ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (έκτο τμήμα)
της 18ης Σεπτεμβρίου 2015 (*)
«Κοινοτικό σήμα — Διαδικασία κηρύξεως ακυρότητας — Λεκτικό κοινοτικό σήμα Tafel — Απόλυτοι λόγοι απαραδέκτου — Διακριτικός χαρακτήρας — Έλλειψη περιγραφικού χαρακτήρα — Άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχεία β΄ και γ΄, του κανονισμού (ΕΚ) 207/2009»
Στην υπόθεση T‑710/13,
Bundesverband Deutsche Tafel eV, με έδρα το Βερολίνο (Γερμανία), εκπροσωπούμενη από τους T. Koerl, E. Celenk και S. Vollmer, δικηγόρους,
προσφεύγουσα,
κατά
Γραφείου Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) (ΓΕΕΑ), εκπροσωπούμενου αρχικώς από τον A. Pohlmann, στη συνέχεια, από τον M. Fischer,
καθού,
αντίδικος κατά τη διαδικασία ενώπιον του τμήματος προσφυγών του ΓΕΕΑ και παρεμβαίνουσα ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου:
Tiertafel Deutschland eV, με έδρα το Rathenow (Γερμανία), εκπροσωπούμενη από τον M. Nitschke, δικηγόρο,
με αντικείμενο προσφυγή κατά της αποφάσεως του τέταρτου τμήματος προσφυγών του ΓΕΕΑ της 17ης Οκτωβρίου 2013 (υπόθεση R 1074/2012‑4), σχετικά με διαδικασία κηρύξεως ακυρότητας μεταξύ της Tiertafel Deutschland eV και της Bundesverband Deutsche Tafel eV,
ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (έκτο τμήμα),
συγκείμενο από τους S. Frimodt Nielsen, πρόεδρο, F. Dehousse (εισηγητή) και A. M. Collins, δικαστές,
γραμματέας: J. Weychert, υπάλληλος διοικήσεως,
έχοντας υπόψη το δικόγραφο της προσφυγής που κατατέθηκε στη Γραμματεία του Γενικού Δικαστηρίου στις 23 Δεκεμβρίου 2013,
έχοντας υπόψη το υπόμνημα αντικρούσεως του ΓΕΕΑ, το οποίο κατατέθηκε στη Γραμματεία του Γενικού Δικαστηρίου στις 11 Απριλίου 2014,
έχοντας υπόψη το υπόμνημα αντικρούσεως της παρεμβαίνουσας που κατατέθηκε στη Γραμματεία του Γενικού Δικαστηρίου στις 16 Απριλίου 2014,
έχοντας υπόψη την απόφαση της 11ης Ιουνίου 2014 να μην επιτραπεί η κατάθεση υπομνήματος απαντήσεως,
κατόπιν της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως της 18ης Μαρτίου 2015,
εκδίδει την ακόλουθη
Απόφαση
Ιστορικό της διαφοράς
1 Η προσφεύγουσα, Bundesverband Deutsche Tafel eV, είναι δικαιούχος του λεκτικού κοινοτικού σήματος Tafel, του οποίου η καταχώριση ζητήθηκε στις 26 Μαρτίου 2010 και το οποίο καταχωρίσθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2010 με τον αριθμό 8985541 στο Γραφείο Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) (ΓΕΕΑ), δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) 207/2009 του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2009, για το κοινοτικό σήμα (ΕΕ L 78, σ. 1).
2 Οι υπηρεσίες για τις οποίες ζητήθηκε η καταχώριση του σήματος εμπίπτουν στις κλάσεις 39 και 45 κατά την έννοια του Διακανονισμού της Νίκαιας της 15ης Ιουνίου 1957 για τη διεθνή ταξινόμηση των προϊόντων και των υπηρεσιών με σκοπό την καταχώριση σημάτων, όπως έχει αναθεωρηθεί και τροποποιηθεί, και αντιστοιχούν, για καθεμία από τις κλάσεις αυτές, στην εξής περιγραφή:
– κλάση 39: «Συγκέντρωση, περισυλλογή, μεταφορά και διανομή ειδών καθημερινής χρήσης, όπου περιλαμβάνονται τρόφιμα, για λογαριασμό τρίτων, ειδικότερα για απόρους»·
– κλάση 45: «Ατομικές και κοινωνικές υπηρεσίες παρεχόμενες από τρίτους για την ικανοποίηση ατομικών αναγκών».
3 Στις 4 Νοεμβρίου 2010, η παρεμβαίνουσα, Tiertafel Deutschland eV, υπέβαλε προς το ΓΕΕΑ αίτηση κηρύξεως της ακυρότητας του κοινοτικού σήματος Tafel, στηριζόμενη επί του άρθρου 52, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, του κανονισμού 207/2009, σε συνδυασμό με το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχεία β΄ και γ΄, του ίδιου κανονισμού, καθώς και επί του άρθρου 52, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του ίδιου κανονισμού.
4 Με απόφαση της 16ης Απριλίου 2012, το τμήμα ακυρώσεως του ΓΕΕΑ απέρριψε την αίτηση κηρύξεως της ακυρότητας βάσει του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχεία β΄ και γ΄, του κανονισμού 207/2009, σε συνδυασμό με το άρθρο 52, παράγραφος 1, στοιχείο α΄, του ίδιου κανονισμού.
