WYROK TRYBUNAŁU (wielka izba)
z dnia 27 lutego 2024 r.(*)
Odwołanie – Własność intelektualna – Wzory wspólnotowe – Układ o współpracy patentowej (PCT) – Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej – Konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej – Artykuł 4 – Rozporządzenie (WE) nr 6/2002 – Artykuł 41 – Zgłoszenie wzoru do rejestracji – Prawo pierwszeństwa – Zastrzeżenie pierwszeństwa oparte na zgłoszeniu międzynarodowym dokonanym na mocy PCT – Termin – Wykładnia zgodna z art. 4 tej konwencji – Granice
W sprawie C‑382/21 P
mającej za przedmiot odwołanie w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione w dniu 23 czerwca 2021 r.,
Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO), który reprezentowali D. Gája, D. Hanf, E. Markakis i V. Ruzek, w charakterze pełnomocników,
strona skarżąca,
popierany przez:
Komisję Europejską, którą reprezentowały P. Němečková, J. Samnadda i G. von Rintelen, w charakterze pełnomocników,
interwenient w postępowaniu odwoławczym,
w której drugą stroną postępowania jest:
The KaiKai Company Jaeger Wichmann GbR, z siedzibą w Monachium (Niemcy), którą reprezentowała J. Hellmann-Cordner, Rechtsanwältin, którą wspierali T. Lachmann i F. Steinbach, Patentanwälte,
strona skarżąca w pierwszej instancji,
TRYBUNAŁ (wielka izba),
w składzie: K. Lenaerts, prezes, L. Bay Larsen, wiceprezes, K. Jürimäe, C. Lycourgos, E. Regan i N. Piçarra, prezesi izb, M. Ilešič, P.G. Xuereb, L.S. Rossi (sprawozdawczyni), I. Jarukaitis, A. Kumin, N. Jääskinen, N. Wahl, I. Ziemele i J. Passer, sędziowie,
rzecznik generalny: T. Ćapeta,
sekretarz: M. Krausenböck, administratorka,
uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 13 marca 2023 r.,
po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 13 lipca 2023 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 W swoim odwołaniu Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) wnosi o uchylenie wyroku Sądu Unii Europejskiej z dnia 14 kwietnia 2021 r., The KaiKai Company Jaeger Wichmann/EUIPO (Sprzęt gimnastyczny i sportowy) (T‑579/19, zwanego dalej „zaskarżonym wyrokiem”, EU:T:2021:186), w którym Sąd stwierdził nieważność decyzji Trzeciej Izby Odwoławczej EUIPO z dnia 13 czerwca 2019 r. (sprawa R 573/2019‑3).
Ramy prawne
Prawo międzynarodowe
Konwencja paryska
2 Konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej została podpisana w Paryżu w dniu 20 marca 1883 r., zrewidowana ostatnio w Sztokholmie w dniu 14 lipca 1967 r. i zmieniona w dniu 28 września 1979 r. (Recueil des traités des Nations unies, vol. 828, nr 11851, s. 305, zwana dalej „konwencją paryską”). Wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej są stronami tej konwencji.
3 Artykuł 1 ust. 1 i 2 wspomnianej konwencji stanowi:
„1) Państwa, w których stosuje się niniejszą Konwencję, tworzą Związek Ochrony Własności Przemysłowej.
2) Przedmiotem ochrony własności przemysłowej są patenty na wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, znaki usługowe, nazwa handlowa i oznaczenia pochodzenia lub nazwy pochodzenia, jak również zwalczanie nieuczciwej konkurencji”.
4 Artykuł 4 tej konwencji stanowi:
„A.
1) Każdy, kto dokonał prawidłowego zgłoszenia o udzielenie patentu na wynalazek, zgłoszenia wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego lub znaku towarowego w jednym z Państw będących członkami Związku [Ochrony Własności Przemysłowej], albo jego następca prawny, będzie korzystał w celu dokonania zgłoszenia w innych państwach z prawa pierwszeństwa w terminach niżej określonych
2) Uznaje się, że każde zgłoszenie, które zgodnie z ustawodawstwem wewnętrznym każdego Państwa będącego członkiem Związku [Ochrony Własności Przemysłowej] albo stosownie do umów dwustronnych lub wielostronnych zawartych między Państwami będącymi członkami Związku [Ochrony Własności Przemysłowej] ma moc prawidłowego zgłoszenia krajowego, powoduje powstanie prawa pierwszeństwa.
[…]
C.
1) Wspomniane wyżej terminy pierwszeństwa będą następujące: dwanaście miesięcy dla patentów na wynalazki i wzorów użytkowych oraz sześć miesięcy dla wzorów przemysłowych i znaków towarowych.
2) Bieg tych terminów rozpoczyna się od daty dokonania pierwszego zgłoszenia; dnia dokonania zgłoszenia nie wlicza się do terminu.
[…]
4) Za pierwsze zgłoszenie, którego data dokonania będzie początkiem terminu pierwszeństwa, powinno być uznane późniejsze zgłoszenie mające ten sam przedmiot co pierwsze zgłoszenie wcześniejsze w rozumieniu powyższego ustępu 2, dokonane w tym samym Państwie będącym członkiem Związku [Ochrony Własności Przemysłowej], pod warunkiem, że to zgłoszenie wcześniejsze zostało – w dacie dokonania zgłoszenia późniejszego – cofnięte, zaniechane lub odrzucone, bez udostępnienia do publicznego wglądu, i nie pozostawiło po sobie żadnych praw oraz pod warunkiem, że nie stanowiło ono jeszcze podstawy do zastrzeżenia prawa pierwszeństwa. Zgłoszenie wcześniejsze nie będzie więc mogło stanowić podstawy do zastrzeżenia prawa pierwszeństwa.
[…]
E.
1) Jeżeli wzór przemysłowy zostanie zgłoszony w którymkolwiek Państwie będącym członkiem Związku [Ochrony Własności Przemysłowej], z prawem pierwszeństwa opartym na zgłoszeniu wzoru użytkowego, termin pierwszeństwa będzie ten sam jak ustalony dla wzorów przemysłowych.
2) Poza tym można zgłosić w którymkolwiek Państwie będącym członkiem Związku [Ochrony Własności Przemysłowej] wzór użytkowy z prawem pierwszeństwa opartym na zgłoszeniu o udzielenie patentu i odwrotnie.
[…]”.
5 Artykuł 19 konwencji paryskiej ma następujące brzmienie:
„Uzgodniono, że Państwa będące członkami Związku [Ochrony Własności Przemysłowej] zastrzegają sobie prawo zawierania oddzielnie między sobą porozumień szczególnych w sprawach ochrony własności przemysłowej, pod warunkiem, że porozumienia te nie będą sprzeczne z postanowieniami niniejszej Konwencji”.
6 Zgodnie z art. 25 ust. 1 tej konwencji:
„Każde Państwo będące Stroną niniejszej Konwencji zobowiązuje się podjąć, zgodnie ze swoją konstytucją, środki niezbędne do zapewnienia stosowania niniejszej Konwencji”.
Porozumienie TRIPS
7 Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (zwane dalej „porozumieniem TRIPS”) stanowi załącznik 1 C do Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO), które zostało podpisane w Marrakeszu w dniu 15 kwietnia 1994 r. i zatwierdzone decyzją Rady 94/800/WE z dnia 22 grudnia 1994 r. dotyczącą zawarcia w imieniu Wspólnoty Europejskiej w dziedzinach wchodzących w zakres jej kompetencji porozumień będących wynikiem negocjacji wielostronnych w ramach Rundy Urugwajskiej (1986–1994) (Dz.U. 1994, L 336, s. 1). Stronami porozumienia TRIPS są członkowie WTO, w tym wszystkie państwa członkowskie Unii oraz sama Unia.
8 Artykuł 2 tego porozumienia, ujęty w jego części I, stanowi w ust. 1:
„W zakresie części II, III i IV niniejszego Porozumienia Członkowie zastosują się do wymogów artykułów 1–12 i 19 [konwencji paryskiej]”.
