Language of document : ECLI:EU:T:2011:699

WYROK SĄDU (izba ds. odwołań)

z dnia 29 listopada 2011 r.

Sprawa T‑10/11 P

Gerhard Birkhoff

przeciwko

Komisji Europejskiej

Odwołanie – Służba publiczna – Urzędnicy – Dodatki rodzinne – Dodatek na dziecko pozostające na utrzymaniu – Dziecko cierpiące na niepełnosprawność, która nie pozwala na samodzielne utrzymywanie się – Odmowa dalszej wypłaty dodatku

Przedmiot:      Odwołanie mające na celu uchylenie wyroku Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej (druga izba) z dnia 27 października 2010 r. w sprawie F-60/09 Birkhoff przeciwko Komisji.

Orzeczenie:      Uchyla się wyrok Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej (druga izba) z dnia 27 października 2010 r. w sprawie F-60/09 Birkhoff przeciwko Komisji. Sprawa zostaje przekazana Sądowi do spraw Służby Publicznej do ponownego rozpoznania. Rozstrzygnięcie o kosztach nastąpi w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

Streszczenie

1.      Urzędnicy – Wynagrodzenie – Dodatki rodzinne – Dodatek na dziecko pozostające na utrzymaniu – Prawo do dalszej wypłaty bez ograniczenia wiekowego w wypadku niemożności samodzielnego utrzymywania się przez dziecko

(regulamin pracowniczy, załącznik VII, art. 2 ust. 5)

2.      Urzędnicy – Wynagrodzenie – Dodatki rodzinne – Dodatek na dziecko pozostające na utrzymaniu – Prawo do dalszej wypłaty bez ograniczenia wiekowego w wypadku niemożności samodzielnego utrzymywania się przez dziecko

(regulamin pracowniczy, załącznik VII, art. 2 ust. 5)

1.      Zgodnie z art. 2 ust. 5 załącznika VII do regulaminu pracowniczego dodatek na dziecko pozostające na utrzymaniu jest dalej wypłacany bez ograniczeń wiekowych, w przypadku gdy dziecko ze względu na ciężką chorobę lub inwalidztwo nie jest w stanie samodzielnie się utrzymywać.

Znaczenie określenia, w odniesieniu do chorego lub niepełnosprawnego dziecka, że nie jest ono „w stanie samodzielnie się utrzymywać” wymaga uwzględnienia konkretnych okoliczności każdego przypadku.

Tymczasem z toku rozumowania wymagającego, ze względów natury społecznej, uwzględnienia konkretnych okoliczności prawnych i faktycznych danego przypadku na potrzeby ustalenia kwoty dochodów, którymi w rozumieniu rozpatrywanego przepisu dysponuje na swoje utrzymanie osoba niepełnosprawna, logicznie wynika, że należy brać pod uwagę dochód netto omawianej osoby, po odliczeniu wszelkich podatków, opłat i obciążeń na rzecz państwa, a nie jej dochód brutto.

Po pierwsze, tylko dochody netto stanowią bowiem to, czym dana osoba faktycznie dysponuje na swoje codzienne utrzymanie i pokrycie zwykłych wydatków, takich jak wydatki na żywność, ubranie, mieszkanie, wyposażenie mieszkania, gospodarstwo, ogrzewanie itp.

Po drugie, z punktu widzenia zasady równego traktowania – wymagającej, by odmienne sytuacje nie były traktowane jednakowo, chyba że takie traktowanie znajduje obiektywne uzasadnienie – nie można pomijać faktu, że osoba niepełnosprawna, z której dochodów brutto pobierane są rozmaite bardzo wysokie obciążenia i która w związku z tym dysponuje jedynie stosunkowo niskim dochodem netto, znajduje się w odmiennej sytuacji faktycznej niż osoba niepełnosprawna, która uzyskuje dochód brutto, od którego potrącane są obciążenia, które bez względu na ich charakter są znacznie niższe, a zatem ma ona stosunkowo wysoki dochód netto. Z uwagi na wspomniany powyżej cel o charakterze społecznym nic nie uzasadnia jednakowego traktowania obu tych przypadków pod pretekstem jednakowej wysokości obu dochodów brutto, skoro będące faktycznie do dyspozycji dochody na codzienne utrzymanie znacznie się różnią. Tymczasem właściwy organ ma obowiązek zbadania konkretnych okoliczności prawnych i faktycznych danego przypadku w celu ustalenia, czy dana niepełnosprawna osoba faktycznie nie jest w stanie samodzielnie się utrzymywać w rozumieniu omawianego przepisu regulaminu pracowniczego.

