WYROK TRYBUNAŁU (druga izba)
z dnia 22 lutego 2024 r.(*)
Odesłanie prejudycjalne – Środowisko naturalne – Dyrektywa 2010/75/UE – Zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich zmniejszanie – Artykuł 10 – Punkt 6.4 lit. a) załącznika I – Prowadzenie rzeźni, w których wydajność produkcji tusz przekracza 50 ton dziennie – Pojęcia „tuszy” i „wydajności dziennej” – Rzeźnia nieposiadająca pozwolenia – Uwzględnienie rzeczywistej produkcji
W sprawie C‑311/22
mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Højesteret (sąd najwyższy, Dania) postanowieniem z dnia 4 maja 2022 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 10 maja 2022 r., w postępowaniu:
Anklagemyndigheden
przeciwko
PO,
Moesgaard Meat 2012 A/S,
TRYBUNAŁ (druga izba),
w składzie: A. Prechal, prezes izby, F. Biltgen, N. Wahl, J. Passer (sprawozdawca) i M.L. Arastey Sahún, sędziowie,
rzecznik generalny: J. Kokott,
sekretarz: C. Strömholm, administratorka,
uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 9 marca 2023 r.,
rozważywszy uwagi, które przedstawili:
– w imieniu PO oraz Moesgaard Meat 2012 A/S – K. Cronwald Jensen oraz M. Honoré, advokater,
– w imieniu rządu duńskiego – M. Jespersen, J.F. Kronborg oraz C. Maertens, w charakterze pełnomocników,
– w imieniu Komisji Europejskiej – C. Valero oraz C. Vang, w charakterze pełnomocników,
po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 29 czerwca 2023 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 6.4 lit. a) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola) (Dz.U. 2010, L 334, s. 17).
2 Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy Anklagemyndigheden (prokuraturą, Dania) a Moesgaard Meat 2012 A/S (zwaną dalej „Moesgaard Meat”) i PO, dyrektorem tej spółki, w przedmiocie postępowania wszczętego przeciwko tym ostatnim w związku z prowadzeniem rzeźni bez pozwolenia środowiskowego w okresie od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2016 r.
Ramy prawne
Prawo Unii
Dyrektywa 2010/75
3 Zgodnie z motywem 2 dyrektywy 2010/75:
„W celu zapobiegania zanieczyszczeniom wynikającym z działalności przemysłowej, ich redukcji i w możliwie najszerszym zakresie wyeliminowania zgodnie z zasadą »zanieczyszczający płaci« oraz zasadą zapobiegania zanieczyszczeniom należy ustalić ogólne ramy kontroli głównych rodzajów działalności przemysłowej, przyznając pierwszeństwo interwencji u źródła oraz zapewniając rozsądną gospodarkę zasobami naturalnymi i biorąc pod uwagę, w razie potrzeby, sytuację gospodarczą i szczególne lokalne cechy miejsca, w którym prowadzona jest działalność przemysłowa”.
4 Artykuł 1 tej dyrektywy, zatytułowany „Przedmiot”, stanowi:
„Niniejsza dyrektywa ustanawia zasady dotyczące zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom powstającym w wyniku działalności przemysłowej oraz zasady dotyczące kontroli tych zanieczyszczeń.
Niniejsza dyrektywa ustanawia również zasady mające na celu zapobieganie emisjom do powietrza, wody i ziemi oraz, w przypadku braku takiej możliwości, mające na celu ich redukcję oraz zapobieganie wytwarzaniu odpadów, w celu osiągnięcia wysokiego poziomu ochrony środowiska jako całości”.
5 Artykuł 2 wspomnianej dyrektywy, zatytułowany „Zakres”, stanowi ust. 1:
„Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do rodzajów działalności przemysłowej, które powodują zanieczyszczenia, o których mowa w rozdziałach II–VI”.
6 Artykuł 3 tej samej dyrektywy, zatytułowany „Definicje”, ma następujące brzmienie:
„Na użytek niniejszej dyrektywy stosuje się następujące definicje:
[…]
3. »instalacja« oznacza: stacjonarną jednostkę techniczną, w której prowadzony jest co najmniej jeden rodzaj działalności wymieniony w załączniku I lub w załączniku VII część 1 oraz wszystkie inne bezpośrednio związane czynności prowadzone na tym samym miejscu, które mają techniczny związek z działalnością wymienioną w tych załącznikach i które mogłyby mieć wpływ na emisje i zanieczyszczenie;
[…]”.
7 Artykuł 4 dyrektywy 2010/75, zatytułowany „Obowiązek posiadania pozwolenia”, stanowi w ust. 1:
„Państwa członkowskie podejmują środki niezbędne do zapewnienia, aby żadna instalacja ani obiekt energetycznego spalania, spalarnia odpadów ani współspalania odpadów nie były eksploatowane bez pozwolenia.
[…]”.
8 Artykuł 10 tej dyrektywy, zatytułowany „Zakres”, znajdujący się w jej rozdziale II, zatytułowanym „Przepisy dotyczące rodzajów działalności wymienionych w załączniku I”, stanowi:
„Niniejszy rozdział ma zastosowanie do rodzajów działalności wymienionych w załączniku I oraz, w stosownych przypadkach, osiągających wartości progowe przepustowości [wydajności] określone w tym załączniku”.
9 Zgodnie z załącznikiem I do tej dyrektywy, zatytułowanym „Rodzaje działalności, o których mowa w art. 10”:
„Wartości progowe przedstawione poniżej odnoszą się na ogół do zdolności produkcyjnych [wydajności] lub wielkości produkcji. Jeżeli kilka działań objętych tym samym opisem działalności zawierającym próg jest prowadzonych w tej samej instalacji, zdolności [wydajności] tych działań sumują się […].
