Edizzjoni Provviżorja
KONKLUŻJONIJIET TAL‑AVUKATA ĠENERALI
ĆAPETA
ippreżentati fis‑6 ta’ Ġunju 2024 (1)
Kawżi magħquda C‑256/23 u C‑290/23
L-Aġenzija Ewropea għas-Sustanzi Kimiċi (ECHA)
vs
Hallertauer Hopfenveredelungsges. m.b.H.,
partijiet magħquda:
Regierung von Niederbayern
(Talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mill-Bayerisches Verwaltungsgericht Regensburg (il-Qorti Amministrattiva minn Bayern, Regensburg, il-Ġermanja))
u
L-Aġenzija Ewropea għas-Sustanzi Kimiċi (ECHA)
vs
B. GmbH
(Talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mill-Oberverwaltungsgericht des Landes Sachsen-Anhalt (il-Qorti Amministrattiva Superjuri tal-Land Sachsen-Anhalt, il-Ġermanja))
“Talba għal deċiżjoni preliminari – Regolament (KE) Nru 1907/2006 (REACH) – Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 340/2008 – Ħlasijiet u spejjeż dovuti lill-Aġenzija Ewropea għas-Sustanzi Kimiċi (ECHA) – Deċiżjoni tal-ECHA li timponi spiża amministrattiva – Eżekuzzjoni – Artikolu 299 TFUE”
I. Introduzzjoni
1. X’jiġri jekk aġenzija tal-Unjoni Ewropea tagħti deċiżjoni li timponi spiża fuq parti privata u jekk dik il-parti tirrifjuta li tħallas? L-aġenzija tal-Unjoni tista’ teżegwixxi l-pretensjoni pekunjarja tagħha abbażi ta’ din id-deċiżjoni b’mod ġudizzjarju u kif?
2. Dawn huma, essenzjalment, il-kwistjonijiet li jqumu mid-domandi magħmula minn żewġ qrati Ġermaniżi f’dawn il-kawżi.
II. Il‑fatti li wasslu għal dawn il‑kawżi u d‑domandi preliminari
A. L‑ECHA u l‑qafas REACH dwar il‑ħlasijiet u l‑ispejjeż
3. Dawn il-kawżi joriġinaw minn tilwim quddiem żewġ qrati amministrattivi Ġermaniżi differenti li fihom l-Aġenzija Ewropea għas-Sustanzi Kimiċi (iktar ’il quddiem l-“ECHA”) tipprova teżegwixxi l-pretensjonijiet pekunjarji tagħha kontra żewġ kumpanniji differenti.
4. L-ECHA hija waħda minn iktar minn 30 aġenziji deċentralizzati tal-Unjoni Ewropea li jipparteċipaw fl-implimentazzjoni tal-politiki tal-Unjoni. Dan ġie stabbilit taħt ir-Regolament REACH (2), li jikkostitwixxi leġiżlazzjoni komprensiva dwar ir-regolamentazzjoni tas-sustanzi kimiċi fl-Unjoni. Din hija entità indipendenti responsabbli għall-ġestjoni effiċjenti ta’ ċerti aspetti amministrattivi, tekniċi u xjentifiċi ta’ dan ir-regolament (3).
5. Skont id-dispożizzjonijiet tar-Regolament REACH, il-manifatturi u l-importaturi għandhom jissottomettu lill-ECHA r-reġistrazzjonijiet ta’ sustanzi kimiċi. B’dan il-mod, huma għandhom jissottomettu l-ħlasijiet meħtieġa, kif speċifikati fir-Regolament tal-Kummissjoni 340/2008, li jimplimenta r-Regolament REACH (4).
6. Skont dan il-qafas, jeżistu ħlasijiet imnaqqsa għall-impriżi mikro, żgħar jew ta’ daqs medju (iktar ’il quddiem l-“SMEs”) u l-ECHA twettaq verifiki tal-istatus ta’ SME sabiex tiddetermina jekk il-kundizzjonijiet sabiex jibbenefikaw minn tnaqqis ta’ ħlasijiet ibbażat fuq dan l-istatus humiex issodisfatti.
7. Meta persuna tkun invokat b’mod żbaljat id-dritt għal tnaqqis ta’ ħlasijiet għall-SMEs, l-ECHA għandha tiddeċiedi li din il-persuna ma hijiex eliġibbli għal tali tnaqqis u timponi fuq tali persuna l-ħlas sħiħ, kif ukoll spiża amministrattiva.
8. Id-dispożizzjoni rilevanti li tawtorizza lill-ECHA tiġbor il-ħlasijiet u l-ispejjeż amministrattivi li jifdal hija l-Artikolu 13(4) tar-Regolament 340/2008 (5), li jipprovdi fil-parti rilevanti tiegħu:
“Fejn persuna fiżika jew ġuridika li tiddikjara li hija intitolata għal tnaqqis jew għal tneħħija ta’ l-obbligu ta’ ħlas ma tkunx tista’ turi li hija intitolata għal tali tnaqqis jew tneħħija ta’ l-obbligu, l-Aġenzija għandha timponi ħlas sħiħ jew spiża sħiħa kif ukoll spiża amministrattiva.
Fejn persuna fiżika jew ġuridika li ddikjarat li hija intitolata għal tnaqqis diġà wettqet pagament imnaqqas jew spiża mnaqqsa, iżda ma tistax turi li hija intitolata għal tnaqqis bħal dan, l-Aġenzija għandha timponi l-bilanċ tal-ħlas sħiħ jew ta’ l-ispiża sħiħa kif ukoll spiża amministrattiva.”
9. Id-deċiżjoni tal-ECHA li titlob tali ħlas amministrattiv hija vinkolanti għad-destinatarju, li jista’ jikkontestaha permezz ta’ rikors għal annullament quddiem il-qrati tal-Unjoni (6). Jekk ir-rikors ma jiġix ippreżentat fil-ħin, id-deċiżjoni ssir finali u l-validità tal-obbligu ta’ ħlas ma tkunx tista’ tiġi kkontestata iktar.
10. Jekk il-ħlasijiet relatati mar-reġistrazzjoni ma jitħallsux, l-ECHA tiċħad ir-reġistrazzjoni (7).
11. Madankollu, il-qafas legali tal-Unjoni ma jgħid xejn dwar il-konsegwenzi tan-nuqqas ta’ ħlas tal-ispiża amministrattiva.
12. Minbarra li hija ffinanzjata mill-baġit ġenerali tal-Unjoni, l-ECHA hija parzjalment iffinanzjata minn tali ħlasijiet u spejjeż (8).
13. La r-Regolament REACH u lanqas ir-Regolament Nru 340/2008 ma jinkludu dispożizzjonijiet dwar l-eżekuzzjoni tad-deċiżjoni tal-ECHA f’ċirkustanzi fejn il-parti privata la tikkontesta d-deċiżjoni quddiem il-qrati tal-Unjoni u lanqas ma tħallas l-ispiża amministrattiva. Għalhekk, f’tali sitwazzjonijiet, l-ECHA pprovat teżegwixxi l-pretensjoni pekunjarja tagħha bbażata fuq deċiżjoni finali li timponi spiża amministrattiva quddiem il-qrati nazzjonali.
14. Dan huwa preċiżament dak li ġara f’dawn il-kawżi. Fit-taqsimiet li ġejjin, ser nesponi fil-qosor il-fatti li fuqhom huma bbażati ż-żewġ kawżi.
B. Kawża C‑256/23
15. Hallertauer Hopfenveredelungsges. m.b.H. (iktar ’il quddiem “Hallertauer”) hija kumpannija Ġermaniża. Fl‑2010, hija ssottomettiet lill-ECHA reġistrazzjoni għal sustanza kimika u sostniet li kienet intitolata tibbenefika minn tnaqqis fil-ħlasijiet inkwantu hija mikrointrapriża.
16. Fl‑2013, l-ECHA wettqet verifika tal-istatus ta’ SME ta’ Hallertauer u talbet lil din tal-aħħar tipprovdilha provi dokumentarji (9). Hallertauer ma għamlitx dan. Madankollu, Hallertauer sussegwentement bagħtet lill-ECHA dikjarazzjoni li tgħid li hija kienet iddikjarat b’mod żbaljat id-daqs tagħha bħala mikro u li daqs korrett għall-kategorija tagħha kien dak ta’ impriża kbira.
17. Iktar tard fl‑2013, l-ECHA ħadet deċiżjoni dwar il-verifika tal-SMEs fir-rigward ta’ Hallertauer (10). F’dik id-deċiżjoni, l-ECHA kkonkludiet li din il-kumpannija ma kinitx eliġibbli għat-tnaqqis ta’ ħlasijiet għall-SMEs u li hija kienet responsabbli għall-bilanċ dovut tal-ħlas standard ta’ reġistrazzjoni kif ukoll għal spiża amministrattiva ta’ ammont ta’ EUR 9 950. Din id-deċiżjoni pprovdiet ukoll informazzjoni dwar id-dritt li tiġi kkontestata permezz ta’ rikors għal annullament quddiem il-qrati tal-Unjoni.
18. Hallertauer la ħallset id-dritt amministrattiv u lanqas ippreżentat rikors kontra dik id-deċiżjoni quddiem il-qrati tal-Unjoni. Għalhekk, id-deċiżjoni tal-ECHA saret definittiva fir-rigward tal-obbligu ta’ ħlas.
19. Matul is-sena‑2019, l-ECHA ppreżentat rikors intiż għall-kundanna ta’ Haullertauer għall-ħlas tal-ammont tal-ispiża amministrattiva quddiem il-Bayerisches Verwaltungsgericht Regensburg (il-Qorti Amministrattiva minn Bayern, Regensburg, il-Ġermanja), li hija l-qorti tar-rinviju.
20. Il-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk tali rikors jaqax taħt il-ġurisdizzjoni tal-qrati tal-Unjoni skont l-Artikolu 94(1) tar-Regolament REACH. L-istess qorti tistaqsi wkoll, sussidjarjament, jekk id-deċiżjoni tal-ECHA taqax fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 299 TFUE. Fl-affermattiv, il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf jekk ir-riferiment għar-regoli tal-proċedura ċivili li jinsabu f’din id-dispożizzjoni għandux jiġi interpretat b’mod wiesa’, b’tali mod li ma jkoprix biss il-proċedura ta’ implimentazzjoni tal-eżekuzzjoni, iżda wkoll ir-regoli dwar il-korp ta’ eżekuzzjoni kompetenti.
21. F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Bayerisches Verwaltungsgericht Regensburg (il-Qorti Amministrattiva minn Bayern, Regensburg) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:
“(1) L-Artikolu 94(1) tar-[Regolament REACH], li jipprovdi li d-deċiżjonijiet tal-Aġenzija jistgħu jkunu suġġetti għal azzjoni quddiem il-Qorti Ġenerali tal-Unjoni Ewropea, għandu jiġi interpretat fis-sens li n-natura eżekuttiva tad-deċiżjonijiet tal-Aġenzija tista’ wkoll tkun is-suġġett ta’ azzjoni?
(2) Fil-każ ta’ risposta negattiva għall-ewwel domanda: l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 299 TFUE għandu jiġi interpretat fis-sens li ma japplikax biss għall-atti tal-Kunsill, tal-Kummissjoni jew tal-Bank Ċentrali Ewropew, iżda wkoll għad-deċiżjonijiet tal-[ECHA] li jimponu obbligu ta’ ħlas ta’ spiża amministrattiva?
(3) Fil-każ ta’ risposta affermattiva għat-tieni domanda: it-tieni paragrafu tal-Artikolu 299 TFUE għandu jiġi interpretat fis-sens li r-riferiment għar-regoli tal-proċedura ċivili fis-seħħ fl-Istat Membru kkonċernat jirrigwarda mhux biss ir-regoli proċedurali, iżda wkoll ir-regoli ta’ ġurisdizzjoni?”
C. Kawża C‑290/23
22. B. GmbH (iktar ’il quddiem “B”) hija kumpannija Ġermaniża. Fl‑2010, hija ssottomettiet reġistrazzjoni għal sustanza kimika lill-ECHA u talbet li tibbenefika minn tnaqqis fil-ħlasijiet bħala impriża ta’ daqs medju.
23. Fl‑2013, l-ECHA wettqet verifika tal-istatus ta’ SME ta’ B u talbet lil din il-kumpannija tipprovdilha provi dokumentali (11). B ipproduċiet dokumenti bi tweġiba għal din it-talba.
24. Fl‑2014, l-ECHA bagħtet talba għal dokumenti addizzjonali lil B. Madankollu, l-ECHA ma rċeviet ebda tweġiba għal din it-talba.
25. Fl‑2016, l-ECHA ħadet deċiżjoni dwar il-verifika tal-SMEs dwar B (12). F’dik id-deċiżjoni, l-ECHA kkonkludiet li din il-kumpannija ma kinitx eliġibbli għat-tnaqqis tal-ħlasijiet għall-SMEs u li hija kienet responsabbli għall-bilanċ dovut tal-ħlas standard ta’ reġistrazzjoni kif ukoll għal spiża amministrattiva fl-ammont ta’ EUR 17 437. Din id-deċiżjoni kienet tinkludi wkoll informazzjoni dwar id-dritt għal azzjoni legali quddiem il-qorti tal-Unjoni.
26. B la ħallset l-ispiża amministrattiva u lanqas ippreżentat rikors kontra dik id-deċiżjoni quddiem il-qrati tal-Unjoni. Għalhekk, id-deċiżjoni tal-ECHA saret definittiva fir-rigward tal-obbligu ta’ ħlas.
27. Fl‑2019, l-ECHA ppreżentat rikors quddiem il-Verwaltungsgericht Halle (il-Qorti Amministrattiva ta’ Halle, il-Ġermanja) fejn talbet li B tiġi ordnata tħallas l-ammont tal-ispiża amministrattiva. Din il-qorti ċaħdet ir-rikors bħala inammissibbli, peress li kkonstatat li ma kienx possibbli li jiġu aditi l-qrati amministrattivi.
28. L-ECHA ppreżentat appell minn din is-sentenza quddiem l-Oberverwaltungsgericht des Landes Sachsen-Anhalt (il-Qorti Amministrattiva Superjuri tal-Land ta’ Sachsen-Anhalt, il-Ġermanja), li hija l-qorti tar-rinviju.
29. Il-qorti tar-rinviju tqis li, kuntrarjament għall-qorti tal-ewwel istanza, l-ECHA tista’ teżegwixxi t-talba tagħha quddiem il-qrati amministrattivi għaliex din hija tilwima rregolata mid-dritt pubbliku. Madankollu, il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf jekk id-deċiżjoni tal-ECHA taqax fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 299 TFUE. Il-qorti tar-rinviju tistaqsi wkoll jekk it-tielet subparagrafu tal-Artikolu 13(4) tar-Regolament Nru 340/2008, moqri flimkien mat-tieni subparagrafu tal-Artikolu 11(3) tiegħu, jirregolax b’mod eżawrjenti l-konsegwenzi tan-nuqqas ta’ ħlas tal-ħlasijiet u l-ispejjeż u għalhekk jekk dan is-subparagrafu jistax titqies li jipprekludi lill-ECHA milli tippreżenta rikors għall-eżekuzzjoni tal-ħlas tal-ispiża amministrattiva quddiem qorti.
30. F’dawn iċ-ċirkustanzi, l-Oberverwaltungsgericht des Landes Sachsen-Anhalt (il-Qorti Amministrattiva Superjuri tal-Land ta’ Sachsen-Anhalt) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:
“(1) L-ewwel nofs sentenza tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 299 TFUE għandu jiġi interpretat fis-sens li japplika biss għad-deċiżjonijiet adottati mill-Kunsill, mill-Kummissjoni jew mill-Bank Ċentrali Ewropew, jew għandu japplika wkoll għad-deċiżjonijiet tal-[ECHA] li jimponu spiża amministrattiva skont l-Artikolu 13(4) [tar-Regolament Nru 340/2008]?
(2) Jekk id-deċiżjoni tal-[ECHA] li timponi spiża amministrattiva ma tikkostitwixxix titolu eżekuttiv:
Id-dispożizzjonijiet moqrija flimkien tat-tielet subparagrafu tal-Artikolu 13(4) u tat-tieni subparagrafu tal-Artikolu 11(3) tar-Regolament Nru 340/2008 għandhom jiġu interpretati fis-sens li azzjoni għall-eżekuzzjoni tal-ħlas tal-ispiża amministrattiva hija eskluża?”
III. Il‑proċedura quddiem il‑Qorti tal‑Ġustizzja
31. Permezz ta’ deċiżjoni tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tat‑28 ta’ Ġunju 2023, il-Kawżi C‑256/23 u C‑290/23 ġew magħquda mal-fażijiet bil-miktub u orali tal-proċedura kif ukoll mad-deċiżjoni li tagħlaq l-istanza.
32. Tressqu osservazzjonijiet bil-miktub quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja mill-ECHA, Hallertauer, mill-Gvern Grieg u dak Pollakk kif ukoll mill-Kummissjoni Ewropea.
33. Inżammet seduta fl‑20 ta’ Marzu 2024, li matulha l-ECHA, il-Gvern Grieg u l-Kummissjoni ressqu osservazzjonijiet orali.
IV. Analiżi
34. Iż-żewġ qrati tar-rinviju f’dawn il-kawżi jistaqsu jekk l-eżekuzzjoni tal-pretensjoni pekunjarja tal-ECHA taqax taħt il-ġurisdizzjoni tagħhom. Għal din ir-raġuni, huma għamlu diversi domandi preliminari lill-Qorti tal-Ġustizzja.
35. Skont it-talba tal-Qorti tal-Ġustizzja, il-konklużjonijiet tiegħi ser jittrattaw biss id-domandi dwar l-interpretazzjoni tal-Artikolu 299 TFUE (it-tieni domanda fil-Kawża C‑256/23 u l-ewwel domanda fil-Kawża C‑290/23).
36. Dawn id-domandi jistaqsu, essenzjalment, jekk l-Artikolu 299 TFUE japplikax għall-ECHA (13).
37. L-analiżi tiegħi hija strutturata kif ġej. L-ewwel nett, ser nagħmel osservazzjonijiet preliminari dwar l-Artikolu 299 TFUE (A). It-tieni nett, ser nesponi r-raġunijiet għalfejn l-Artikolu 299 TFUE għandu jiġi interpretat fis-sens li jkopri biss it-tliet istituzzjonijiet tal-Unjoni li jissemmew espressament fih (B). It-tielet nett, ser nerġa’ nirreferi għall-kuntest usa’ tad-dritt sekondarju tal-Unjoni għall-finijiet tal-interpretazzjoni tal-Artikolu 299 TFUE (C). Fl-aħħar nett, ngħid ftit kliem dwar ir-raġunijiet għalfejn l-interpretazzjoni tal-Artikolu 299 TFUE li nipproponi ma tostakolax l-eżekuzzjoni tal-pretensjonojiet pekunjarji tal-ECHA (D).
A. It‑tqegħid tal‑Artikolu 299 TFUE fil‑qafas tat‑Trattati
38. L-Artikolu 299 TFUE jifforma parti mill-qafas tat-Trattati sa mill-ħolqien tal-Unjoni iktar minn 70 sena ilu (14). Minkejja l-lonġevità tiegħu, jidher li twassal għal “eżistenza wara l-kwinti (shadow existence)”, kif jindika kummentatur partikolari (15). Ftit li xejn dehret fil-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja jew ingħatat importanza fid-duttrina sa issa.
39. L-Artikolu 299 TFUE jipprovdi fl-intier tiegħu:
“L-atti tal-Kunsill, tal-Kummissjoni jew tal-Bank Ċentrali Ewropew li jimponu obbligi pekunjarji fuq persuni li mhumiex l-Istati, ikollhom forza eżekuttiva.
L-eżekuzzjoni tiġi regolata bir-regoli tal-proċedura ċivili li sseħħ f’dak l-Istat fejn għandha titwettaq. Id-digriet ta’ l-eżekuzzjoni għandu jiġi ffirmat, mingħajr ebda formalità oħra ħlief il-verifika ta’ l-awtentiċità tad-dokument, mill-awtorità nazzjonali li l-Gvern ta’ kull Stat Membru jaħtar għal dan l-għan u jgħarraf biha lill-Kummissjoni u lill-Qorti tal-Ġustizzja ta’ l-Unjoni Ewropea.
Wara t-twettiq ta’ dawn il-formalitajiet fuq it-talba tal-parti konċernata, din ta’ l-aħħar tista’ tipproċedi bl-eżekuzzjoni skond il-liġi nazzjonali, billi jressaq il-kwestjoni direttament quddiem l-awtorità kompetenti.
L-Eżekuzzjoni tista’ tiġi sospiża biss b’deċiżjoni tal-Qorti. Madankollu, il-verifika tar-regolarità tal-miżuri ta’ eżekuzzjoni tkun fil-kompetenza ta’ l-awtoritajiet ġudizzjarji nazzjonali.”
40. Anki jekk ċerti dubji jistgħu jqumu meta wieħed jaqra l-verżjoni Ingliża (16), fil-fehma tiegħi, l-Artikolu 299 TFUE ma jirrendix eżegwibbli l-pretensjonijiet pekunjarji li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni tagħha, iżda din id-dispożizzjoni tikkonċerna pjuttost il-mod kif tali pretensjonijiet għandhom jiġu eżegwiti (17).
41. Dan jinftiehem b’mod iktar ċar jekk wieħed jikkonsulta verżjonijiet lingwistiċi oħra tal-Artikolu 299 TFUE. B’hekk, pereżempju, il-verżjoni Franċiża tuża t-terminu “titre exécutoire”, filwaqt li l-verżjoni Olandiża tuża t-terminu “executoriale titel” (18). Dawn il-verżjonijiet lingwistiċi jimplikaw saħħa eżekuttiva diretta fis-sens tal-għoti ta’ saħħa eżekuttiva lil tali talbiet mingħajr ebda rekwiżit addizzjonali.
42. F’dan ir-rigward, l-Artikolu 299 TFUE sempliċement jiffaċilita u jrendi iktar malajr is-saħħa eżekuttiva tal-atti li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni tiegħu billi jagħmilhom immedjatament eżekuttivi, mingħajr il-ħtieġa ta’ ebda rikonoxximent addizzjonali fl-Istati Membri (19).
43. Bl-istess mod, fil-konklużjonijiet tagħha fil-kawża ADR Center vs Il‑Kummissjoni (20), l-Avukata Ġenerali Kokott ikkunsidrat li “din id-dispożizzjoni għandha bħala l-uniku għan [...] li teżegwixxi b’mod immedjat l-atti legali adottati mill-istituzzjonijiet tal-Unjoni skont l-Artikolu 288 TFUE u li jimponu obbligu pekunjarju Għalhekk, l-Artikolu 299 TFUE sempliċement jiffaċilita l-eżekuzzjoni, li hija ġġustifikata mill-ħtieġa li jiġi żgurat li l-kompiti tal-istituzzjonijiet tal-Unjoni jiġu infurzati b’mod effettiv u li l-interessi finanzjarji tal-Unjoni jiġu protetti.”
44. Minn dan isegwi li l-Artikolu 299 TFUE għandu jinftiehem fis-sens li jistabbilixxi proċedura speċjali li l-għan tagħha huwa li tippermetti eżekuzzjoni iktar rapida u iktar effettiva tal-atti tal-Unjoni li jimponu obbligi finanzjarji fuq partijiet privati (21).
45. Madankollu, dan ma jispjegax għalfejn huma biss tliet istituzzjonijiet tal-Unjoni (il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, il-Kummissjoni u l-BĊE) li jissemmew fl-Artikolu 299 TFUE. Minkejja dan jiena tal-fehma li jeżistu diversi raġunijiet li jxaqilbu favur interpretazzjoni ta’ din id-dispożizzjoni limitata għall-pretensjonijiet pekunjarji ta’ dawn it-tliet istituzzjonijiet.
B. L‑Artikolu 299 TFUE għandu jiġi interpretat fis‑sens li jkopri biss it‑tliet istituzzjonijiet espressament imsemmija fih
46. Qabel it-Trattat ta’ Lisbona, dak li llum huwa l-Artikolu 299 TFUE kien irrefera għad-deċiżjonijiet tal-Kunsill u tal-Kummissjoni (22).
47. Wara Lisbona, l-Artikolu 299 TFUE jsemmi l-atti tal-Kunsill, tal-Kummissjoni u tal-BĊE (23), iżda l-bqija ta’ din id-dispożizzjoni baqgħet identika.
48. Il-formulazzjoni tal-Artikolu 299 TFUE hija sempliċi ħafna u l-istorja tal-emendi tat-Trattat FUE ma tissuġġerixxix interpretazzjoni usa’ ta’ din id-dispożizzjoni.
49. Kif indikat il-Kummissjoni, l-awturi tat-Trattati setgħu emendaw l-Artikolu 299 TFUE biex jiġi japplika għal istituzzjonijiet, korpi, uffiċċji u aġenziji l-oħra tal-Unjoni fil-kuntest tat-Trattat ta’ Lisbona. Minflok, din id-dispożizzjoni ġiet emendata b’dan it-trattat biss sabiex jiżdied riferiment għall-BĊE.
50. Ebda waħda mill-istituzzjonijiet l-oħra tal-Unjoni, inkluż il-Parlament Ewropew, ma ġiet miżjuda u ma ġie inkluż ebda riferiment għall-korpi, l-uffiċċji u l-aġenziji tal-Unjoni. Fl-istess ħin, dispożizzjonijiet oħra tat-Trattat ġew emendati bit-Trattat ta’ Lisbona biex jinkludu tali riferiment għall-korpi, l-uffiċċji u l-aġenziji tal-Unjoni (24).
51. Ir-raġuni għal dan hija li l-awturi tat-Trattati kkunsidraw li istituzzjonijiet, korpi, uffiċċji u aġenziji oħra tal-Unjoni ma jistax ikollhom pretensjonijiet pekunjarji kontra partijiet privati. Pereżempju, huwa evidenti li l-Parlament Ewropew jista’ jkollu pretensjoni pekunjarja kontra l-membri jew l-impjegati (ta’ qabel) tiegħu. Madankollu, il-Parlament Ewropew ma jissemmiex fl-Artikolu 299 TFUE. F’għadd ta’ kawżi, il-Qorti Ġenerali fil-fatt ikkunsidrat li l-Parlament Ewropew ma jaqax taħt il-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-dispożizzjoni (25).
52. Il-Kummissjoni sostniet li, permezz tal-Artikolu 299 TFUE, l-awturi tat-Trattati kellhom l-għan li jillimitaw l-eżegwibbiltà immedjata tal-atti tal-istituzzjonijiet tal-Unjoni li għandhom setgħat eżekuttivi jew setgħat ġeneralment assoċjati mal-impożizzjoni ta’ obbligi finanzjarji fuq individwi, kif ukoll tas-sentenzi tal-qrati tal-Unjoni skont l-Artikolu 280 TFUE.
53. Madankollu, bħalissa, ħafna korpi, uffiċċji u aġenziji tal-Unjoni għandhom setgħat eżekuttivi u jistgħu jimponu obbligi finanzjarji fuq individwi, kif muri f’dawn il-kawżi. Għalhekk, l-ispjegazzjoni tal-Kummissjoni bbażata fuq is-setgħat eżekuttivi ma tidhirx li hija daqstant utli.
54. Barra minn hekk, il-Kummissjoni indikat li l-eżegwibbiltà immedjata tal-atti tal-istituzzjonijiet tal-Unjoni fit-territorju ta’ Stat Membru tikkostitwixxi interferenza fl-eżerċizzju tas-setgħa pubblika. Dan l-argument jista’ effettivament jispjega l-intenzjoni li jiġi limitat in-numru ta’ entitajiet li jistgħu jinvokaw tali setgħat. Issa, dan xorta waħda ma jispjegax l-għażla tat-tliet istituzzjonijiet espressament imsemmija fl-Artikolu 299 TFUE, b’mod partikolari l-Kunsill, li rarament jeżerċita setgħat eżekuttivi jew jimponi obbligi pekunjarji fuq l-individwi (26).
55. L-ECHA, Hallertauer, il-Gvern Pollakk u l-Kummissjoni ddefendew il-pożizzjoni li l-Artikolu 299 TFUE huwa limitat għat-tliet istituzzjonijiet li jissemmew espressament fih. Huwa biss il-Gvern Grieg li sostna li l-Artikolu 299 TFUE seta’ jiġi interpretat bħala li japplika għall-ECHA.
56. F’dan ir-rigward, il-Gvern Grieg sostna li l-Artikolu 299 TFUE jista’ jiġi estiż għall-atti tal-istituzzjonijiet, tal-korpi, tal-uffiċċji u tal-aġenziji l-oħra tal-Unjoni, suġġett għal tliet kundizzjonijiet: l-ewwel nett, l-entità twettaq funzjonijiet eżekuttivi u tadotta atti amministrattivi li jsegwu objettivi ta’ interess pubbliku; it-tieni nett, il-pretensjoni pekunjarja għandha tikkontribwixxi għal dawn il-funzjonijiet eżekuttivi; u, it-tielet nett, hija prevista protezzjoni legali għall-persuni fiżiċi u ġuridiċi kkonċernati. Skont dan l-Istat Membru, din il-pożizzjoni hija konformi mas-sentenza “Bejgħ bin-nieqes” tal-Qorti tal-Ġustizzja (27) li tinterpreta l-ġurisprudenza Meroni (28), u hija barra minn hekk ikkorroborata miż-żieda fil-korpi, uffiċċji u aġenziji oħra tal-Unjoni wara Lisbona, l-għanijiet ta’ interess pubbliku mwettqa minnhom u d-dehra ta’ dispożizzjonijiet simili għall-Artikolu 299 TFUE fid-dritt sekondarju tal-Unjoni, kif juru dawk relatati mal-Uffiċċju tal-Proprjetà Intellettwali tal-Unjoni Ewropea (iktar ’il quddiem l-“EUIPO”) u mal-Bord Uniku ta’ Riżoluzzjoni (iktar ’il quddiem is-“SRB”).
57. Fil-fehma tiegħi, id-duttrina Meroni ma tistax tiġi invokata sabiex tiġi estiża l-formulazzjoni tal-Artikolu 299 TFUE. Din id-duttrina ġiet żviluppata biex jiġu indirizzati l-limiti għad-delega tas-setgħat diskrezzjonali fi ħdan l-Unjoni (29). Madankollu, f’dawn il-kawżi, ma hemmx dubji dwar is-setgħat tal-ECHA li timponi obbligi pekunjarji fuq partijiet privati. Il-kwistjoni hija pjuttost dwar jekk tali pretensjoni pekunjarja, ladarba ma tkunx għadha tista’ tiġi kkontestata fuq il-mertu, tistax tikkostitwixxi titolu eżekuttiv direttament fi Stat Membru mingħajr ma jkollha tibda proċedura ta’ rikonoxximent minn qorti jew minn awtorità kompetenti oħra.
58. Fil-qosor, il-formulazzjoni ċara u l-istorja tal-Artikolu 299 TFUE jissuġġerixxu li r-riferiment għat-tliet istituzzjonijiet f’din id-dispożizzjoni huwa eżawrjenti (30). Għalhekk, l-ECHA ma tistax tinvoka din id-dispożizzjoni sabiex teżegwixxi l-pretensjonijiet pekunjarji tagħha.
C. Il‑kuntest ġuridiku usa’
59. L-interpretazzjoni li nipproponi, li tillimita l-Artikolu 299 TFUE għat-tliet istituzzjonijiet li jissemmew espressament fih, hija kkorroborata mill-kuntest ġuridiku usa’ li issa ser nindirizza.
60. Il-Kummissjoni tqis li l-kamp ta’ applikazzjoni limitat tal-Artikolu 299 TFUE jintwera mill-fatt li l-Artikolu 100(2) tar-Regolament Finanzjarju 2018/1046 (31) jawtorizza b’mod eċċezzjonali lil istituzzjonijiet oħra tal-Unjoni li ma jistgħux jadottaw huma stess deċiżjoni li tikkostitwixxi titolu eżekuttiv skont l-Artikolu 299 TFUE jitolbu lill-Kummissjoni tagħmel dan f’isimhom għal ċerti pretensjonijiet. Fil-fehma tagħha, din id-dispożizzjoni tkun inutli jekk dawn l-istituzzjonijiet l-oħra kellhom jaqgħu taħt il-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 299 TFUE.
61. F’dan ir-rigward, jiena inklinat li naqbel mal-Avukata Ġenerali Kokott li, kif ġie rrilevat fil-konklużjonijiet tagħha fil-kawża ADR Center vs Il‑Kummissjoni (32), ikkonstatat li l-Artikolu 100(2) tar-Regolament Finanzjarju 2018/1046 ma huwiex ċar (33). L-ewwel paragrafu tiegħu jindika li “istituzzjoni [...] tal-Unjoni” tista’ tirkupra ammont ta’ flus mingħand partijiet privati permezz ta’ deċiżjoni li tikkostitwixxi titolu eżekuttiv fis-sens tal-Artikolu 299 TFUE, filwaqt li t-tieni subparagrafu tiegħu jipprevedi li l-Kummissjoni tista’, f’ċirkustanzi eċċezzjonali, tadotta tali deċiżjoni li tikkostitwixxi titolu eżekuttiv għall-benefiċċju ta’ “istituzzjonijiet oħra tal-Unjoni” fuq talba tagħhom fir-rigward tal-pretensjonijiet li jirriżultaw fir-rigward tal-persunal jew fir-rigward tal-membri jew tal-ex membri. Id-definizzjoni estensiva tal-kunċett ta’ “istituzzjoni” f’dan ir-regolament (34), tidher li tqajjem il-kwistjoni dwar il-ħtieġa tat-tieni subparagrafu jekk l-ewwel paragrafu jirreferi għal dawn l-“istituzzjonijiet oħra” fi kwalunkwe każ.
62. Jidhirli li huwa raġonevoli li l-Artikolu 100(2) tar-Regolament Finanzjarju 2018/1046 jinqara’ fis-sens li dawn l-“istituzzjonijiet [...] l-oħrajn tal-Unjoni” huma dawk li ma jissemmewx fl-Artikolu 299 TFUE, peress li d-dispożizzjonijiet tad-dritt sekondarju tal-Unjoni għandhom jinqraw fid-dawl tad-dritt primarju tal-Unjoni, u mhux bil-maqlub. Dan il-fehim jidher ukoll li huwa ssuġġerit minn dokumenti istituzzjonali (35).
63. Għalhekk naqbel mal-Kummissjoni li interpretazzjoni tal-Artikolu 299 TFUE bħala li tkopri l-istituzzjonijiet, il-korpi u l-uffiċċji u l-aġenziji kollha tal-Unjoni jkollha l-konsegwenza li l-possibbiltà għall-“istituzzjonijiet oħrajn tal-Unjoni” fit-tieni subparagrafu tal-Artikolu 100(2) tar-Regolament Finanzjarju 2018/1046 li jistrieħu fuq il-Kummissjoni sabiex jadottaw deċiżjoni li tikkostitwixxi titolu eżekuttiv skont l-Artikolu 299 TFUE ma jagħmilx sens.
64. Konsegwentement, l-Artikolu 100(2) tar-Regolament Finanzjarju 2018/1046 ixaqleb favur interpretazzjoni tal-Artikolu 299 TFUE limitata għat-tliet istituzzjonijiet li huma espressament imsemmija fih.
65. L-istess jgħodd għall-atti tad-dritt sekondarju tal-Unjoni dwar korpi, uffiċċji u aġenziji oħra tal-Unjoni minbarra l-ECHA.
66. B’mod partikolari, jidher li fir-rigward tal-eżekuzzjoni tal-multi u tal-pagamenti ta’ penali imposti minn ċerti korpi, uffiċċji u aġenziji tal-Unjoni (36), xi drabi jeżistu dispożizzjonijiet fil-leġiżlazzjoni rilevanti tal-Unjoni li huma simili għall-Artikolu 299 TFUE.
67. Pereżempju, f’dak li jirrigwarda s-SRB, l-Artikolu 41(3) tar-Regolament 806/2014 (37) jiddikjara:
“Multi u pagamenti ta’ penali perjodiċi imposti skont l-Artikoli 38 u 39 għandhom jiġu infurzati.
L-infurzar għandu jkun regolat mir-regoli ta’ proċedura applikabbli fis-seħħ fl-Istat Membru parteċipanti li fit-territorju tiegħu titwettaq. L-ordni għall-infurzar tiegħu għandha tiġi annessa mad-deċiżjoni, mingħajr kwalunkwe formalità oħra ħlief il-verifika tal-awtentiċità tad-deċiżjoni mill-awtorità nazzjonali li l-gvern ta’ kull Stat Membru għandu jaħtar għal dak il-fini u li għandu jgħarraf lill-Bord u lill-Qorti tal-Ġustizzja.
Fejn dawk il-formalitajiet ikunu ġew ikkompletati fuq talba tal-parti kkonċernata, din tista’ twettaq l-infurzar f’konformità mal-liġi nazzjonali, billi ġġib il-kwistjoni direttament quddiem l-entità kompetenti.
L-infurzar jista’ jiġi sospiż biss b’deċiżjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja. Madankollu, il-qrati tal-Istat Membru parteċipanti kkonċernat għandhom ikollhom ġurisdizzjoni fuq ilmenti li l-infurzar qed jitwettaq b’mod irregolari.” (38)
68. Il-fatt li l-leġiżlatur tal-Unjoni jinkludi tali dispożizzjonijiet ifformulati fuq l-għamla tal-Artikolu 299 TFUE fir-rigward ta’ ċerti korpi u organi tal-Unjoni jissuġġerixxi li l-atti tagħhom li jimponu obbligi pekunjarji fuq individwi ma jaqgħux fil-kamp ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 299 TFUE, peress li, kieku kienu jaqgħu f’tali kamp ta’ applikazzjoni, ma jkunx hemm lok li tali dispożizzjonijiet jiġu riprodotti fid-dritt tal-Unjoni.
69. Min-naħa l-oħra, jidher li, fir-rigward tal-eżekuzzjoni tal-ħlasijiet u tal-ispejjeż dovuti lil ċerti korpi, uffiċċji u aġenziji tal-Unjoni, id-dritt tal-Unjoni ġeneralment ma jinkludix dispożizzjonijiet ibbażati fuq l-Artikolu 299 TFUE. Minflok, id-dispożizzjonijiet rilevanti jidhru li jiffukaw fuq it-twettiq tal-passi legali meħtieġa biex jinkiseb il-ħlas u jippermettu lill-korp, uffiċċju jew aġenzija tal-Unjoni jwaqqfu ċerti attivitajiet sabiex jiġi ffaċilitat dan il-ħlas.
70. Pereżempju, fir-rigward tal-Aġenzija Ewropea għall-Mediċini, l-Artikolu 10(3) tar-Regolament 297/95 (39) jipprovdi: “Fejn kwalunkwe ħlas pagabbli taħt dan ir-Regolament jibqa’ mhux imħallas sad-data ta’ l-għeluq tiegħu u mingħajr preġudizzju għall-kapaċità ta’ l-Aġenzija li tibda proċedimenti legali mogħtija lilha mill-Artikolu 71 tar-Regolament (KE) Nru 726/2004, id-Direttur Eżekuttiv jista’ jiddeċiedi li ma jipprovdix is-servizzi mitluba jew li jissospendi s-servizzi u l-proċeduri kollha li jkunu għaddejjin sakemm isir il-ħlas [...]” (40).
71. X’inhi l-ispjegazzjoni għal din id-differenza fit-trattament bejn l-eżekuzzjoni tal-multi u l-ħlas tal-penali, minn naħa, u dik tal-ħlasijiet u tal-ispejjeż, min-naħa l-oħra? Jista’ jkun li l-multi u l-pagamenti ta’ penali huma tipikament allokati lill-baġit ġenerali tal-Unjoni (41), b’tali mod li dispożizzjonijiet li jirriproduċu l-Artikolu 299 TFUE jistgħu jitqiesu bħala mezz ta’ protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni, filwaqt li l-ħlasijiet u l-ispejjeż jaqgħu direttament fuq il-korpi, l-uffiċċji u l-aġenziji kkonċernati.
72. Fi kwalunkwe każ, dan l-approċċ adottat fid-dritt tal-Unjoni jidher li jikkonferma ulterjorment interpretazzjoni tal-Artikolu 299 TFUE limitata għat-tliet istituzzjonijiet li jissemmew espressament fih.
D. L‑ECHA tista’ teżegwixxi l‑pretensjonijiet pekunjarji tagħha
73. Il-fatt li l-pretensjonijiet pekunjarji tal-ECHA ma jaqgħux taħt l-Artikolu 299 TFUE ma jfissirx li dawn ma jistgħux jiġu eżegwiti. Pjuttost, l-eżekuzzjoni għandha tmur lura għall-proċeduri abitwali fis-sistemi legali tal-Istati Membri.
74. Skont ir-Regolament REACH, l-ECHA għandha personalità ġuridika u għandha l-usa’ kapaċità ġuridika fl-Istati Membri (42).
75. Meta d-dritt tal-Unjoni ma jipprovdix il-proċeduri xierqa, bħalma ma jagħmilx fir-rigward tal-eżekuzzjoni tal-pretensjonijiet pekunjarji tal-ECHA, huma l-Istati Membri li għandhom jagħmlu dan.
76. Billi jipprevedu proċeduri ta’ eżekuzzjoni adegwati, l-Istati Membri jgawdu minn awtonomija proċedurali, bla ħsara għall-osservanza tal-prinċipji ta’ ekwivalenza u ta’ effettività (43). Bħala prinċipju, skont il-prinċipju ta’ ekwivalenza, huma għandhom jippermettu lill-ECHA tinvoka l-pretensjonijiet pekunjarji tagħha bl-istess mod li pretensjonijiet simili jiġu eżegwiti fid-dritt nazzjonali u ma jistgħux jissuġġettaw tali pretensjonijiet għal trattament inqas favorevoli minn pretensjonijiet simili taħt id-dritt nazzjonali. Barra minn hekk, skont il-prinċipju ta’ effettività, dawn ma jistgħux jirrendu impossibbli jew eċċessivament diffiċli l-eżekuzzjoni mill-ECHA tal-pretensjonijiet pekunjarji tagħha.
77. Għaldaqstant, huma l-qrati tar-rinviju li għandhom jiddeterminaw liema tkun is-sitwazzjoni ekwivalenti fid-dritt nazzjonali u li għandhom jiddeċiedu fuq din il-bażi jekk dawn il-qrati jew tipi oħra ta’ qrati għandhomx ġurisdizzjoni fuq il-pretensjonijiet pekunjarji tal-ECHA.
78. Il-fatt li, skont id-dritt tal-Unjoni, l-ECHA ma tistax tibqa’ mingħajr possibbiltajiet ta’ eżekuzzjoni fl-Istati Membri jikkostitwixxi raġuni addizzjonali li għaliha l-formulazzjoni tal-Artikolu 299 TFUE ma għandhiex bżonn tiġi estiża b’mod li tinkludi fiha l-ECHA. Tali interpretazzjoni kreattiva sempliċement ma hijiex iġġustifikata peress li l-protezzjoni effettiva tad-drittijiet tal-ECHA diġà hija ggarantita mill-ordinament ġuridiku tal-Unjoni.
V. Konklużjoni
79. Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi għat-tieni domanda preliminari magħmula mill-Bayerisches Verwaltungsgericht Regensburg (il-Qorti Amministrattiva minn Bayern, Regensburg, il-Ġermanja) u għall-ewwel domanda preliminari magħmula mill-Oberverwaltungsgericht des Landes Sachsen-Anhalt (il-Qorti Amministrattiva Superjuri tal-Land ta’ Sachsen-Anhalt, il-Ġermanja) kif ġej:
L-Artikolu 299 TFUE
għandu jiġi interpretat fis-sens li japplika biss għall-atti tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, tal-Kummissjoni Ewropea u tal-Bank Ċentrali Ewropew, u mhux għall-atti tal-Aġenzija Ewropea għas-Sustanzi Kimiċi li jimponu spiża amministrattiva skont l-Artikolu 13(4) tar-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 340/2008 tas‑16 ta’ April 2008 dwar il-ħlasijiet u l-ispejjeż dovuti lill-Aġenzija Ewropea għas-Sustanzi Kimiċi skond ir-Regolament (KE) Nru 1907/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar ir-Reġistrazzjoni, il-Valutazzjoni, l-Awtorizzazzjoni u r-Restrizzjoni ta’ Sustanzi Kimiċi (REACH).