Sprawa T‑471/08
Ciarán Toland
przeciwko
Parlamentowi Europejskiemu
Dostęp do dokumentów – Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 – Sprawozdanie z audytu w sprawie dodatku na zatrudnienie asystentów parlamentarnych – Odmowa dostępu – Wyjątek dotyczący ochrony celu kontroli, śledztwa czy audytu – Wyjątek dotyczący ochrony procesu podejmowania decyzji
Streszczenie wyroku
1. Unia Europejska – Instytucje – Prawo publicznego dostępu do dokumentów – Rozporządzenie nr 1049/2001 – Wyjątki od prawa dostępu do dokumentów – Ochrona celów kontroli, dochodzenia i audytu – Zakres
(rozporządzenie nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 4 ust. 2 tiret trzecie)
2. Unia Europejska – Instytucje – Prawo publicznego dostępu do dokumentów – Rozporządzenie nr 1049/2001 – Wyjątki od prawa dostępu do dokumentów – Ochrona procesu podejmowania decyzji – Przesłanki
(rozporządzenie nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 4 ust. 3)
1. Artykuł. 4 ust. 2 tiret trzecie rozporządzenia nr 1049/2001 w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji należy interpretować w ten sposób, że przepis ten, służący ochronie celów śledztwa, kontroli i audytu, ma zastosowanie tylko wtedy, gdy ujawnienie danych dokumentów może zagrażać ukończeniu tych czynności.
Prawdą jest, że różne czynności śledztwa lub kontroli mogą mieścić się w wyjątku dotyczącym ochrony śledztwa, kontroli i audytu podczas trwania śledztwa lub kontroli, nawet jeśli konkretne śledztwo lub kontrola, w których sporządzony został raport, o udostępnienie którego złożony został wniosek, zostały zakończone.
Jednak przyjęcie, że poszczególne dokumenty mające związek ze śledztwem, kontrolą lub audytem mieszczą się w wyjątku z art. 4 ust. tiret trzecie rozporządzenia nr 1049/2001 tak długo, jak długo nie zostanie określone, jakie powinny być ich następstwa, prowadziłoby do uzależnienia dostępu do tych dokumentów od zdarzenia niepewnego, przyszłego i ewentualnie odległego, w zależności od sprawności i staranności różnych organów. Rozwiązanie takie byłoby sprzeczne z celem polegającym na zagwarantowaniu publicznego dostępu do dokumentów dotyczących ewentualnych nieprawidłowości, które wystąpiły w gospodarce finansowej, w celu umożliwienia obywatelom najskuteczniejszej kontroli legalności sprawowania władzy publicznej.
Wyjątek od prawa publicznego dostępu do dokumentów dotyczący ochrony śledztwa, kontroli i audytu znajduje zastosowanie do sprawozdania z audytu, takiego jak sprawozdanie służby audytu wewnętrznego Parlamentu, którego ujawnienie może stanowić zagrożenie dla przebiegu kontroli lub dochodzenia, które prowadzone są, w rozsądnym terminie, na podstawie jego treści. Tak nie jest jednak w przypadku, gdy w decyzji stosującej ten wyjątek nie wspomniano o żadnej konkretnej procedurze kontrolnej czy dochodzeniowej ani o żadnych innych kontrolach administracyjnych, które byłyby w toku w chwili wydania tej decyzji i które stanowiłyby urzeczywistnienie natychmiastowych działań zaleconych w tym sprawozdaniu i gdy decyzja ta ogranicza się, w części poświęconej kwestii oddalenia wniosku o udostępnienie wspomnianego sprawozdania, do stwierdzenia w sposób abstrakcyjny, że istnieje konieczność pozostawienia do dyspozycji administracji rozsądnego terminu na natychmiastowe wprowadzenie w życie propozycji zawartych w tym sprawozdaniu i do wskazania różnych inicjatyw podejmowanych w celu przeprowadzenia reformy o charakterze regulacyjnym lub legislacyjnym właściwych unormowań.
(por. pkt 43–45, 47, 51, 52)
2. Stosowanie wyjątku dotyczącego ochrony procesu podejmowania decyzji określonego w art. 4 ust. 3 rozporządzenia nr 1049/2001 w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji wymaga wykazania, że dostęp do dokumentu sporządzonego przez instytucję i przeznaczonego do jej wewnętrznego użytku może stanowić rzeczywiste i konkretne naruszenie ochrony procesu podejmowania decyzji przez tę instytucję oraz że ryzyko naruszenia chronionego interesu jest racjonalnie przewidywalne, a nie czysto hipotetyczne.
Ponadto, aby było objęte tymże wyjątkiem, naruszenie procesu podejmowania decyzji powinno być poważne. Dzieje się tak w szczególności, gdy ujawnienie danego dokumentu wywiera istotny wpływ na proces podejmowania decyzji. Ocena stopnia naruszenia jest uzależniona od całokształtu okoliczności sprawy, w szczególności od negatywnych skutków ujawnienia dla procesu podejmowania decyzji, przywołanych przez instytucję.
Sprawozdanie będące sprawozdaniem z audytu dotyczącego dodatku na zatrudnienie asystentów parlamentarnych sporządzonym przez służbę audytu wewnętrznego Parlamentu w wykonaniu art. 86 rozporządzenia finansowego, stanowi dokument sporządzony przez instytucję i przeznaczony do jej użytku wewnętrznego. Zastosowanie wyjątku dotyczącego ochrony procesu podejmowania decyzji do tego sprawozdania nie jest jednak zasadne, ze względu na to, iż decyzja odmawiająca dostępu do niego nie zawiera żadnej konkretnej informacji, która pozwalałaby uznać, że w dniu jej wydania ryzyko naruszenia procesu podejmowania decyzji było racjonalnie przewidywalne, a nie czysto hipotetyczne i w decyzji tej nie wspomniano w szczególności o istnieniu w dniu jej wydania naruszeń czy prób naruszeń toczących się procesów podejmowania decyzji ani też obiektywnych powodów, które pozwalałyby racjonalnie założyć, że naruszenia takie będą mieć miejsce w wypadku ujawnienia wspomnianego sprawozdania..W tym względzie okoliczność, że sposób wykorzystania dodatków przyznanych członkom Parlamentu Europejskiego jest kwestią newralgiczną, śledzoną z dużym zainteresowaniem przez media nie może sama w sobie stanowić obiektywnego powodu wystarczającego dla powstania obaw, że proces podejmowania decyzji zostanie poważnie naruszony, o ile nie zostanie przy tym zakwestionowana sama zasada przejrzystości wynikająca z traktatu WE. Podnoszona złożoność procesu podejmowania decyzji także nie stanowi sama w sobie szczególnego powodu do obaw, że ujawnienie omawianego sprawozdania poważnie naruszy ten proces.
(por. pkt 70–72, 78–81)