dnia 15 czerwca 2007 r. w zakresie, w jakim wynika z nich usunięcie salda punktów skarżącego za osiągnięcia, stwierdzonego w decyzji nr PERS‑PROM‑39‑03rev1 z dnia 30 marca 2004 r. dotyczącej awansu. OHIM wypłaci skarżącemu kwotę 12 000 EUR. Pozostałe żądania skargi zostają oddalone. OHIM zostaje obciążony własnymi kosztami oraz trzema czwartymi kosztów skarżącego. Skarżący zostaje obciążony jedną czwartą własnych kosztów.
Streszczenie
1. Urzędnicy – Skarga – Skarga o stwierdzenie nieważności decyzji potwierdzającej – Niedopuszczalność – Przesłanka – Potwierdzona decyzja, która uzyskała przymiot ostatecznej
(regulamin pracowniczy, art. 91)
2. Urzędnicy – Skarga – Uprzednie zażalenie w drodze administracyjnej – Przedmiot
(regulamin pracowniczy, art. 90 ust. 2)
3. Skarga o stwierdzenie nieważności – Wyrok stwierdzający nieważność – Skutki – Stwierdzenie nieważności aktu wspólnotowego ze względu na niewystarczającą podstawę prawną – Wydanie z mocą wsteczną decyzji mającej na celu zaradzenie początkowej niezgodności z prawem – Dopuszczalność w drodze wyjątku – Przesłanki
(art. 231 akapit pierwszy WE)
4. Urzędnicy – Skarga – Wyrok stwierdzający nieważność – Skutki – Obowiązek podjęcia działań zapewniających wykonanie wyroku – Zakres
(art. 233 WE)
5. Urzędnicy – Pozaumowna odpowiedzialność instytucji – Przesłanki – Szkoda
6. Urzędnicy – Skarga – Nieograniczone prawo orzekania – Możliwość zasądzenia z urzędu odszkodowania od pozwanej instytucji
(regulamin pracowniczy, art. 91 ust. 1)
1. Skarga urzędnika o stwierdzenie nieważności skierowana przeciwko decyzji potwierdzającej jest niedopuszczalna tylko wtedy, gdy potwierdzona decyzja stała się ostateczna w stosunku do zainteresowanego z powodu braku zaskarżenia jej w wymaganym terminie. W przeciwnym razie zainteresowany jest uprawniony do zaskarżenia bądź potwierdzonej decyzji, bądź decyzji potwierdzającej, bądź jednej i drugiej.
(zob. pkt 73)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑64/92 Chavane de Dalmassy i in. przeciwko Komisji, 27 października 1994 r., RecFP s. I‑A‑227, II‑723, pkt 25; sprawa T‑83/03 Salazar Brier przeciwko Komisji, 25 października 2005 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑311, II‑1407, pkt 17
2. Żaden przepis regulaminu pracowniczego nie zobowiązuje urzędnika do składania odrębnego uprzedniego zażalenia w odniesieniu do każdej decyzji administracyjnej, którą kwestionuje. Podobnie jak urzędnik ma prawo złożyć kilka zażaleń na tę samą decyzję, pod warunkiem przestrzegania trzymiesięcznego terminu przewidzianego w regulaminie pracowniczym, żaden przepis nie sprzeciwia się temu, by urzędnik kwestionował w drodze jednego tylko zażalenia kilka dotyczących go decyzji, tak jak wynika to z utrwalonej w ramach instytucji praktyki.
(zob. pkt 76)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑10/94 Kratz przeciwko Komisji, 17 maja 1995 r., RecFP s. I‑A‑99, II‑315, pkt 19, 20; sprawa T‑44/97 Ghignone i in. przeciwko Radzie, 8 listopada 2000 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑223, II‑1023, pkt 39
3. O ile zasada pewności prawa sytuacji prawnych z reguły sprzeciwia się temu, by początek temporalnego zakresu obowiązywania wspólnotowego aktu prawnego przypadał przed datą jego ogłoszenia, niemniej w drodze wyjątku dopuszczalne jest odstępstwo od tej reguły, jeżeli wymaga tego zamierzony cel i odbywa się to z należytym poszanowaniem uzasadnionych oczekiwań zainteresowanych osób. Tym samym możliwe jest, by w następstwie spornego stwierdzenia nieważności administracja wydała akt z mocą wsteczną, pod warunkiem spełnienia tych przesłanek.
