Sprawa C‑110/14

Horațiu Ovidiu Costea

przeciwko

SC Volksbank România SA

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym
złożony przez Judecătoria Oradea)

Odesłanie prejudycjalne – Dyrektywa 93/13/EWG – Artykuł 2 lit. b) – Pojęcie konsumenta – Umowa kredytu zawarta przez osobę fizyczną wykonującą zawód adwokata – Spłata kredytu zabezpieczona nieruchomością należącą do kancelarii prawnej kredytobiorcy – Kredytobiorca mający wiedzę niezbędną do oceny nieuczciwego charakteru warunku umowy przed jej podpisaniem

Streszczenie – wyrok Trybunału (czwarta izba) z dnia 3 września 2015 r.

1.        Pytania prejudycjalne – Właściwość Trybunału – Granice – Właściwość sądu krajowego – Ustalenie i ocena stanu faktycznego sporu

(art. 267 TFUE)

2.        Ochrona konsumentów – Nieuczciwe warunki w umowach konsumenckich – Dyrektywa 93/13 – Pojęcie konsumenta – Osoba fizyczna wykonująca zawód adwokata i zawierająca umowę kredytu z bankiem – Włączenie – Warunek – Spłata kredytu zabezpieczona nieruchomością należącą do kancelarii prawnej kredytobiorcy – Brak wpływu

[dyrektywa Rady 93/13, motyw 10, art. 2 ust. 1 lit. b), c)]

3.        Ochrona konsumentów – Nieuczciwe warunki w umowach konsumenckich – Dyrektywa 93/13 – Cel

(dyrektywa Rady 93/13, motyw 10, art. 6 ust. 1)

1.        Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 13)

2.        Artykuł 2 lit. b) dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że osobę fizyczną wykonującą zawód adwokata i zawierającą umowę kredytu z bankiem, w której to umowie nie zostało określone przeznaczenie kredytu, można uznać za „konsumenta” w rozumieniu przytoczonego przepisu, jeżeli wspomniana umowa nie jest związana z działalnością zawodową tego adwokata. Okoliczność, że powstała wskutek rozpatrywanej umowy wierzytelność jest zabezpieczona hipoteką ustanowioną przez wskazaną osobę działającą w charakterze przedstawiciela swojej kancelarii prawnej na składnikach majątkowych przeznaczonych do wykonywania działalności zawodowej tej osoby, takich jak należąca do wspomnianej kancelarii nieruchomość, jest w tym względzie bez znaczenia.

W istocie jak stanowi motyw dziesiąty dyrektywy 93/13, jednolite normy prawne dotyczące nieuczciwych warunków powinny odnosić się do wszelkich umów zawieranych pomiędzy „konsumentami” a „przedsiębiorcami”, które to pojęcia zdefiniowane zostały w art. 2 lit. b) i c) tej dyrektywy. Tak więc wspomniana dyrektywa określa umowy, do których ma zastosowanie, poprzez odniesienie do statusu kontrahentów, w zależności od tego, czy działają oni w ramach swojej działalności zawodowej.

Pojęcie „konsumenta” w rozumieniu art. 2 lit. b) dyrektywy 93/13 ma charakter obiektywny i jest niezależne od konkretnego zasobu wiedzy, jaki może mieć dana osoba, czy też od posiadanych przez nią w rzeczywistości informacji. Sąd krajowy rozpoznający spór dotyczący umowy mogącej podlegać zastosowaniu omawianej dyrektywy powinien sprawdzić, biorąc pod uwagę wszystkie dowody, a w szczególności brzmienie tej umowy, czy kredytobiorcę można zakwalifikować jako „konsumenta” w rozumieniu tej dyrektywy. W tym celu sąd krajowy powinien uwzględnić wszystkie okoliczności sprawy, w szczególności charakter towaru lub usługi będących przedmiotem rozpatrywanej umowy, które to okoliczności mogą wykazać cel nabycia tego towaru lub tej usługi.

W tym względzie adwokat zawierający z osobą fizyczną lub prawną działającą w ramach jej działalności zawodowej umowę, która– w szczególności ze względu na brak związku z działalnością kancelarii tego adwokata – nie jest związana z wykonywaniem zawodu adwokata, znajduje się względem owej osoby na słabszej pozycji. Ponadto okoliczność, że adwokat reprezentuje wysoki poziom wiedzy fachowej nie pozwala na uzasadnienie przyjęcia domniemania, iż nie jest on słabszą stroną w stosunku zawieranym z przedsiębiorcą.

(por. pkt 15, 17, 21–23, 26, 27, 30; sentencja)

3.        Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 18, 19)