Προσωρινό κείμενο
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ένατο τμήμα)
της 29ης Μαΐου 2024 (*)
«Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας – Περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στη Λευκορωσία και της εμπλοκής της Λευκορωσίας στη ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας – Δέσμευση κεφαλαίων – Κατάλογοι των προσώπων, οντοτήτων και φορέων εις βάρος των οποίων ισχύει η δέσμευση κεφαλαίων και οικονομικών πόρων – Καταχώριση και διατήρηση του ονόματος του προσφεύγοντος στους καταλόγους – Διοργάνωση των δραστηριοτήτων του καθεστώτος Λουκασένκο οι οποίες διευκολύνουν την παράνομη διέλευση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης ή συμβολή στις εν λόγω δραστηριότητες – Άντληση οφέλους από το καθεστώς Λουκασένκο – Εσφαλμένη εκτίμηση»
Στην υπόθεση T‑116/22,
Belavia – Belarusian Airlines AAT, με έδρα το Μινσκ (Λευκορωσία), εκπροσωπούμενη από τους N. Tuominen και L. Engelen, δικηγόρους,
προσφεύγουσα,
κατά
Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκπροσωπούμενου από τους A. Boggio-Tomasaz και Α. Αντωνιάδη,
καθού,
ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (ένατο τμήμα),
συγκείμενο από τους L. Truchot, πρόεδρο, H. Kanninen (εισηγητή) και R. Frendo, δικαστές,
γραμματέας: I. Kurme, διοικητική υπάλληλος,
έχοντας υπόψη τη διάταξη της 24ης Νοεμβρίου 2022, Belavia κατά Συμβουλίου (T‑116/22 R, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2022:726),
έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία,
κατόπιν της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως της 25ης Οκτωβρίου 2023,
εκδίδει την ακόλουθη
Απόφαση
1 Με την ασκηθείσα βάσει του άρθρου 263 ΣΛΕΕ προσφυγή, η προσφεύγουσα Belavia – Belarusian Airlines AAT ζητεί την ακύρωση, πρώτον, της εκτελεστικής απόφασης (ΚΕΠΠΑ) 2021/2125 του Συμβουλίου, της 2ας Δεκεμβρίου 2021, για την εφαρμογή της απόφασης 2012/642/ΚΕΠΠΑ σχετικά με περιοριστικά μέτρα ενόψει της κατάστασης στη Λευκορωσία (ΕΕ 2021, L 430 I, σ. 16), και του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2021/2124 του Συμβουλίου, της 2ας Δεκεμβρίου 2021, για την εφαρμογή του άρθρου 8α παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 765/2006 σχετικά με περιοριστικά μέτρα όσον αφορά τη Λευκορωσία (ΕΕ 2021, L 430 I, σ. 1) (στο εξής: αρχικές πράξεις), και, δεύτερον, της απόφασης (ΚΕΠΠΑ) 2023/421 του Συμβουλίου, της 24ης Φεβρουαρίου 2023, που τροποποιεί την απόφαση 2012/642/ΚΕΠΠΑ σχετικά με περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στη Λευκορωσία και της εμπλοκής της Λευκορωσίας στη ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας (ΕΕ 2023, L 61, σ. 41), και του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2023/419 του Συμβουλίου, της 24ης Φεβρουαρίου 2023, για την εφαρμογή του άρθρου 8α του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 765/2006 σχετικά με περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στη Λευκορωσία και της εμπλοκής της Λευκορωσίας στη ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας (ΕΕ 2023, L 61, σ. 20) (στο εξής: πράξεις περί διατηρήσεως), κατά το μέρος που οι ως άνω πράξεις την αφορούν.
Ιστορικό της διαφοράς και μεταγενέστερα της ασκήσεως της προσφυγής πραγματικά περιστατικά
2 Η προσφεύγουσα είναι εταιρία αεροπορικών μεταφορών με έδρα το Μινσκ (Λευκορωσία).
3 Η υπό κρίση υπόθεση εντάσσεται στο πλαίσιο των περιοριστικών μέτρων που έλαβε η Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2004 λόγω της κατάστασης στη Λευκορωσία όσον αφορά τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
4 Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέδωσε στις 18 Μαΐου 2006, βάσει των άρθρων [75 και 215 ΣΛΕΕ], τον κανονισμό (ΕΚ) 765/2006 σχετικά με περιοριστικά μέτρα εις βάρος του Προέδρου Λουκασένκο και ορισμένων αξιωματούχων της Λευκορωσίας (ΕΕ 2006, L 134, σ. 1), του οποίου ο τίτλος αντικαταστάθηκε, κατά το άρθρο 1, παράγραφος 1, του κανονισμού (ΕΕ) 588/2011 του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 2011 (ΕΕ 2011, L 161, σ. 1), από τον τίτλο «κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 765/2006 του Συμβουλίου, της 18ης Μαΐου 2006, σχετικά με περιοριστικά μέτρα όσον αφορά τη Λευκορωσία».
5 Στις 15 Οκτωβρίου 2012 το Συμβούλιο εξέδωσε, βάσει του άρθρου 29 ΣΕΕ, την απόφαση 2012/642/ΚΕΠΠΑ, σχετικά με περιοριστικά μέτρα κατά της Λευκορωσίας (ΕΕ 2102, L 285, σ. 1).
6 Κατά το άρθρο 4, παράγραφος 1, στοιχεία βʹ και γʹ, σημείο i, της απόφασης 2012/642, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2021/1990 του Συμβουλίου, της 15ης Νοεμβρίου 2021 (ΕΕ 2021, L 405, σ. 10), και το άρθρο 2, παράγραφοι 5 και 6, του κανονισμού 765/2006, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 1014/2012 του Συμβουλίου, της 6ης Νοεμβρίου 2012 (ΕΕ 2012, L 307, σ. 1) και τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1985 του Συμβουλίου, της 15ης Νοεμβρίου 2021 (ΕΕ 2021, L 405, σ. 1), με τις τελευταίες διατάξεις να παραπέμπουν στις πρώτες, δεσμεύονται όλα τα κεφάλαια και οι οικονομικοί πόροι που βρίσκονται στην ιδιοκτησία ή κατοχή ή τελούν υπό τον έλεγχο, μεταξύ άλλων, φυσικών ή νομικών προσώπων, οντοτήτων ή φορέων που επωφελούνται από το καθεστώς Λουκασένκο ή το στηρίζουν, καθώς και φυσικών ή νομικών προσώπων, οντοτήτων ή φορέων που διοργανώνουν ή συμβάλλουν σε δραστηριότητες του καθεστώτος Λουκασένκο, οι οποίες διευκολύνουν την παράνομη διέλευση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης.
7 Με έγγραφο της 1ης Νοεμβρίου 2021, απευθυνόμενο σε μέλος του γραφείου του Ύπατου Εκπροσώπου της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας, η προσφεύγουσα υποστήριξε ότι οι ισχυρισμοί που περιέχονταν σε ορισμένα άρθρα του Τύπου και σύμφωνα με τους οποίους η ίδια εμπλεκόταν σε «επιχειρήσεις διακίνησης μεταναστών» στη Λευκορωσία ήταν εσφαλμένοι.
8 Στις 2 Δεκεμβρίου 2021 το Συμβούλιο εξέδωσε τις αρχικές πράξεις. Από τις αιτιολογικές σκέψεις 2 των ως άνω πράξεων προκύπτει ότι, «[σ]τις 21 και 22 Οκτωβρίου 2021, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε συμπεράσματα στα οποία δήλωσε ότι δεν θα δεχθεί καμία απόπειρα τρίτων χωρών να εργαλειοποιήσουν τους μετανάστες για πολιτικούς σκοπούς, καταδίκασε όλες τις υβριδικές επιθέσεις στα σύνορα της Ένωσης και διαβεβαίωσε ότι θα αντιδράσει καταλλήλως», και ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «[υ]πογράμμισε ότι η Ένωση θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει ως ζήτημα προτεραιότητας τη συνεχιζόμενη υβριδική επίθεση του καθεστώτος της Λευκορωσίας, μεταξύ άλλων θεσπίζοντας περαιτέρω περιοριστικά μέτρα κατά προσώπων και νομικών οντοτήτων, σύμφωνα με τη σταδιακή προσέγγισή της».
9 Με τις αρχικές πράξεις, το όνομα της προσφεύγουσας προστέθηκε στη σειρά 16 του πίνακα B του καταλόγου των φυσικών και νομικών προσώπων, οντοτήτων και φορέων που αναφέρονται στο άρθρο 3, παράγραφος 1, και στο άρθρο 4, παράγραφος 1, της απόφασης 2012/642, ο οποίος περιλαμβάνεται στο παράρτημα της εν λόγω απόφασης, και στη σειρά 16 του πίνακα B του καταλόγου των φυσικών και νομικών προσώπων, οντοτήτων και οργανισμών που αναφέρονται στο άρθρο 2, παράγραφος 1, του κανονισμού 765/2006, ο οποίος περιλαμβάνεται στο παράρτημα I του εν λόγω κανονισμού (στο εξής: επίμαχοι κατάλογοι).
