WYROK SĄDU (izba ds. odwołań)

z dnia 4 lipca 2014 r.

Sprawa T‑644/11 P

Eugène Emile Marie Kimman

przeciwko

Komisji Europejskiej

Odwołanie – Odwołanie wzajemne – Służba publiczna – Urzędnicy – Ocena – Sprawozdanie z oceny – Postępowanie w sprawie oceny za 2009 r. – Zasada zgodności skargi z zażaleniem – Artykuł 91 ust. 2 regulaminu pracowniczego– Opinia grupy ad hoc – Przeinaczenie – Obowiązek uzasadnienia – Oczywisty błąd w ocenie

Przedmiot:      Odwołanie mające na celu uchylenie wyroku Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej (druga izba) z dnia 29 września 2011 r. w sprawie F‑74/10 Kimman przeciwko Komisji.

Orzeczenie:      Wyrok Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej (druga izba) z dnia 29 września 2011 r. w sprawie F‑74/10 Kimman przeciwko Komisji zostaje uchylony, po pierwsze, w zakresie, w jakim uznano w nim za dopuszczalne zarzut drugi, pierwszych sześć części zarzutu trzeciego i zarzut czwarty – z wyjątkiem argumentu stanowiącego, że praca wykonana przez skarżącego w interesie instytucji nie została wzięta pod uwagę – które zostały podniesione przez skarżącego w ramach postępowania w pierwszej instancji, oraz po drugie, w zakresie, w jakim nakazano w nim Komisji Europejskiej pokrycie oprócz własnych kosztów jednej czwartej kosztów skarżącego związanych ze wspomnianym postępowaniem. Odwołanie główne zostaje oddalone. Skarga wniesiona przez E.E.M. Kimmana do Sądu do spraw Służby Publicznej zostaje oddalona. Eugène Emile Marie Kimman zostaje obciążony całością kosztów związanych zarówno z postępowaniem w pierwszej instancji, jak i z odwołaniem głównym. Każda ze stron pokrywa własne koszty poniesione w ramach odwołania wzajemnego.

Streszczenie

1.      Skarga o odszkodowanie – Uprzednie zażalenie w drodze administracyjnej – Zgodność pomiędzy zażaleniem i skargą – Identyczność przedmiotu i podstawy – Zarzuty i argumenty niezawarte w zażaleniu, lecz ściśle z nim związane – Dopuszczalność – Zarzut dotyczący zgodności z prawem materialnym albo formalnym – Przesłanka niewystarczająca do stwierdzenia dopuszczalności

(regulamin pracowniczy, art. 91 ust. 2)

2.      Skarga o odszkodowanie – Uprzednie zażalenie w drodze administracyjnej – Zgodność pomiędzy zażaleniem i skargą – Identyczność przedmiotu i podstawy – Przestrzeganie zasad skutecznej ochrony prawnej i pewności prawa – Szeroka wykładnia pojęć przedmiotu i podstawy – Zmiana podstawy prawnej zarzutu – Przesłanka niewystarczająca do zakwalifikowania jego podstawy jako nowej

(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 47; regulamin pracowniczy, art. 90, 91)

3.      Skarga o odszkodowanie – Uprzednie zażalenie w drodze administracyjnej – Zgodność pomiędzy zażaleniem i skargą – Identyczność przedmiotu i podstawy – Zarzuty i argumenty niezawarte w zażaleniu, lecz mające na celu podważenie zasadności uzasadnienia przedstawionego w odpowiedzi na zażalenie – Dopuszczalność

(regulamin pracowniczy, art. 90, 91)

4.      Odwołanie – Zarzuty – Naruszenie obowiązku odpowiedzi na zarzuty i żądania stron – Dokonanie przez Sąd do spraw Służby Publicznej błędnej wykładni sensu bezwzględnej przeszkody procesowej przedstawionej w pierwszej instancji – Odwołanie uzasadnione

(statut Trybunału Sprawiedliwości, załącznik I, art. 11)

5.      Postępowanie sądowe – Koszty – Obciążenie – Branie pod uwagę względów słuszności – Obciążenie kosztami postępowania strony wygrywającej sprawę – Brak zastosowania w wypadku podniesionej, lecz niewykazanej nieprawidłowości – Granice – Obowiązek uprzedniego zasięgnięcia opinii stron – Brak

(regulamin postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej, art. 87, 88)

1.      W ramach skarg urzędników żądania przedstawione przed sądem Unii mogą zawierać jedynie zastrzeżenia oparte na tej samej podstawie, na której oparte są zastrzeżenia podniesione w zażaleniu, choć oczywiście zastrzeżenia te mogą zostać rozwinięte przed sądem Unii poprzez przedstawienie zarzutów i argumentów niekoniecznie zawartych w zażaleniu, lecz ściśle z nim związanych.

W tym względzie, w celu dokonania oceny, czy zastrzeżenia oparte są na tej samej podstawie co podstawa, na której oparte są zastrzeżenia podniesione w zażaleniu, sąd Unii nie może oprzeć się jedynie na okoliczności, że zarzut ma na celu podważenie zgodności z prawem materialnym czy, alternatywnie, zgodności z prawem formalnym rozpatrywanego aktu.