9 Artykuł 25 wspomnianego porozumienia, ujęty w jego części II, zobowiązuje w ust. 1 członków WTO do zapewnienia ochrony niezależnie stworzonym wzorom przemysłowym, które są nowe lub oryginalne.
10 Artykuł 62 tego porozumienia, stanowiący część IV tego porozumienia, dotyczy w szczególności nabywania praw własności intelektualnej.
PCT
11 Układ o współpracy patentowej został zawarty w Waszyngtonie w dniu 19 czerwca 1970 r. i ostatnio zmieniony w dniu 3 października 2001 r. (Recueil des traités des Nations unies, vol. 1160, nr 18336, s. 231, zwany dalej „PCT”). Wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej są stronami PCT.
12 Artykuł 1 ust. 2 PCT stanowi:
„Żadne z postanowień niniejszego układu nie może być rozumiane jako ograniczające prawa, które z tytułu przynależności danego państwa do [konwencji paryskiej] przysługują obywatelowi Państwa-Strony tej konwencji lub osobie mającej w nim miejsce zamieszkania”.
13 Artykuł 2 tego układu stanowi:
„W rozumieniu niniejszego układu i regulaminu, jeżeli wyraźnie nie określono inaczej:
i) »zgłoszenie« oznacza zgłoszenie wynalazku do ochrony; określenie »zgłoszenie« odnosi się do zgłoszeń wniesionych w celu uzyskania patentów na wynalazki, świadectw autorskich, świadectw użyteczności, praw z rejestracji wzorów użytkowych, patentów dodatkowych lub świadectw dodatkowych, świadectw autorskich dodatkowych i świadectw użyteczności dodatkowych;
ii) określenie »patent« odnosi się do patentów na wynalazki, świadectw autorskich, świadectw użyteczności, wzorów użytkowych, patentów dodatkowych lub świadectw dodatkowych, świadectw autorskich dodatkowych i świadectw użyteczności dodatkowych;
[…]
vii) »zgłoszenie międzynarodowe« oznacza zgłoszenie wniesione zgodnie z niniejszym układem;
[…]”.
Prawo Unii
14 Artykuł 25 rozporządzenia Rady (WE) nr 6/2002 z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów wspólnotowych (Dz.U. 2002, L 3, s. 1) przewiduje w ust. 1:
„Wzór wspólnotowy może zostać uznany za nieważny [unieważniony] tylko wtedy, gdy:
[…]
g) wzór stanowi niewłaściwe używanie jednego z przedmiotów wymienionych w art. 6 bis [art. 6 ter] [konwencji paryskiej] oraz odznak, godeł i herbów innych niż wymienione w art. 6 bis [art. 6 ter] i które są przedmiotem szczególnego interesu publicznego państwa członkowskiego”.
15 Artykuł 41 tego rozporządzenia stanowi w ust. 1 i 2:
„1. Każdy, kto prawidłowo dokonał zgłoszenia wzoru lub wzoru użytkowego w jednym z państw stron [k]onwencji paryskiej lub Porozumienia ustanawiającego [WTO], lub jego następca prawny korzysta, do celów zgłoszenia zarejestrowanego wzoru wspólnotowego dla tego samego wzoru lub wzoru użytkowego, z prawa pierwszeństwa w okresie sześciu miesięcy od daty dokonania pierwszego zgłoszenia.
2. Każde zgłoszenie, które jest równoważne z prawidłowym zgłoszeniem na podstawie ustawodawstwa krajowego państwa, w którym zostało dokonane, lub na podstawie dwustronnych lub wielostronnych umów, powoduje powstanie prawa pierwszeństwa”.
Okoliczności powstania sporu
16 Okoliczności powstania sporu, które zostały przedstawione przez Sąd w pkt 12–22 zaskarżonego wyroku, można na potrzeby niniejszego postępowania streścić w następujący sposób.
17 W dniu 24 października 2018 r. The KaiKai Company Jaeger Wichmann GbR (zwana dalej „KaiKai”) dokonała w EUIPO zgłoszenia zbiorowego do rejestracji dotyczącego dwunastu wzorów wspólnotowych (zwanego dalej „rozpatrywanym zgłoszeniem”), zastrzegając dla wszystkich tych wzorów pierwszeństwo, które opierało się na zgłoszeniu międzynarodowym PCT/EP2017/077469, dokonanym w dniu 26 października 2017 r. na mocy PCT w Europejskim Urzędzie Patentowym (zwanym dalej „zgłoszeniem międzynarodowym z dnia 26 października 2017 r. dokonanym na mocy PCT”).
18 Pismem z dnia 31 października 2018 r. ekspert EUIPO poinformował KaiKai, że rozpatrywane zgłoszenie przyjęto w całości, ale odmówiono uznania zastrzeżonego prawa pierwszeństwa w odniesieniu do wszystkich rozpatrywanych wzorów, ponieważ data dokonania międzynarodowego zgłoszenia patentowego z dnia 26 października 2017 r. dokonanego na mocy PCT poprzedzała o ponad sześć miesięcy datę dokonania rozpatrywanego zgłoszenia.
19 Ponieważ KaiKai podtrzymała zastrzeżenie pierwszeństwa i wniosła o wydanie decyzji podlegającej odwołaniu, decyzją z dnia 16 stycznia 2019 r. (zwaną dalej „decyzją eksperta”) ekspert odmówił uznania prawa pierwszeństwa w odniesieniu do wszystkich rozpatrywanych wzorów.
20 Na poparcie tej decyzji ekspert wskazał, że choć zgłoszenie międzynarodowe dokonane na mocy PCT może co do zasady uzasadniać prawo pierwszeństwa na podstawie art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002, jako że szeroka definicja pojęcia „patentu” zawarta w art. 2 PCT obejmuje także wzory użytkowe, o których mowa w tym art. 41 ust. 1, zastrzeżenie takiego prawa pierwszeństwa również podlega sześciomiesięcznemu terminowi, którego nie dochowano w niniejszym przypadku.
21 W dniu 14 marca 2019 r. KaiKai wniosła do EUIPO odwołanie od decyzji eksperta.
22 Decyzją z dnia 13 czerwca 2019 r. (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”) Trzecia Izba Odwoławcza EUIPO oddaliła to odwołanie. Uznała ona w istocie, że ekspert prawidłowo zastosował art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002, który wiernie odzwierciedla postanowienia konwencji paryskiej.
23 W konsekwencji Izba Odwoławcza stwierdziła, że KaiKai mogła zastrzec prawo pierwszeństwa na podstawie zgłoszenia międzynarodowego z dnia 26 października 2017 r. dokonanego na mocy PCT tylko w terminie sześciu miesięcy od tej daty dokonania tego zgłoszenia, czyli do dnia 26 kwietnia 2018 r.
Postępowanie przed Sądem i zaskarżony wyrok
24 Pismem złożonym w Sądzie w dniu 20 sierpnia 2019 r. KaiKai wniosła skargę na sporną decyzję, w której zażądała:
– w ramach żądań pierwszego, trzeciego i czwartego – stwierdzenia nieważności tej decyzji i obciążenia EUIPO kosztami postępowania przed Izbą Odwoławczą i przed Sądem;
– w ramach żądania drugiego – stwierdzenia nieważności decyzji eksperta i uznania zastrzeżonego prawa pierwszeństwa; oraz
– posiłkowo, w ramach żądania piątego – przeprowadzenia rozprawy.
25 Na poparcie skargi KaiKai podniosła dwa zarzuty, z których pierwszy dotyczył naruszenia przez Izbę Odwoławczą EUIPO istotnych wymogów proceduralnych, a drugi – błędnej wykładni i błędnego zastosowania przez nią art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002.
26 W zaskarżonym wyroku Sąd najpierw, w pkt 25–33 tego wyroku, odrzucił jako niedopuszczalne drugie i piąte z żądań KaiKai, a następnie zbadał zasadność drugiego zarzutu skargi.
27 W pierwszej kolejności w pkt 41–50 tego wyroku Sąd oddalił część pierwszą tego zarzutu, dotyczącą naruszenia prawa przy dokonywaniu wykładni pojęcia „wzoru użytkowego” w rozumieniu art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002.