5 Στις 6 Ιουνίου 2012, η παρεμβαίνουσα άσκησε προσφυγή ενώπιον του ΓΕΕΑ κατά της αποφάσεως του τμήματος ακυρώσεως.
6 Με απόφαση της 17ης Οκτωβρίου 2013 (στο εξής: προσβαλλόμενη απόφαση), το τέταρτο τμήμα προσφυγών του ΓΕΕΑ δέχθηκε την προσφυγή και ακύρωσε την απόφαση του τμήματος ακυρώσεως. Το τμήμα προσφυγών εκτίμησε ότι η γερμανική λέξη «Tafel» είχε αρκούντως σαφή και ειδική σχέση με τις επίμαχες υπηρεσίες και ότι είχε, ως εκ τούτου, περιγραφικό χαρακτήρα. Το τμήμα προσφυγών αποφάσισε, επίσης, ότι, ως περιγραφική ένδειξη της οποίας το σημασιολογικό περιεχόμενο καθίσταται άμεσα κατανοητό εκ μέρους του οικείου κοινού χωρίς να απαιτείται προσπάθεια αναλύσεως, ο όρος αυτός εστερείτο, επίσης, διακριτικού χαρακτήρα όσον αφορά τις σχετικές υπηρεσίες. Κατά συνέπεια, το τμήμα προσφυγών ακύρωσε το επίμαχο σήμα, βάσει του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχεία β΄ και γ΄, του κανονισμού 207/2009. Τέλος, το τμήμα προσφυγών εκτίμησε ότι δεν ήταν αναγκαίο να αποφανθεί επί του λόγου του αντλούμενου από το άρθρο 52, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του ίδιου κανονισμού, ήτοι του λόγου που αφορά την κακοπιστία, στον οποίο δεν αναφέρθηκαν πλέον οι διάδικοι στο πλαίσιο της σχετικής με την προσφυγή ενώπιον του ΓΕΕΑ διαδικασίας.
Αιτήματα των διαδίκων
7 Η προσφεύγουσα ζητεί από το Γενικό Δικαστήριο:
– να ακυρώσει την προσβαλλόμενη απόφαση·
– να καταδικάσει το ΓΕΕΑ στα δικαστικά έξοδα.
8 Το ΓΕΕΑ και η παρεμβαίνουσα ζητούν από το Γενικό Δικαστήριο:
– να απορρίψει την προσφυγή·
– να καταδικάσει την προσφεύγουσα στα δικαστικά έξοδα.
Σκεπτικό
9 Προς στήριξη της προσφυγής, η προσφεύγουσα προβάλλει δύο λόγους ακυρώσεως που αντλούνται, ο πρώτος, από παράβαση του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο γ΄, του κανονισμού 207/2009 και, ο δεύτερος, από παράβαση του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του ίδιου κανονισμού.
Επί του πρώτου λόγου ακυρώσεως, ο οποίος αντλείται από παράβαση του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο γ΄, του κανονισμού 207/2009
10 Η προσφεύγουσα αμφισβητεί το συμπέρασμα του τμήματος προσφυγών ότι το επίμαχο σήμα είναι περιγραφικό. Προβάλλει, ιδίως, ότι δεν υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ του γερμανικού όρου «Tafel», υπό την έννοια που τον εκλαμβάνει το τμήμα προσφυγών, ήτοι του «μεγάλου τραπεζιού, που έχει στρωθεί για ένα εορταστικό γεύμα», και των υπηρεσιών ως προς τις οποίες το σήμα έχει καταχωρισθεί. Κατά την προσφεύγουσα, ο γερμανικός όρος «Tafel» δεν υποδηλώνει ούτε το είδος ούτε την ποιότητα ούτε τον προορισμό ούτε κάποιο από τα χαρακτηριστικά των σχετικών υπηρεσιών. Όσον αφορά τις υπηρεσίες που εμπίπτουν στην κλάση 39, οι εν λόγω υπηρεσίες δεν έχουν καμία σχέση με ένα τραπέζι, το οποίο είναι ακατάλληλο να χρησιμοποιηθεί, κατά την προσφεύγουσα, ως τόπος παροχής τέτοιων υπηρεσιών. Επιπλέον, υπάρχει αντίθεση μεταξύ της έννοιας του εορταστικού γεύματος, στην οποία προσιδιάζει ο γερμανικός όρος «Tafel», και των προστατευόμενων υπηρεσιών που συνίστανται στην προσφορά ειδών καθημερινής χρήσης και τροφίμων, ήτοι των κατ’ ελάχιστον απαιτούμενων ειδών για την επιβίωση. Ως προς τις υπηρεσίες που εμπίπτουν στην κλάση 45, η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι το τμήμα προσφυγών παρερμήνευσε το αντικείμενό τους και υπέπεσε σε σύγχυση μεταξύ αυτών και των υπηρεσιών εστιάσεως, οι οποίες καλύπτονται από την κλάση 43 και στις οποίες δεν αναφέρεται το σήμα Tafel.