[…]
6. Inne rodzaje działalności
[…]
6.4. a) Prowadzenie rzeźni, w których [wydajność] produkcj[i] tusz przekracza 50 ton dziennie
[…]
[…]”.
10 Punkt 6.4 lit. a) załącznika I do dyrektywy 2010/75 jest sformułowany podobnie jak pkt 6.4 lit. a) załącznika I do dyrektyw, które miały wcześniej zastosowanie i zostały zastąpione dyrektywą 2010/75, a mianowicie dyrektywy Rady 96/61/WE z dnia 24 września 1996 r. dotyczącej zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (Dz.U. 1996, L 257, s. 26) i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/1/WE z dnia 15 stycznia 2008 r. dotyczącej zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (Dz.U. 2008, L 24, s. 8).
Inne istotne akty prawa Unii
– Rozporządzenie nr 3220/84
11 Rozporządzenie Rady (EWG) nr 3220/84 z dnia 13 listopada 1984 r. ustanawiające wspólnotową skalę klasyfikacji tusz wieprzowych (Dz.U. 1984, L 301, s. 1), które weszło w życie w dniu 1 stycznia 1985 r., zostało uchylone, w odniesieniu do wspólnotowych skal klasyfikacji tusz wieprzowych, z dniem 1 stycznia 2009 r. rozporządzeniem Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającym wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych (Dz.U. 2007, L 299, s. 1). Owo rozporządzenie nr 3220/84, zmienione rozporządzeniem Rady (EWG) nr 3513/93 z dnia 14 grudnia 1993 r. (Dz.U. 1993, L 320, s. 5) (zwane dalej „rozporządzeniem nr 3220/84”), przewidywało w art. 1:
„1. Niniejsze rozporządzenie ustanawia wspólnotową skalę klasyfikacji tusz wieprzowych, innych niż [tusze świń], które zostały użyte do hodowli.
2. Skala, o której mowa w ust. 1, używana jest w rzeźniach do klasyfikacji tusz celem zapewnienia producentom godziwej zapłaty na podstawie wagi i budowy ciała świń, które dostarczyli do rzeźni.
[…]”.
12 Artykuł 2 tego rozporządzenia stanowił:
„1. Dla celów niniejszego rozporządzenia »tusza wieprzowa« oznacza ciało ubitej świni, wykrwawione i wypatroszone, całe lub podzielone wzdłuż linii środkowej, bez języka, szczeciny, racic, genitaliów, tłuszczu okołonerkowego, nerek i przepony.
W odniesieniu do świń ubijanych na swoim terytorium państwa członkowskie mogą uzyskać zatwierdzenie innej prezentacji tusz wieprzowych, jeśli spełniony jest jeden z następujących warunków:
– jeżeli zwykła praktyka handlowa na ich terytorium różni się od standardowej prezentacji określonej w akapicie pierwszym,
– jeżeli gwarantują to wymagania techniczne,
– jeżeli tusze wieprzowe są oskórowane w jednolity sposób.
2. Do celów niniejszego rozporządzenia waga odnosi się do schłodzonych tusz o wyglądzie określonym w ust. 1 akapit pierwszy.
Tusza jest ważona jak najszybciej po uboju i nie później niż w 45 minut po ogłuszeniu [kłuciu] świni. Waga tuszy po schłodzeniu obliczana jest przy zastosowaniu do otrzymanego wyniku współczynnika przeliczeniowego.
Jeżeli w danej rzeźni nie można przestrzegać 45‑minutowego okresu, współczynnik przeliczeniowy, o którym mowa w akapicie drugim, jest odpowiednio dostosowywany.
[…]”.
– Rozporządzenie nr 1234/2007
13 Rozporządzenie nr 1234/2007, które weszło w życie w dniu 23 listopada 2007 r., zostało uchylone, jeśli chodzi o sektor wieprzowiny, z dniem 1 stycznia 2014 r. rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającym wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylającym rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz.U. 2013, L 347, s. 671). Jak wynikało z art. 1 ust. 1 lit. q) rozporządzenia nr 1234/2007, ustanawiało ono wspólną organizację rynków produktów należących do sektorów wymienionych w załączniku I do tego rozporządzenia, do których należał sektor wieprzowiny.
14 Artykuł 8 tego rozporządzenia, zatytułowany „Ceny referencyjne”, przewidywał w ust. 1:
„1. Dla produktów, o których mowa w art. 6 ust. 1, podlegających środkom interwencyjnym ustala się następujące ceny referencyjne:
[…]
f) w odniesieniu do sektora wieprzowiny – 1509,39 EUR za tonę tusz wieprzowych standardowej jakości określonych pod względem wagi i zawartości chudego mięsa zgodnie ze wspólnotową skalą klasyfikacji tusz wieprzowych określoną w art. 42 ust. 1 lit. b):
(i) tusze ważące od 60 kg do mniej niż 120 kg: klasa E zgodnie z załącznikiem V pkt B.II;
(ii) tusze ważące od 120 kg do 180 kg: klasa R zgodnie z załącznikiem V pkt B.II”.
15 Załącznik V do wspomnianego rozporządzenia stanowił:
„[…]
B. Wspólnotowa skala klasyfikacji tusz wieprzowych:
I. Definicja
»Tusza« oznacza ciało świni poddanej ubojowi po wykrwawieniu i wytrzewieniu, całe lub podzielone wzdłuż linii środkowej.
