Sprawa T‑359/12

Louis Vuitton Malletier

przeciwko

Urzędowi Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (OHIM)

Wspólnotowy znak towarowy – Postępowanie w sprawie unieważnienia prawa do znaku – Graficzny wspólnotowy znak towarowy przedstawiający wzór w brązowo‑beżową szachownicę – Bezwzględna podstawa odmowy rejestracji – Brak charakteru odróżniającego – Brak charakteru odróżniającego uzyskanego w następstwie używania – Artykuł 7 ust. 1 lit. b) i art. 7 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 207/2009 – Artykuł 52 ust. 1 i 2 rozporządzenia nr 207/2009

Streszczenie – wyrok Sądu (druga izba) z dnia 21 kwietnia 2015 r.

1.      Wspólnotowy znak towarowy – Definicja i uzyskanie wspólnotowego znaku towarowego – Bezwzględne podstawy odmowy rejestracji – Znaki towarowe pozbawione charakteru odróżniającego – Trójwymiarowe znaki towarowe tworzone przez kształt samego towaru – Charakter odróżniający – Kryteria oceny

[rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 7 ust. 1 lit. b)]

2.      Wspólnotowy znak towarowy – Definicja i uzyskanie wspólnotowego znaku towarowego – Bezwzględne podstawy odmowy rejestracji – Znaki towarowe pozbawione charakteru odróżniającego – Graficzny znak towarowy będący dwuwymiarowym przedstawieniem towaru – Charakter odróżniający – Kryteria oceny

[rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 7 ust. 1 lit. b)]

3.      Wspólnotowy znak towarowy – Zrzeczenie się, wygaśnięcie i unieważnienie – Bezwzględne podstawy unieważnienia – Rejestracja z naruszeniem art. 7 ust. 1 lit. d) rozporządzenia nr 207/2009 – Wyjątek – Uzyskanie charakteru odróżniającego w następstwie używania – Graficzny znak towarowy przedstawiający wzór w brązowo-beżową szachownicę

[rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 7 ust. 1 lit. d), art. 52]

4.      Wspólnotowy znak towarowy – Decyzje Urzędu – Zasada równego traktowania – Zasada dobrej administracji – Wcześniejsza praktyka decyzyjna Urzędu – Zasada legalności

5.      Wspólnotowy znak towarowy – Procedura – Badanie stanu faktycznego z urzędu – Postępowanie w sprawie unieważnienia prawa do znaku dotyczące bezwzględnych podstaw odmowy rejestracji – Ograniczenie badania do stanu faktycznego, dowodów i argumentów przedstawionych przez strony

(rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 7 ust. 1, art. 52, 55, art. 57 ust. 1, art. 76 ust. 1)

6.      Wspólnotowy znak towarowy – Zrzeczenie się, wygaśnięcie i unieważnienie – Bezwzględne podstawy unieważnienia – Rejestracja z naruszeniem art. 7 ust. 1 lit. b)–d) rozporządzenia nr 207/2009 – Wyjątek – Uzyskanie charakteru odróżniającego w następstwie używania – Przesłanki

[rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 7 ust. 1 lit. b)–d), art. 7 ust. 3, art. 52 ust. 2, art. 165 ust. 1, 4]

7.      Wspólnotowy znak towarowy – Definicja i uzyskanie wspólnotowego znaku towarowego – Bezwzględne podstawy odmowy rejestracji – Znaki towarowe pozbawione charakteru odróżniającego – Wyjątek – Uzyskanie charakteru odróżniającego w następstwie używania – Znak towarowy pozbawiony charakteru odróżniającego w całej Unii

(rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 1 ust. 1, art. 7 ust. 3)

1.      Kryteria oceny charakteru odróżniającego trójwymiarowych znaków towarowych, które odpowiadają wyglądowi samego towaru, nie różnią się od kryteriów stosowanych do innych kategorii znaków.

Jednak w ramach stosowania tych kryteriów należy uwzględnić fakt, że sposób postrzegania przeciętnego konsumenta niekoniecznie będzie taki sam w przypadku trójwymiarowego znaku towarowego, który odpowiada wyglądowi samego towaru, jak w przypadku słownego lub graficznego znaku towarowego, którym jest oznaczenie niemające związku z wyglądem oznaczonych nim towarów.

Wobec braku wszelkiego elementu graficznego lub tekstowego przeciętni konsumenci nie mają bowiem w zwyczaju wnioskować o pochodzeniu towarów na podstawie ich kształtu czy też kształtu ich opakowania i dlatego ustalenie istnienia charakteru odróżniającego w przypadku takiego znaku trójwymiarowego może okazać się trudniejsze niż w przypadku znaku słownego czy graficznego.

Ponadto im kształt, o którego rejestrację jako znaku towarowego wystąpiono, jest bliższy najbardziej prawdopodobnemu kształtowi, który miałby dany towar, tym większe jest prawdopodobieństwo, że dany kształt będzie pozbawiony charakteru odróżniającego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego. W tych okolicznościach tylko znak, który w sposób znaczący odbiega od normy lub zwyczajów branżowych i z tego względu może pełnić podstawową funkcję wskazywania pochodzenia, nie jest pozbawiony charakteru odróżniającego w rozumieniu art. 7 ust. 1 lit. b) wspomnianego rozporządzenia.

(por. pkt 20–23)

2.      Orzecznictwo dotyczące kryteriów oceny charakteru odróżniającego trójwymiarowych znaków towarowych odpowiadających wyglądowi samego towaru znajduje zastosowanie także wówczas, gdy sporny znak towarowy jest graficznym znakiem towarowym będącym dwuwymiarowym przedstawieniem wspomnianego towaru. Również w takim wypadku bowiem znaku towarowego nie stanowi oznaczenie niemające związku z wyglądem oznaczonych nim towarów.

