WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ (druga izba)
z dnia 19 lipca 2016 r.
Sprawa F‑131/15
Adolf Stips
przeciwko
Komisji Europejskiej
Służba publiczna – Członek personelu tymczasowego otrzymujący wynagrodzenie ze środków budżetowych na badania i inwestycje – Artykuł 2 lit. d) WZIP – Umowa na czas nieokreślony – Zmiana zaszeregowania do wyższej grupy – Postępowanie w sprawie zmiany zaszeregowania (2013) – Zakończenie postępowania po dniu 1 stycznia 2014 r. – Wejście w życie rozporządzenia nr 1023/2013 – Zasady dostępu do grupy zaszeregowania AD 13 – Stosowanie w drodze analogii art. 45 ust. 1 i załącznika I część A pkt 1 regulaminu pracowniczego – Odmowa zmiany zaszeregowania członka personelu tymczasowego mającego grupę AD 12 – Prawo do ubiegania się o zmianę zaszeregowania – Zasady pewności prawa i niedziałania prawa wstecz – Prawo do dobrej administracji
Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 270 TFUE, znajdującego zastosowanie do traktatu EWEA na mocy jego art. 106a, w której Adolf Stips żąda stwierdzenia nieważności decyzji odmownej organu upoważnionego do zawierania umów o pracę Komisji Europejskiej z dnia 21 stycznia 2015 r. w sprawie zmiany jego zaszeregowania do grupy AD 13 w ramach postępowania w sprawie zmiany grupy zaszeregowania w 2013 r.
Orzeczenie: Stwierdza się nieważność decyzji odmownej Komisji Europejskiej z dnia 21 stycznia 2015 r. w sprawie zmiany zaszeregowania Adolfa Stipsa do grupy AD 13 w postępowaniu w sprawie zmiany zaszeregowania w 2013 r. Komisja Europejska pokrywa własne koszty i zostaje obciążona kosztami poniesionymi przez A. Stipsa.
Streszczenie
1. Urzędnicy – Personel tymczasowy – Członkowie personelu tymczasowego podlegający art. 2 lit. d) warunków zatrudnienia innych pracowników, z którymi zawarto umowę na czas nieokreślony – Zmiana zaszeregowania do wyższej grupy – Właściwe przepisy – Postępowanie w sprawie zmiany zaszeregowania (2013) – Zakończenie postępowania po dniu 1 stycznia 2014 r. – Odmowa zmiany zaszeregowania pracownika z grupy AD 12 – Stosowanie w drodze analogii art. 45 i załącznika I część A pkt 1 regulaminu pracowniczego zmienionego rozporządzeniem nr 1023/2013 – Naruszenie zasad niedziałania prawa wstecz i pewności prawa – Brak
(regulamin pracowniczy, art. 45, załącznik I, część A pkt 1; rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1023/2013)
2. Urzędnicy – Personel tymczasowy – Personel tymczasowy objęty zakresem art. 2 lit. d) warunków zatrudnienia innych pracowników, z którym zawarto umowę na czas nieokreślony – Zmiana zaszeregowania do wyższej grupy – Postępowanie w sprawie zmiany zaszeregowania (2013) – Termin – Obowiązek przestrzegania przez administrację zasady dobrej administracji
(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 41; regulamin pracowniczy, art. 45)
1. Zgodność z prawem zaskarżonego aktu należy oceniać przy uwzględnieniu okoliczności faktycznych i prawnych z chwili wydania tego aktu. W rezultacie przepisy znajdujące zastosowanie do tego aktu stanowią co do zasady przepisy obowiązujące w dniu, w którym ten akt został wydany, chyba że od tej zasady przewidziano odstępstwo w drodze przepisu szczególnego.
Ponadto ustawy zmieniające dany przepis prawny mają zastosowanie do przyszłych skutków sytuacji zaistniałych w okresie obowiązywania poprzednich przepisów. Nie dotyczy to jedynie sytuacji powstałych i ostatecznie zrealizowanych pod rządami dawnej ustawy, kreującej prawa nabyte.