[…]
III. Prezentacja
Tusze prezentowane są bez języka, szczeciny, racic, narządów płciowych, tłuszczu okołonerkowego, nerek oraz przepony.
W odniesieniu do świń ubitych na swoim terytorium państwa członkowskie mogą zostać upoważnione do określenia innego sposobu prezentacji tusz wieprzowych, jeżeli spełniony zostanie jeden z poniższych warunków:
1) zwykła praktyka handlowa stosowana na ich terytorium różni się od standardowej prezentacji zdefiniowanej w akapicie pierwszym;
2) wymagają tego względy techniczne;
3) tusze są skórowane w jednolity sposób.
[…]”.
– Rozporządzenie nr 1308/2013
16 Rozporządzenie nr 1308/2013 zawiera z jednej strony art. 7 ust. 1 lit. f), a z drugiej strony art. 20 lit. t) i załącznik IV, które są sformułowane podobnie jak, odpowiednio, art. 8 ust. 1 lit. f) rozporządzenia nr 1234/2007 i załącznik V do niego, które to przepisy są przytoczone w pkt 14 i 15 niniejszego wyroku.
17 Jak wynika z art. 10 akapit pierwszy rozporządzenia nr 1308/2013, stosowana w Unii skala klasyfikacji tusz ma zastosowanie zgodnie z pkt B załącznika IV do tego rozporządzenia w sektorze wieprzowiny w odniesieniu do świń niebędących świniami hodowlanymi.
Prawo duńskie
Ustawa o ochronie środowiska
18 Zgodnie z § 33 ust. 1 miljøbeskyttelsesloven (ustawy o ochronie środowiska) z dnia 22 grudnia 2006 r., w brzmieniu mającym zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym (zwanej dalej „ustawą o ochronie środowiska”):
„Przedsiębiorstwo, instalacja lub urządzenie wymienione w wykazie, o którym mowa w art. 35 (przedsiębiorstwa wymienione w wykazie), nie mogą być zakładane ani rozpocząć działalności, dopóki nie zostanie udzielone na to pozwolenie. Przedsiębiorstwo wymienione w wykazie nie może też zostać powiększone ani zmienione pod względem jego budowy lub działalności – w szczególności w odniesieniu do wytwarzania odpadów – w sposób powodujący większe zanieczyszczenie, zanim zostanie udzielone pozwolenie na powiększenie lub zmianę”.
19 Paragraf 35 ust. 1 tej ustawy przewiduje:
„Minister właściwy do spraw środowiska i żywności sporządza wykaz szczególnie zanieczyszczających przedsiębiorstw, instalacji i urządzeń, które podlegają obowiązkowi posiadania pozwolenia na podstawie § 33”.
20 Paragraf 110 wspomnianej ustawy stanowi:
„1. Jeżeli na mocy innych przepisów nie jest uzasadniona wyższa kara, karę grzywny nakłada się na osobę, która:
[…]
6) zakłada, rozpoczyna działalność lub prowadzi przedsiębiorstwo bez uzyskania pozwolenia przewidzianego w § 33,
[…]
2. Kara może zostać zaostrzona do kary pozbawienia wolności na okres nieprzekraczający dwóch lat, jeżeli przestępstwo zostało popełnione umyślnie lub w wyniku rażącego niedbalstwa i jeżeli wskutek popełnienia przestępstwa:
1) została wyrządzona szkoda lub powstało ryzyko szkody dla środowiska naturalnego; lub
2) sam zainteresowany lub inne podmioty uzyskali korzyść gospodarczą lub do niej dążyli, włączając w to zaoszczędzenie wydatków.
[…]
4. Spółka lub inna osoba prawna może zostać pociągnięta do odpowiedzialności karnej zgodnie z rozdziałem 5 kodeksu karnego”.
Rozporządzenie nr 1454 w sprawie pozwoleń dla przedsiębiorstw wymienionych w wykazie
21 Paragraf 3 bekendtgørelse nr. 1454 om godkendelse af listevirksomhed (rozporządzenia nr 1454 w sprawie pozwoleń dla przedsiębiorstw wymienionych w wykazie) z dnia 20 grudnia 2012 r. przewidywał:
„1. Przedsiębiorstwo wymienione w wykazie nie może zostać założone ani rozpocząć działalności przed udzieleniem w tym celu pozwolenia, o którym mowa w § 33 ust. 1 ustawy o ochronie środowiska.
2. Przedsiębiorstwo wymienione w wykazie nie może zostać powiększone ani zmienione pod względem jego budowy lub działalności – w szczególności w odniesieniu do wytwarzania odpadów – w sposób powodujący większe zanieczyszczenie, zanim zostanie udzielone pozwolenie na powiększenie lub zmianę na podstawie § 33 ust. 1 ustawy o ochronie środowiska.
[…]
5. W przypadku gdy w załączniku 1 lub 2 określono minimalny próg dla wymogu posiadania pozwolenia, przedsiębiorstwo nie może dokonać powiększenia lub zmiany, które skutkowałyby przekroczeniem tego progu, dopóki przedsiębiorstwo nie uzyska pozwolenia jako całość”.
22 Załącznik 1 do tego rozporządzenia zawierał wykaz rodzajów działalności podlegających obowiązkowi uzyskania pozwolenia, który obejmował:
„[…]
6.4.
a) Prowadzenie rzeźni, w których wydajność produkcji tusz lub drobiu poddawanego ubojowi przekracza 50 ton dziennie […].