28 W tym względzie Sąd stwierdził w pkt 44 zaskarżonego wyroku, że argumentacja KaiKai jest dwuznaczna i nie przynosi jej żadnej korzyści. W pkt 45–47 tego wyroku Sąd zauważył, że w każdym razie „międzynarodowe zgłoszenia patentowe” dokonane na mocy PCT obejmują wzory użytkowe, ponieważ traktat ten nie wprowadza rozróżnienia w zależności od poszczególnych praw, za pomocą których różne umawiające się państwa przyznają ochronę wynalazku. I tak, Sąd uznał w pkt 49 i 50 wspomnianego wyroku, że chociaż brzmienie art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002 nie odnosi się wyraźnie do zastrzeżenia prawa pierwszeństwa opartego na patencie, to Izba Odwoławcza EUIPO nie naruszyła prawa, dokonując rozszerzającej wykładni tego przepisu w świetle systematyki PCT i traktując zastrzeżenie prawa pierwszeństwa oparte na międzynarodowym zgłoszeniu z dnia 26 października 2017 r. dokonanym na mocy PCT jako regulowane we wspomnianym przepisie w odniesieniu do kwestii, czy prawo pierwszeństwa może opierać się na takim zgłoszeniu.
29 W drugiej kolejności Sąd uwzględnił w pkt 51–87 zaskarżonego wyroku część drugą zarzutu drugiego, dotyczącą braku uwzględnienia art. 4 sekcja C ust. 1 konwencji paryskiej przy określaniu terminu, w którym można zastrzec takie prawo pierwszeństwa.
30 Czyniąc to, Sąd stwierdził przede wszystkim w pkt 56–66 tego wyroku, że skoro art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002 nie reguluje kwestii terminu zastrzeżenia pierwszeństwa „międzynarodowego zgłoszenia patentowego” w ramach późniejszego zgłoszenia wzoru, a przepis ten ma na celu dostosowanie tego rozporządzenia do zobowiązań Unii wynikających z konwencji paryskiej, należy odwołać się do art. 4 tej konwencji w celu wypełnienia luki we wspomnianym rozporządzeniu. Następnie Sąd zauważył w pkt 72 i 77–85 wspomnianego wyroku, że nawet jeśli konwencja ta nie zawiera również wyraźnych norm dotyczących terminu pierwszeństwa mającego zastosowanie w takiej sytuacji, to jednak z logiki właściwej systemowi pierwszeństwa i prac przygotowawczych nad wspomnianą konwencją wynika, że co do zasady to właśnie charakter wcześniejszego prawa określa długość takiego terminu pierwszeństwa. Wreszcie, Sąd wywiódł z tego w pkt 86 tego wyroku, że Izba Odwoławcza EUIPO naruszyła prawo, uznając, że termin mający zastosowanie do zastrzeżenia przez KaiKai pierwszeństwa zgłoszenia międzynarodowego z dnia 26 października 2017 r. dokonanego na mocy PCT wynosi sześć miesięcy.
31 W konsekwencji Sąd, nie badając zarzutu pierwszego, uwzględnił w pkt 88 zaskarżonego wyroku skargę w zakresie, w jakim miała ona na celu stwierdzenie nieważności spornej decyzji, i w konsekwencji stwierdził nieważność tej decyzji.
Postępowanie przed Trybunałem i żądania stron
32 Pismem złożonym w sekretariacie Trybunału w dniu 23 czerwca 2021 r. EUIPO odwołało się od zaskarżonego wyroku.
33 Pismem złożonym w tym samym dniu EUIPO wniosło, na podstawie art. 170a § 1 regulaminu postępowania przed Trybunałem, o przyjęcie odwołania do rozpoznania, zgodnie z art. 58a akapit trzeci statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
34 Postanowieniem z dnia 10 grudnia 2021 r., EUIPO/The KaiKai Company Jaeger Wichmann (C‑382/21 P, EU:C:2021:1050), odwołanie przyjęto do rozpoznania.
35 Decyzją prezesa Trybunału z dnia 8 kwietnia 2022 r. Komisja Europejska została dopuszczona do udziału w postępowaniu w charakterze interwenienta popierającego żądania EUIPO.
36 EUIPO wnosi do Trybunału o:
– uchylenie zaskarżonego wyroku w całości;
– oddalenie w całości skargi wniesionej w pierwszej instancji na sporną decyzję oraz
– obciążenie KaiKai kosztami poniesionymi przez nią w niniejszym postępowaniu oraz w postępowaniu w pierwszej instancji.
37 KaiKai wnosi do Trybunału o:
– oddalenie odwołania jako bezzasadnego oraz
– obciążenie EUIPO kosztami poniesionymi przez nią w niniejszym postępowaniu odwoławczym, w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu odwoławczym przed Izbą Odwoławczą EUIPO.
38 Komisja wnosi do Trybunału o:
– uchylenie zaskarżonego wyroku w całości;
– oddalenie skargi w pierwszej instancji w całości oraz
– obciążenie KaiKai kosztami niniejszego postępowania.
W przedmiocie odwołania
Argumentacja stron
39 Na poparcie odwołania EUIPO podnosi jeden zarzut, dotyczący naruszenia art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002. Zarzut ten składa się z trzech części.
40 W części pierwszej EUIPO zarzuca Sądowi, że w pkt 56, 57 i 64–66 zaskarżonego wyroku błędnie uznał on, iż okoliczność, że przepis ten nie przewiduje, iż wcześniejsze zgłoszenie patentowe może służyć za podstawę pierwszeństwa dla późniejszego zgłoszenia wzoru wspólnotowego, a zatem nie określa terminu, w którym można zastrzec takie pierwszeństwo, stanowi lukę legislacyjną.
41 Taka wykładnia jest w sposób oczywisty sprzeczna z jednoznacznym brzmieniem wspomnianego przepisu, który wyraźnie określa zarówno rodzaj praw własności przemysłowej mogących być podstawą zastrzeżenia pierwszeństwa, a mianowicie wcześniejszy wzór lub wzór użytkowy, zatem z wyłączeniem patentu, jak i długość terminu, w którym można zastrzec takie pierwszeństwo, czyli sześć miesięcy od daty dokonania wcześniejszego zgłoszenia.
42 W części drugiej jedynego zarzutu EUIPO podnosi, że uznając istnienie dwunastomiesięcznego terminu zastrzeżenia pierwszeństwa, Sąd w pkt 75–86 zaskarżonego wyroku nie dokonał po prostu wykładni art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002 w sposób zgodny z art. 4 konwencji paryskiej, lecz odstąpił od zastosowania tego art. 41 ust. 1 i w jego miejsce zastosował ów art. 4. Czyniąc to, Sąd uznał ten ostatni przepis za mający bezpośrednie zastosowanie w porządku prawnym Unii.
43 Po pierwsze, uznanie bezpośredniej skuteczności art. 4 konwencji paryskiej byłoby zaś sprzeczne z orzecznictwem wynikającym z wyroku z dnia 25 października 2007 r., Develey/OHIM (C‑238/06 P, EU:C:2007:635, pkt 37–44), zgodnie z którym zarówno postanowienia konwencji paryskiej, jak i postanowienia porozumienia TRIPS, poprzez które to porozumienie Unia jest związana tą konwencją, są pozbawione bezpośredniej skuteczności. Ponadto brak bezpośredniej skuteczności konwencji paryskiej wynika również z jej art. 25, na co wskazuje w drodze analogii wyrok z dnia 15 marca 2012 r., SCF (C‑135/10, EU:C:2012:140, pkt 47, 48). Po drugie, w każdym razie zasady ustanowionej przez Sąd w zaskarżonym wyroku nie można wywieść z brzmienia art. 4 tej konwencji, wobec czego nie zostały spełnione wymogi jasności, precyzji i bezwarunkowości ustanowione w orzecznictwie w dziedzinie bezpośredniego stosowania prawa międzynarodowego w prawie Unii, wynikające w szczególności z wyroku z dnia 3 czerwca 2008 r., Intertanko i in. (C‑308/06, EU:C:2008:312, pkt 45).