10 Στις αρχικές πράξεις, όσον αφορά την προσφεύγουσα, το Συμβούλιο καταχώρισε τα στοιχεία ταυτοποίησης «[δ]ιεύθυνση: 14A Nemiga St., Minsk, Belarus, 220004», «[η]μερομηνία εγγραφής: 4.1.1996», «[α]ριθμός μητρώου: 600390798», και δικαιολόγησε τη λήψη περιοριστικών μέτρων σε βάρος της προσφεύγουσας μνημονεύοντας τους ακόλουθους λόγους:
«[Η προσφεύγουσα] είναι ο κρατικός αερομεταφορέας της Λευκορωσίας. Ο Aliaksandr Lukashenk[o] υποσχέθηκε κάθε δυνατή στήριξη από την κυβέρνησή του στην [προσφεύγουσα] μετά την απόφαση της Ένωσης να απαγορεύσει σε όλους τους αερομεταφορείς της Λευκορωσίας τις υπερπτήσεις στον ενωσιακό εναέριο χώρο και την πρόσβαση σε ενωσιακούς αερολιμένες. Για τον σκοπό αυτό, [συμφωνήθηκε] με τον Ρώσο Πρόεδρο Vladimir Putin να προγραμματ[ιστεί η] έναρξη νέων αεροπορικών δρομολογίων για την [προσφεύγουσα].
Η διοίκηση της [προσφεύγουσας] είπε επίσης στους υπαλλήλους της να μη διαδηλώσουν ενάντια στις εκλογικές παρατυπίες και τις μαζικές κρατήσεις στη Λευκορωσία, δεδομένου ότι η [προσφεύγουσα] είναι κρατική επιχείρηση.
Συνεπώς η [προσφεύγουσα] επωφελείται από το καθεστώς Lukashenk[o] και το στηρίζει.
Η [προσφεύγουσα] ενεπλάκη στη μεταφορά μεταναστών από τη Μέση Ανατολή στη Λευκορωσία. Μετανάστες που επιθυμούν να διασχίσουν τα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης πετούν στο Μινσκ με πτήσεις της [προσφεύγουσας] από διάφορες χώρες της Μέσης Ανατολής, ιδίως τον Λίβανο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Τουρκία. Για να τους διευκολύνει, η [προσφεύγουσα] εγκαινίασε νέα αεροπορικά δρομολόγια και αύξησε τον αριθμό των πτήσεων στα υφιστάμενα δρομολόγια. Τοπικοί ταξιδιωτικοί πράκτορες ενήργησαν ως μεσάζοντες για την πώληση εισιτηρίων της [προσφεύγουσας] σε υποψήφιους μετανάστες, συντελώντας έτσι ώστε να μην προβληθεί ο ρόλος της [προσφεύγουσας].
Συνεπώς, η [προσφεύγουσα] συμβάλλει σε δραστηριότητες του καθεστώτος Lukashenk[o] που διευκολύνουν την παράνομη διέλευση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης.»
11 Με έγγραφο της 3ης Δεκεμβρίου 2021, το Συμβούλιο ενημέρωσε την προσφεύγουσα ότι το όνομά της είχε καταχωριστεί στους επίμαχους καταλόγους.
12 Με έγγραφο της 30ής Δεκεμβρίου 2021, η προσφεύγουσα ζήτησε από το Συμβούλιο να της παράσχει πρόσβαση στις πληροφορίες και τα αποδεικτικά στοιχεία στα οποία στηρίχθηκε η καταχώριση του ονόματός της στους επίμαχους καταλόγους.
13 Με έγγραφο της 14ης Ιανουαρίου 2022, το Συμβούλιο κοινοποίησε στην προσφεύγουσα τα έγγραφα που περιείχαν τα αποδεικτικά στοιχεία τα οποία είχε χρησιμοποιήσει το θεσμικό αυτό όργανο για να αποφασίσει την καταχώριση του ονόματός της στους επίμαχους καταλόγους.
14 Με έγγραφο της 25ης Φεβρουαρίου 2022, το Συμβούλιο ενημέρωσε την προσφεύγουσα για τη διατήρηση της καταχώρισης του ονόματός της στους επίμαχους καταλόγους.
15 Με έγγραφο της 21ης Δεκεμβρίου 2022, το Συμβούλιο γνωστοποίησε στην προσφεύγουσα την πρόθεσή του να παρατείνει την ισχύ των εις βάρος της περιοριστικών μέτρων, επισυνάπτοντας ένα έγγραφο στο οποίο στηρίχθηκε.
16 Με έγγραφο της 19ης Ιανουαρίου 2023, η προσφεύγουσα απάντησε ότι το έγγραφο που είχε κοινοποιήσει το Συμβούλιο δεν δικαιολογούσε τη διατήρηση της καταχώρισης του ονόματός της στους επίμαχους καταλόγους.
17 Στις 24 Φεβρουαρίου 2023 το Συμβούλιο εξέδωσε τις πράξεις περί διατηρήσεως, με τις οποίες διατήρησε το όνομα της προσφεύγουσας στους επίμαχους καταλόγους για λόγους κατ’ ουσίαν πανομοιότυπους με εκείνους που περιλαμβάνονταν στις αρχικές πράξεις.
18 Με έγγραφο της 27ης Φεβρουαρίου 2023, το Συμβούλιο επισήμανε ότι οι παρατηρήσεις που περιλαμβάνονταν στο έγγραφο της 19ης Ιανουαρίου 2023 δεν αναιρούσαν την εκτίμησή του ότι η καταχώριση του ονόματος της προσφεύγουσας στους επίμαχους καταλόγους έπρεπε να διατηρηθεί.
Διαδικασία και αιτήματα των διαδίκων
19 Κατόπιν της προσαρμογής της προσφυγής βάσει του άρθρου 86 του Κανονισμού Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου και κατόπιν της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως, η προσφεύγουσα ζητεί από το Γενικό Δικαστήριο:
– να ακυρώσει τις αρχικές πράξεις και τις πράξεις περί διατηρήσεως, κατά το μέρος που την αφορούν·
– να καταδικάσει το Συμβούλιο στα δικαστικά έξοδα·
– να απορρίψει τα επικουρικά αιτήματα του Συμβουλίου με τα οποία ζητείται, αφενός, να διατηρηθούν σε ισχύ τα αποτελέσματα της εκτελεστικής απόφασης 2021/2125 καθόσον την αφορά έως ότου αρχίσει να παράγει αποτελέσματα η μερική ακύρωση του εκτελεστικού κανονισμού 2021/2124 και, αφετέρου, να διατηρηθούν σε ισχύ τα αποτελέσματα της απόφασης 2023/421 καθόσον την αφορά έως ότου αρχίσει να παράγει αποτελέσματα η μερική ακύρωση του εκτελεστικού κανονισμού 2023/419.
20 Το Συμβούλιο ζητεί από το Γενικό Δικαστήριο:
– να απορρίψει την προσφυγή·
– να καταδικάσει την προσφεύγουσα στα δικαστικά έξοδα·
– επικουρικώς, αφενός, σε περίπτωση που το Γενικό Δικαστήριο ακυρώσει τις αρχικές πράξεις κατά το μέρος που αφορούν την προσφεύγουσα, να διατάξει να διατηρηθούν σε ισχύ τα αποτελέσματα της εκτελεστικής απόφασης 2021/2125 καθόσον την αφορά έως ότου αρχίσει να παράγει αποτελέσματα η μερική ακύρωση του εκτελεστικού κανονισμού 2021/2124 και, αφετέρου, σε περίπτωση που το Γενικό Δικαστήριο ακυρώσει τις πράξεις περί διατηρήσεως κατά το μέρος που αφορούν την προσφεύγουσα, να διατάξει να διατηρηθούν σε ισχύ τα αποτελέσματα της απόφασης 2023/421 καθόσον την αφορά έως ότου αρχίσει να παράγει αποτελέσματα η μερική ακύρωση του εκτελεστικού κανονισμού 2023/419.
Σκεπτικό
21 Πρέπει να εξεταστεί, πρώτον, το αίτημα μερικής ακυρώσεως των αρχικών πράξεων και, δεύτερον, το αίτημα μερικής ακυρώσεως των πράξεων περί διατηρήσεως.
Επί του αιτήματος μερικής ακυρώσεως των αρχικών πράξεων
22 Προς στήριξη του αιτήματος ακυρώσεως των αρχικών πράξεων καθόσον την αφορούν, η προσφεύγουσα προβάλλει τυπικώς δύο λόγους ακυρώσεως, εκ των οποίων ο πρώτος στηρίζεται σε πρόδηλη πλάνη εκτιμήσεως στην οποία φέρεται να υπέπεσε το Συμβούλιο και ο δεύτερος στο γεγονός ότι οι αρχικές πράξεις «συνεπάγονται την επιβολή παράνομου είδους κύρωσης καθόσον το Συμβούλιο δεν ανταποκρίθηκε στις σχετικές με την απόδειξη απαιτήσεις».
23 Το Συμβούλιο αντικρούει την επιχειρηματολογία της προσφεύγουσας.
24 Προκαταρκτικώς, πρώτον, παρατηρείται ότι οι δύο λόγοι ακυρώσεως που τυπικώς προβάλλει η προσφεύγουσα αλληλεπικαλύπτονται σε μεγάλο βαθμό, καθόσον αμφότεροι αντλούνται, κατ’ ουσίαν, από πλάνη κατά την εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών και από παράβαση του άρθρου 4, παράγραφος 1, στοιχεία βʹ και γʹ, σημείο i, της απόφασης 2012/642. Κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση, η προσφεύγουσα δήλωσε εξάλλου ότι προέβαλε, κατ’ ουσίαν, έναν και μοναδικό λόγο ακυρώσεως.