11 Το ΓΕΕΑ υποστηρίζει ότι το τμήμα προσφυγών ορθώς ακύρωσε την καταχώριση του σημείου Tafel για τις επίμαχες υπηρεσίες. Παρατηρεί δε ότι ένα από τα σημασιολογικά περιεχόμενα του γερμανικού όρου «Tafel», το οποίο περιγράφεται στο λεξικό Duden, δηλώνει τον εφοδιασμό των απόρων με τρόφιμα και ότι ένα παρόμοιο σημασιολογικό περιεχόμενο μνημονεύεται υπό τη γερμανική βασική έκφραση «Tafel-Initiativen» στην έκδοση του 2006 της εγκυκλοπαίδειας Brockhaus και στη διαδικτυακή έκδοση του λεξικού Meyers.
12 Όσον αφορά τις υπηρεσίες που εμπίπτουν στην κλάση 39, το ΓΕΕΑ υποστηρίζει ότι πρόκειται για υπηρεσίες εφοδιαστικής που είναι ουσιώδεις για την εύρυθμη υλοποίηση μιας τράπεζας προσφοράς τροφίμων σε απόρους και ότι υπάρχει, ως εκ τούτου, άμεση και σαφής σχέση μεταξύ των εν λόγω υπηρεσιών και του γερμανικού όρου «Tafel». Επιπλέον, υποστηρίζει ότι το οικείο κοινό, οσάκις έρχεται αντιμέτωπο με τον γερμανικό όρο «Tafel» όσον αφορά τις υπηρεσίες που εμπίπτουν στην κλάση 45, αναλογίζεται αμέσως τις υπηρεσίες μιας τράπεζας προσφοράς τροφίμων σε απόρους που συνίσταται σε μια κοινωνική υπηρεσία υπό τη μορφή εφοδιασμού με τρόφιμα και με άλλα είδη καθημερινής χρήσης. Προσθέτει δε ότι οι υπηρεσίες που εμπίπτουν στις κλάσεις 39 και 45 έχουν, κατά κάποιο τρόπο, σχεδιαστεί για τις τράπεζες προσφοράς τροφίμων σε απόρους.
13 Η παρεμβαίνουσα προβάλλει ότι το τμήμα προσφυγών ορθώς συνήγαγε ότι το σημείο Tafel ήταν περιγραφικό. Συγκεκριμένα, κατά την παρεμβαίνουσα, ο γερμανικός όρος «Tafel» αποτελεί γενική ονομασία που προσδιορίζει ορισμένους θεσμούς κοινωνικής πρόνοιας. Συναφώς, επικαλείται διάφορες μελέτες του 2008 και του 2009 καθώς και διάφορα έργα, όπως είναι τα λεξικά Brockhaus και Meyers και το λεξικό Duden. Ο περιγραφικός χαρακτήρας του σχετικού όρου προκύπτει επίσης, κατά την παρεμβαίνουσα, από την ύπαρξη οργανισμών των οποίων οι ονομασίες αποτελούν παραλλαγές του γερμανικού όρου «Tafel». Ο όρος αυτός δεν σχετίζεται κατά συγκεκριμένο τρόπο με την προσφεύγουσα, αλλά με το κίνημα των τραπεζών προσφοράς τροφίμων σε απόρους, ήτοι των «Tafeln». Εξάλλου, από τα έγγραφα, αυτά καθαυτά, τα οποία προσκόμισε η προσφεύγουσα προκύπτει ότι ο γερμανικός όρος «Tafel» αναφέρεται σε έναν θεσμό. Ως εκ τούτου, κατά την παρεμβαίνουσα, ο όρος αυτός ενέχει γενικό σημασιολογικό περιεχόμενο όχι μόνον εξ επόψεως του γερμανικού κοινού, αλλά και εξ επόψεως του αυστριακού κοινού. Η παρεμβαίνουσα προβάλλει, επίσης, ότι ο γερμανικός όρος «Tafel» είναι περιγραφικός σε σχέση με τις επίμαχες υπηρεσίες. Ως εκ τούτου, ο γερμανικός όρος «Tafel» δηλώνει, μεταξύ άλλων, τον τόπο παροχής των επίμαχων υπηρεσιών, το δε ποικίλο σημασιολογικό περιεχόμενό του, ήτοι ο όρος «τραπέζι» ή η έκφραση «πίνακας ανακοινώσεων», είναι άμεσα περιγραφικό σε σχέση με τις επίμαχες υπηρεσίες, οι οποίες εν γένει προσφέρονται στο τραπέζι.