44 Komisja dodaje podobnie, że ograniczenia ustanowione w orzecznictwie Trybunału dotyczącym obowiązku wykładni prawa krajowego zgodnej z prawem Unii, wynikającym w szczególności z wyroku z dnia 24 stycznia 2012 r., Dominguez (C‑282/10, EU:C:2012:33, pkt 25), mają również zastosowanie do Sądu przy dokonywaniu wykładni art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002 w świetle konwencji paryskiej. A zatem, biorąc pod uwagę, że wykładnia Sądu jest sprzeczna z jasnym brzmieniem tego przepisu, Sąd zastosował w rzeczywistości bezpośrednio tę konwencję, podczas gdy nie może ona mieć bezpośredniej skuteczności, nawet za pośrednictwem porozumienia TRIPS.
45 W szczególności Komisja uważa, że orzecznictwo Trybunału wynikające zwłaszcza z wyroków z dnia 23 listopada 1999 r., Portugalia/Rada (C‑149/96, EU:C:1999:574, pkt 49), oraz z dnia 16 lipca 2015 r., Komisja/Rusal Armenal (C‑21/14 P, EU:C:2015:494, pkt 40, 41), które w drodze wyjątku uznaje bezpośrednie stosowanie niektórych postanowień porozumienia ustanawiającego WTO oraz porozumień zawartych w załącznikach 1–4 do tego porozumienia (zwanych dalej „porozumieniami WTO”), nie ma zastosowania w niniejszym przypadku. Skoro bowiem art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002 nie zawiera żadnego wyraźnego odesłania do konkretnego postanowienia konwencji paryskiej, przepis ten nie pozwala wywieść zamiaru nadania przez prawodawcę Unii bezpośredniej skuteczności art. 4 tej konwencji. Zdaniem Komisji wynika to również z porównania wspomnianego przepisu z art. 25 ust. 1 lit. g) tego rozporządzenia, który, czyniąc konkretne i wyraźne odesłanie do art. 6 ter wspomnianej konwencji, świadczy zaś o takim zamiarze.
46 W części trzeciej jedynego zarzutu EUIPO podnosi, że Sąd uzupełnił rzekomą lukę prawną, którą ma być obarczony art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002, poprzez błędną wykładnię art. 2 PCT i art. 4 konwencji paryskiej.
47 Konkretniej, EUIPO podnosi, że posługując się w pkt 15, 18, 20, 22, 39, 40, 44–50, 56, 64, 66, 70, 72, 74, 79, 83, 84 i 86 zaskarżonego wyroku wyrażeniem „międzynarodowe zgłoszenie patentowe”, Sąd pominął pojęcie „zgłoszenia międzynarodowego” w rozumieniu art. 2 ppkt (i), (ii) i (vii) PCT, a także okoliczność, że zgodnie z art. 4 sekcja E ust. 1 konwencji paryskiej i art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002 jedynie wcześniejsze dokonanie „zgłoszenia międzynarodowego” „wzoru użytkowego” w rozumieniu wspomnianego przepisu może stanowić podstawę prawa pierwszeństwa dla późniejszego zgłoszenia „wzoru wspólnotowego”.
48 EUIPO podkreśla w tym względzie, że w niniejszym przypadku zarówno w decyzji eksperta, jak i w spornej decyzji prawidłowo zakwalifikowano zgłoszenie międzynarodowe z dnia 26 października 2017 r. dokonane na mocy PCT jako „zgłoszenie międzynarodowe” „wzoru użytkowego”, a nie jako „międzynarodowe zgłoszenie patentowe”, jak to błędnie założył Sąd. EUIPO wyjaśnia w tym kontekście, że w zakresie, w jakim tekst „zgłoszenia międzynarodowego” w rozumieniu art. 2 ppkt (vii) PCT nie wyklucza wyraźnie ochrony „wzoru użytkowego” w rozumieniu ppkt (i) tego artykułu, ochrona zastrzeżona za pośrednictwem takiego zgłoszenia rozciąga się, podobnie jak zgłoszenie dokonane przez KaiKai, w sposób dorozumiany na wzór użytkowy. Jedynie dzięki okoliczności, że międzynarodowe zgłoszenie z dnia 26 października 2017 r. dokonane na mocy PCT zostało zakwalifikowane na podstawie tej normy jako „zgłoszenie międzynarodowe” „wzoru użytkowego”, może ono co do zasady stanowić podstawę prawa pierwszeństwa dla celów dokonania zgłoszenia wzoru wspólnotowego.
49 EUIPO twierdzi, że z art. 4 sekcja C ust. 2 i 4 konwencji paryskiej wynika w szczególności, iż co do zasady jedynie późniejsze zgłoszenie mające „ten sam przedmiot” co wcześniejsze zgłoszenie może korzystać z prawa pierwszeństwa. Zgodnie zatem z tą zasadą każdy rodzaj prawa własności przemysłowej stanowi według EUIPO podstawę dla prawa pierwszeństwa tylko w odniesieniu do tego samego rodzaju prawa własności przemysłowej w terminach przewidzianych w art. 4 sekcja C ust. 1 tej konwencji. Jedynie w drodze wyjątku art. 4 sekcja E ust. 1 wspomnianej konwencji stanowi, że zgłoszenie mające za przedmiot wzór użytkowy może stanowić podstawę prawa pierwszeństwa dla późniejszego zgłoszenia dotyczącego nie również wzoru użytkowego, lecz wzoru, pod warunkiem jednakże, iż „niejednorodna para przedmiotów” obejmuje to samo przedstawienie produktu, i to wyłącznie w terminie sześciu miesięcy. W związku z tym wyjątek przewidziany w art. 4 sekcja E ust. 1 odnosi się do ogólnej zasady „tego samego przedmiotu”, ustanowionej we wspomnianym art. 4 sekcja C ust. 2 i 4, a nie – jak niesłusznie ocenił Sąd w pkt 77–85 zaskarżonego wyroku – do rzekomej zasady ogólnej, zgodnie z którą charakter wcześniejszego prawa określa termin prawa pierwszeństwa, które jest z nim związane.
50 Z łącznej lektury ogólnej zasady „tego samego przedmiotu”, ustanowionej w art. 4 sekcja C ust. 2 i 4 konwencji paryskiej, oraz wyjątku od tej zasady przewidzianego w art. 4 sekcja E ust. 1 tej konwencji wynika zatem według EUIPO, że jedynie dwa rodzaje praw własności przemysłowej, a mianowicie wcześniejszy wzór i wcześniejszy wzór użytkowy, mogą na mocy wspomnianej konwencji skutecznie stanowić podstawę prawa pierwszeństwa dla później zarejestrowanego wzoru. W konsekwencji wcześniejszy patent nie pozwala na ustanowienie prawa pierwszeństwa w odniesieniu do później zarejestrowanego wzoru wspólnotowego. A zatem konkluzja Sądu, zgodnie z którą termin mający zastosowanie do zastrzeżenia pierwszeństwa zgłoszenia patentowego dla późniejszego zgłoszenia wzoru wynosi dwanaście miesięcy, jest pozbawiona podstawy prawnej w tejże konwencji.
51 Na poparcie argumentacji EUIPO Komisja twierdzi, że jak wynika w szczególności z dokumentów interpretacyjnych do konwencji paryskiej sporządzonych przez Światową Organizację Własności Intelektualnej (WIPO), które choć nie są prawnie wiążące, mogą jednak zostać powołane przed sądem Unii dla celów dokonania wykładni tej konwencji, umawiające się strony wspomnianej konwencji świadomie postanowiły nie obejmować patentów wyjątkiem przewidzianym w art. 4 sekcja E tej konwencji ze względu na brak możliwości nakładania się na siebie patentów i wzorów. Instytucja ta podnosi, że art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002 jest w pełni zgodny z tym podejściem w zakresie, w jakim uznaje on pewną przepuszczalność między wzorami użytkowymi z jednej strony a wzorami z drugiej strony, wynikającą z faktu, że – jak uznał Trybunał w wyroku z dnia 8 marca 2018 r., DOCERAM (C‑395/16, EU:C:2018:172, pkt 24–29) – oba te wzory mogą chronić funkcję techniczną określonego produktu.