25 Υπό τις συνθήκες αυτές, το Γενικό Δικαστήριο κρίνει ότι οι δύο λόγοι ακυρώσεως που προβάλλει η προσφεύγουσα αποτελούν, κατ’ ουσίαν, έναν και μοναδικό λόγο ακυρώσεως.
26 Δεύτερον, υπενθυμίζεται ότι η αποτελεσματικότητα του δικαστικού ελέγχου την οποία εγγυάται το άρθρο 47 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιβάλλει, μεταξύ άλλων, να βεβαιώνεται ο δικαστής της Ένωσης ότι η απόφαση με την οποία ελήφθησαν ή διατηρούνται σε ισχύ περιοριστικά μέτρα, η οποία έχει ατομικό χαρακτήρα για το ενδιαφερόμενο πρόσωπο ή την ενδιαφερόμενη οντότητα, στηρίζεται σε αρκούντως βάσιμα πραγματικά στοιχεία. Τούτο προϋποθέτει εξακρίβωση των πραγματικών περιστατικών που εκτίθενται στην αιτιολογική έκθεση της εν λόγω αποφάσεως, ούτως ώστε, κατά τον δικαστικό έλεγχο, να μην εκτιμάται απλώς η αφηρημένη πιθανολόγηση των προβαλλόμενων λόγων, αλλά να εξετάζεται εάν οι λόγοι αυτοί ή, τουλάχιστον, ένας εξ αυτών που θεωρείται αφ’ εαυτού επαρκής για να στηρίξει την απόφαση είναι τεκμηριωμένοι (απόφαση της 18ης Ιουλίου 2013, Επιτροπή κ.λπ. κατά Kadi, C‑584/10 P, C‑593/10 P και C‑595/10 P, EU:C:2013:518, σκέψη 119).
27 Στην αρμόδια αρχή της Ένωσης εναπόκειται, σε περίπτωση αμφισβητήσεως, να αποδείξει το βάσιμο των λόγων που ελήφθησαν υπόψη κατά του οικείου προσώπου, και όχι στο πρόσωπο αυτό να προσκομίσει την αντίθετη απόδειξη περί μη βασίμου των λόγων αυτών (απόφαση της 18ης Ιουλίου 2013, Επιτροπή κ.λπ. κατά Kadi, C‑584/10 P, C‑593/10 P και C‑595/10 P, EU:C:2013:518, σκέψη 121).
28 Αν η αρμόδια αρχή της Ένωσης προσκομίσει κρίσιμες πληροφορίες ή αποδεικτικά στοιχεία, ο δικαστής της Ένωσης πρέπει να εξακριβώσει την ακρίβεια των προβαλλόμενων πραγματικών περιστατικών σε σχέση με τις εν λόγω πληροφορίες και στοιχεία και να εκτιμήσει την αποδεικτική ισχύ τους σε συνάρτηση με τις περιστάσεις της υποθέσεως και υπό το πρίσμα των ενδεχόμενων παρατηρήσεων που υπέβαλε, μεταξύ άλλων, το οικείο πρόσωπο ή η οικεία οντότητα συναφώς (απόφαση της 18ης Ιουλίου 2013, Επιτροπή κ.λπ. κατά Kadi, C‑584/10 P, C‑593/10 P και C‑595/10 P, EU:C:2013:518, σκέψη 124).
29 Κατά την εκτίμηση αυτή, τα αποδεικτικά και πληροφοριακά στοιχεία δεν πρέπει να εξετάζονται μεμονωμένα, αλλά στο πλαίσιο εντός του οποίου εντάσσονται. Πράγματι, το Συμβούλιο ανταποκρίνεται στο βάρος αποδείξεως που φέρει εφόσον προβάλλει ενώπιον του δικαιοδοτικού οργάνου της Ένωσης δέσμη αρκούντως συγκεκριμένων, σαφών και συγκλινουσών ενδείξεων βάσει των οποίων μπορεί να αποδειχθεί η ύπαρξη επαρκούς συνδέσμου μεταξύ της υποκείμενης σε μέτρο δεσμεύσεως κεφαλαίων οντότητας και του καθεστώτος ή, εν γένει, των καταστάσεων που πρέπει να αντιμετωπιστούν (βλ. απόφαση της 12ης Φεβρουαρίου 2020, Kanyama κατά Συμβουλίου, T‑167/18, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2020:49, σκέψη 93 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).
30 Εξάλλου, λαμβανομένης υπόψη της προληπτικής φύσεως των επίμαχων περιοριστικών μέτρων, αν, στο πλαίσιο του ελέγχου της νομιμότητας της προσβαλλόμενης απόφασης, ο δικαστής της Ένωσης κρίνει ότι, τουλάχιστον, ο ένας από τους λόγους που διαλαμβάνονται στην επίμαχη αιτιολογική έκθεση είναι επαρκώς ακριβής και συγκεκριμένος, ότι είναι τεκμηριωμένος και ότι συνιστά αυτός καθεαυτόν επαρκές έρεισμα για να στηρίξει την απόφαση αυτή, το γεγονός ότι άλλοι μεταξύ των λόγων αυτών δεν συνιστούν τέτοιο έρεισμα δεν μπορεί να δικαιολογήσει την ακύρωση της εν λόγω απόφασης (πρβλ. αποφάσεις της 18ης Ιουλίου 2013, Επιτροπή κ.λπ. κατά Kadi, C‑584/10 P, C‑593/10 P και C‑595/10 P, EU:C:2013:518, σκέψη 130, και της 24ης Νοεμβρίου 2021, Assi κατά Συμβουλίου, T‑256/19, EU:T:2021:818, σκέψη 168).
31 Εν προκειμένω, το Γενικό Δικαστήριο κρίνει σκόπιμο να εξετάσει κατ’ αρχάς την αιτιολογία των αρχικών πράξεων η οποία παρατίθεται στην τέταρτη και στην πέμπτη παράγραφο που μνημονεύονται στη σκέψη 10 ανωτέρω, και από την οποία προκύπτει ότι η προσφεύγουσα ενεπλάκη στη μεταφορά υπηκόων τρίτων χωρών από τη Μέση Ανατολή προς τη Λευκορωσία, ότι υπήκοοι τρίτων χωρών που επιθυμούσαν να διασχίσουν τα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης μετέβησαν στο Μινσκ με πτήσεις της προσφεύγουσας από ορισμένες χώρες της Μέσης Ανατολής, ιδίως από τον Λίβανο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Τουρκία, ότι, προκειμένου να διευκολύνει την πρακτική αυτή, η προσφεύγουσα εγκαινίασε νέα αεροπορικά δρομολόγια και αύξησε τον αριθμό των πτήσεων στα υφιστάμενα δρομολόγια, ότι οι τοπικοί ταξιδιωτικοί πράκτορες ενήργησαν ως μεσάζοντες πωλώντας αεροπορικά εισιτήρια της προσφεύγουσας σε υπηκόους τρίτων χωρών που θα μπορούσαν να έχουν την πρόθεση να διασχίσουν τα εν λόγω εξωτερικά σύνορα, συντελώντας ώστε να μην προβληθεί ο ρόλος της προσφεύγουσας, και ότι η τελευταία συμβάλλει επομένως στις δραστηριότητες του καθεστώτος Λουκασένκο που διευκολύνουν την παράνομη διέλευση των εξωτερικών αυτών συνόρων.
32 Η αιτιολογία αυτή στηρίζεται στο κριτήριο του άρθρου 4, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, σημείο i, της απόφασης 2012/642, διάταξης στην οποία παραπέμπει το άρθρο 2, παράγραφος 6, στοιχείο αʹ, σημείο i, του κανονισμού 765/2006.
33 Προς στήριξη των ισχυρισμών του, πρώτον, το Συμβούλιο παραπέμπει στο πλαίσιο στο οποίο εντάσσονται τα επίμαχα πραγματικά περιστατικά.
34 Συναφώς, το Συμβούλιο στηρίζεται σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «wyborcza.pl» στις 21 Οκτωβρίου 2021 και σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «spiegel.de» στις 14 Αυγούστου 2021, από τα οποία προκύπτει, κατ’ ουσίαν, ότι, κατά τη διάρκεια του 2021, ως αντίδραση σε ορισμένα μέτρα που έλαβε η Ένωση κατά της Λευκορωσίας, οι αρχές της Λευκορωσίας ενθάρρυναν τη μετακίνηση υπηκόων τρίτων χωρών προς τη Λευκορωσία αεροπορικώς προκειμένου να τους κατευθύνουν, από τη χώρα αυτή, προς τα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης. Παραπέμπει επίσης σε μήνυμα που δημοσιεύθηκε στο κοινωνικό δίκτυο Twitter στις 26 Οκτωβρίου 2021, σύμφωνα με το οποίο η πρεσβεία της Λευκορωσίας στη Συρία κατάρτισε κατάλογο ταξιδιωτικών πρακτορείων με αποκλειστικό δικαίωμα χορήγησης θεωρήσεων εισόδου σε πολίτες αραβικών χωρών κατά την άφιξή τους στην περιορισμένη περιοχή του αεροδρομίου του Μινσκ.
35 Η προσφεύγουσα δεν αμφισβητεί την ύπαρξη του πλαισίου που περιγράφει κατ’ αυτόν τον τρόπο το Συμβούλιο.
36 Δεύτερον, το Συμβούλιο προσκομίζει τα ακόλουθα έγγραφα:
– ένα άρθρο δημοσιευθέν στον ιστότοπο «reuters.com» στις 7 Ιουλίου 2021, από το οποίο προκύπτει, μεταξύ άλλων, ότι υπάλληλος της Λιθουανικής Κυβέρνησης διαβίβασε στο πρακτορείο Τύπου Reuters αντίγραφα τεσσάρων καρτών επιβίβασης για πτήση εκτελούμενη από την προσφεύγουσα από την Κωνσταντινούπολη (Τουρκία) προς το Μινσκ τις οποίες είχε μαζί του υπήκοος τρίτης χώρας που είχε εισέλθει στο έδαφος της Λιθουανίας·
– ένα άρθρο δημοσιευθέν στον ιστότοπο «lemonde.fr» στις 10 Νοεμβρίου 2021, κατά το οποίο, μεταξύ άλλων, κατά τη διάρκεια του Νοεμβρίου του 2021, διάφοροι υπήκοοι τρίτων χωρών βρίσκονταν στον αερολιμένα της Βηρυτού (Λίβανος) προκειμένου να επιβιβασθούν σε πτήση προς το Μινσκ εκτελούμενη από την προσφεύγουσα, ότι ένα από τα πρόσωπα αυτά δήλωσε ότι είχε λάβει θεώρηση εισόδου από τον επίτιμο πρόξενο της Λευκορωσίας προκειμένου το ταξίδι του να έχει «επίφαση νομιμότητας» και ότι είχε την πρόθεση να διεισδύσει στην «Ευρώπη-φρούριο», ότι ένα άλλο από τα πρόσωπα αυτά επισήμανε ότι επιθυμούσε να επωφεληθεί από τον «διάδρομο [που] άνοιξε» στη Λευκορωσία προκειμένου να μεταβεί στη Γερμανία, ότι η προσφεύγουσα εκτελούσε από τον Νοέμβριο του 2021 δύο απευθείας πτήσεις εβδομαδιαίως από τη Βηρυτό προς το Μινσκ, ενώ προηγουμένως εκτελούσε μία μόνον πτήση εβδομαδιαίως, ότι ο αριθμός των ταξιδιωτών που μετέφερε η προσφεύγουσα αυξήθηκε σημαντικά από τον Αύγουστο του 2020 και ότι, «[ε]άν [ήταν] αδύνατο να πραγματοποιηθεί κράτηση πτήσης στ[ον] ιστότοπο [της προσφεύγουσας], οι τοπικοί ταξιδιωτικοί πράκτορες ανα[λάμβαναν] να γεμίσουν τα αεροσκάφη της»·
– ένα άρθρο δημοσιευθέν στον ιστότοπο «dw.com» στις 9 Νοεμβρίου 2021, από το οποίο προκύπτει, μεταξύ άλλων, αφενός, ότι ένας ταξιδιωτικός πράκτορας με έδρα τη Βαγδάτη (Ιράκ) δήλωσε ότι «[η προσφεύγουσα είχε] απευθείας πτήσεις προς το Μινσκ από την Κωνσταντινούπολη, το Ντουμπάι [(Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα)] και άλλα μέρη», ότι «το μόνο πράγμα [που χρειαζόταν ήταν] να φτάσει κανείς εκεί» και ότι «[ήταν] λίγο ακριβότερο αλλά πάντως εφικτό» και, αφετέρου, ότι τα αεροσκάφη που εκμεταλλευόταν η προσφεύγουσα χρησιμοποιούνταν για τη «μεταφορά μεταναστών προς τα σύνορα της Ένωσης»·
– ένα άρθρο δημοσιευθέν στον ιστότοπο «reform.by» στις 23 Αυγούστου 2021, κατά το οποίο «τα αεροσκάφη από την Κωνσταντινούπολη πετούν καθημερινά προς το Μινσκ – τέσσερις πτήσεις ημερησίως», «[δ]ύο εκτελούνται από [την προσφεύγουσα], εδώ και λίγο καιρό κυρίως με Embraer E195 (χωρητικότητας έως 125 ατόμων), αλλά τον Ιούνιο υπήρχαν Boeing με χωρητικότητα περίπου 150-190 θέσεων»·
– τρία αποσπάσματα πληροφοριών δημοσιευθέντα στον ιστότοπο «flightradar24.com», από τα οποία προκύπτει ότι η κύρια αεροπορική σύνδεση από τον διεθνή αερολιμένα του Erbil (Ιράκ) είναι με την Κωνσταντινούπολη μέσω 23 πτήσεων εβδομαδιαίως, ότι η κύρια αεροπορική σύνδεση από τον διεθνή αερολιμένα της Βαγδάτης είναι με την Κωνσταντινούπολη μέσω 28 πτήσεων εβδομαδιαίως και ότι η προσφεύγουσα πραγματοποιεί δύο πτήσεις ημερησίως από την Κωνσταντινούπολη προς το Μινσκ·
– ένα άρθρο δημοσιευθέν στον ιστότοπο «belsat.eu» στις 11 Οκτωβρίου 2021, το οποίο ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι ένας δημοσιογράφος «παρατήρησε περίπου 50 επιβάτες καταγόμενους από τη Μέση Ανατολή στον [αερολιμένα της Κωνσταντινούπολης]», οι οποίοι «πραγματοποιούσαν τη διαδικασία ελέγχου των εισιτηρίων περιμένοντας σε χωριστή σειρά αναμονής μπροστά στη θυρίδα ελέγχου της [προσφεύγουσας]».
37 Πρώτον, αφενός, παρατηρείται ότι, μεταξύ των εγγράφων αυτών, το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «lemonde.fr», το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «dw.com», το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «belsat.eu» καθώς και το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «reuters.com» συγκλίνουν ως προς το ότι υπήκοοι τρίτων χωρών μπόρεσαν να επιβιβαστούν στη Βηρυτό, το Ντουμπάι και την Κωνσταντινούπολη σε πτήσεις που εκτελούσε η προσφεύγουσα με προορισμό το Μινσκ.
38 Είναι βεβαίως αληθές ότι το Συμβούλιο δεν αμφισβητεί τον ισχυρισμό της προσφεύγουσας ότι ουδέποτε εκτέλεσε πτήσεις από ή προς το Αφγανιστάν, το Ιράν, το Ιράκ, τη Μιανμάρ, το Πακιστάν και τη Συρία. Επιπλέον, όπως επισημαίνει η προσφεύγουσα, δεδομένου ότι το Συμβούλιο μνημόνευσε, στην επίμαχη αιτιολογία, πτήσεις τις οποίες εκτελούσε η προσφεύγουσα από ορισμένο αριθμό χωρών της Μέσης Ανατολής, «ιδίως» από τον Λίβανο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Τουρκία, δεν μπορεί βασίμως να υποστηρίζει, με το υπόμνημα αντικρούσεως, ότι στηρίχθηκε «αποκλειστικά» στις πτήσεις από τις τρεις αυτές τρίτες χώρες για την καταχώριση του ονόματος της προσφεύγουσας στους επίμαχους καταλόγους.
39 Εντούτοις, η χρήση του όρου «ιδίως» στην επίμαχη αιτιολογία πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι το Συμβούλιο απαρίθμησε κατά τρόπο μη εξαντλητικό τις χώρες από τις οποίες πραγματοποιήθηκαν πτήσεις της προσφεύγουσας. Δεδομένου ότι αποδείχθηκε η ύπαρξη τέτοιων πτήσεων με προορισμό το Μινσκ από τον Λίβανο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Τουρκία, δεν είναι αναγκαίο να εξεταστεί αν από τα πραγματικά στοιχεία μπορεί να αποδειχθεί ότι η προσφεύγουσα εκτελούσε πτήσεις από άλλες τρίτες χώρες.
40 Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο δεν υπέπεσε σε πλάνη κρίνοντας, τουλάχιστον, ότι υπήκοοι τρίτων χωρών μετέβησαν στο Μινσκ με πτήσεις που εκτελούσε η προσφεύγουσα από τον Λίβανο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Τουρκία.
41 Αφετέρου, σύμφωνα με το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «lemonde.fr» και το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «dw.com», υπήκοοι τρίτων χωρών επιβιβάστηκαν σε πτήσεις εκτελούμενες από την προσφεύγουσα προκειμένου να διασχίσουν στη συνέχεια τα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης από τη Λευκορωσία και, σύμφωνα με το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «reuters.com», κάρτες επιβίβασης της προσφεύγουσας βρέθηκαν στην κατοχή υπηκόου τρίτης χώρα ο οποίος είχε εισέλθει στο έδαφος κράτους μέλους. Επιπλέον, από το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «lemonde.fr» προκύπτει ότι υπήκοος τρίτης χώρας ο οποίος ετοιμαζόταν να επιβιβαστεί σε πτήση της προσφεύγουσας από τη Βηρυτό προς το Μινσκ δήλωσε ότι επιθυμούσε να «διεισδύσει στην “Ευρώπη-φρούριο”», ότι «υπάρχουν “δίκτυα” που [τον περιμένουν στη Λευκορωσία]» και ότι έγινε αναφορά στους «θανάτους στα σύνορα μεταξύ Λευκορωσίας και Πολωνίας», ενώ ένας άλλος υπήκοος τρίτης χώρας δήλωσε ότι προτίθεται να μεταβεί στη Γερμανία, «αξιολογ[ώντας] τον κίνδυνο», διότι «η Λευκορωσία δεν ανοίγει τις πόρτες της για λόγους συμπόνιας» και ότι «έχει ανοίξει ένας διάδρομος».
42 Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνουν την άποψη του Συμβουλίου ότι υπήκοοι τρίτων χωρών επιβιβάστηκαν σε πτήσεις της προσφεύγουσας με προορισμό το Μινσκ έχοντας την πρόθεση να διασχίσουν τα σύνορα ορισμένων κρατών μελών χωρίς να συμμορφωθούν προς τις σχετικές ρυθμίσεις.
43 Δεύτερον, από το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «lemonde.fr» προκύπτει ότι η προσφεύγουσα αύξησε τον αριθμό των πτήσεων από τη Βηρυτό κατά τη διάρκεια του 2021. Εξάλλου, από τα αποσπάσματα πληροφοριών που δημοσιεύθηκαν στον ιστότοπο «flightradar24.com» καθώς και από το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «reform.by» προκύπτει ότι η προσφεύγουσα εκτελούσε δύο πτήσεις ημερησίως στη γραμμή Κωνσταντινούπολη-Μινσκ. Τέλος, από το τελευταίο αυτό άρθρο προκύπτει ότι η προσφεύγουσα αύξησε τη μεταφορική ικανότητα των αεροσκαφών που εξυπηρετούσαν την εν λόγω γραμμή.
44 Τρίτον, το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «lemonde.fr» αναφέρει ότι, «από τον Αύγουστο [του 2020,] ο αριθμός των επιβατών της [προσφεύγουσας] αυξήθηκε σημαντικά», ότι, στο πλαίσιο αυτό, «[η προσφεύγουσα] κρατ[ούσε] χαμηλό προφίλ» και ότι, «[εάν ήταν] αδύνατο να πραγματοποιηθεί κράτηση πτήσης στ[ον] ιστότοπο [της προσφεύγουσας], οι τοπικοί ταξιδιωτικοί πράκτορες ανα[λάμβαναν] να γεμίσουν τα αεροσκάφη της».
45 Από τα προεκτεθέντα στις σκέψεις 36 έως 44 ανωτέρω προκύπτει ότι, κατά την έκδοση των αρχικών πράξεων, το Συμβούλιο διέθετε δέσμη αρκούντως σαφών, συγκεκριμένων και συγκλινουσών ενδείξεων προκειμένου να αποδείξει, υπό το πρίσμα του πλαισίου που περιγράφεται στη σκέψη 34 ανωτέρω, ότι υπήκοοι τρίτων χωρών που είχαν την πρόθεση να διασχίσουν τα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης χωρίς να συμμορφωθούν προς τις σχετικές κανονιστικές ρυθμίσεις μετέβησαν στο Μινσκ με πτήσεις της προσφεύγουσας από τον Λίβανο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Τουρκία, ότι, προκειμένου να διευκολύνει την πρακτική αυτή, η προσφεύγουσα αύξησε τον αριθμό των πτήσεων σε υφιστάμενα δρομολόγια και ότι οι τοπικοί ταξιδιωτικοί πράκτορες ενήργησαν ως μεσάζοντες πωλώντας αεροπορικά εισιτήρια της προσφεύγουσας στα προαναφερθέντα πρόσωπα, συντελώντας έτσι ώστε να μην προβληθεί ο ρόλος της.
46 Προκειμένου να αμφισβητήσει τη δέσμη ενδείξεων που προσκόμισε το Συμβούλιο, πρώτον, η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι και άλλες αεροπορικές εταιρίες εκτελούν πτήσεις μεταξύ των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Τουρκίας, αφενός, και της Λευκορωσίας, αφετέρου, ότι οι εταιρίες αυτές μετέφεραν πολλά πρόσωπα από το Μινσκ σε τρίτες χώρες μεταξύ Οκτωβρίου και Δεκεμβρίου 2021, όταν «άρχισε να μειώνεται η ένταση της μεταναστευτικής κρίσης, καθώς οι μετανάστες άρχισαν να επιστρέφουν στις χώρες τους», και ότι η ίδια δεν μεταφέρει απευθείας, σε σύγκριση με άλλες αεροπορικές εταιρίες, μεγάλο αριθμό επιβατών, δεδομένου ιδίως ότι τα αεροσκάφη που εκμεταλλεύεται έχουν μέγιστη χωρητικότητα υπολειπόμενη εκείνης των αεροσκαφών που εκμεταλλεύονται οι εν λόγω άλλες εταιρίες. Η προσφεύγουσα υποστηρίζει επίσης ότι, μολονότι είναι η μόνη αεροπορική εταιρία που εξυπηρετεί τη σύνδεση μεταξύ Βηρυτού και Μινσκ, πρόκειται για εποχιακή πτήση, για την οποία τα εισιτήρια πωλούνται από τρίτον, ότι, κατά το 2021, ο αριθμός των επιβατών που χρησιμοποιούσαν την εν λόγω αεροπορική γραμμή ήταν αμελητέος σε σχέση με άλλες συνδέσεις από ή προς άλλες τρίτες χώρες πλην του Λιβάνου και ότι κατά το 2021 μετέφερε λιγότερους επιβάτες στη γραμμή μεταξύ Βηρυτού και Μινσκ απ’ ό,τι κατά τα έτη 2018 και 2019. Προς στήριξη των επιχειρημάτων της, η προσφεύγουσα επικαλείται στοιχεία τα οποία έλαβε από το τμήμα πολιτικής αεροπορίας της Λευκορωσίας.
47 Κανένα από τα επιχειρήματα αυτά δεν μπορεί να ευδοκιμήσει.
48 Είναι αληθές ότι από τα στοιχεία που προσκόμισε η προσφεύγουσα προκύπτει ότι, κατά το έτος 2021, η ίδια μετέφερε λιγότερους επιβάτες σε σχέση με δύο άλλες αεροπορικές εταιρίες που εξυπηρετούν, όπως αυτή, τις αεροπορικές συνδέσεις μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Μινσκ, καθώς και μεταξύ Ντουμπάι και Μινσκ, ότι άλλες αεροπορικές εταιρίες μετέφεραν πολλά πρόσωπα από το Μινσκ προς τη Βαγδάτη, το Erbil και τη Δαμασκό (Συρία) στα τέλη του 2021 και ότι ο αριθμός των προσώπων που μετέφερε στο δρομολόγιο Βηρυτός-Μινσκ είναι μικρότερος από τον αριθμό των προσώπων που μεταφέρθηκαν σε άλλα δρομολόγια από ή προς άλλες τρίτες χώρες πλην του Λιβάνου για τα οποία προσκομίζει αριθμητικά στοιχεία.
49 Εντούτοις, οι περιστάσεις αυτές δεν αποδεικνύουν ότι η προσφεύγουσα, μέσω των δικών της δραστηριοτήτων μεταφοράς προσώπων από τον Λίβανο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Τουρκία στη Λευκορωσία, δεν συνέβαλε –στο μέτρο που της αναλογεί– στις δραστηριότητες του καθεστώτος Λουκασένκο που διευκολύνουν την παράνομη διέλευση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης.
50 Επιπλέον, σύμφωνα με τα στοιχεία που διαβίβασε η προσφεύγουσα, κατά το έτος 2021, ο αριθμός των επιβατών που μετέφερε από την Κωνσταντινούπολη στο Μινσκ αυξήθηκε σημαντικά, από 2 978 επιβάτες τον Μάιο σε 6 975 επιβάτες τον Οκτώβριο, και ο αριθμός των επιβατών που μετέφερε από τη Βηρυτό στο Μινσκ αυξήθηκε κατακόρυφα, από 187 επιβάτες τον Ιούνιο σε 1681 επιβάτες τον Σεπτέμβριο, γεγονός που συνηγορεί υπέρ των ισχυρισμών του Συμβουλίου.
51 Δεν μπορεί δε να γίνει δεκτή ούτε η επιχειρηματολογία της προσφεύγουσας κατά την οποία, αφενός, οι λοιπές αεροπορικές εταιρίες τις οποίες μνημονεύει πρέπει επίσης να θεωρηθούν υπεύθυνες για τις δραστηριότητες του καθεστώτος Λουκασένκο οι οποίες διευκολύνουν την παράνομη διέλευση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης και, αφετέρου, το γεγονός ότι το όνομα μιας από τις αεροπορικές αυτές εταιρίες καταχωρίστηκε και εν συνεχεία διαγράφηκε από τους επίμαχους καταλόγους δικαιολογεί τη διαγραφή του ονόματος της προσφεύγουσας.
52 Συναφώς, αρκεί να υπομνησθεί ότι το γεγονός ότι θα έπρεπε ή θα μπορούσε ενδεχομένως να αναζητηθεί η ευθύνη άλλων αεροπορικών εταιριών δεν αποκλείει αφ’ εαυτού τη δυνατότητα να στοιχειοθετηθεί αυτή καθεαυτήν η ευθύνη της προσφεύγουσας, λαμβανομένων υπόψη των δικών της δραστηριοτήτων μεταφοράς προσώπων προς τη Λευκορωσία (πρβλ. αποφάσεις της 23ης Σεπτεμβρίου 2014, Ipatau κατά Συμβουλίου, T‑646/11, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2014:800, σκέψη 116, και της 7ης Ιουνίου 2023, Skryba κατά Συμβουλίου, T‑581/21, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2023:321, σκέψη 57).
53 Δεύτερον, η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι δεν της δόθηκε εντολή από την κυβέρνηση να πραγματοποιήσει πτήσεις με σκοπό να εμπλακεί στις δραστηριότητες διευκόλυνσης της παράνομης διέλευσης των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης, ότι οι πτήσεις της που εξυπηρετούν τον Λίβανο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Τουρκία δεν ναυλώθηκαν από το κράτος της Λευκορωσίας και ότι είναι οικονομικά αποδοτικές.
54 Συναφώς, επισημαίνεται ότι το Συμβούλιο δεν αναφέρθηκε, με την επίμαχη αιτιολογία, στην ύπαρξη εντολών εκ μέρους της Κυβέρνησης της Λευκορωσίας, στη ναύλωση ορισμένων πτήσεων από το κράτος της Λευκορωσίας ή στο γεγονός ότι οι επίμαχες πτήσεις δεν ήταν οικονομικά αποδοτικές.
55 Επιπλέον, αφενός, όπως επισημαίνει το Συμβούλιο, το γεγονός, το οποίο δεν αμφισβητείται από τους διαδίκους, ότι η προσφεύγουσα ανήκει εξ ολοκλήρου στο κράτος της Λευκορωσίας καθιστά μη πειστικό το επιχείρημα ότι οι δραστηριότητές της θα μπορούσαν να καθοριστούν ανεξαρτήτως της βούλησης της Κυβέρνησης της Λευκορωσίας, ελλείψει αποδεικτικών στοιχείων ικανών να το τεκμηριώσουν.
56 Αφετέρου, κατά τα άρθρα που δημοσιεύθηκαν στον ιστότοπο «wyborcza.pl» και στον ιστότοπο «spiegel.de», τα οποία μνημονεύονται στη σκέψη 34 ανωτέρω, οι αρχές της Λευκορωσίας ευνόησαν την αύξηση των ροών ταξιδιωτών προς τη Λευκορωσία λαμβάνοντας μέτρα για τη χορήγηση πολλών τουριστικών θεωρήσεων σε υπηκόους τρίτων χωρών, μεταξύ άλλων αναθέτοντας ειδικές εξουσίες σε ταξιδιωτικά πρακτορεία, ορισμένα εκ των οποίων ελέγχονταν από το κράτος της Λευκορωσίας. Τα ίδια αυτά άρθρα, καθώς και το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «lemonde.fr», περί του οποίου γίνεται λόγος στη σκέψη 36 ανωτέρω, αναφέρουν ότι, στο πλαίσιο αυτό, υπήκοοι τρίτων χωρών κατέβαλαν σημαντικά ποσά για να μεταβούν στη Λευκορωσία αεροπορικώς. Επιπλέον, από το τελευταίο αυτό άρθρο προκύπτει ότι «[π]ολλοί φορείς [πλούτισαν] κατ’ αυτόν τον τρόπο εκμεταλλευόμενοι τις προσδοκίες των [υπηκόων τρίτων χωρών] για μια καλύτερη ζωή», ιδίως οι αεροπορικές εταιρίες, ορισμένες εκ των οποίων, για να ανταποκριθούν στην αυξημένη ζήτηση υπηρεσιών αεροπορικών μεταφορών από τρίτες χώρες προς τη Λευκορωσία, είχαν αυξήσει τη μεταφορική τους ικανότητα ή είχαν την πρόθεση να εγκαινιάσουν νέες αεροπορικές συνδέσεις.
57 Επομένως, από τα αποδεικτικά στοιχεία της δικογραφίας προκύπτει ότι το καθεστώς Λουκασένκο οργάνωσε την αεροπορική μεταφορά υπηκόων τρίτων χωρών προς τη Λευκορωσία όχι ναυλώνοντας πτήσεις, αλλά ευνοώντας τη χορήγηση θεωρήσεων εισόδου για τη Λευκορωσία, ότι το μέτρο αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της ζήτησης για υπηρεσίες αεροπορικών μεταφορών προς τη Λευκορωσία και ότι αεροπορικές εταιρίες αντλούσαν όφελος από την εμπορική εκμετάλλευση των πτήσεων που ανταποκρίνονταν στη ζήτηση αυτή. Επομένως, τα επιχειρήματα της προσφεύγουσας ότι οι πτήσεις της που εξυπηρετούσαν τον Λίβανο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Τουρκία δεν ναυλώθηκαν από το κράτος της Λευκορωσίας και ότι οι δικές της δραστηριότητες μεταφοράς ήταν οικονομικά αποδοτικές, ακόμη και αν θεωρηθούν αποδεδειγμένα, δεν είναι ικανά να αποδείξουν ότι οι εν λόγω πτήσεις και δραστηριότητες δεν εντάσσονταν στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του καθεστώτος Λουκασένκο για τη διευκόλυνση της παράνομης διέλευσης των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης.
58 Τρίτον, η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι συμμορφώνεται προς τις σχετικές κανονιστικές ρυθμίσεις κατά τον έλεγχο εισιτηρίων των επιβατών της, ιδίως όσον αφορά την υποχρέωση κατοχής θεώρησης εισόδου.
59 Συναφώς, αρκεί να επισημανθεί ότι, όπως προκύπτει από τη σκέψη 56 ανωτέρω, οι δραστηριότητες του καθεστώτος Λουκασένκο για τη διευκόλυνση της παράνομης διέλευσης των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης περιλάμβαναν τη χορήγηση θεωρήσεων εισόδου στους υπηκόους τρίτων χωρών προκειμένου αυτοί να μπορέσουν να μεταβούν στο έδαφος της Λευκορωσίας. Το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «lemonde.fr», περί του οποίου γίνεται λόγος στη σκέψη 36 ανωτέρω, αναφέρει ότι υπήκοος τρίτης χώρας ο οποίος ετοιμαζόταν να επιβιβαστεί σε πτήση της προσφεύγουσας με αναχώρηση από τη Βηρυτό και είχε πρόθεση να διασχίσει τα εν λόγω εξωτερικά σύνορα δήλωσε ότι διέθετε θεώρηση εισόδου προκειμένου το ταξίδι του να έχει «επίφαση νομιμότητας».
60 Επομένως, το γεγονός ότι η προσφεύγουσα διενεργούσε τους απαιτούμενους ελέγχους στο πλαίσιο της διαδικασίας ελέγχου εισιτηρίων των επιβατών της, ιδίως όσον αφορά την υποχρέωση κατοχής θεώρησης εισόδου, δεν αποκλείει την εμπλοκή της στις δραστηριότητες του καθεστώτος Λουκασένκο για τη διευκόλυνση της παράνομης διέλευσης των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης.
61 Τέταρτον, η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι δεν ασκεί άλλες δραστηριότητες πέραν της εκμετάλλευσης πτήσεων και ότι «ουδέποτε υπήρξε μάρτυρας δραστηριοτήτων όπως η οργανωμένη παραλαβή μεγάλων ομάδων εικαζόμενων μεταναστών στα αεροδρόμιά της».
62 Στο μέτρο που οι εκτιμήσεις αυτές είναι άσχετες με τα στοιχεία που δέχθηκε το Συμβούλιο εις βάρος της προσφεύγουσας, πρέπει να απορριφθούν ως αλυσιτελείς.
63 Είναι βεβαίως αληθές ότι, υπό το πρίσμα όλων των ανωτέρω σκέψεων, πρέπει να επισημανθεί ότι από τα έγγραφα που προσκόμισε το Συμβούλιο δεν προκύπτει ότι, όπως συνάγεται από την επίμαχη αιτιολογία, η προσφεύγουσα εγκαινίασε νέα αεροπορικά δρομολόγια προκειμένου να διευκολύνει τις μεταφορές υπηκόων τρίτων χωρών στη Λευκορωσία.
64 Εντούτοις, η διαπίστωση αυτή δεν αρκεί για να συναχθεί το συμπέρασμα ότι οι αρχικές πράξεις πρέπει να ακυρωθούν, δεδομένου ότι το Συμβούλιο απέδειξε τη βασιμότητα των πραγματικών ισχυρισμών που εκτίθενται στη σκέψη 45 ανωτέρω και ότι οι ισχυρισμοί αυτοί αρκούν για να αποδειχθεί ότι η προσφεύγουσα συνέβαλε στις δραστηριότητες του καθεστώτος Λουκασένκο οι οποίες διευκολύνουν την παράνομη διέλευση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης, κατά την έννοια του κριτηρίου που προβλέπεται στο άρθρο 4, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, σημείο i, της απόφασης 2012/642.
65 Επιπλέον, το Γενικό Δικαστήριο εκτιμά ότι η αιτιολογία που παρέθεσε το Συμβούλιο προς στήριξη της εκτίμησης ότι η προσφεύγουσα συνέβαλε στις δραστηριότητες του καθεστώτος Λουκασένκο που διευκολύνουν την παράνομη διέλευση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης, η οποία δε είναι αρκούντως σαφής και συγκεκριμένη και δεν ενέχει πλάνη περί την εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών ή πλάνη περί το δίκαιο, συνιστά αφ’ εαυτής επαρκή βάση για να δικαιολογήσει την καταχώριση του ονόματος της προσφεύγουσας στους επίμαχους καταλόγους.
66 Ως εκ τούτου, δυνάμει της νομολογίας που παρατίθεται στη σκέψη 30 ανωτέρω, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος ο μοναδικός λόγος ακυρώσεως, χωρίς να χρειάζεται να εξεταστούν τα επιχειρήματα της προσφεύγουσας που βάλλουν κατά των λοιπών στοιχείων της αιτιολογίας των αρχικών πράξεων, δεδομένου ότι η προβαλλόμενη έλλειψη τεκμηρίωσης των εν λόγω στοιχείων δεν μπορεί να επιφέρει την ακύρωση των ίδιων αυτών πράξεων.
67 Επομένως, το αίτημα μερικής ακυρώσεως των αρχικών πράξεων πρέπει να απορριφθεί.
Επί του αιτήματος μερικής ακυρώσεως των πράξεων περί διατηρήσεως
68 Με υπόμνημα προσαρμογής που κατέθεσε σύμφωνα με το άρθρο 86 του Κανονισμού Διαδικασίας, η προσφεύγουσα ζητεί την ακύρωση των πράξεων περί διατηρήσεως καθόσον την αφορούν, επαναλαμβάνοντας τον μοναδικό λόγο ακυρώσεως που προβάλλει, κατ’ ουσίαν, με το δικόγραφο της προσφυγής.
69 Με τις παρατηρήσεις του επί του υπομνήματος προσαρμογής, κατ’ αρχάς, το Συμβούλιο υποστηρίζει ότι έλαβε υπόψη τις παρατηρήσεις της προσφεύγουσας πριν από την έκδοση των πράξεων περί διατηρήσεως. Εν συνεχεία, εκτιμά ότι με το υπόμνημα αντικρούσεως και το υπόμνημα ανταπαντήσεως απέδειξε το βάσιμο των περιοριστικών μέτρων που ελήφθησαν κατά της προσφεύγουσας και φρονεί ότι η εκτίμησή του επιβεβαιώνεται από τα συμπληρωματικά αποδεικτικά στοιχεία που προστέθηκαν στον φάκελό του κατά την έκδοση των πράξεων περί διατηρήσεως. Τέλος, υποστηρίζει ότι τα επιχειρήματα της προσφεύγουσας σχετικά με την κατάσταση δύο άλλων αεροπορικών εταιριών δεν αποδεικνύουν τον παράνομο χαρακτήρα των πράξεων περί διατηρήσεως.
70 Εν προκειμένω, το Γενικό Δικαστήριο κρίνει σκόπιμο να εξετάσει την αιτιολογία των πράξεων περί διατηρήσεως που παρατίθεται στην τέταρτη και στην πέμπτη παράγραφο της εν λόγω αιτιολογίας, κατά την οποία η προσφεύγουσα συμβάλλει στις δραστηριότητες του καθεστώτος Λουκασένκο που διευκολύνουν την παράνομη διέλευση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης, και, στη συνέχεια, εκείνη που παρατίθεται στην πρώτη και στην τρίτη παράγραφο της αιτιολογίας αυτής, κατά την οποία η προσφεύγουσα επωφελείται από το καθεστώς Λουκασένκο.
Επί της εκτίμησης ότι η προσφεύγουσα συμβάλλει στις δραστηριότητες του καθεστώτος Λουκασένκο που διευκολύνουν την παράνομη διέλευση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης
71 Στην τέταρτη και στην πέμπτη παράγραφο της αιτιολογίας των πράξεων περί διατηρήσεως, το Συμβούλιο διατήρησε αμετάβλητες τις εκτιμήσεις που περιλαμβάνονταν στην τέταρτη και στην πέμπτη παράγραφο της αιτιολογίας των αρχικών πράξεων, και οι οποίες εκτίθενται στη σκέψη 31 ανωτέρω.
72 Με το υπόμνημα προσαρμογής και κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση, η προσφεύγουσα προσήψε στο Συμβούλιο ότι δεν έλαβε υπόψη τα στοιχεία που του είχε κοινοποιήσει κατά την περιοδική επανεξέταση των περιοριστικών μέτρων κατά της Λευκορωσίας, επανεξέταση η οποία κατέληξε στην έκδοση των πράξεων περί διατηρήσεως.
73 Η προσφεύγουσα παρέπεμψε στην επιστολή που απηύθυνε στο Συμβούλιο στις 19 Ιανουαρίου 2023, με την οποία είχε υποστηρίξει, μεταξύ άλλων, ότι «η μεταναστευτική κρίση δεν υφίσταται πλέον, όσον αφορά τα σύνορα μεταξύ της [Ένωσης] και της Λευκορωσίας». Προσέθεσε δε ότι, κατά τη διάρκεια του Νοεμβρίου του 2021, οι αρχές της Τουρκίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων απαγόρευσαν στις αεροπορικές εταιρίες που εκτελούσαν πτήσεις από τις χώρες αυτές να μεταφέρουν, με προορισμό το Μινσκ, υπηκόους ορισμένων τρίτων χωρών της Μέσης Ανατολής και της Ασίας, και ότι η ίδια έπαυσε να εξυπηρετεί τη σύνδεση μεταξύ Βηρυτού και Μινσκ. Έκτοτε, κατά την άποψή της, μειώθηκε σημαντικά ο αριθμός των καταγόμενων από τις προαναφερθείσες τρίτες χώρες προσώπων που κατόρθωσαν να μεταβούν αεροπορικώς στη Λευκορωσία, ενώ, από το 2022 και εφεξής, οι υπήκοοι τρίτων χωρών που επιχείρησαν να διασχίσουν τα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης από τη Λευκορωσία δεν χρησιμοποιούσαν πλέον το αεροπλάνο.
74 Με τις παρατηρήσεις του επί του υπομνήματος προσαρμογής, το Συμβούλιο επικαλέστηκε «πηγές που επιβεβαιώνουν ότι η προσφεύγουσα εξακολουθεί να εκτελεί πτήσεις από την Κωνσταντινούπολη, δημοφιλέστερο προορισμό των πτήσεων που αναχωρούν από το Erbil [...], με προορισμό το Μινσκ».
75 Κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση, το Συμβούλιο διευκρίνισε ότι εξέτασε τα στοιχεία που επικαλέστηκε η προσφεύγουσα πριν από την έκδοση των πράξεων περί διατηρήσεως. Επισήμανε δε ότι έλαβε υπόψη το γεγονός ότι η προσφεύγουσα είχε παύσει να πραγματοποιεί πτήσεις από τον Λίβανο και ότι οι τουρκικές αρχές είχαν λάβει μέτρα, αλλά ότι άλλα στοιχεία που είχε στην κατοχή του αποδείκνυαν ότι η προσφεύγουσα εξακολουθούσε να εκτελεί πτήσεις από τον αερολιμένα της Κωνσταντινούπολης, το οποίο αποτελούσε συγκοινωνιακό κόμβο για τα πρόσωπα που επιθυμούσαν να μεταβούν στο Μινσκ προκειμένου να διασχίσουν στη συνέχεια τα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης, και ότι η προσφεύγουσα πωλούσε με αδιαφανή τρόπο τα εισιτήριά της μέσω μεσαζόντων. Υποστήριξε επίσης ότι η έκδοση των πράξεων περί διατηρήσεως δικαιολογήθηκε από τις πτήσεις που εκτελούσε η προσφεύγουσα από την Κωνσταντινούπολη και όχι από το Ντουμπάι και τη Βηρυτό.
76 Υπενθυμίζεται ότι τα περιοριστικά μέτρα έχουν προληπτικό και, εξ ορισμού, προσωρινό χαρακτήρα, η δε ισχύς τους εξαρτάται πάντοτε από το αν εξακολουθούν να υφίστανται οι πραγματικές και νομικές περιστάσεις βάσει των οποίων ελήφθησαν τα περιοριστικά μέτρα, καθώς και από την ανάγκη διατηρήσεώς τους σε ισχύ προς επίτευξη του επιδιωκόμενου με τα μέτρα αυτά σκοπού. Συνεπώς, κατά την περιοδική επανεξέταση των εν λόγω περιοριστικών μέτρων, εναπόκειται στο Συμβούλιο να προβεί σε επικαιροποιημένη εκτίμηση της καταστάσεως και σε απολογισμό των επιπτώσεων των μέτρων αυτών, προκειμένου να προσδιοριστεί αν τα μέτρα κατέστησαν δυνατή την επίτευξη των σκοπών που επιδιώκονταν με την αρχική καταχώριση των ονομάτων των οικείων προσώπων και οντοτήτων στον επίμαχο κατάλογο ή αν εξακολουθεί να είναι δυνατή η συναγωγή του ίδιου συμπεράσματος σχετικά με τα εν λόγω πρόσωπα και οντότητες (βλ. απόφαση της 27ης Απριλίου 2022, Ilunga Luyoyo κατά Συμβουλίου, T‑108/21, EU:T:2022:253, σκέψη 55 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).