[…]”.
23 Wspomniane rozporządzenie zostało zastąpione w 2014 r. i w kolejnych latach nowymi wersjami, bez zmiany istoty przepisów przytoczonych w pkt 21 i 22 niniejszego wyroku.
Postępowanie główne i pytania prejudycjalne
24 W latach 2014–2016 spółka Moesgaard Meat 2012 A/S prowadziła zakład uboju świń, nie posiadając pozwolenia na podstawie ustawy o ochronie środowiska.
25 Aktem oskarżenia z dnia 19 lipca 2017 r. Moesgaard Meat i jej dyrektor, PO, zostali oskarżeni o naruszenie tej ustawy w związku z rozporządzeniem w sprawie pozwoleń dla przedsiębiorstw wymienionych w wykazie, w brzmieniu mającym zastosowanie do zarzucanych im czynów, ze względu na to, że w okresie wskazanym w poprzednim punkcie Moesgaard Meat prowadziła bez wymaganego pozwolenia środowiskowego przedsiębiorstwo uboju, którego produkcja tusz wieprzowych przekraczała 50 ton dziennie, stwarzając ryzyko szkód w środowisku naturalnym.
26 Zgodnie z tym aktem oskarżenia średnia dzienna produkcja tusz Moesgaard Meat w każdym miesiącu w okresie od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2016 r. wynosiła od 53 488 kg tusz w styczniu 2014 r. do 92 334 kg tusz we wrześniu 2016 r., przy czym całkowita nadprodukcja w całym tym okresie została oszacowana na 17,3 mln kg.
27 Obliczenie wspomnianej średniej produkcji dziennej opierało się na danych liczbowych dotyczących produkcji zgłoszonych właściwemu organowi przez Moesgaard Meat zgodnie z bekendtgørelse om Produktionsafgift ved slagtning og eksport af svin (rozporządzeniem w sprawie opłaty za ubój i wywóz świń), zgodnie z którym formularze należało wypełnić ze wzmianką dotyczącą „wagi ubojowej”. Ponadto do celów tego obliczenia uwzględniono jedynie „dni uboju”, z wyłączeniem dni, w których działalność rzeźni ograniczała się do odbioru zwierząt, umieszczenia ich w chlewni i przygotowania do uboju lub zakończenia rozbioru zwierząt poddanych ubojowi, w szczególności poprzez oddzielenie głowy i szyi zwierzęcia, gdy jest ono schłodzone, i przygotowanie go do odbioru.
28 Wyrokiem z dnia 3 lipca 2018 r. Retten i Holstebro (sąd rejonowy w Holstebro, Dania) uznał Moesgaard Meat i PO za winnych zarzucanych czynów.
29 Wnieśli oni apelację od tego wyroku do Vestre Landsret (sądu apelacyjnego regionu zachodniego, Dania), który utrzymał go w mocy wyrokiem z dnia 4 lipca 2019 r.
30 Højesteret (sąd najwyższy, Dania), do którego PO i Moesgaard Meat wnieśli środek prawny od tego wyroku, zastanawia się nad wykładnią przyjętą przez prokuraturę i sądy niższej instancji w odniesieniu do pojęć „produkcji tusz”, „dziennie” i „wydajności”, zawartych w pkt 6.4 lit. a) załącznika I do dyrektywy 2010/75 i przejętych w mającym zastosowanie ustawodawstwie duńskim. Højesteret (sąd najwyższy) zauważa w tym względzie, że oskarżeni podnoszą, iż wbrew temu, co orzekły wspomniane sądy niższej instancji, „tusze” są ciałem bez głowy, wykrwawionym i w stanie schłodzonym, oraz że w celu obliczenia wydajności Moesgaard Meat należy również wziąć pod uwagę oporządzanie zwierząt odbywające się w weekendy. Ponadto twierdzą oni, że „wydajność” instalacji może być mniejsza od jej rzeczywistej produkcji, jeżeli na przykład rzeczywista produkcja została osiągnięta z naruszeniem fizycznych, technicznych lub prawnych ograniczeń produkcji, co ma miejsce w sytuacji rozpatrywanej w postępowaniu głównym, w której rzeczywista produkcja uwzględniona przez prokuraturę została osiągnięta poprzez wykorzystanie nielegalnie zainstalowanych kontenerów chłodniczych.
31 W tych okolicznościach Højesteret (sąd najwyższy) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:
„1. Czy pkt 6.4 lit. a) załącznika I do dyrektywy [2010/75] należy interpretować w ten sposób, że »produkcja tusz« obejmuje proces uboju, który rozpoczyna się wówczas, gdy zwierzę zostaje wyprowadzone z pomieszczenia do jego trzymania, ogłuszone i uśmiercone, i który kończy się wraz z wyprodukowaniem dużych standardowych elementów mięsa, efektem czego masa zwierzęcia rzeźnego jest obliczana przed oddzieleniem szyi i głowy oraz usunięciem narządów wewnętrznych i wnętrzności, czy też »produkcja tusz« oznacza produkcję tusz wieprzowych po usunięciu narządów wewnętrznych i wnętrzności, oddzieleniu szyi i głowy oraz po wykrwawieniu i schłodzeniu, efektem czego masę zwierzęcia rzeźnego należy obliczać jedynie w tym momencie?