W tym względzie zakres stosowania zasad niedziałania prawa wstecz i pewności prawa nie może być rozszerzony na tyle, by w sposób ogólny wykluczyć zastosowanie nowego przepisu do przyszłych skutków stanu faktycznego powstałego w czasie obowiązywania starego przepisu. Przeciwnie, prawodawca może w każdej chwili wprowadzić zmiany, które uzna za zgodne z interesem służby, nawet jeżeli wprowadzane przepisy są mniej korzystne dla urzędników czy pracowników, pod warunkiem jednak, że zapewni się ochronę nabytych zgodnie z prawem praw urzędników lub pracowników oraz że osoby, których konkretnie dotyczyć ma nowa regulacja, będą traktowane w taki sam sposób.
Tym samym, w sytuacji gdy ponad rok po wejściu w życie regulaminu pracowniczego w brzmieniu zmienionym rozporządzeniem nr 1023/2013 (nowego regulaminu pracowniczego) Komisja wydaje decyzję odmowną w przedmiocie awansu w ramach postępowania w sprawie awansu w 2013 r., to w celu podjęcia takiej decyzji jest ona zobowiązana zastosować w drodze analogii przepisy nowego regulaminu pracowniczego, obowiązujące w tym czasie, a mianowicie art. 45 ust. 1, załącznik I sekcja A pkt 1 oraz art. 30 ust. 1, 2 załącznika XIII do nowego regulaminu pracowniczego, które ograniczają postęp kariery urzędników należących do grupy funkcyjnej AD do grupy zaszeregowania AD 12, gdy nie zostali oni zaklasyfikowani na podstawie decyzji organu powołującego do jednego z rodzajów stanowisk umożliwiających awans poza tę grupę.
Ponadto nowy regulamin pracowniczy nie przewiduje w odniesieniu do postępowania w sprawie awansu, a przez analogię, postępowania w sprawie zmiany grupy zaszeregowania, które nie zostały zamknięte do dnia 31 grudnia 2013 r., żadnego odstępstwa od natychmiastowego zastosowania art. 45 ust. 1 tego regulaminu pracowniczego w związku z załącznikiem I część A pkt 1 do tego regulaminu. W tym względzie nowy regulamin pracowniczy różni się od regulaminu pracowniczego z 2004 r. Artykuł 6 akapit drugi załącznika XIII do regulaminu pracowniczego z 2004 r., nadal pozostający w mocy, przewiduje bowiem, że w odniesieniu do decyzji w sprawie awansu, wchodzących w życie przed wejściem w życie tego regulaminu w dniu 1 maja 2004 r., znajdują zastosowanie przepisy obowiązujące w dniu, w którym te awanse stają się skuteczne.
W tym kontekście odmowa zmiany zaszeregowania członka personelu tymczasowego z grupy AD 12, podlegającego art. 2 lit. d) warunków zatrudnienia innych pracowników, zatrudnionego na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, na podstawie przepisów nowego regulaminu pracowniczego odnoszących się do awansu i ustalenia górnego pułapu kariery administratorów, pociągałaby za sobą naruszenie zasad niedziałania prawa wstecz i pewności prawa tylko w sytuacji, gdyby w ramach stosowania tych przepisów instytucja zakwestionowała prawa nabyte przez zainteresowanego przed dniem 1 stycznia 2014 r.
Tymczasem, w odniesieniu do decyzji w sprawie awansu, skoro do dnia wejścia w życie nowego regulaminu pracowniczego urzędnicy mieli wyłącznie prawo do ubiegania się o awans, uzależniony od decyzji leżącej w gestii organu powołującego, której organ ten jeszcze nie podjął, w niniejszej sprawie – w dniu 1 stycznia 2014 r. – urzędnicy ci nie mogą rościć sobie prawa nabytego do zachowania prawa do ubiegania się o ten awans po tej dacie. Zasada ta ma również zastosowanie w drodze analogii do decyzji w sprawie zmiany zaszeregowania członka personelu tymczasowego, podlegającego art. 2 lit. d) warunków zatrudnienia innych pracowników, zatrudnionego na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.
Jak bowiem w przypadku każdego awansu urzędnika, zmiana zaszeregowania takiego pracownika jest przedmiotem decyzji organu upoważnionego do zawierania umów o pracę, wydanej po przeprowadzeniu porównania osiągnięć członków personelu tymczasowego zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, którzy spełniają warunki do ewentualnej zmiany zaszeregowania.