52 KaiKai odpowiada przede wszystkim, że art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002 powtarza po prostu normę szczególną przewidzianą w art. 4 sekcja E ust. 1 konwencji paryskiej, która ma zastosowanie wyłącznie do zastrzeżenia pierwszeństwa na podstawie wzoru użytkowego, a jego celem ani skutkiem nie jest ustalenie terminu mającego zastosowanie do zastrzeżenia pierwszeństwa opartego na międzynarodowym zgłoszeniu patentowym. Ponieważ art. 25 tej konwencji nie upoważnia prawodawcy Unii do ograniczenia praw pierwszeństwa przyznanych zgłaszającemu, brak przepisu pozwalającego na zastrzeżenie pierwszeństwa wcześniejszego zgłoszenia patentowego stanowi lukę w tym rozporządzeniu.
53 Następnie KaiKai twierdzi, że Sąd, wypełniając tę lukę poprzez poczynienie odniesienia do konwencji paryskiej, nie zastosował bezpośrednio tej konwencji i odstąpił w konsekwencji od stosowania art. 41 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia, lecz dokonał wykładni tego przepisu w świetle wspomnianej konwencji zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału, przypomnianym w szczególności w wyroku z dnia 15 marca 2012 r., SCF (C‑135/10, EU:C:2012:140, pkt 51). Zatem istnienie wspomnianej luki wyklucza zdaniem KaiKai wszelką sprzeczność z orzecznictwem Trybunału przytoczonym w pkt 43 niniejszego wyroku, które odmawia tej konwencji jakiejkolwiek bezpośredniej skuteczności.
54 Wreszcie KaiKai podnosi, że zgłoszenie międzynarodowe dokonane na mocy PCT stanowi jednocześnie zgłoszenie patentowe i zgłoszenie wzoru użytkowego, a zatem oba te zgłoszenia są identyczne w odniesieniu do ich przedmiotu w zakresie, w jakim oba opisują wynalazek techniczny. Wynika z tego, że przy dokonywaniu zgłoszenia wzoru wspólnotowego można zastrzec pierwszeństwo zarówno zgłoszenia wzoru użytkowego, jak i zgłoszenia patentowego. Okoliczność, że konwencja paryska ustanawia różne terminy pierwszeństwa w tych dwóch przypadkach, jest zatem uzależniona nie od różnicy między chronionymi przedmiotami prawa własności przemysłowej, lecz od różnicy między procedurami rejestracyjnymi, które mają do nich odpowiednio zastosowanie.
55 Ponadto zdaniem KaiKai wyłączenie patentów jako podstawy pierwszeństwa dla wzorów wspólnotowych prowadzi do dyskryminacji zgłaszających ze względu na ich przynależność państwową. O ile bowiem w niektórych państwach członkowskich możliwe jest przekształcenie patentu krajowego w krajowy wzór użytkowy, a następnie wykorzystanie go jako podstawy pierwszeństwa dla wzoru, o tyle w innych, takich jak Królestwo Belgii, Republika Cypryjska i Królestwo Niderlandów, które nie przewidują krajowego wzoru użytkowego, zgłaszający jest pozbawiony tej możliwości.
Ocena Trybunału
56 W trzech częściach jedynego zarzutu odwołania, które należy rozpatrzyć łącznie, EUIPO zarzuca w istocie Sądowi, że ten bezpośrednio zastosował art. 4 konwencji paryskiej, odstępując od stosowania jasnego i wyczerpującego przepisu art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002 i zastępując go błędną wykładnią tego art. 4.
W przedmiocie skutków konwencji paryskiej w porządku prawnym Unii
57 Jak wynika z art. 216 ust. 2 TFUE i z utrwalonego orzecznictwa Trybunału, umowy międzynarodowe zawarte przez Unię wiążą ją i stanowią integralną część jej porządku prawnego od momentu ich wejścia w życie (zob. podobnie wyroki: z dnia 30 kwietnia 1974 r., Haegeman, 181/73, EU:C:1974:41, pkt 5; a także z dnia 1 sierpnia 2022 r., Sea Watch, C‑14/21 i C‑15/21, EU:C:2022:604, pkt 94).
58 Ponadto Unia może wstępować w prawa państw członkowskich w zakresie ich zobowiązań międzynarodowych, gdy państwa członkowskie przekazały Unii, na mocy jednego z jej traktatów założycielskich, swe kompetencje związane z tymi zobowiązaniami. Jest tak w przypadku, gdy Unia uzyskała wyłączną kompetencję w dziedzinie regulowanej postanowieniami umowy międzynarodowej zawartej przez wszystkie jej państwa członkowskie [zob. podobnie wyrok z dnia 12 grudnia 1972 r., International Fruit Company i in., od 21/72 do 24/72, EU:C:1972:115, pkt 10–18; a także opinia 2/15 (Umowa o wolnym handlu z Singapurem) z dnia 16 maja 2017 r., EU:C:2017:376, pkt 248].
59 Niemniej jednak do celów rozpatrzenia niniejszego odwołania nie ma potrzeby badania, czy i – w stosownym przypadku – w jakim zakresie Unia uzyskała wyłączną kompetencję w dziedzinach regulowanych konwencją paryską, która została zawarta przez wszystkie państwa członkowskie, ale nie przez Unię. Jak bowiem orzekł już Trybunał, normy wyrażone w niektórych artykułach tej konwencji, w tym w jej art. 4, zostały włączone do porozumienia TRIPS, które zostało zawarte przez Unię (zob. podobnie wyrok z dnia 16 listopada 2004 r., Anheuser-Busch, C‑245/02, EU:C:2004:717, pkt 91).
60 Dokładniej rzecz ujmując, porozumienie to przewiduje w art. 2 ust. 1, że członkowie WTO, w tym Unia, zastosują się do art. 1–12 i 19 konwencji paryskiej w zakresie części II–IV wspomnianego porozumienia, które obejmują jego art. 9–62.
61 W związku z tym, co się tyczy w szczególności ochrony wzorów przemysłowych, o której mowa w art. 25 porozumienia TRIPS, i nabycia tej ochrony, o której mowa w art. 62 tego porozumienia, normy wyrażone we wspomnianych artykułach konwencji paryskiej, w tym w art. 4, należy uznać za stanowiące integralną część wspomnianego porozumienia.
62 W tych okolicznościach należy uznać, że normy wyrażone w art. 4 konwencji paryskiej wywołują takie same skutki jak te, które wywołuje porozumienie TRIPS (zob. podobnie wyrok z dnia 16 listopada 2004 r., Anheuser-Busch, C‑245/02, EU:C:2004:717, pkt 96).
63 W tym względzie z utrwalonego orzecznictwa wynika, że z uwagi na charakter i systematykę porozumienia TRIPS jego postanowienia są pozbawione bezpośredniej skuteczności. Postanowienia te zatem nie stanowią co do zasady norm, w świetle których Trybunał przeprowadza kontrolę aktów instytucji Unii, ani nie mają charakteru przyznającego jednostkom prawa, na które mogłyby się one powoływać bezpośrednio przed sądem w oparciu o prawo Unii (zob. podobnie wyroki: z dnia 14 grudnia 2000 r., Dior i in., C‑300/98 i C‑392/98, EU:C:2000:688, pkt 43–45; z dnia 16 listopada 2004 r., Anheuser-Busch, C‑245/02, EU:C:2004:717, pkt 54; a także z dnia 28 września 2023 r., Changmao Biochemical Engineering/Komisja, C‑123/21 P, EU:C:2023:708, pkt 70, 71).
64 Ponadto art. 4 konwencji paryskiej nie jest także objęty zakresem dwóch wyjątkowych sytuacji, w odniesieniu do których Trybunał przyznał, że jednostki mogą powoływać się bezpośrednio na postanowienia porozumień WTO przed sądem Unii, a mianowicie, po pierwsze, sytuacji, w której rozpatrywany akt Unii wyraźnie odsyła do konkretnych postanowień tych porozumień, a po drugie, sytuacji, w której Unia zamierzała wykonać szczególne zobowiązanie przyjęte w ramach wspomnianych porozumień (zob. podobnie wyroki: z dnia 22 czerwca 1989 r., Fediol/Komisja, 70/87, EU:C:1989:254, pkt 19–22; z dnia 7 maja 1991 r., Nakajima/Rada, C‑69/89, EU:C:1991:186, pkt 29–31; z dnia 28 września 2023 r., Changmao Biochemical Engineering/Komisja, C‑123/21 P, EU:C:2023:708, pkt 74, 75).