Po trzecie, uwzględnienie będącego faktycznie do dyspozycji dochodu netto danej osoby jest spójne z faktem, że od jej dochodów z działalności zawodowej należy odliczyć także wydatki, które musi ona faktycznie ponosić ze względu na swoją niepełnosprawność.

Wreszcie, jakkolwiek przepisy prawa Unii Europejskiej nadające uprawnienia do świadczeń finansowych należy interpretować ściśle, to z przedstawionych powyżej względów wynika, że wyłącznie wykładnia uwzględniająca będący faktycznie do dyspozycji dochód netto dziecka cierpiącego na poważną chorobę lub niepełnosprawność jest zgodny z celem społecznym realizowanym poprzez wypłatę dodatku, o którym mowa w art. 2 ust. 5 załącznika VII do regulaminu, przysługującego na takie dziecko, jeżeli nie jest ono w stanie samodzielnie się utrzymywać.

(zob. pkt 28, 34, 37–40, 50)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa C‑303/05 Advocaten voor de Wereld, 3 maja 2007 r., Zb.Orz. s. I‑3633, pkt 56 i przytoczone tam orzecznictwo

Sąd: sprawa T‑498/93 Dornonville de la Cour przeciwko Komisji, 30 listopada 1994 r., RecFP s. I‑A-257, II‑813, pkt 39

2.      Dodatek na dziecko pozostające na utrzymaniu spełnia cel o charakterze społecznym, uzasadniony kosztami wynikającymi z aktualnej i niewątpliwej potrzeby, związanej z egzystencją dziecka i jego faktycznym utrzymywaniem, w związku z czym właściwy organ powinien sprawdzić w każdym konkretnym przypadku, czy wspomniany cel społeczny jest osiągnięty i czy biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności danej sprawy, dana ciężka choroba lub niepełnosprawność uniemożliwia dziecku samodzielne utrzymywanie się.

Z tej perspektywy przyjęcie przez instytucję obiektywnego kryterium do celów wykładni art. 2 ust. 5 załącznika VII do regulaminu pracowniczego nie zwalnia jej, bez względu na treść tego kryterium, z obowiązku zbadania konkretnych okoliczności danego przypadku.

W celu uwzględnienia szczegółowych aspektów prawnych i faktycznych sytuacji osoby niepełnosprawnej, od dochodów z działalności zawodowej tej osoby należy odjąć wszelkie koszty, które musi ona ponosić w związku ze swoją niepełnosprawnością. Tym samym jedynie w ten sposób obniżoną kwotę dochodu należy brać pod uwagę w celu zbadania, czy osoba niepełnosprawna nie jest w stanie samodzielnie się utrzymywać w rozumieniu art. 2 ust. 5 załącznika VII do regulaminu pracowniczego.

Działanie na rzecz osoby niepełnosprawnej nie jest celem samym w sobie, lecz zmierza do zapewnienia równego traktowania osoby niepełnosprawnej w porównaniu z osobą sprawną znajdującą się w podobnej sytuacji. W takim razie zasada równego traktowania zobowiązuje administrację wyłącznie do tego, by uwzględniła jedynie koszty konkretnie wynikające z niepełnosprawności danego dziecka, w celu zrównania go pod względem finansowym z osobą sprawną, lecz poza tym znajdującą się w podobnej sytuacji.

Pod tym względem częściowe odliczenie kosztów towarów i usług, z których w dużym stopniu korzystają wszyscy, a nie tylko osoby niepełnosprawne, nie jest obarczone błędem w ustaleniach faktycznych, ani naruszeniem prawa, ani też oczywistym błędem w ocenie.

(zob. pkt 30, 32, 36, 57, 59, 60)

Odesłanie:

Sąd: sprawa T‑302/01 Birkhoff przeciwko Komisji, 21 października 2003 r., RecFP s. I‑A-245, II‑1185, pkt 39, 40, 44