Tym samym decyzja, która w następstwie stwierdzenia nieważności przez sąd wspólnotowy decyzji administracyjnej ze względu na brak podstawy prawnej ma moc wsteczną, podczas gdy podnoszony przez instytucję zamierzony cel nie uzasadnia takiej mocy wstecznej i gdy uzasadnione oczekiwania osób zainteresowanych tym aktem nie były respektowane, jest niezgodna z prawem.
(zob. pkt 100, 101, 104–106, 113, 117)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa C‑368/89 Crispoltoni, 11 lipca 1991 r., Zb.Orz. s. I‑3695, pkt 17
4. Na podstawie art. 233 WE w celu zastosowania się do wyroku stwierdzającego nieważność i jego pełnego wykonania instytucja, która wydała unieważniony akt, jest zobowiązana uwzględnić nie tylko sentencję wyroku, lecz również uzasadnienie, które do niej doprowadziło i które stanowi jej niezbędny filar, w tym sensie, że jest ono nieodzowne do określenia dokładnego znaczenia tego, co sąd orzekł w sentencji. To właśnie uzasadnienie określa bowiem dokładnie przepis, który uznany został za niezgodny z prawem oraz przedstawia dokładne przyczyny niezgodności z prawem stwierdzonej w sentencji, i to uzasadnienie właśnie dana instytucja musi uwzględnić, zastępując akt, którego nieważność stwierdzono. Co więcej, art. 233 WE nakłada na daną instytucję obowiązek zapobieżenia temu, by jakikolwiek akt mający zastąpić akt, którego nieważność stwierdzono, obarczony był takimi samymi wadami, co wady zidentyfikowane w wyroku stwierdzającym nieważność.
Tym samym instytucja, która celem wykonania wyroku stwierdzającego nieważność dokonuje dokładnie przeciwnej wykładni aktu do wykładni dokonanej przez sąd wspólnotowy w tym wyroku stwierdzającym nieważność, narusza powagę rzeczy osądzonej.
(zob. pkt 120, 124)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑283/03 Recalde Langarica przeciwko Komisji, 13 września 2005 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑235, II‑1075, pkt 50, 51
5. Organ powołujący korzysta z szerokiego zakresu uznania co do wyboru urzędników do awansu. Z tego wynika, że nawet w przypadku gdy stwierdzone zostanie naruszenie prawa na niekorzyść urzędnika przez organ powołujący w trakcie postępowania w sprawie awansu, to nie może to wystarczyć, pod rygorem zanegowania szerokiego zakresu uznania organu powołującego w dziedzinie awansowania, do stwierdzenia, że w braku takiego naruszenia urzędnik zostałby faktycznie awansowany i że tym samym podnoszona szkoda jest pewna i rzeczywista. Regulamin pracowniczy nie przyznaje bowiem prawa do awansu, nawet urzędnikom, którzy spełniają wszystkie przesłanki do otrzymania awansu.
(zob. pkt 133)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑22/99 Rose przeciwko Komisji, 22 lutego 2000 r., RecFP s. I‑A‑27, II‑115, pkt 37
6. W celu zapewnienia skuteczności wyroku stwierdzającego nieważność, którego wykonanie wiąże się ze szczególnymi trudnościami, sąd wspólnotowy może skorzystać z nieograniczonego prawa orzekania, przysługującego mu w sporach o charakterze majątkowym, i zasądzić, nawet z urzędu, odszkodowanie od strony pozwanej za szkodę spowodowaną przez jej niezgodne z prawem działanie.
(zob. pkt 142, 144)
Odesłanie:
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑46/07 Tzirani przeciwko Komisji, 22 października 2008 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑1‑0000, II‑A‑1‑0000, pkt 214