2) Czy pkt 6.4 lit. a) załącznika I do dyrektywy [2010/75] należy interpretować w ten sposób, że przy ustalaniu liczby dni produkcyjnych wliczanych do wydajności »dziennej« pod uwagę powinno się brać jedynie te dni, w których ma miejsce ogłuszanie, uśmiercanie i natychmiastowy rozbiór świni rzeźnej, czy też pod uwagę powinno się brać dni, w których przeprowadzane są czynności obróbki okołoubojowej świń rzeźnych, co obejmuje przygotowanie zwierzęcia do uboju, zmrożenie ubitego zwierzęcia oraz oddzielenie jego głowy i szyi?
3) Czy pkt 6.4 lit. a) załącznika I do dyrektywy [2010/75] należy interpretować w ten sposób, że »wydajność« rzeźni powinna być obliczana jako maksymalna produkcja dzienna w okresie 24 godzin, z uwzględnieniem ograniczeń fizycznych, technicznych lub prawnych rzeczywiście przestrzeganych przez rzeźnię, przy czym nie może ona być niższa niż osiągana przez nią wielkość produkcji, czy też »wydajność« rzeźni może być niższa od osiąganej przez nią wielkości produkcji, na przykład wówczas, gdy rzeźnia osiągnęła rzeczywistą wielkość produkcji z naruszeniem ograniczeń fizycznych, technicznych lub prawnych nałożonych w związku z produkcją, które to ograniczenia są uwzględniane przy obliczaniu »wydajności« rzeźni?”.
W przedmiocie pytań prejudycjalnych
W przedmiocie pytania pierwszego
32 Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający dąży zasadniczo do ustalenia, czy pkt 6.4 lit. a) załącznika I do dyrektywy 2010/75 należy interpretować w ten sposób, że do celów obliczenia wydajności produkcji tusz wieprzowych w rzeźni należy wziąć pod uwagę wagę zwierząt bezpośrednio po uboju, czy ich wagę po wykrwawieniu, usunięciu wnętrzności i jelit, oddzieleniu głowy i szyi oraz schłodzeniu.
33 Z art. 2 ust. 1 w związku z art. 3 pkt 3, art. 4 ust. 1 oraz art. 10 dyrektywy 2010/75 i pkt 6.4 lit. a) załącznika I do niej wynika, że zakresem stosowania tej dyrektywy i obowiązkiem posiadania pozwolenia na jej podstawie objęte są wszelkie instalacje, w których wykonywana jest działalność „prowadzeni[a] rzeźni, w których [wydajność] produkcj[i] tusz przekracza 50 ton dziennie”.
34 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zarówno względy jednolitego stosowania prawa Unii, jak i zasady równości wskazują na to, że pojęciom przepisu prawa Unii, który nie zawiera żadnego wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich dla określenia jego znaczenia i zakresu, należy zwykle nadać w całej Unii Europejskiej wykładnię autonomiczną i jednolitą. Ponadto ustalenie znaczenia i zakresu pojęć, których definicji prawo Unii nie zawiera, powinno być dokonywane zgodnie z ich zwyczajowym znaczeniem w języku potocznym, przy jednoczesnym uwzględnieniu kontekstu, w którym są one użyte, i celów uregulowania, którego są częścią (wyrok z dnia 13 października 2022 r., Gemeinde Bodman‑Ludwigshafen, C‑256/21, EU:C:2022:786, pkt 32 i przytoczone tam orzecznictwo).
35 W tym względzie należy zauważyć, że pojęcie „tuszy” zawarte w pkt 6.4 lit. a) załącznika I do dyrektywy 2010/75 nie zostało zdefiniowane w tej dyrektywie i że nie zawiera ona żadnego wyraźnego odesłania do prawa krajowego w celu określenia znaczenia i zakresu tego pojęcia.
36 Co się tyczy kontekstu, w jaki wpisuje się ten przepis, należy jednak podkreślić, że pojęcie „tuszy” jest zdefiniowane w innych aktach Unii mających znaczenie dla celów działalności związanej z produkcją tusz wieprzowych w rzeźni, w tym w szczególności w rozporządzeniu nr 1308/2013 ustanawiającym wspólną organizację rynków produktów należących między innymi do sektora wieprzowiny. Rozporządzenie to przewiduje w sekcji B załącznika IV przepisy mające zastosowanie do stosowanej w Unii skali klasyfikacji tusz w sektorze wieprzowiny do celów rejestrowania cen i stosowania mechanizmów interwencyjnych w tym sektorze.
37 Zgodnie z tym załącznikiem IV pojęcie „tuszy” oznacza w odniesieniu do świń ciało świni poddanej ubojowi po wykrwawieniu i wytrzewieniu, całe lub podzielone wzdłuż linii środkowej. Podobnie z zawartych w tym załączniku IV przepisów dotyczących prezentacji tusz wynika, że w wypadku świń należy usunąć język, szczecinę, racice, narządy płciowe, tłuszcz okołonerkowy, nerki oraz przeponę.
38 Należy również zaznaczyć, że zasadniczo identyczne definicje i reguły standardowej prezentacji mające zastosowanie do tusz wieprzowych w dziedzinie wspólnej organizacji rynku obowiązywały już w chwili przyjęcia dyrektywy 96/61, która wprowadziła po raz pierwszy obowiązek posiadania pozwolenia na prowadzenie rzeźni wynikający obecnie z dyrektywy 2010/75, podobnie jak w chwili przyjęcia dyrektyw 2008/1 i 2010/75.
39 Ponadto, jak wynika z pkt 10 niniejszego wyroku, pkt 6.4 lit. a) załącznika I do dyrektyw 96/61 i 2008/1 był sformułowany podobnie jak pkt 6.4 lit. a) załącznika I do dyrektywy 2010/75.