65 Po pierwsze, art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002 nie zawiera bowiem żadnego wyraźnego odesłania do art. 4 konwencji paryskiej.
66 Po drugie, należy przypomnieć, że Trybunał orzekł już w istocie, że dla wykazania woli prawodawcy Unii, aby wdrożyć do prawa Unii szczególne zobowiązanie przyjęte w ramach porozumień WTO, nie wystarczy, że z motywów aktu Unii wynika w sposób ogólny, iż akt ten został przyjęty z uwzględnieniem zobowiązań międzynarodowych Unii. Konieczne jest natomiast, aby z zaskarżonego szczególnego przepisu Unii można było wywnioskować, że ma on na celu wdrożenie do porządku prawnego Unii szczególnego zobowiązania wynikającego z porozumień WTO (zob. podobnie wyroki: z dnia 16 lipca 2015 r., Komisja/Rusal Armenal, C‑21/14 P, EU:C:2015:494, pkt 45, 46, 48; a także z dnia 28 września 2023 r., Changmao Biochemical Engineering/Komisja, C‑123/21 P, EU:C:2023:708, pkt 76, 78, 79).
67 Takiej woli prawodawcy Unii nie można zaś wywieść z art. 41 rozporządzenia nr 6/2002 wyłącznie na podstawie zgodności między brzmieniem tego art. 41 z jednej strony a brzmieniem art. 4 konwencji paryskiej z drugiej strony. Rozporządzenie to stanowi bowiem wyraz woli przyjęcia przez tego prawodawcę, w odniesieniu do jednego z praw własności przemysłowej objętych tą konwencją, podejścia właściwego dla porządku prawnego Unii poprzez ustanowienie na jej terytorium szczególnego systemu jednolitej i niepodzielnej ochrony wzorów wspólnotowych, którego integralną część stanowi prawo pierwszeństwa przewidziane we wspomnianym art. 41.
68 Wynika z tego, że normy wyrażone w art. 4 konwencji paryskiej są pozbawione bezpośredniej skuteczności i w związku z tym nie mogą przyznawać jednostkom praw, na które mogłyby się one bezpośrednio powoływać na mocy prawa Unii (zob. podobnie wyrok z dnia 25 października 2007 r., Develey/OHIM, C‑238/06 P, EU:C:2007:635, pkt 39, 43).
69 W konsekwencji prawo pierwszeństwa w odniesieniu do dokonania zgłoszenia wzoru wspólnotowego jest uregulowane w art. 41 rozporządzenia nr 6/2002, a podmioty gospodarcze nie mogą bezpośrednio powoływać się na art. 4 konwencji paryskiej.
70 Niemniej jednak, ponieważ porozumienie TRIPS wiąże Unię i w związku z tym ma pierwszeństwo przed aktami prawa wtórnego Unii, akty te należy interpretować w miarę możliwości w zgodzie z postanowieniami tego porozumienia (zob. analogicznie wyroki: z dnia 10 września 1996 r., Komisja/Niemcy, C‑61/94, EU:C:1996:313, pkt 52; a także z dnia 1 sierpnia 2022 r., Sea Watch, C‑14/21 i C‑15/21, EU:C:2022:604, pkt 92, 94 i przytoczone tam orzecznictwo). Z powyższego wynika, że rozporządzenie nr 6/2002 należy interpretować w miarę możliwości w zgodzie z porozumieniem TRIPS i w konsekwencji z normami wyrażonymi w artykułach konwencji paryskiej, w tym w szczególności w jej art. 4, które włączono do tego porozumienia (zob. analogicznie wyroki: z dnia 15 listopada 2012 r., Bericap Záródástechnikai, C‑180/11, EU:C:2012:717, pkt 70, 82; a także z dnia 11 listopada 2020 r., EUIPO/John Mills, C‑809/18 P, EU:C:2020:902, pkt 64, 65).
71 Przy dokonywaniu wykładni art. 41 rozporządzenia nr 6/2002 zgodnie z art. 4 konwencji paryskiej należy również uwzględnić postanowienia PCT, stanowiące podstawę dokonania wcześniejszego zgłoszenia, na którym opiera się KaiKai dla celów zastrzeżenia prawa pierwszeństwa. Skoro bowiem wszystkie państwa członkowskie Unii są stronami PCT, postanowienia tego układu mogą być brane pod uwagę w ramach wykładni przepisów prawa wtórnego Unii, które wchodzą w zakres jego stosowania (zob. podobnie wyrok z dnia 1 sierpnia 2022 r., Sea Watch, C‑14/21 i C‑15/21, EU:C:2022:604, pkt 90 i przytoczone tam orzecznictwo). W tym kontekście należy również zauważyć, że zgodnie z art. 1 ust. 2 PCT układ ten pozostaje bez uszczerbku dla praw przewidzianych w konwencji paryskiej.
72 To w świetle tych rozważań należy zbadać, czy Sąd, jak podnosi w istocie EUIPO, odstąpił od zastosowania art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002 na rzecz bezpośredniego zastosowania art. 4 konwencji paryskiej.
W przedmiocie jasnego i wyczerpującego charakteru art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002
73 Po pierwsze, w pkt 56–66 zaskarżonego wyroku Sąd uznał, na podstawie wykładni art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002 zgodnej z jego własną wykładnią art. 4 konwencji paryskiej, że ów art. 41 ust. 1 zawiera lukę w zakresie, w jakim nie określa on terminu, w którym można zastrzec prawo pierwszeństwa oparte na międzynarodowym zgłoszeniu z dnia 26 października 2017 r. dokonanym na mocy TCB, zakwalifikowanym przez niego jako „międzynarodowe zgłoszenie patentowe”, i że należy wypełnić tę lukę poprzez zastosowanie tego art. 4. Po drugie, w pkt 70–86 zaskarżonego wyroku Sąd uznał w istocie, na podstawie dokonanej przez siebie wykładni wspomnianego art. 4, że termin ten wynosi dwanaście miesięcy, wobec czego Izba Odwoławcza EUIPO błędnie uznała, że wspomniany termin to termin sześciu miesięcy określony we wspomnianym art. 41 ust. 1.
74 Niezależnie zaś od zasadności przyjętej przez Sąd wykładni art. 4 konwencji paryskiej należy stwierdzić, że Sąd naruszył prawo w zakresie, w jakim w sposób oczywisty przekroczył granice wykładni zgodnej art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002 i w rzeczywistości dokonał bezpośredniego zastosowania tego art. 4, zgodnie z jego wykładnią dokonaną przez ten sąd, ze szkodą dla jasnego brzmienia tego art. 41 ust. 1 i z pominięciem wyczerpującego charakteru tego ostatniego przepisu.
75 Artykuł 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002 przewiduje bowiem, że „[k]ażdy, kto prawidłowo dokonał zgłoszenia wzoru lub wzoru użytkowego w jednym z państw stron [k]onwencji paryskiej lub Porozumienia ustanawiającego [WTO] […] korzysta, do celów zgłoszenia zarejestrowanego wzoru wspólnotowego […], z prawa pierwszeństwa w okresie sześciu miesięcy od daty dokonania pierwszego zgłoszenia”.
76 A zatem z jasnego brzmienia tego art. 41 ust. 1 wynika w sposób jednoznaczny, że na podstawie tego przepisu jedynie dwie kategorie wcześniejszych zgłoszeń, a mianowicie, po pierwsze, zgłoszenie wzoru, a po drugie, zgłoszenie wzoru użytkowego, mogą stanowić podstawę prawa pierwszeństwa na rzecz późniejszego zgłoszenia wzoru wspólnotowego, i to wyłącznie w terminie sześciu miesięcy od daty dokonania danego wcześniejszego zgłoszenia.