14 Κατά το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο γ΄, του κανονισμού 207/2009, δεν γίνονται δεκτά για καταχώριση τα σήματα που αποτελούνται αποκλειστικά από σημεία ή ενδείξεις που μπορούν να χρησιμεύσουν, στο εμπόριο, προς δήλωση του είδους, της ποιότητας, της ποσότητας, του προορισμού, της αξίας, της γεωγραφικής προέλευσης ή του χρόνου παραγωγής του προϊόντος ή της παροχής της υπηρεσίας ή άλλων χαρακτηριστικών του προϊόντος ή της υπηρεσίας. Εξάλλου, το άρθρο 7, παράγραφος 2, του κανονισμού 207/2009 ορίζει ότι η παράγραφος 1 εφαρμόζεται ακόμη και αν οι λόγοι απαραδέκτου υφίστανται μόνο σε τμήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
15 Κατά τη νομολογία, το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο γ΄, του κανονισμού 207/2009 δεν επιτρέπει να ανήκουν τα κατά τη διάταξη αυτή σημεία ή ενδείξεις σε μία μόνον επιχείρηση εξ αιτίας της καταχωρίσεώς τους ως σημάτων. Η ως άνω διάταξη επιδιώκει επομένως σκοπό γενικού συμφέροντος, ο οποίος επιβάλλει τέτοια σημεία ή ενδείξεις να μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα από όλους [αποφάσεις της 23ης Οκτωβρίου 2003, ΓΕΕΑ κατά Wrigley, C‑191/01 P, Συλλογή, EU:C:2003:579, σκέψη 31, και της 7ης Ιουλίου 2011, Cree κατά ΓΕΕΑ (TRUEWHITE), T‑208/10, EU:T:2011:340, σκέψη 12].
16 Εξάλλου, βάσει του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο γ΄, του κανονισμού 207/2009, σημεία ή ενδείξεις δυνάμενα να χρησιμεύσουν, στο εμπόριο, προς δήλωση των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων του προϊόντος ή της υπηρεσίας για τα οποία ζητείται η καταχώριση θεωρούνται ακατάλληλα να επιτελέσουν την ουσιώδη λειτουργία του σήματος, δηλαδή τον προσδιορισμό της εμπορικής προελεύσεως του προϊόντος ή της υπηρεσίας, ώστε ο καταναλωτής ο οποίος αποκτά το προϊόν ή είναι αποδέκτης της υπηρεσίας που προσδιορίζεται από το σήμα να μπορεί να προβεί αργότερα, στο πλαίσιο μελλοντικής αγοράς, στην ίδια επιλογή, αν μείνει ικανοποιημένος, ή σε άλλη επιλογή, αν δεν ικανοποιηθεί (αποφάσεις ΓΕΕΑ κατά Wrigley, σκέψη 15 ανωτέρω, EU:C:2003:579, σκέψη 30, και TRUEWHITE, σκέψη 15 ανωτέρω, EU:T:2011:340, σκέψη 13).
17 Τα διαλαμβανόμενα στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο γ΄, του κανονισμού 207/2009 σημεία και ενδείξεις είναι αυτά τα οποία δύνανται να χρησιμοποιηθούν, στο πλαίσιο της συνήθους χρήσεως από το οικείο κοινό, για να προσδιορίσουν, είτε άμεσα είτε με μνεία ενός ουσιώδους χαρακτηριστικού τους, τις υπηρεσίες ή τα προϊόντα για τα οποία ζητήθηκε η καταχώριση [αποφάσεις της 20ής Σεπτεμβρίου 2001, Procter & Gamble κατά ΓΕΕΑ, C‑383/99 P, Συλλογή, EU:C:2001:461, σκέψη 39, και της 5ης Ιουλίου 2012, Deutscher Ring κατά ΓΕΕΑ (Deutscher Ring Sachversicherungs-AG), T‑209/10, EU:T:2012:347, σκέψη 17].
18 Εξ αυτού συνάγεται ότι, για να εμπίπτει ένα σημείο στην επιβαλλόμενη από την προαναφερθείσα διάταξη απαγόρευση, πρέπει να συνδέεται με τα επίμαχα προϊόντα ή υπηρεσίες κατά τρόπο επαρκώς άμεσο και συγκεκριμένο, έτσι ώστε το ενδιαφερόμενο κοινό να μπορεί να αντιληφθεί αμέσως και χωρίς περαιτέρω σκέψη μια περιγραφή των επίμαχων προϊόντων και υπηρεσιών ή ενός εκ των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων τους (βλ. απόφαση TRUEWHITE, σκέψη 15 ανωτέρω, EU:T:2011:340, σκέψη 14 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).
19 Πρέπει επίσης να υπομνησθεί ότι ο περιγραφικός χαρακτήρας σημείου εκτιμάται μόνο σε σχέση με το πώς το αντιλαμβάνεται το ενδιαφερόμενο κοινό, αφενός, και σε σχέση με τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που αφορά το εν λόγω σημείο, αφετέρου [αποφάσεις της 27ης Φεβρουαρίου 2002, Eurocool Logistik κατά ΓΕΕΑ (EUROCOOL), T‑34/00, Συλλογή, EU:T:2002:41, σκέψη 38, και TRUEWHITE, σκέψη 15 ανωτέρω, EU:T:2011:340, σκέψη 17].
20 Υπό το πρίσμα αυτών ακριβώς των αρχών πρέπει να εξεταστεί ο προβαλλόμενος στο πλαίσιο της υπό κρίση προσφυγής πρώτος λόγος ακυρώσεως.
21 Ευθύς εξαρχής, πρέπει να επισημανθεί ότι, όπως διαπίστωσε το τμήμα προσφυγών, οι επίμαχες υπηρεσίες αφορούν είδη καθημερινής χρήσης καθώς και την ικανοποίηση ατομικών αναγκών και ότι αυτές απευθύνονται στο κοινό εν γένει. Επιπλέον, δεδομένου ότι το επίμαχο σημείο αποτελείται από έναν γερμανικό όρο, ο περιγραφικός χαρακτήρας του επίδικου σήματος πρέπει να εκτιμάται σε σχέση με το πώς το αντιλαμβάνεται ο μέσος γερμανόφωνος καταναλωτής της Ένωσης, στοιχείο το οποίο δεν αμφισβητείται, εξάλλου, από την προσφεύγουσα.