40 Definicje i reguły standardowej prezentacji, o których mowa w pkt 38 niniejszego wyroku, były przewidziane najpierw w art. 2 ust. 1 rozporządzenia nr 3220/84, a następnie w załączniku V do rozporządzenia nr 1234/2007.
41 Z rozporządzenia nr 1308/2013 i rozporządzeń wymienionych w poprzednim punkcie, a w szczególności z art. 7 ust. 1 lit. f) rozporządzenia nr 1308/2013, a także z art. 8 ust. 1 lit. f) rozporządzenia nr 1234/2007 i z art. 2 ust. 2 rozporządzenia nr 3220/84 wynika, że waga określonych w nim tusz stanowi, począwszy od rozporządzenia nr 3220/84, kryterium odniesienia do celów stosowania tego uregulowania do obliczania cen referencyjnych.
42 Ponadto z art. 2 ust. 2 rozporządzenia nr 3220/84, które obowiązywało w chwili przyjęcia pierwszej dyrektywy wprowadzającej obowiązek posiadania pozwolenia na prowadzenie rzeźni o wydajności produkcji przekraczającej 50 ton tusz dziennie, a mianowicie dyrektywy 96/61, wynika, że w odniesieniu do ważenia tusz wieprzowych po uboju waga odnosiła się do tuszy przy standardowej prezentacji przewidzianej w tym rozporządzeniu, nawet jeśli państwa członkowskie mogły w określonych warunkach przewidzieć inną prezentację.
43 W tych okolicznościach i z uwagi na stopień jasności i precyzji, z jakim pojęcie „tuszy” wynikające z tych aktów jest zdefiniowane, należy uznać, że to właśnie do tego pojęcia „tuszy” prawodawca Unii zamierzał odnieść się, przyjmując dyrektywę 2010/75 i dyrektywy ją poprzedzające, nawet jeśli inne definicje wspomnianego pojęcia istnieją w uregulowaniach Unii w dziedzinie zdrowia publicznego.
44 Wynika z tego, że w celu obliczenia wydajności produkcji tusz wieprzowych danej rzeźni, o której mowa w pkt 6.4. lit. a) załącznika I do dyrektywy 2010/75, należy wziąć pod uwagę nie wagę zwierząt bezpośrednio po uboju, lecz ich wagę po zakończeniu czynności wykrwawiania i wypatroszania oraz w następstwie usunięcia języka, szczeciny, racic, genitaliów, tłuszczu okołonerkowego, nerek i przepony.
45 Wykładnię tę potwierdza również fakt, że pojęcie „tuszy” jest użyte w pkt 6.4. lit. a) załącznika I do dyrektywy 2010/75 w związku ze słowem „produkcja” („produkcja tusz”), co jest spójne z pierwszym zdaniem tekstu wprowadzającego tego załącznika I, zgodnie z którym „wartości progowe przedstawione [w tym załączniku] odnoszą się na ogół do zdolności produkcyjnych [wydajności] lub wielkości produkcji”. Pojęcie „produkcji” stosowane do tusz zwierzęcych pasuje bowiem a priori bardziej do procesu, na końcu którego produkt mięsny uzyskany ze zwierzęcia jest poddawany pierwszej obróbce lub kondycjonowaniu w celu jego przyszłego wprowadzenia do obrotu, niż do pojedynczego działania, takiego jak ubój, polegającego po prostu na przeprowadzeniu tego zwierzęcia ze stanu żywego do martwego.
46 Wykładni pkt 6.4. lit. a) załącznika I do dyrektywy 2010/75 w świetle definicji i reguł standardowej prezentacji dotyczących tusz wieprzowych zawartych w rozporządzeniu nr 1308/2013 nie podważa fakt, że niektóre wersje językowe tej dyrektywy nie odnoszą się dosłownie do pojęcia zdefiniowanego w tym rozporządzeniu.
47 Z jednej strony pojęcia użyte w wersjach językowych bułgarskiej („трупно месо”), węgierskiej („vágott súly”) i szwedzkiej („slaktvikt”) rzeczonej dyrektywy, a mianowicie „mięso tusz” w wypadku pierwszej i „waga tusz” w wypadku następnych, okazują się pod względem koncepcyjnym bardzo zbliżone do pojęć użytych w tych trzech wersjach językowych rozporządzenia nr 1308/2013 („кланичен труп”, „hasított test” i „slaktkropp”), a mianowicie „tusza rzeźna” w wypadku pierwszej i „tusza” w wypadku następnych.
48 Z drugiej strony okoliczność, że pojęcia użyte w wersjach językowych niderlandzkiej („geslachte dieren”), czeskiej („kapacita porážky”), słowackiej („kapacita zabitia”) i słoweńskiej („zmogljivostjo zakola”) dyrektywy 2010/75, a mianowicie „zwierzęta poddane ubojowi” w wypadku pierwszej i „wydajność uboju” w wypadku następnych, nie zawierają terminu „tusza”, nie stoi na przeszkodzie wykładni uwzględniającej ten termin w sposób zdefiniowany we wspomnianym rozporządzeniu.
49 Co się tyczy okoliczności, że rozporządzenie nr 1308/2013 realizuje cele odmienne od celów dyrektywy 2010/75, to nie może ona sama w sobie wystarczyć do uzasadnienia przyjęcia odmiennej wykładni w odniesieniu do tego samego terminu użytego w dwóch uregulowaniach dotyczących tego samego sektora.