(zob. pkt 39–42, 44–48)
Odesłanie
Trybunał, wyroki: z dnia 7 lutego 1979 r., France/Komisja, 15/76, 16/76, EU:C:1979:29, pkt 7; z dnia 22 grudnia 2008 r., Centeno Mediavilla i in./Komisja, C‑443/07 P, EU:C:2008:767, pkt 61–63
Sąd Unii Europejskiej, wyroki: z dnia 10 listopada 2010 r., OHIM/Simões Dos Santos, T‑260/09 P, EU:T:2010:461, pkt 48 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 13 października 2015 r., Komisja/Verile i Gjergji, T‑104/14, EU:F:2015:776, pkt 152
Sąd Pierwszej Instancji, wyrok z dnia 15 lipca 2004 r., Valenzuela Marzo/Komisja, T‑384/02, EU:T:2004:239, pkt 98
Sąd do spraw Służby Publicznej, wyroki: z dnia 31 stycznia 2008 r., Di Bucci/Komisja, F‑98/05, EU:F:2008:11, pkt 43 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 10 września 2009 r., Behmer/Parlament, F‑47/07, EU:F:2009:103, pkt 52 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 16 lipca 2015 r., EJ i in./Komisja, F‑112/14, EU:F:2015:90, pkt 59
2. Artykuł 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego oraz przyjęte przez Komisję ogólne przepisy wykonawcze do tego przepisu nie zawierają konkretnych terminów zawitych dotyczących zamknięcia postępowania w sprawie zmiany grupy zaszeregowania lub awansu. W praktyce terminy zakreślające procedurę w sprawie zmiany grupy zaszeregowania lub awansu dla danego postępowania są corocznie ustalane, co do zasady, w drodze decyzji ad hoc administracji.
W braku takiej decyzji nie można wywieść z przepisu wewnętrznego, który wymaga corocznej organizacji przez Komisję postępowania w sprawie zmiany grupy zaszeregowania, że zamknięcie postępowania w sprawie zmiany grupy zaszeregowania po dniu 31 grudnia danego roku powoduje samo w sobie nieprawidłowość tego postępowania, która mogłaby podważyć ważność całego postępowania w sprawie zmiany grupy zaszeregowania i uzasadniać stwierdzenie nieważności decyzji wydanych po zakończeniu postępowania.
Jednakże organ upoważniony do zawierania umów o pracę jest zobowiązany, zgodnie z prawem do dobrej administracji, zawartym w art. 41 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, a w szczególności z ciążącym na nim obowiązkiem sprawiedliwego rozpatrywania spraw swoich pracowników, do przeprowadzenia postępowania w sprawie zmiany grupy zaszeregowania z należytą starannością i do uczynienia wszystkiego w celu zakończenia tego postępowania, o ile to możliwe, przed końcem danego roku, aby zapewnić skuteczność decyzji w sprawie zmiany zaszeregowania dla pracowników, którzy mogą zmienić grupę zaszeregowania w ramach rozpatrywanego postępowania.
Ten obowiązek dobrej administracji jest tym bardziej ważny w sytuacji, gdy zgodnie z wewnętrznymi przepisami instytucji każde postępowanie w sprawie zmiany grupy zaszeregowania musi uwzględniać jej środki budżetowe na dany rok, które ujmują między innymi potrzeby kadrowe przewidywane na dany rok.
W każdym razie trudności i powolność, nieodłącznie związane z procesem decyzyjnym, podnoszone przez instytucję celem uzasadnienia opóźnień, które nagromadziły się w ciągu różnych postępowań w sprawie zmiany zaszeregowania personelu tymczasowego zatrudnionego na podstawie umowy na czas nieokreślony – przy założeniu, że zostaną wykazane – powinny właśnie skłonić instytucję do wykazania się zwiększoną starannością w rozpatrywaniu akt odnoszących się do zmiany zaszeregowania tych członków personelu tymczasowego, zwłaszcza że liczba kandydatów do zmiany zaszeregowania jest szczególnie mała.
(zob. pkt 58–61, 72)