22 Εν συνεχεία, από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτει ότι ο γερμανικός όρος «Tafel» ενέχει πλείονες σημασίες. Ειδικότερα, ο όρος αυτός παραπέμπει, αφενός, στην έννοια του τραπεζιού και, αφετέρου, στην έννοια των τραπεζών προσφοράς τροφίμων σε απόρους και των έργων κοινωνικού χαρακτήρα που σχετίζονται, ιδίως, με τον εφοδιασμό των απόρων, δωρεάν ή έναντι χαμηλού αντιτίμου, με μη πωληθέντα στο εμπόριο τρόφιμα, τα οποία όμως διατηρούνται ακόμη σε καλή κατάσταση, ή με έτοιμα γεύματα. Η διαπίστωση αυτή δεν αμφισβητείται από τους διαδίκους.
23 Ωστόσο, από την προσβαλλόμενη απόφαση προκύπτει ότι, εν προκειμένω, το τμήμα προσφυγών στηρίχθηκε μόνον στην πρώτη σημασία του γερμανικού όρου «Tafel», ήτοι στην έννοια του τραπεζιού.
24 Συγκεκριμένα, στο σημείο 30 της προσβαλλομένης αποφάσεως, το τμήμα προσφυγών έκανε μνεία της διαδικτυακής εκδόσεως του παγκόσμιου λεξικού Duden, καθόσον επισήμανε ότι ο γερμανικός όρος «Tafel» γινόταν, ιδίως, αντιληπτός ως «μεγάλο τραπέζι, που έχει στρωθεί για ένα εορταστικό γεύμα» και ως «γεύμα». Οι εκφράσεις «περάστε στο τραπέζι» και «μαζεύω τα σερβίτσια/το τραπέζι» μνημονεύονται, επίσης, στο ως άνω σημείο της προσβαλλομένης αποφάσεως.
25 Επιβάλλεται η διαπίστωση ότι το τμήμα προσφυγών στηρίχθηκε μόνον στη σημασία «τραπέζι» του γερμανικού όρου «Tafel» προκειμένου να συναγάγει ότι υφίσταται, εν προκειμένω, αρκούντως σαφής και ειδική σχέση με τις επίμαχες υπηρεσίες. Ως εκ τούτου, αφενός, όσον αφορά τις υπηρεσίες που εμπίπτουν στην κλάση 39, το τμήμα προσφυγών επισήμανε, στο σημείο 31 της αποφάσεώς του, ότι ο γερμανικός όρος «Tafel» περιέγραφε το γεγονός ότι τα είδη καθημερινής χρήσης συγκεντρώνονταν, περισυλλέγονταν, μεταφέρονταν και διανέμονταν επί τραπεζιού και ότι γεύματα και τρόφιμα προσφέρονταν επί τραπεζιού. Αφετέρου, όσον αφορά τις υπηρεσίες που εμπίπτουν στην κλάση 45, το τμήμα προσφυγών επισήμανε ότι ο γερμανικός όρος «Tafel» περιέγραφε το γεγονός ότι οι προτεινόμενες από τρίτους ατομικές και κοινωνικές υπηρεσίες που αφορούσαν την ικανοποίηση ατομικών αναγκών, όπως είναι, παραδείγματος χάρη, ο εφοδιασμός με τρόφιμα και τα γεύματα, προτείνονταν επί τραπεζιού.
26 Πρέπει να επισημανθεί ότι, στο σημείο 32 της προσβαλλομένης αποφάσεως, το τμήμα προσφυγών αναφέρθηκε στη συνέχεια του ορισμού που περιλαμβάνεται στο διαδικτυακό λεξικό Duden κατά το οποίο ο γερμανικός όρος «Tafel» σημαίνει «εφοδιασμό των απόρων, δωρεάν ή έναντι χαμηλού αντιτίμου, με μη πωληθέντα στο εμπόριο τρόφιμα, τα οποία όμως διατηρούνται ακόμη σε καλή κατάσταση, ή με έτοιμα γεύματα» και ο οποίος αποσαφηνίζει ότι «πολλοί εθελοντές βοηθοί [συμμετείχαν στο έργο] του “Mannheimer Tafel”». Το τμήμα προσφυγών αναφέρθηκε, επίσης, στην εγκυκλοπαίδεια Brockhaus του 2006 και στο λεξικό Meyers του 2007, που αποσαφήνιζαν, σε σχέση με τη γερμανική έκφραση «Tafel-Initiative», ότι «τα περισσευούμενα τρόφιμα συγκεντρώνονταν […] και διανέμονταν δωρεάν στους απόρους ή σε έργα οργανώσεων κοινωνικής προσφοράς».
