Sprawa T‑570/13

Agriconsulting Europe SA

przeciwko

Komisji Europejskiej

Zamówienia publiczne na usługi – Postępowanie przetargowe – Techniczna pomoc operacyjna w celu opracowania i obsługi instrumentu sieciowego w celu wdrożenia europejskiego partnerstwa innowacyjnego na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa – Odrzucenie oferty jednego z oferentów – Udzielenie zamówienia innemu oferentowi – Oferta rażąco niska – Odpowiedzialność pozaumowna

Streszczenie – wyrok Sądu (szósta izba) z dnia 28 stycznia 2016 r.

1.      Odpowiedzialność pozaumowna – Przesłanki – Bezprawność – Szkoda – Związek przyczynowy – Niespełnienie jednej z przesłanek – Oddalenie skargi o odszkodowanie w całości

(art. 340 akapit drugi TFUE)

2.      Zamówienia publiczne Unii Europejskiej – Udzielenie zamówienia w wyniku przetargu – Uprawnienia dyskrecjonalne instytucji – Kontrola sądowa – Granice

3.      Odpowiedzialność pozaumowna – Przesłanki – Rzeczywista i pewna szkoda – Ciężar dowodu

(art. 340 akapit drugi TFUE)

4.      Odpowiedzialność pozaumowna – Przesłanki – Związek przyczynowy – Ciężar dowodu

(art. 340 akapit drugi TFUE)

5.      Zamówienia publiczne Unii Europejskiej – Udzielenie zamówienia w wyniku przetargu – Oferta rażąco niska – Obowiązek zbadania przez instytucję zamawiającą rażąco niskiej ceny oferty – Zakres – Okoliczności, jakie należy wziąć pod uwagę

(rozporządzenie Rady nr 1605/2002, art. 97 ust. 2; rozporządzenie Komisji nr 2342/2002, art. 139, art. 146 ust. 4)

6.      Zamówienia publiczne Unii Europejskiej – Udzielenie zamówienia w wyniku przetargu – Oferta rażąco niska – Obowiązek przeprowadzenia przez instytucję zamawiającą kontradyktoryjnej procedury weryfikacji – Zakres

(rozporządzenie Komisji nr 2342/2002, art. 139 ust. 1, art. 146 ust. 4)

7.      Zamówienia publiczne Unii Europejskiej – Postępowanie przetargowe – Obowiązek przestrzegania zasady równego traktowania oferentów – Zakres

(rozporządzenie Rady nr 1605/2002, art. 89 ust. 1)

8.      Odpowiedzialność pozaumowna – Przesłanki – Rzeczywista i pewna szkoda – Szkoda w postaci utraconych korzyści – Szkoda przyszła i hipotetyczna – Niedopuszczalność

(art. 340 akapit drugi TFUE; rozporządzenie Rady nr 1605/2002, art. 101)

9.      Zamówienia publiczne Unii Europejskiej – Postępowanie przetargowe – Koszty poniesione przez oferenta – Prawo do odszkodowania – Brak – Wyjątek – Naruszenie prawa Unii

(art. 340 akapit drugi TFUE; rozporządzenie Rady nr 1605/2002, art. 101)

1.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 31–33)

2.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 34)

3.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 39, 121)

4.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 40)

5.      Z art. 97 ust. 2 rozporządzenia nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich oraz z art. 139 i z art. 146 ust. 4 rozporządzenia nr 2342/2002 ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia nr 1605/2002 wynika, że pojęcie „rażąco niskiej oferty” nie znajduje definicji ani w przepisach rozporządzenia nr 1605/2002, ani w przepisach rozporządzenia nr 2342/2002. W tym zakresie rażąco niski charakter oferty należy oceniać względem tego, z czego się ona składa, oraz danego świadczenia. A zatem instytucja zamawiająca może w ramach badania rażąco niskiej oferty, w celu zapewnienia zdrowej konkurencji, uwzględnić nie tylko okoliczności wymienione w art. 139 ust. 2 rozporządzenia nr 2342/2002, lecz również wszystkie istotne elementy w świetle danej usługi.

(por. pkt 54, 55)

6.      Z art. 139 ust. 1 i z art. 146 ust. 4 rozporządzenia nr 2342/2002 ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia nr 1605/2002 wynika, że instytucja zamawiająca ma obowiązek, w ramach badania rażąco niskiej ceny oferty, zażądania od oferenta przedstawienia uzasadnienia koniecznego do wykazania, że jego oferta jest poważna. Zaistnienie – w odpowiednim momencie procedury badania ofert – skutecznej debaty na zasadzie kontradyktoryjności pomiędzy instytucją zamawiającą a oferentem, aby ten mógł wykazać, że jego oferta jest poważna, stanowi podstawowy wymóg w dziedzinie zamówień publicznych, mający zapobiec arbitralności instytucji zamawiającej i zagwarantować konkurencję między przedsiębiorstwami na zdrowych zasadach.

(por. pkt 71)

7.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 80)

8.      Skargę, na której poparcie podnoszona jest szkoda w postaci utraconych korzyści, należy oddalić, gdyż nie jest to szkoda zaistniała i aktualna, tylko przyszła i hipotetyczna. Przesłanka dotycząca szkody wymaga bowiem, by szkoda, o której naprawienie wystąpiono, miała charakter rzeczywisty i pewny. Ciężar dowodu w tym zakresie spoczywa na stronie skarżącej.

Zatem szkoda polegająca na utracie korzyści przez oferenta odrzuconego z przetargu zorganizowanego przez Komisję i mającej związek z utratą danego zamówienia nie jest rzeczywista i pewna, tylko hipotetyczna. Nie może więc podlegać odszkodowaniu. W myśl art. 101 rozporządzenia nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich instytucja zamawiająca przed podpisaniem umowy może bowiem zrezygnować z zamówienia lub unieważnić procedurę udzielenia zamówienia, przy czym oferenci lub kandydaci nie są uprawnieni do wystąpienia o odszkodowanie. Tym samym, nawet gdyby komisja przetargowa zaproponowała udzielenie zamówienia odrzuconemu oferentowi, to instytucja zamawiająca nie byłaby związana propozycją komisji przetargowej, lecz przysługiwałby jej znaczny zakres uznania w odniesieniu do elementów, które należy wziąć pod uwagę w celu podjęcia decyzji o udzieleniu zamówienia. Żadna zasada ani żaden przepis mający zastosowanie do postępowań przetargowych Komisji nie nakładają na nią bowiem obowiązku zawarcia umowy na zamówienie z podmiotem wskazanym jako wykonawca w wyniku postępowania przetargowego. W tym względzie z racji brzmienia art. 101 rozporządzenia nr 1605/2002 odrzucony oferent traci nie zamówienie, a jedynie szansę uzyskania zamówienia będącego przedmiotem wspólnotowego przetargu.

Ponadto w przypadku oferenta odrzuconego z powodu rażąco niskiego charakteru jego oferty, nawet gdyby samo odrzucenie oferty było bezprawne, to nadal oferta ta byłaby rażąco niska, a odrzucony oferent nie mógłby tak czy inaczej powoływać się na szkodę związaną z utratą szansy uzyskania rozpatrywanego zamówienia.

(por. pkt 91–96, 100, 110)

9.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 112–115)