77 Wynika z tego również, że wspomniany art. 41 ust. 1 ma charakter wyczerpujący i że okoliczność, iż przepis ten nie określa terminu, w którym można zastrzec prawo pierwszeństwa oparte na zgłoszeniu patentu, nie stanowi luki we wspomnianym przepisie, lecz jest konsekwencją faktu, że przepis ten nie pozwala na oparcie takiego prawa na tej kategorii wcześniejszych zgłoszeń.
78 W rezultacie, po pierwsze, zgłoszenie międzynarodowe dokonane na mocy PCT może stanowić podstawę prawa pierwszeństwa zgodnie z art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002 wyłącznie w zakresie, w jakim rozpatrywane zgłoszenie międzynarodowe ma za przedmiot wzór użytkowy, a po drugie, terminem na zastrzeżenie tego prawa na podstawie takiego zgłoszenia jest termin sześciu miesięcy, wyraźnie określony w tym art. 41 ust. 1.
W przedmiocie wykładni konwencji paryskiej przyjętej przez Sąd
79 Co się tyczy przyjętej przez Sąd w pkt 70–86 zaskarżonego wyroku wykładni art. 4 konwencji paryskiej, zgodnie z którą przepis ten pozwala na zastrzeżenie pierwszeństwa wcześniejszego „międzynarodowego zgłoszenia patentowego” przy dokonywaniu późniejszego zgłoszenia wzoru w terminie dwunastu miesięcy, należy zauważyć, że wykładnia ta również narusza prawo.
80 Na wstępie należy przypomnieć, że skoro normy wyrażone w niektórych artykułach konwencji paryskiej, w tym w jej art. 4, są włączone do porozumienia TRIPS, które zostało zawarte przez Unię i stanowi integralną część jej porządku prawnego, Trybunał jest właściwy do dokonania wykładni tych norm (zob. analogicznie wyroki: z dnia 14 grudnia 2000 r., Dior i in., C‑300/98 i C‑392/98, EU:C:2000:688, pkt 33–35 i przytoczone tam orzecznictwo; a także z dnia 2 września 2021 r., Republika Mołdawii, C‑741/19, EU:C:2021:655, pkt 29 i przytoczone tam orzecznictwo).
81 W tym względzie należy zauważyć, iż art. 4 sekcja A ust. 1 konwencji paryskiej przewiduje, że uprawnionym z tytułu prawa pierwszeństwa jest każdy, kto dokonał prawidłowego zgłoszenia o udzielenie patentu na wynalazek, zgłoszenia wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego lub znaku towarowego w jednym z państw będących stronami tej konwencji, i że uznanie tego prawa pierwszeństwa ma na celu umożliwienie temu uprawnionemu dokonania zgłoszenia w innych państwach, do których ma zastosowanie wspomniana konwencja.
82 Ponadto z art. 4 sekcja C ust. 1, 2 i 4 wspomnianej konwencji wynika, że co do zasady jedynie późniejsze zgłoszenie mające „ten sam przedmiot” co wcześniejsze zgłoszenie może korzystać z prawa pierwszeństwa i że terminy, w których prawo to może być wykonywane, są określane w zależności od rodzaju danego prawa własności przemysłowej, przy czym terminy te wynoszą dwanaście miesięcy dla patentów na wynalazki i wzorów użytkowych oraz sześć miesięcy dla wzorów przemysłowych.
83 Jak wskazują również wytyczne dotyczące stosowania konwencji paryskiej, będące opracowanym przez WIPO dokumentem interpretacyjnym, który choć jest pozbawiony znaczenia normatywnego, przyczynia się jednak do wykładni tej konwencji (zob. analogicznie wyrok z dnia 7 grudnia 2006 r., SGAE, C‑306/05, EU:C:2006:764, pkt 41), z łącznej lektury sekcji A i C art. 4 wspomnianej konwencji wynika zatem, że późniejsze zgłoszenie musi dotyczyć „tego samego przedmiotu” co wcześniejsze zgłoszenie stanowiące podstawę prawa pierwszeństwa.
84 Wreszcie, o ile art. 4 sekcja E konwencji paryskiej przyznaje, że ten sam przedmiot może czasami korzystać z więcej niż jednej formy ochrony, wobec czego na prawo pierwszeństwa można powoływać się w odniesieniu do formy ochrony innej niż ta, o którą wcześniej wniesiono, o tyle postanowienie to wymienia jednak w sposób wyczerpujący sytuacje, w których może to nastąpić. Konkretniej, wspomniany przepis przewiduje w ust. 1, że zgłoszenie wzoru użytkowego może stanowić podstawę prawa pierwszeństwa dla zgłoszenia wzoru w terminie ustalonym dla wzorów, a mianowicie sześciu miesięcy, a w ust. 2, że zgłoszenie patentowe może stanowić podstawę prawa pierwszeństwa dla zgłoszenia wzoru użytkowego i odwrotnie.
85 W tych okolicznościach art. 4 konwencji paryskiej nie pozwala na zastrzeżenie pierwszeństwa wcześniejszego zgłoszenia patentowego przy dokonywaniu późniejszego zgłoszenia wzoru, a zatem a fortiori nie przewiduje norm dotyczących terminu wyznaczonego zgłaszającemu w tym celu. A zatem jedynie zgłoszenie międzynarodowe dokonane na mocy PCT dotyczące wzoru użytkowego może prowadzić do powstania prawa pierwszeństwa dla zgłoszenia wzoru na podstawie tego art. 4, i to w terminie sześciu miesięcy, o którym mowa w jego sekcji E ust. 1.
86 W świetle całości powyższych rozważań należy uwzględnić jedyny zarzut odwołania i w konsekwencji uchylić zaskarżony wyrok w zakresie, w jakim uwzględniono w nim część drugą zarzutu drugiego skargi w pierwszej instancji i stwierdzono w nim nieważność spornej decyzji.
W przedmiocie postępowania przed Sądem
87 Zgodnie z art. 61 akapit pierwszy zdanie drugie statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wypadku uchylenia orzeczenia Sądu Trybunał może wydać orzeczenie ostateczne w sprawie, jeśli stan postępowania na to pozwala.
88 W niniejszym przypadku, mając na względzie okoliczność, że skarga o stwierdzenie nieważności złożona przez KaiKai w sprawie T‑579/19 jest oparta na zarzutach, co do których przeprowadzono kontradyktoryjną debatę przed Sądem i których rozpatrzenie nie wymaga dodatkowego środka organizacji postępowania lub środka dowodowego, Trybunał jest zdania, że stan postępowania pozwala na wydanie orzeczenia w przedmiocie skargi i że należy wydać orzeczenie ostateczne w sprawie w granicach zawisłego przed nim sporu (zob. analogicznie wyroki: z dnia 8 września 2020 r., Komisja i Rada/Carreras Sequeros i in., C‑119/19 P i C‑126/19 P, EU:C:2020:676, pkt 130; a także z dnia 4 marca 2021 r., Komisja/Fútbol Club Barcelona, C‑362/19 P, EU:C:2021:169, pkt 108).
89 Skarga ta opiera się na pięciu zarzutach, wymienionych w pkt 25 niniejszego wyroku. Jak wynika z pkt 27 niniejszego wyroku, część pierwsza drugiego z tych zarzutów została oddalona przez Sąd, przy czym KaiKai nie kwestionuje w ramach odwołania wzajemnego zasadności tej części zaskarżonego wyroku. W konsekwencji częściowe uchylenie tego wyroku, orzeczone przez Trybunał, nie podważa wskazanej zasadności w zakresie, w jakim Sąd oddalił tę część zarzutu. W tych okolicznościach zaskarżony wyrok korzysta z powagi rzeczy osądzonej w zakresie, w jakim Sąd oddalił część pierwszą zarzutu drugiego skargi w pierwszej instancji.
90 To samo dotyczy ze wspomnianych względów podstaw uzasadnienia zaskarżonego wyroku wymienionych w pkt 26 niniejszego wyroku, w których Sąd odrzucił żądania drugie i piąte skargi jako niedopuszczalne.