27 Ωστόσο, από το ίδιο σημείο 32 της προσβαλλομένης αποφάσεως προκύπτει ότι γίνεται παραπομπή, ως εκ τούτου, στους ως άνω άλλους ορισμούς του γερμανικού όρου «Tafel» μόνον προς «επιβεβαίωση» του ότι ο εν λόγω όρος, σε συνδυασμό με τις επίμαχες υπηρεσίες, επρόκειτο να γίνει αντιληπτός από το ευρύ κοινό «υπό την έννοια ότι οι τελευταίες αυτές υπηρεσίες προσφέρονται επί “τραπεζιού”».
28 Ομοίως, στο σημείο 33 της προσβαλλομένης αποφάσεως, το τμήμα προσφυγών αναφέρεται στο γεγονός ότι, έστω και αν μεγάλος αριθμός τραπεζών προσφοράς τροφίμων σε απόρους διοργανώνονται από την προσφεύγουσα, η περιγραφική σημασία του γερμανικού όρου «Tafel» παραμένει όσον αφορά τις υπηρεσίες που εμπίπτουν στις κλάσεις 39 και 45, «οι οποίες, στο σύνολό τους, παρέχονται επί τραπεζιού».
29 Τέλος, στην τελευταία περίοδο του σημείου 34 της προσβαλλομένης αποφάσεως μνημονεύεται, επίσης, η περίσταση ότι ο γερμανικός όρος «Tafel», «όσον αφορά τις υπηρεσίες των κλάσεων 39 και 45, γίνεται αντιληπτός υπό την έννοια ότι η παροχή των εν λόγω υπηρεσιών συντελείται σε ένα τραπέζι, και συγκεκριμένα πάνω σε ένα στρωμένο τραπέζι».
30 Επομένως, από την προσβαλλόμενη απόφαση προκύπτει ότι το τμήμα προσφυγών στηρίχθηκε μόνον επί της σημασίας «τραπέζι» του γερμανικού όρου «Tafel» και όχι επί της σημασίας «τράπεζα προσφοράς τροφίμων σε απόρους» του εν λόγω όρου.
31 Πάντως, ο γερμανικός όρος «Tafel» υπό την έννοια της λέξεως «τραπέζι» δεν ενέχει περιγραφικό χαρακτήρα σε σχέση με τις υπηρεσίες που είναι επίμαχες εν προκειμένω.
32 Συγκεκριμένα, πρώτον, πρέπει να υπομνηστεί ότι οι υπηρεσίες που εμπίπτουν στην κλάση 39 συνίστανται στη συγκέντρωση, στην περισυλλογή, στη μεταφορά και στη διανομή ειδών καθημερινής χρήσης, περιλαμβανομένων και τροφίμων, για λογαριασμό τρίτων, ειδικότερα για απόρους.
33 Πρέπει να επισημανθεί ότι η συγκέντρωση, η περισυλλογή και η μεταφορά προϊόντων δεν δίδουν την εντύπωση ότι σχετίζονται με την έννοια του τραπεζιού. Βεβαίως, η διανομή ειδών καθημερινής χρήσης, στα οποία συγκαταλέγονται τα τρόφιμα, είναι ο τελικός σκοπός του συνόλου των επίμαχων υπηρεσιών και γίνεται επί τραπεζιού. Ωστόσο, τούτο δεν ισχύει κατ’ ανάγκην σε κάθε περίπτωση. Επιπλέον, όσον αφορά τα τρόφιμα, όπως επισημαίνει η προσφεύγουσα, η διήκουσα στον γερμανικό όρο «Tafel» αντίληψη περί εορταστικού γεύματος έρχεται σε αντίθεση με τις επίμαχες εν προκειμένω υπηρεσίες που αποσκοπούν στην παροχή των ελαχίστων προϊόντων που είναι αναγκαία για την επιβίωση. Ως εκ τούτου, οι υπηρεσίες που εμπίπτουν στην κλάση 39 αποτελούν ενδιάμεσες παροχές που δεν συνδέονται άμεσα με τον όρο «τραπέζι», συμπεριλαμβανομένων των επίμαχων υπηρεσιών που αφορούν τα τρόφιμα.
34 Κατά συνέπεια, ο γερμανικός όρος «Tafel» υπό την έννοια της λέξεως «τραπέζι» δεν ενέχει άμεση και συγκεκριμένη σχέση με τις υπηρεσίες που εμπίπτουν στην κλάση 39, ήτοι με τη συγκέντρωση, την περισυλλογή, τη μεταφορά και τη διανομή ειδών καθημερινής χρήσης, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων, σε απόρους, σχέση η οποία, εάν υφίστατο, θα έδινε τη δυνατότητα στο ενδιαφερόμενο κοινό να αντιληφθεί, άμεσα και χωρίς περαιτέρω σκέψη, μια περιγραφή των εν λόγω υπηρεσιών.
35 Δεύτερον, όσον αφορά τις υπηρεσίες που εμπίπτουν στην κλάση 45, ήτοι τις ατομικές και κοινωνικές υπηρεσίες που παρέχονται από τρίτους για την ικανοποίηση ατομικών αναγκών, οι εν λόγω υπηρεσίες επίσης δεν μπορούν να συνδέονται άμεσα, και χωρίς περαιτέρω σκέψη, με την έννοια του τραπεζιού. Έστω και αν, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι εν λόγω υπηρεσίες μπορούν να παρέχονται επί τραπεζιού, ιδίως προκειμένου περί των υπηρεσιών εστιάσεως, εντούτοις, τούτο δεν ισχύει κατ’ ανάγκην σε κάθε περίπτωση.