50 O ile celem realizowanym przez dyrektywę 2010/75 jest zgodnie z jej art. 1 zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom powstającym w wyniku działalności przemysłowej i ich kontrolowanie, o tyle nic nie pozwala uznać, że prawodawca Unii przekroczył w niniejszym przypadku granice przysługującego mu szerokiego zakresu uznania, w sytuacji gdy jego działanie wiąże się z dokonywaniem wyborów o charakterze politycznym, gospodarczym i społecznym oraz gdy wymaga się od niego dokonywania złożonych ocen i oszacowań, odnosząc się dla celów obliczenia wydajności produkcji rzeźni w rozumieniu pkt 6.4 lit. a) załącznika I do dyrektywy 2010/75 do wagi tusz zwierząt, tak jak zostały one zdefiniowane w następujących po sobie rozporządzeniach nr 3220/84, 1234/2007 i 1308/2013.
51 Wreszcie, jak wskazała rzecznik generalna w pkt 66 i 67 opinii, ze sporządzonego przez Komisję Europejską na podstawie art. 16 ust. 2 dyrektywy 96/61 dokumentu referencyjnego dotyczącego najlepszych dostępnych technik dla rzeźni wynika, że od wejścia w życie tej dyrektywy przedmiotowy sektor gospodarczy, a w szczególności jego podmioty, na których ciąży obowiązek posiadania wymaganego uprzedniego pozwolenia pod rygorem ewentualnych sankcji, wychodziły z założenia, że tusze należy rozumieć jako przetworzone ciała zwierząt po usunięciu istotnych części.
52 W świetle całości powyższych rozważań na pytanie pierwsze należy odpowiedzieć, iż pkt 6.4. lit. a) załącznika I do dyrektywy 2010/75 należy interpretować w ten sposób, że do celów obliczenia wydajności produkcji tusz wieprzowych danej rzeźni należy uwzględnić wagę świń poddanych ubojowi, wykrwawionych i wypatroszonych, bez języka, szczeciny, racic, genitaliów, tłuszczu okołonerkowego, nerek i przepony.
W przedmiocie pytań drugiego i trzeciego
53 Poprzez pytania drugie i trzecie, które należy rozpatrzyć łącznie, sąd odsyłający dąży zasadniczo do ustalenia, czy pkt 6.4 lit. a) załącznika I do dyrektywy 2010/75 należy interpretować w ten sposób, że w przypadku gdy dzienna wydajność produkcji tusz rzeźni prowadzącej działalność bez pozwolenia wymaganego w art. 4 ust. 1 tej dyrektywy jest obliczana na podstawie rzeczywistej miesięcznej wielkości produkcji tej rzeźni:
– obliczenie to oprócz dni uboju zwierząt powinno obejmować również dni, w których odbywają się inne etapy produkcji tusz, oraz
– należy wziąć pod uwagę ograniczenia fizyczne, techniczne i prawne, które mogą limitować wydajność produkcji tej rzeźni, tak że jej wydajność produkcji może być niższa od rzeczywistej produkcji, w szczególności gdy produkcja ta została osiągnięta z naruszeniem tych ograniczeń.
54 W zwykłym znaczeniu „wydajność produkcji” rzeźni odnosi się do ilości tusz, które rzeźnia jest w stanie wyprodukować.
55 Co do zasady ocena wydajności produkcji rzeźni w celu ustalenia, czy powinna ona posiadać pozwolenie, powinna zatem zostać przeprowadzona ex ante w świetle wydajności sprzętu operacyjnego, którym rzeźnia dysponuje. W tym kontekście, jak zauważyła rzecznik generalna w pkt 28 i 29 opinii, odwołując się do wytycznych Komisji z dnia 1 kwietnia 2007 r. dotyczących wykładni i określania wydajności na mocy dyrektywy 96/61 (Guidance on Interpretation and Determination of Capacity under the IPPC Directive), które choć nie są wiążące, mogą służyć wyjaśnieniu ogólnej systematyki tej dyrektywy, a zatem również dyrektywy 2010/75 [zob. analogicznie wyrok z dnia 16 grudnia 2021 r., Apollo Tyres (Hungary), C‑575/20, EU:C:2021:1024, pkt 38 i przytoczone tam orzecznictwo], należy wziąć pod uwagę odpowiednie ograniczenia fizyczne, techniczne i prawne, a także wydajność części instalacji lub etapu jej produkcji, który w największym stopniu ogranicza ogólną wydajność danej rzeźni. Gdyby bowiem nie zostały uwzględnione te ograniczenia, wydajność instalacji określona w ten sposób nie odpowiadałaby temu, co jest możliwe w praktyce przy poszanowaniu przepisów prawnych mających zastosowanie do danej działalności.
56 Jednakże w przypadku gdy dane dotyczące produkcji rzeźni nieposiadającej takiego pozwolenia wskazują, że rzeźnia ta produkuje ilości tusz przekraczające ilości określone w pkt 6.4 lit. a) załącznika I do dyrektywy 2010/75, sama ta okoliczność powinna prowadzić do uznania, że owa rzeźnia ma przynajmniej wydajność produkcji równoważną tym ilościom, a tym samym że rozpatrywana produkcja nastąpiła z naruszeniem obowiązku posiadania pozwolenia wynikającego z art. 4 ust. 1 tej dyrektywy.