91 W świetle powyższych rozważań należy rozpatrzyć jedynie zarzut pierwszy i część drugą zarzutu drugiego, podniesione przez KaiKai na poparcie jej skargi o stwierdzenie nieważności, i wyłącznie w zakresie, w jakim ten zarzut i ta część mają na celu stwierdzenie nieważności spornej decyzji oraz obciążenie EUIPO kosztami postępowania przed Izbą Odwoławczą i przed Sądem.
Argumentacja stron
92 W zarzucie pierwszym skargi o stwierdzenie nieważności KaiKai zarzuca Izbie Odwoławczej EUIPO naruszenie istotnych wymogów proceduralnych.
93 W części drugiej zarzutu drugiego tej skargi KaiKai podnosi, że ze względu na brak jasnej normy w rozporządzeniu nr 6/2002 w odniesieniu do terminu zastrzeżenia pierwszeństwa wynikającego z międzynarodowego zgłoszenia patentowego dokonanego na mocy PCT Izba Odwoławcza EUIPO powinna była zastosować art. 4 sekcja C ust. 1 konwencji paryskiej w celu określenia tego terminu.
94 W tym względzie KaiKai uważa przede wszystkim, że z art. 4 sekcja E ust. 1 tej konwencji wynika, iż skoro, po pierwsze, odpowiednie treści materialne zgłoszenia patentowego i zgłoszenia wzoru użytkowego są w istocie identyczne, wobec czego można powołać się na starsze z tych dwóch zgłoszeń na poparcie prawa pierwszeństwa przy dokonywaniu drugiego zgłoszenia, a po drugie, treść zgłoszenia wzoru użytkowego jest wystarczająca do tego, aby można było powołać się na nie jako na podstawę pierwszeństwa dla późniejszego zgłoszenia wzoru, treść zgłoszenia patentowego jest siłą rzeczy wystarczająca, aby mogło ono stanowić podstawę prawa pierwszeństwa dla późniejszego zgłoszenia wzoru. Następnie KaiKai uważa, że wspomniana konwencja opiera się na zasadzie, zgodnie z którą odpowiedni termin w odniesieniu do zastrzeżenia prawa pierwszeństwa zależy od charakteru prawa własności przemysłowej będącego przedmiotem wcześniejszego zgłoszenia, niezależnie od charakteru prawa będącego przedmiotem późniejszego zgłoszenia. Podnosi ona ponadto, że art. 4 sekcja C ust. 1 tej konwencji przewiduje termin dwunastu miesięcy dla zastrzeżenia prawa pierwszeństwa opartego na wcześniejszym zgłoszeniu patentowym. Wreszcie KaiKai wywodzi z tego, że w zakresie, w jakim zgłoszenie międzynarodowe dokonane na mocy PCT należy uznać za „zgłoszenie patentowe” w rozumieniu tego ostatniego przepisu, termin pierwszeństwa mający zastosowanie do tego zgłoszenia wynosi dwanaście miesięcy.
95 EUIPO nie zgadza się z tą argumentacją.
Ocena Trybunału
96 Co się tyczy zarzutu pierwszego skargi o stwierdzenie nieważności, należy przypomnieć, że z art. 21 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, mającego zastosowanie do Sądu na mocy art. 53 akapit pierwszy tego statutu, i z art. 76 lit. d) regulaminu postępowania przed Sądem wynika, że skarga wszczynająca postępowanie powinna w szczególności wskazywać przedmiot sporu, podnoszone zarzuty i argumenty, a także zwięzłe omówienie tych zarzutów. Elementy te muszą być wystarczająco jasne i precyzyjne, by umożliwić stronie pozwanej przygotowanie obrony, a Sądowi rozstrzygnięcie sporu. W celu zagwarantowania pewności prawa i prawidłowego administrowania wymiarem sprawiedliwości, aby skarga przed Sądem była dopuszczalna, konieczne jest w szczególności, by istotne okoliczności faktyczne i prawne, na których skarga ta została oparta, wynikały, przynajmniej w skróconej formie, lecz w sposób spójny i zrozumiały, z treści samej skargi (zob. podobnie wyroki: z dnia 29 marca 2012 r., Komisja/Estonia, C‑505/09 P, EU:C:2012:179, pkt 34; a także z dnia 3 marca 2022 r., WV/ESDZ, C‑162/20 P, EU:C:2022:153, pkt 67, 68).
97 W niniejszym przypadku należy stwierdzić, że okoliczności prawne, na których opiera się podnoszone w zarzucie pierwszym naruszenie istotnych wymogów proceduralnych, nie wynikają w żaden sposób z treści skargi w pierwszej instancji, ponieważ KaiKai ograniczyła się do podniesienia takiego naruszenia, nie przedstawiając żadnego argumentu na poparcie tego zarzutu. Z powyższego wynika, że zarzut drugi należy odrzucić jako niedopuszczalny.
98 Co się tyczy części drugiej zarzutu drugiego skargi, wystarczy wskazać, że ze względów przedstawionych w pkt 57–85 niniejszego wyroku tę część zarzutu należy oddalić jako bezzasadną. Ani bowiem art. 41 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002, ani art. 4 konwencji paryskiej, który jest ponadto pozbawiony bezpośredniej skuteczności w porządku prawnym Unii, nie pozwalają na zastrzeżenie pierwszeństwa zgłoszenia międzynarodowego dokonanego na mocy PCT przy dokonywaniu późniejszego zgłoszenia wzoru w terminie dwunastu miesięcy, i to niezależnie od tego, czy to zgłoszenie międzynarodowe dotyczy wzoru użytkowego czy patentu. I tak, zgodnie z tymi przepisami w pierwszej z tych sytuacji termin do zastrzeżenia prawa pierwszeństwa na podstawie wspomnianego zgłoszenia międzynarodowego jest ustalony na sześć miesięcy, podczas gdy w drugiej ze wspomnianych sytuacji istnienie takiego prawa jest z góry wykluczone.
99 Ponieważ zarzut pierwszy i część druga zarzutu drugiego skargi o stwierdzenie nieważności zostały oddalone, skargę tę należy oddalić.
W przedmiocie kosztów
100 Zgodnie z art. 184 § 2 regulaminu postępowania przed Trybunałem, jeżeli odwołanie jest bezzasadne lub jest zasadne i Trybunał wydaje orzeczenie kończące postępowanie w sprawie, rozstrzyga on również o kosztach.
101 Zgodnie z art. 138 § 1 regulaminu postępowania przed Trybunałem, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 regulaminu, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę.
102 Ponieważ w niniejszej sprawie KaiKai przegrała sprawę zarówno w niniejszym postępowaniu odwoławczym, jak i w postępowaniu w pierwszej instancji, należy – zgodnie z żądaniem EUIPO i Komisji – obciążyć ją jej własnymi kosztami oraz kosztami poniesionymi przez EUIPO w ramach tych dwóch postępowań.
103 Zgodnie z art. 140 § 1 tego samego regulaminu postępowania, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie jego art. 184 § 1, państwa członkowskie i instytucje, które przystąpiły do sprawy w charakterze interwenientów, pokrywają własne koszty.
104 W konsekwencji Komisja, będąca interwenientem w niniejszym postępowaniu odwoławczym, pokrywa własne koszty.
Z powyższych względów Trybunał (wielka izba) orzeka, co następuje:
1) Wyrok Sądu Unii Europejskiej z dnia 14 kwietnia 2021 r., The KaiKai Company Jaeger Wichmann/EUIPO (Sprzęt gimnastyczny i sportowy) (T‑579/19, EU:T:2021:186), zostaje uchylony w zakresie, w jakim uwzględniono w nim część drugą zarzutu drugiego skargi w pierwszej instancji i stwierdzono nieważność decyzji Trzeciej Izby Odwoławczej Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) z dnia 13 czerwca 2019 r. (sprawa R 573/2019‑3).
2) Skarga wniesiona przez The KaiKai Company Jaeger Wichmann GbR w sprawie T‑579/19 zostaje oddalona.
3) The KaiKai Company Jaeger Wichmann GbR pokrywa, poza własnymi kosztami, koszty poniesione przez Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) w ramach zarówno niniejszego postępowania odwoławczego, jak i postępowania w pierwszej instancji.
4) Komisja Europejska pokrywa własne koszty.
Podpisy