36 Επομένως, η εκτίμηση του τμήματος προσφυγών, κατά την οποία το σημείο Tafel υπό την έννοια της λέξεως «τραπέζι» ενέχει αρκούντως σαφή και ειδική σχέση με τις οικείες υπηρεσίες που εμπίπτουν στις κλάσεις 39 και 45, είναι εσφαλμένη.
37 Κατά συνέπεια, με την επιφύλαξη της όποιας κρίσεως θα μπορούσε να διατυπωθεί όσον αφορά άλλες σημασίες του γερμανικού όρου «Tafel», οι οποίες δεν έχουν αποτελέσει αντικείμενο αναλύσεως εκ μέρους του τμήματος προσφυγών, το εν λόγω τμήμα προσφυγών εσφαλμένως εκτίμησε ότι το σημείο Tafel υπό την έννοια της λέξεως «τραπέζι» ενείχε περιγραφικό χαρακτήρα σε σχέση με τις επίμαχες υπηρεσίες, υπό την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο γ΄, του κανονισμού 207/2009.
38 Από τις ανωτέρω σκέψεις προκύπτει ότι πρέπει να γίνει δεκτός ο πρώτος λόγος ακυρώσεως που αντλείται από παράβαση του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο γ΄, του κανονισμού 207/2009.
Επί του δεύτερου λόγου ακυρώσεως, ο οποίος αντλείται από παράβαση του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του κανονισμού 207/2009
39 Κατά πάγια νομολογία, αρκεί να συντρέχει ένας από τους απολύτους λόγους απαραδέκτου που απαριθμούνται στο άρθρο 7, παράγραφος 1, του κανονισμού 207/2009, προκειμένου ένα σημείο να μην μπορεί να καταχωρισθεί ως κοινοτικό σήμα [αποφάσεις της 19ης Σεπτεμβρίου 2002, DKV κατά ΓΕΕΑ, C‑104/00 P, Συλλογή, EU:C:2002:506, σκέψη 29· της 10ης Ιουλίου 2014, BSH κατά ΓΕΕΑ, C‑126/13 P, EU:C:2014:2065, σκέψη 33, και της 19ης Μαΐου 2010, Ravensburger κατά ΓΕΕΑ — Educa Borras (Memory), T‑108/09, EU:T:2010:213, σκέψη 38].
40 Εφόσον η εκτίμηση του περιγραφικού χαρακτήρα του σημείου Tafel υπό την έννοια της λέξεως «τραπέζι», εκτίμηση η οποία εμπεριέχεται στην προσβαλλόμενη απόφαση και η οποία διενεργήθηκε με γνώμονα το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο γ΄, του κανονισμού 207/2009, πρέπει να ακυρωθεί (σκέψη 38 ανωτέρω), επιβάλλεται η εξέταση αν είναι βάσιμη η εκτίμηση του τμήματος προσφυγών σχετικά με την έλλειψη διακριτικού χαρακτήρα του σημείου Tafel υπό την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του κανονισμού 207/2009.
41 Η προσφεύγουσα προβάλλει ότι η προσβαλλόμενη απόφαση πρέπει να ακυρωθεί, εφόσον το τμήμα προσφυγών δεν διενήργησε χωριστή εξέταση του λόγου απαραδέκτου που στηρίζεται στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του κανονισμού 207/2009. Κατά την προσφεύγουσα, το τμήμα προσφυγών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι συνέτρεχε έλλειψη διακριτικού χαρακτήρα του σημείου Tafel, στηριζόμενο μόνον στον περιγραφικό χαρακτήρα του εν λόγω σημείου, πράγμα το οποίο, εξάλλου, ήταν εσφαλμένο.
42 Το ΓΕΕΑ προβάλλει ότι, καίτοι κάθε λόγος απαραδέκτου που διαλαμβάνεται στο άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχεία β΄ και γ΄, του κανονισμού 207/2009 είναι ανεξάρτητος και πρέπει να ερμηνεύεται υπό το πρίσμα του γενικού συμφέροντος επί του οποίου στηρίζεται ο λόγος αυτός, εάν ένα σημείο είναι αμιγώς περιγραφικό κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο γ΄, του κανονισμού 207/2009, έπεται ότι το σημείο αυτό στερείται, κατά κανόνα, του διακριτικού χαρακτήρα που απαιτείται από το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του εν λόγω κανονισμού. Επιπλέον, κατά το ΓΕΕΑ, ακόμη και στην περίπτωση κατά την οποία το σημείο Tafel δεν είναι αμιγώς περιγραφικό σε σχέση με τις οικείες υπηρεσίες, το σημείο αυτό έχει άμεση και συγκεκριμένη σχέση με τις εν λόγω υπηρεσίες. Ως εκ τούτου, κατά την άποψη του ΓΕΕΑ, το οικείο κοινό θα αντιλαμβανόταν το εν λόγω σημείο ως παρέχον πληροφορίες σχετικά με τη φύση των υπηρεσιών που προσδιορίζει και όχι ως δηλούν την προέλευσή τους, κατά τρόπον ώστε να καθίσταται δυνατή η διάκριση των υπηρεσιών που παρέχει η προσφεύγουσα από αντίστοιχες υπηρεσίες των ανταγωνιστών της.