Jest tak też w wypadku graficznego znaku towarowego częściowo odpowiadającego kształtowi oznaczonego nim towaru w zakresie, w jakim właściwy krąg odbiorców będzie go natychmiast i bez szczególnego zastanowienia postrzegać raczej jako przedstawienie szczególnie interesującego lub atrakcyjnego detalu rozpatrywanego towaru niż jako wskazanie jego pochodzenia handlowego.

(por. pkt 24, 25)

3.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 35–45, 104, 120)

4.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 47–51)

5.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 58–62)

6.      Zgodnie z art. 7 ust. 3 rozporządzenia nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego bezwzględna podstawa odmowy rejestracji wskazana w art. 7 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia nie stoi na przeszkodzie rejestracji znaku towarowego, jeżeli w następstwie używania znak towarowy uzyskał charakter odróżniający w odniesieniu do towarów, dla których występuje się o rejestrację.

Podobnie art. 52 ust. 2 rozporządzenia nr 207/2009 stanowi w szczególności, że w przypadku gdy wspólnotowy znak towarowy został zarejestrowany z naruszeniem art. 7 ust. 1 lit. b), prawa do tego znaku nie można unieważnić, jeżeli w następstwie używania uzyskał on po rejestracji odróżniający charakter w odniesieniu do towarów lub usług, dla których jest zarejestrowany.

Zgodnie z postanowieniami art. 165 ust. 1 i 4 rozporządzenia nr 207/2009 dowód uzyskania charakteru odróżniającego w następstwie używania należy przedstawić wyłącznie w odniesieniu do państw, które były członkami Unii w dniu dokonania zgłoszenia spornego znaku towarowego do rejestracji.

Oznaczenie pozbawione samoistnego charakteru odróżniającego, które w następstwie używania go przed dokonaniem zgłoszenia mającego na celu rejestrację w charakterze wspólnotowego znaku towarowego uzyskało taki charakter dla towarów i usług objętych zgłoszeniem, dopuszcza się do rejestracji na podstawie art. 7 ust. 3 rozporządzenia nr 207/2009, ponieważ nie mielibyśmy tutaj do czynienia ze znakiem towarowym „zarejestrowany[m] z naruszeniem przepis[u] art. 7”. W takim wypadku art. 52 ust. 2 rozporządzenia nr 207/2009 nie jest zatem w ogóle istotny. Ten ostatni przepis dotyczy raczej znaków towarowych, których rejestracja została dokonana pomimo zaistnienia podstaw odmowy rejestracji określonych w art. 7 ust. 1 lit. b)–d) rozporządzenia nr 207/2009 i które w przypadku braku takiego przepisu musiałyby zostać unieważnione na podstawie art. 52 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009. Artykuł 52 ust. 2 rozporządzenia nr 207/2009 ma właśnie na celu utrzymanie rejestracji tych spośród owych znaków, które w następstwie używania uzyskały w międzyczasie – to jest po dokonaniu ich rejestracji – charakter odróżniający dla towarów i usług, dla których zostały zarejestrowane, mimo że rejestracja ta w chwili jej dokonania była sprzeczna z art. 7 rozporządzenia nr 207/2009.

(por. pkt 79–82)

7.      Zgodnie z art. 1 ust. 2 rozporządzenia nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego taki znak ma „charakter jednolity”, co skutkuje tym, iż „wywołuje on ten sam skutek w całej Wspólnocie”. Z jednolitego charakteru wspólnotowego znaku towarowego wynika, że aby oznaczenie mogło zostać dopuszczone do rejestracji, musi ono posiadać charakter odróżniający w całej Unii. A zatem zgodnie z art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 207/2009 należy odmówić rejestracji znaku towarowego, gdy znak ten jest pozbawiony charakteru odróżniającego w części Unii.

Wykładni art. 7 ust. 3 rozporządzenia nr 207/2009 umożliwiającego rejestrację oznaczeń, które uzyskały charakter odróżniający w następstwie używania, należy dokonywać w świetle powyższych wymogów. W konsekwencji uzyskanie charakteru odróżniającego w następstwie używania tego znaku musi zostać wykazane w odniesieniu do całego terytorium, na którym ab initio był on pozbawiony tego charakteru.

Z powyższych rozważań bezsprzecznie wynika, że gdy sporny znak towarowy jest pozbawiony charakteru odróżniającego w całej Unii, dowód uzyskania charakteru odróżniającego przez wspomniany znak towarowy należy przedstawić w odniesieniu do każdego z państw członkowskich.

Prawdą jest, iż Trybunał uznał, że nawet jeżeli uzyskanie przez znak towarowy charakteru odróżniającego w następstwie używania musi zostać wykazane dla części Unii, w której nie miał on początkowo takiego charakteru, to wymaganie dowodu takiego uzyskania dla każdego z państw członkowskich osobno byłoby zbyt wygórowane.

Niemniej jednak należy wskazać, że wspominając orzecznictwo, zgodnie z którym znak towarowy może zostać zarejestrowany tylko wówczas, gdy zostanie wykazane, iż w następstwie używania uzyskał on charakter odróżniający w tej części Unii, w której początkowo nie miał takiego charakteru, i że musi to być całe terytorium Unii, Trybunał nie odstąpił od swojego orzecznictwa.

(por. pkt 84, 85, 91–93)