57 W tym kontekście nie można uwzględnić argumentacji bronionej przez PO i Moesgaard Meat w ich uwagach na piśmie, zgodnie z którą rzeczywisty poziom produkcji tusz osiągnięty przez Moesgaard Meat nie może być brany pod uwagę przy obliczaniu wydajności produkcji danej rzeźni w sytuacji, w której ten rzeczywisty poziom produkcji został uzyskany z naruszeniem ograniczeń wynikających z przepisów prawnych mających zastosowanie do rozpatrywanej działalności, w niniejszym przypadku dzięki nielegalnie zainstalowanym kontenerom chłodniczym.
58 Jak wynika bowiem z art. 1 dyrektywy 2010/75, interpretowanego w świetle jej motywu 2, dyrektywa ta ma na celu zapobieganie zanieczyszczeniom spowodowanym głównymi rodzajami działalności przemysłowej, ich redukcję i w możliwie najszerszym zakresie wyeliminowanie. W związku z tym ponieważ to rzeczywista produkcja jest źródłem zanieczyszczenia, któremu dyrektywa ta zapobiegać, redukować je lub wyeliminować, rzeźnię, której rzeczywista produkcja tusz przekracza próg przewidziany w pkt 6.4 lit. a) załącznika I do tej dyrektywy, należy w każdym wypadku uznać za instalację prowadzącą taką działalnością przemysłową, a tym samym za objętą obowiązkiem posiadania pozwolenia na jej podstawie, niezależnie od sposobu, zgodnego lub niezgodnego z prawem, w jaki ten poziom produkcji został osiągnięty.
59 Ponadto fakt wyprodukowania w danym okresie ilości przekraczających ilości, o których mowa w pkt 6.4 lit. a) załącznika I do dyrektywy 2010/75, należy uznać co do zasady, w braku zmiany urządzeń operacyjnych, którymi dysponuje dana rzeźnia, lub ograniczeń fizycznych, technicznych i prawnych mających zastosowanie do danej działalności, za wskazujący na istnienie co najmniej takiej wydajności również w odniesieniu do innych okresów funkcjonowania tej rzeźni, w trakcie których w danym przypadku, na przykład ze względu na spadek aktualnego popytu, wydajność produkcji tej rzeźni nie była w pełni wykorzystywana, a wyprodukowane przez nią ilości były w konsekwencji niższe niż ilości, o których mowa w pkt 6.4 lit. a).
60 Wreszcie w przypadku gdy brak jest danych dotyczących rzeczywistej dziennej produkcji tusz w danej rzeźni, a dzienna wydajność produkcji tusz nie została należycie oceniona ex ante w celu wykazania konieczności uzyskania pozwolenia wymaganego na podstawie dyrektywy 2010/75 zgodnie z tym, co zostało wskazane w pkt 55 niniejszego wyroku, lecz została wywiedziona z danych dotyczących średniej dziennej produkcji, obliczonych na podstawie rzeczywistej miesięcznej wielkości produkcji tej rzeźni, oznacza to siłą rzeczy uwzględnienie przy obliczaniu średniej dziennej produkcji nie tylko „dni uboju”, lecz również dni, w których odbywają się inne etapy produkcji tusz, a mianowicie te, o których mowa w pkt 44 niniejszego wyroku, i te, które je poprzedzają.
61 W niniejszym przypadku wymagałoby to uwzględnienia sobót i niedziel, w których działalność rzeźni, której dotyczy postępowanie główne, polegała – zgodnie z zeznaniami PO i Moesgaarda Meat, które powinni oni wykazać, a sąd odsyłający zweryfikować – na odbiorze tych zwierząt, umieszczaniu ich w chlewniach i przygotowywaniu do uboju oraz sfinalizowaniu po uboju czynności wymienionych w pkt 52 niniejszego wyroku.
62 W świetle całości powyższych rozważań na pytania drugie i trzecie należy odpowiedzieć, że pkt 6.4 lit. a) załącznika I do dyrektywy 2010/75 należy interpretować w ten sposób, iż w przypadku gdy dzienna wydajność produkcji tusz rzeźni prowadzącej działalność bez pozwolenia wymaganego w art. 4 ust. 1 tej dyrektywy jest obliczana na podstawie rzeczywistej miesięcznej wielkości produkcji tej rzeźni, obliczenie to powinno obejmować, oprócz dni uboju, również dni, w których odbywają się inne etapy produkcji tusz. Nie należy natomiast w tym kontekście brać pod uwagę ewentualnych ograniczeń fizycznych, technicznych lub prawnych, które mogą limitować wydajność produkcji rzeźni.
W przedmiocie kosztów
63 Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.
Z powyższych względów Trybunał (druga izba) orzeka, co następuje:
1) Punkt 6.4 lit. a) załącznika I do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola)
należy interpretować w ten sposób, że:
do celów obliczenia wydajności produkcji tusz wieprzowych danej rzeźni należy uwzględnić wagę świń poddanych ubojowi, wykrwawionych i wypatroszonych, bez języka, szczeciny, racic, genitaliów, tłuszczu okołonerkowego, nerek i przepony.
2) Punkt 6.4 lit. a) załącznika I do dyrektywy 2010/75
należy interpretować w ten sposób, że:
w przypadku gdy dzienna wydajność produkcji tusz rzeźni prowadzącej działalność bez pozwolenia wymaganego w art. 4 ust. 1 tej dyrektywy jest obliczana na podstawie rzeczywistej miesięcznej wielkości produkcji tej rzeźni, obliczenie to powinno obejmować, oprócz dni uboju, również dni, w których odbywają się inne etapy produkcji tusz. Nie należy natomiast w tym kontekście brać pod uwagę ewentualnych ograniczeń fizycznych, technicznych lub prawnych, które mogą limitować wydajność produkcji rzeźni.
Podpisy