Ponadto okoliczność, że zawarte w skardze i zażaleniu zarzuty mają na celu podważenie zgodności z prawem materialnym czy, alternatywnie, zgodności z prawem formalnym aktu, sama w sobie nie pozwala ustalić, czy te zarzuty mogłyby zostać uznane za ściśle ze sobą powiązane. Pojęcia zgodności z prawem materialnym i zgodności z prawem formalnym są bowiem, w świetle konkretnego przedmiotu rozpatrywanego zastrzeżenia, zbyt szerokie i abstrakcyjne, żeby zapewnić, iż takie powiązanie mogłoby istnieć między zarzutami mieszczącymi się wyłącznie w ramach jednego czy drugiego pojęcia.

(zob. pkt 45, 50, 54)

Odesłanie

Sąd, wyrok Komisja/Moschonaki, T‑476/11 P, pkt 73, 75, 79 i przytoczone tam orzecznictwo

2.      Wdrożenie zasady zgodności między skargą a zażaleniem, jak również jej kontrola przez sąd Unii powinny gwarantować całkowite poszanowanie równocześnie z jednej strony zasady skutecznej ochrony sądowej, która stanowi wyrażoną w art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej zasadę ogólną prawa Unii, aby zainteresowany mógł skutecznie podważyć niekorzystną dla niego decyzję organu powołującego, a z drugiej strony zasady pewności prawa, aby wspomniany organ już na etapie zażalenia był w stanie poznać formułowane przez zainteresowanego pod adresem podważanej decyzji uwagi krytyczne. Tym samym o ile niezmienność przedmiotu i podstawy sporu między zażaleniem i skargą jest konieczna do umożliwienia ugodowego rozstrzygnięcia rozbieżności poprzez informowanie organu powołującego począwszy od etapu złożenia zażalenia o krytycznych uwagach zainteresowanego, o tyle wykładnia tych pojęć nie może prowadzić do ograniczenia możliwości skutecznego kwestionowania przez zainteresowanego niekorzystnej dla niego decyzji. Jest to powód, dla którego pojęcie przedmiotu sporu, które odpowiada żądaniom zainteresowanego, jak również pojęcie podstawy sporu, które odpowiada prawnej i faktycznej podstawie tych żądań, nie powinny podlegać ścisłej wykładni.

W tym kontekście sama zmiana podstawy prawnej jednego z zarzutów nie wystarczy do zakwalifikowania jego podstawy jako nowej. Kilka podstaw prawnych może bowiem wspierać jedno i to samo żądanie, a tym samym jedną i tę samą podstawę sporu. Innymi słowy, okoliczność powołania się w skardze na naruszenie konkretnego przepisu, który nie został powołany w zażaleniu, niekoniecznie oznacza, że podstawa tego sporu została z tego względu zmieniona. Należy bowiem przywiązywać wagę do treści wspomnianej podstawy, a nie wyłącznie do brzmienia jej podstaw prawnych, ponieważ sąd Unii musi sprawdzić, czy istnieje ścisły związek między tymi podstawami i czy są one zasadniczo powiązane z tymi samymi roszczeniami.

(zob. pkt 57–60)

Odesłanie

Sąd, ww. wyrok Komisja/Moschonaki, pkt 82–85

3.      W kontekście skargi urzędnika, gdy składający zażalenie zapoznaje się z uzasadnieniem aktu dla niego niekorzystnego w odpowiedzi na swe zażalenie lub gdy uzasadnienie wspomnianej odpowiedzi zasadniczo zmienia lub uzupełnia uzasadnienie zawarte we wspomnianym akcie, zarzut przedstawiony po raz pierwszy na etapie skargi, mający na celu podważenie zasadności uzasadnienia zawartego w odpowiedzi na zażalenie, należy uznać za dopuszczalny. W takich wypadkach zainteresowany nie miał bowiem możliwości szczegółowego i ostatecznego zapoznania się z powodami wydania aktu dla niego niekorzystnego.

(zob. pkt 61)

Odesłanie

Sąd, ww. wyrok Komisja/Moschonaki, pkt 86

4.      Skoro Sąd do spraw Służby Publicznej nie orzekał w przedmiocie bezwzględnej przeszkody procesowej jednej ze stron, a także pomylił się odnośnie do dokładnego sensu argumentu co do istoty rozpatrywanego zarzutu, część zaskarżonego wyroku, na którą wpłynął ten błąd, musi zostać uchylona.

(zob. pkt 85)

Odesłanie

Trybunał, wyrok Klinke/Trybunał Sprawiedliwości, C‑298/93 P, pkt 20

5.      Zgodnie z art. 88 regulaminu postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej strona, nawet jeśli wygrała sprawę, może zostać obciążona częścią, a nawet całością kosztów postępowania, jeżeli jest to uzasadnione jej postawą, również przed wniesieniem skargi. Biorąc pod uwagę, że wspomniany art. 88 stanowi odstępstwo od zasady przewidzianej w art. 87 tego regulaminu, zgodnie z którym kosztami postępowania zostaje obciążona strona przegrywająca sprawę, nie można uznać za zasadne obciążenia strony wygrywającej jej własnymi kosztami oraz częścią kosztów strony przeciwnej na podstawie nieprawidłowości, z pewnością podnoszonej, lecz niewykazanej.

Ponadto wspomniany art. 88 nie ustanawia żadnego obowiązku uprzedniego zasięgnięcia opinii stron w odniesieniu do takiego podziału kosztów.

(zob. pkt 94, 95, 97)

Odesłanie

Sąd do spraw Służby Publicznej, wyrok Barthel i in./Trybunał Sprawiedliwości, F‑59/10, pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo