Sprawa T‑385/07
Fédération internationale de football association (Fifa)
przeciwko
Komisji Europejskiej
Telewizyjna działalność nadawcza – Artykuł 3a dyrektywy 89/552/EWG – Przepisy wydane przez Królestwo Belgii w sprawie wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa belgijskiego – Mistrzostwa świata w piłce nożnej – Decyzja stwierdzająca zgodność przepisów krajowych z prawem wspólnotowym – Uzasadnienie – Artykuły 43 WE i 49 WE – Prawo własności
Streszczenie wyroku
1. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Bezpośrednie oddziaływanie – Decyzja Komisji uznająca za zgodne z prawem wspólnotowym przepisy krajowe wydane na mocy art. 3a dyrektywy 89/552 – Brak swobody uznania państw członkowskich – Skarga pierwotnie uprawnionego z praw do transmisji wydarzenia określonego w tej decyzji – Bezpośrednie oddziaływanie
(art. 263 akapit czwarty TFUE; dyrektywa Rady 89/552, art. 3a; decyzja Komisji 2007/479)
2. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Możliwość uznania, że decyzja o charakterze generalnym dotyczy danego podmiotu indywidualnie – Przesłanki – Decyzja Komisji uznająca za zgodne z prawem wspólnotowym przepisy krajowe wydane na mocy art. 3a dyrektywy 89/552 – Skarga pierwotnie uprawnionego z praw do transmisji wydarzenia określonego w tej decyzji – Skarżący, którego można zindywidualizować w chwili wydania tej decyzji – Skarżący, którego dany akt dotyczy indywidualnie
(art. 263 akapit czwarty TFUE; dyrektywa Rady 89/552, art. 3a; decyzja Komisji 2007/479)
3. Swoboda świadczenia usług – Telewizyjna działalność nadawcza – Dyrektywa 89/552 – Przysługująca państwom członkowskim możliwość nałożenia ograniczeń w wykonywaniu swobód podstawowych ustanowionych przez prawo Unii – Względy uzasadniające – Gwarancja prawa do informacji
(dyrektywy: Parlamentu Europejskiego i Rady 97/36, motywy 18, 21; Rady 89/552, art. 3a ust. 1)
4. Swoboda świadczenia usług – Telewizyjna działalność nadawcza – Dyrektywa 89/552 – Wydarzenia o doniosłym znaczeniu
(dyrektywy: Parlamentu Europejskiego i Rady 97/36, motyw 18; Rady 89/552, art. 3a)
5. Swoboda świadczenia usług – Telewizyjna działalność nadawcza – Dyrektywa 89/552 – Określenie wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa – Uprawnienie państw członkowskich
(dyrektywy: Parlamentu Europejskiego i Rady 97/36, motyw 21; Rady 89/552, art. 3a ust. 1, 2)
6. Swoboda świadczenia usług – Swoboda przedsiębiorczości – Ograniczenia – Uzasadnienie nadrzędnymi względami interesu ogólnego – Ocena w świetle ogólnych zasad prawa – Niedopuszczalność przepisów niezgodnych z prawami podstawowymi
(art. 46 WE, 55 WE)
7. Swoboda świadczenia usług – Telewizyjna działalność nadawcza – Dyrektywa 89/552 – Krajowe procedury określania wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa
(dyrektywa Rady 89/552, art. 3a ust. 1)
1. Mechanizm wzajemnego uznawania przewidziany w art. 3a ust. 3 dyrektywy 89/552 w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej, wprowadzony na mocy decyzji Komisji uznającej za zgodne z prawem wspólnotowym środki przyjęte przez państwo członkowskie na mocy omawianego art. 3a ust. 1, nakłada na państwa członkowskie obowiązek udzielania ochrony skutkom prawnym wynikającym z tychże środków. Państwa członkowskie zobowiązane są w szczególności zapewnić poszanowanie przez nadawców podlegających ich jurysdykcji wymogów w zakresie transmisji telewizyjnej w danym państwie członkowskim wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa włączonych do wykazu załączonego do omawianej decyzji, tak jak określiło je zainteresowane państwo członkowskie w swych przepisach zatwierdzonych i opublikowanych w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Tymczasem obowiązek osiągnięcia tego rezultatu wywiera bezpośredni wpływ na położenie prawne nadawców telewizyjnych podlegających jurysdykcji pozostałych państw członkowskich, innych niż państwo członkowskie, które przyjęło te środki i którzy zamierzają nabyć prawa do transmisji w omawianym państwie członkowskim, które to prawa pierwotnie przysługiwały organizatorowi wydarzenia. Tego rodzaju decyzja wywiera zatem bezpośrednie skutki w odniesieniu do położenia prawnego organizatorów wydarzeń w zakresie praw, jakie pierwotnie im przysługiwały, i nie pozostawia żadnego zakresu uznania państwom członkowskim w zakresie rezultatu, jaki ma zostać osiągnięty, który jest narzucany w sposób automatyczny i wyłącznie na podstawie prawa wspólnotowego, niezależnie od szczegółowych mechanizmów, jakie zostaną wprowadzone w życie przez władze krajowe w celu osiągnięcia tego rezultatu. Tego rodzaju decyzja dotyczy więc tych organizatorów w sposób bezpośredni.
(por. pkt 39-42)
2. Podmioty inne niż adresaci decyzji mogą twierdzić, iż określona decyzja dotyczy ich indywidualnie jedynie wówczas, gdy ma ona wpływ na ich sytuację ze względu na szczególne dla nich cechy charakterystyczne lub na sytuację faktyczną, która odróżnia je od wszelkich innych osób i w związku z tym indywidualizuje w sposób podobny jak adresata decyzji.
Niezależnie od charakteru prawnego oraz źródła prawa do transmisji rozgrywek mistrzostw świata w piłce nożnej, mistrzostwa te są wydarzeniem w rozumieniu motywu 21 dyrektywy 97/36 zmieniającej dyrektywę 89/552 w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej, tak iż są one organizowane z wyprzedzeniem przez organizatora prawnie umocowanego do zbywania tych praw i okoliczności te występowały także w chwili wydawania decyzji 2007/479 Komisji w sprawie zgodności z prawem wspólnotowym środków przyjętych przez Belgię na mocy art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552. Omawianego organizatora mistrzostw świata można było bez trudu zindywidualizować w chwili wydania tej decyzji i decyzja ta dotyczy go zatem w sposób indywidualny.
(por. pkt 43-45)
3. Artykuł 3a ust. 1 dyrektywy 89/552 w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej skonkretyzował możliwości ograniczania przez państwa członkowskie – z uwagi na nadrzędne względy interesu ogólnego – wynikających z pierwotnego prawa wspólnotowego swobód podstawowych w dziedzinie radiofonii i telewizji.
Wolność wyrażania opinii, przewidziana w art. 10 europejskiej konwencji praw człowieka znajduje się wśród praw podstawowych gwarantowanych na mocy wspólnotowego porządku prawnego i stanowi nadrzędny wzgląd interesu ogólnego, który może uzasadniać tego rodzaju ograniczenia. Zgodnie z ust. 1 tego artykułu wolność wyrażania opinii obejmuje także wolność otrzymywania informacji.
Jak wynika to z motywu 18 dyrektywy 97/36 zmieniającej dyrektywę 89/552 przepisy, o których mowa w art. 3a tej ostatniej dyrektywy, mają na celu ochronę prawa do informacji oraz zapewnienie szerokiego dostępu publiczności do transmisji telewizyjnych wydarzeń krajowych i międzynarodowych o doniosłym znaczeniu do społeczeństwa. Zgodnie z motywem 21 dyrektywy 97/36 wydarzenie ma doniosłe znaczenie, gdy ma ono nadzwyczajny charakter, budzi zainteresowanie szerokiej publiczności w Unii Europejskiej lub w danym państwie członkowskim, bądź też w znacznej części danego państwa członkowskiego, i jest organizowane z wyprzedzeniem przez organizatora, który jest zgodnie z prawem upoważniony do zbywania praw dotyczących tego wydarzenia.
W konsekwencji, ponieważ przepisy, o których mowa w art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552 dotyczą wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa, są one uzasadnione nadrzędnymi względami interesu ogólnego. Przepisy te powinny ponadto być odpowiednie do zapewnienia realizacji celu, któremu służą, i nie powinny wykraczać poza to, co konieczne dla jego osiągnięcia.
(por. pkt 52, 55-58)
4. Artykuł 3a dyrektywy 89/552 w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej, do którego odnosi się motyw 18 dyrektywy 97/36 zmieniającej dyrektywę 89/552 nie dokonuje harmonizacji w zakresie określonych wydarzeń, które mogą zostać uznane przez państwa członkowskie za mające doniosłe znaczenie dla społeczeństwa. Z powyższego wynika, że motywu 18 dyrektywy 97/36 nie należy rozumieć w ten sposób, że wpisanie mistrzostw świata do krajowego wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa jest automatycznie zgodne z prawem wspólnotowym. A fortiori, nie można tego motywu rozumieć w ten sposób, że mistrzostwa świata mogą zostać w każdym wypadku ważnie włączone w całości do takiego wykazu, niezależnie od tego, jakie zainteresowanie budzą poszczególne mecze tych mistrzostw w danym państwie członkowskim.