43 Η παρεμβαίνουσα προβάλλει ότι η έλλειψη διακριτικού χαρακτήρα του σημείου Tafel απορρέει από το αμιγώς περιγραφικό σημασιολογικό περιεχόμενό του. Επιπλέον, η παρεμβαίνουσα υπογραμμίζει ότι το γενικό συμφέρον επιβάλλει να είναι δυνατή η συνέχιση της ελεύθερης χρήσεως της ονομασίας αυτής.
44 Κατά το άρθρο 7, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του κανονισμού 207/2009, δεν γίνονται δεκτά για καταχώριση τα σήματα που στερούνται διακριτικού χαρακτήρα. Κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, ο διακριτικός χαρακτήρας σήματος κατά την έννοια της διατάξεως αυτής σημαίνει ότι το σήμα αυτό καθιστά δυνατή την εξατομίκευση του προϊόντος ως προς το οποίο ζητήθηκε η καταχώριση ως προερχόμενου από συγκεκριμένη επιχείρηση και, επομένως, τη διάκριση του προϊόντος αυτού από αντίστοιχα προϊόντα άλλων επιχειρήσεων. Επιπλέον, ο διακριτικός χαρακτήρας σήματος κατά την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του κανονισμού 207/2009 πρέπει να εκτιμάται σε σχέση, αφενός, με τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες για τα οποία ζητήθηκε η καταχώριση και, αφετέρου, με τον τρόπο με τον οποίο το οικείο κοινό αντιλαμβάνεται το σήμα αυτό (βλ., κατ’ αναλογίαν, διάταξη της 26ης Απριλίου 2012, Deichmann κατά ΓΕΕΑ, C‑307/11 P, EU:C:2012:254, σκέψεις 49 και 50 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).
45 Εν προκειμένω, αρκεί να επισημανθεί ότι το τμήμα προσφυγών περιορίσθηκε να μνημονεύσει ότι, ως περιγραφική ένδειξη της οποίας η σημασία καθίσταται άμεσα κατανοητή εκ μέρους του οικείου κοινού χωρίς να απαιτείται προσπάθεια αναλύσεως, ο όρος Tafel εστερείτο, επίσης, διακριτικού χαρακτήρα όσον αφορά τις επίμαχες υπηρεσίες, υπό την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του κανονισμού 207/2009.
46 Ακολουθώντας αυτό το σκεπτικό, το τμήμα προσφυγών συνήγαγε εκ του περιγραφικού χαρακτήρα του επίμαχου σήματος ότι συνέτρεχε έλλειψη διακριτικού χαρακτήρα του εν λόγω σήματος και, ως εκ τούτου, δεν διενήργησε ανάλυση του διακριτικού χαρακτήρα του σημείου Tafel με γνώμονα τα κριτήρια που θέτει η εφαρμοστέα νομολογία.
47 Κατά συνέπεια, το σκεπτικό του τμήματος προσφυγών όσον αφορά την έλλειψη διακριτικού χαρακτήρα υπό την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του κανονισμού 207/2009 πρέπει να απορριφθεί, καθόσον στηρίζεται στην πλάνη που διαπιστώθηκε στις σκέψεις 31 έως 38 ανωτέρω.
48 Από τα προεκτεθέντα προκύπτει ότι πρέπει να γίνει δεκτός και ο δεύτερος λόγος ακυρώσεως που αντλείται από παράβαση του άρθρου 7, παράγραφος 1, στοιχείο β΄, του κανονισμού 207/2009 και, συνεπώς, η προσφυγή στο σύνολό της.
49 Επομένως, η προσβαλλόμενη απόφαση είναι ακυρωτέα.
Επί των δικαστικών εξόδων
50 Κατά το άρθρο 134, παράγραφος 1, του Κανονισμού Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα εφόσον υπάρχει σχετικό αίτημα του νικήσαντος διαδίκου.
51 Δεδομένου ότι το ΓΕΕΑ ηττήθηκε, πρέπει να καταδικασθεί στα δικαστικά έξοδά του καθώς και στα δικαστικά έξοδα της προσφεύγουσας, η δε παρεμβαίνουσα πρέπει να φέρει τα δικαστικά έξοδά της.
Για τους λόγους αυτούς,
ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (έκτο τμήμα)
αποφασίζει:
1) Ακυρώνει την απόφαση του τέταρτου τμήματος προσφυγών του Γραφείου Εναρμονίσεως στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα) (ΓΕΕΑ) της 17ης Οκτωβρίου 2013 (υπόθεση R 1074/2012‑4).
2) Το ΓΕΕΑ φέρει τα δικαστικά έξοδά του καθώς και τα δικαστικά έξοδα στα οποία υποβλήθηκε η Bundesverband Deutsche Tafel eV.
3) Η Tiertafel Deutschland eV φέρει τα δικαστικά έξοδά της.
Frimodt Nielsen | Dehousse | Collins |
Δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στο Λουξεμβούργο, στις 18 Σεπτεμβρίου 2015.
(υπογραφές)