Bez względu na ten brak harmonizacji w zakresie poszczególnych wydarzeń, które państwo członkowskie może uznać za mające doniosłe znaczenie dla jego społeczeństwa, wzmianka o mistrzostwach świata w motywie 18 dyrektywy 97/36 oznacza, że Komisja nie może uznać, by włączenie meczów mistrzostw świata do wykazu wydarzeń stanowiło naruszenie prawa wspólnotowego na tej podstawie, że zainteresowane państwo członkowskie nie zawiadomiło Komisji o szczególnych powodach uzasadniających doniosłość tego wydarzenia dla społeczeństwa. Niemniej jednak ewentualne ustalenie przez Komisję, że włączenie całości rozgrywek mistrzostw świata do wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa danego państwa członkowskiego jest zgodne z prawem wspólnotowym na tej podstawie, że mistrzostwa świata są ze swej natury słusznie uznawane za jednolite wydarzenie, może zostać zakwestionowane na podstawie szczególnych czynników, pokazujących, że „drugorzędne” mecze nie są tak istotne dla społeczeństwa tego państwa członkowskiego.
(por. pkt 59, 60, 95)
5. Stanowiąc, że zadaniem państw członkowskich jest określanie, jakie wydarzenia mają doniosłe znaczenie dla ich społeczeństwa w rozumieniu motywu 21 dyrektywy 97/36 zmieniającej dyrektywę 89/552, art. 3a dyrektywy 89/552 w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej przyznaje państwom członkowskim znaczący zakres uznania w tym względzie.
W sytuacji, gdy dane wydarzenie ma doniosłe znaczenie dla społeczeństwa określonego państwa członkowskiego, Komisja nie narusza prawa, gdy w ramach kontroli dokonywanej na podstawie art. 3a ust. 2 dyrektywy 89/552 nie sprzeciwia się włączeniu tego wydarzenia do wykazu sporządzonego przez dane państwo członkowskie, na tej podstawie, że inne wydarzenie – być może nawet donioślejsze dla tego społeczeństwa – nie zostało do tego wykazu włączone.
Gdy chodzi bowiem o wybór spośród pewnej liczby określonych wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa w rozumieniu dyrektywy 97/36, nie można wymagać od państw członkowskich ani bezpośrednio, ani też pośrednio, by włączały do wykazów inne wydarzenia, niż te, które postanowią włączyć, albo by dokonywały one większych odstępstw od postanowień traktatu, niż sobie tego życzą.
(por. pkt 94, 114, 115)
6. W wypadku gdy państwo członkowskie powołuje się na takie postanowienia jak art. 46 WE i 55 WE w celu uzasadnienia przepisów, które mogą ograniczać korzystanie ze swobody świadczenia usług lub swobody przedsiębiorczości, takie uzasadnienie, wynikające z prawa wspólnotowego, należy interpretować w świetle ogólnych zasad prawa, a w szczególności w świetle praw podstawowych. Wobec powyższego tego rodzaju przepisy krajowe mogą być objęte tymi wyjątkami jedynie wówczas, gdy są zgodne z prawami podstawowymi, których przestrzeganie zapewniają sądy wspólnotowe. Podobnie nie można przyjąć, by przepis krajowy, który jest nie do pogodzenia z prawami podstawowymi, takimi jak prawo własności, mógł być objęty uznanymi wyjątkami na tej podstawie, że stanowi on odzwierciedlenie nadrzędnego względu interesu ogólnego, na przykład udostępnienia szerokiej publiczności wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa za pośrednictwem telewizji.
(por. pkt 138)
7. Ustanowione przez państwa członkowskie postępowanie na mocy art. 3a ust. 1 dyrektywy 89/552 w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej służące sporządzeniu wykazu wydarzeń o doniosłym znaczeniu dla społeczeństwa musi być zrozumiałe i przejrzyste, to znaczy musi być oparte na obiektywnych kryteriach, które są znane z góry osobom zainteresowanym, tak by uniknąć sytuacji, w której państwa członkowskie będą korzystać w sposób arbitralny z przysługującego im uznania przy włączaniu określonych wydarzeń do wykazów. Chociaż prawdą jest, że zgodnie z omawianym art. 3a, aby dane wydarzenie zostało włączone do wykazu, musi mieć doniosłe znaczenie dla społeczeństwa, pozostaje faktem, że uprzednie określenie szczegółowych kryteriów służących do oceny tej doniosłości stanowi istotny czynnik zapewniający, że decyzje krajowe będą podejmowane w sposób przejrzysty i w granicach przysługującego władzom krajowym uznania.
(por. pkt 152)