77 Προκειμένου να αιτιολογηθεί η διατήρηση του ονόματος προσώπου στον κατάλογο, δεν απαγορεύεται να στηριχθεί το Συμβούλιο στα ίδια αποδεικτικά στοιχεία που δικαιολόγησαν την αρχική καταχώριση, την εκ νέου καταχώριση ή την προηγούμενη διατήρηση του ονόματος του ενδιαφερόμενου προσώπου στον κατάλογο, υπό την προϋπόθεση ότι, αφενός, οι λόγοι εγγραφής παραμένουν αμετάβλητοι και, αφετέρου, το πλαίσιο δεν έχει μεταβληθεί κατά τρόπο που να καθιστά τα στοιχεία αυτά παρωχημένα. Το πλαίσιο αυτό περιλαμβάνει όχι μόνον την κατάσταση της χώρας ως προς την οποία έχει θεσπιστεί το σύστημα περιοριστικών μέτρων, αλλά και την ιδιαίτερη κατάσταση του οικείου προσώπου (βλ. απόφαση της 26ης Οκτωβρίου 2022, Ovsyannikov κατά Συμβουλίου, T‑714/20, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2022:674, σκέψη 78 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).
78 Εν προκειμένω, κατά πρώτον, επισημαίνεται ότι το Συμβούλιο δήλωσε κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση ότι, υπό το πρίσμα των στοιχείων των οποίων γνώριζε κατά την έκδοση των πράξεων περί διατηρήσεως, η εκτίμηση ότι η προσφεύγουσα συνέβαλλε στις δραστηριότητες του καθεστώτος Λουκασένκο που διευκολύνουν την παράνομη διέλευση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης δεν μπορούσε πλέον να δικαιολογηθεί από το γεγονός ότι η προσφεύγουσα εκτελούσε πτήσεις από τον Λίβανο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Επιπλέον, όσον αφορά τις πτήσεις της προσφεύγουσας στη σύνδεση μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Μινσκ, το Συμβούλιο επισήμανε ότι η εν λόγω εκτίμηση στηριζόταν στην ύπαρξη σύνδεσης μεταξύ Erbil και Κωνσταντινούπολης καθώς και ενός αδιαφανούς συστήματος πώλησης εισιτηρίων της προσφεύγουσας.
79 Κατ’ αυτόν τον τρόπο, το Συμβούλιο δέχεται εμμέσως ότι τα αποδεικτικά στοιχεία που δικαιολόγησαν την έκδοση των αρχικών πράξεων είχαν καταστεί παρωχημένα ως προς το ζήτημα αυτό.
80 Ως εκ τούτου, βάσει της νομολογίας που παρατίθεται στη σκέψη 77 ανωτέρω, το Συμβούλιο υπέπεσε σε πλάνη εκτιμήσεως καθόσον δικαιολόγησε τις πράξεις περί διατηρήσεως παραθέτοντας αιτιολογία αμετάβλητη σε σχέση με εκείνη στην οποία στηρίχθηκαν οι αρχικές πράξεις, κατά την οποία «[μ]ετανάστες που επιθυμούν να διασχίσουν τα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης πετούν στο Μινσκ με πτήσεις της [προσφεύγουσας] από διάφορες χώρες της Μέσης Ανατολής, ιδίως τον Λίβανο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Τουρκία».
81 Κατά δεύτερον, όσον αφορά τις πτήσεις της προσφεύγουσας στη σύνδεση μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Μινσκ, το Συμβούλιο επικαλέστηκε, κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση, πληροφορίες δημοσιευθείσες στον ιστότοπο «flightradar24.com» στις οποίες απέκτησε πρόσβαση στις 23 Νοεμβρίου 2022.
82 Συναφώς, επισημαίνεται ότι οι πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν στον ιστότοπο «flightradar24.com» δεν παρέχουν κανένα στοιχείο για το φερόμενο ως αδιαφανές σύστημα διανομής των εισιτηρίων της προσφεύγουσας στο οποίο αναφέρεται το Συμβούλιο. Επιπλέον, οι εν λόγω πληροφορίες αποδεικνύουν στην καλύτερη περίπτωση ότι υπήρχε αεροπορική σύνδεση μεταξύ Erbil και Κωνσταντινούπολης και ότι η προσφεύγουσα εξακολουθούσε να εκτελεί πτήσεις στη σύνδεση μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Μινσκ. Ωστόσο, το γεγονός αυτό και μόνον δεν αρκεί για να αποδειχθεί ότι η προσφεύγουσα εμπλεκόταν σε δραστηριότητες μεταφοράς υπηκόων τρίτων χωρών που θα μπορούσαν να έχουν την πρόθεση να διασχίσουν τα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης, δεδομένου άλλωστε ότι το Συμβούλιο παραδέχεται ότι, από τον Οκτώβριο του 2021, απαγορευόταν στις αεροπορικές εταιρίες που εκτελούσαν πτήσεις από την Τουρκία να μεταφέρουν, με προορισμό το Μινσκ, τους υπηκόους ορισμένων τρίτων χωρών της Μέσης Ανατολής και της Ασίας.
83 Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο δεν απέδειξε επαρκώς κατά νόμον ότι, κατά την ημερομηνία έκδοσης των πράξεων περί διατηρήσεως, η προσφεύγουσα εξακολουθούσε να εμπλέκεται στις δραστηριότητες του καθεστώτος Λουκασένκο οι οποίες διευκολύνουν την παράνομη διέλευση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης λόγω των πτήσεων που εκτελούσε στη σύνδεση μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Μινσκ.
84 Από τα προεκτεθέντα προκύπτει ότι η αιτιολογία σύμφωνα με την οποία η προσφεύγουσα συμβάλλει στις δραστηριότητες του καθεστώτος Λουκασένκο οι οποίες διευκολύνουν την παράνομη διέλευση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης ενέχει πλάνη εκτιμήσεως.
Επί της εκτίμησης ότι η προσφεύγουσα επωφελείται από το καθεστώς Λουκασένκο
85 Από την πρώτη και την τρίτη παράγραφο της αιτιολογίας των πράξεων περί διατηρήσεως προκύπτει ότι η προσφεύγουσα είναι ο εθνικός αερομεταφορέας της Λευκορωσίας, ότι ο Πρόεδρος Λουκασένκο υποσχέθηκε ότι η κυβέρνησή του επρόκειτο να παράσχει στην προσφεύγουσα κάθε δυνατή στήριξη μετά την απόφαση της Ένωσης να απαγορεύσει σε όλους τους αερομεταφορείς της Λευκορωσίας τις υπερπτήσεις στον ενωσιακό εναέριο χώρο και την πρόσβαση σε ενωσιακούς αερολιμένες, ότι, για τον σκοπό αυτό, συμφωνήθηκε με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν να προγραμματιστεί η έναρξη νέων αεροπορικών δρομολογίων για την προσφεύγουσα και ότι, ως εκ τούτου, η προσφεύγουσα επωφελείται από το καθεστώς Λουκασένκο.
86 Η αιτιολογία αυτή βασίζεται στο κριτήριο της άντλησης «οφέλους» από το καθεστώς Λουκασένκο, το οποίο προβλέπεται στο άρθρο 4, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, της απόφασης 2012/642, διάταξη στην οποία παραπέμπει το άρθρο 2, παράγραφος 5, του κανονισμού 765/2006, διευκρινίζεται δε ότι από το άρθρο 4, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, της απόφασης 2012/642 προκύπτει ότι το κριτήριο αυτό για την καταχώριση είναι διαφορετικό από εκείνο της «στήριξης» του καθεστώτος Λουκασένκο (πρβλ. αποφάσεις της 27ης Σεπτεμβρίου 2017, BelTechExport κατά Συμβουλίου, T‑765/15, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2017:669, σκέψη 92· της 18ης Οκτωβρίου 2023, MAZ-upravljaja kompanija holdinga Belavtomaz κατά Συμβουλίου, T‑532/21, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2023:656, σκέψη 44, και της 18ης Οκτωβρίου 2023, Belaz-upravljaja kompanija holdinga BELAZ Holding κατά Συμβουλίου, T‑533/21, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2023:657, σκέψη 40).
87 Προς στήριξη των ισχυρισμών του, το Συμβούλιο, με το υπόμνημα αντικρούσεως και το υπόμνημα ανταπαντήσεως, στηρίζεται στα ακόλουθα έγγραφα:
– ένα άρθρο δημοσιευθέν στον ιστότοπο «belta.by» την 1η Ιουνίου 2021, από το οποίο προκύπτει ότι, την ίδια ημέρα, επ’ ευκαιρία σύσκεψης με αντικείμενο τη συνεργασία με τη Ρωσία, ο Πρόεδρος Λουκασένκο εξέφρασε τη λύπη του για το γεγονός ότι η «Δύση» «συσχέτισε [την προσφεύγουσα] με [ένα] συμβάν», δήλωσε ότι το κράτος της Λευκορωσίας επρόκειτο να παράσχει κάθε δυνατή στήριξη στην προσφεύγουσα και επισήμανε ότι η Δημοκρατία της Λευκορωσίας και η Ρωσική Ομοσπονδία σχεδίαζαν να εγκαινιάσουν νέες αεροπορικές γραμμές προς διάφορες πόλεις της Ρωσίας προς όφελος της προσφεύγουσας·
– ένα άρθρο δημοσιευθέν στον ιστότοπο «tass.com» την 1η Ιουνίου 2021, από το οποίο προκύπτει ότι, σύμφωνα με πληροφορία που παρέσχε το μέσο ενημέρωσης «SB. Belarus Today», οι πρόεδροι της Δημοκρατίας της Λευκορωσίας και της Ρωσικής Ομοσπονδίας ανέθεσαν στους οικείους Υπουργούς Μεταφορών τους να καθορίσουν ποιες πόλεις της Ρωσίας θα μπορούσε να εξυπηρετήσει η προσφεύγουσα.
88 Από το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «belta.by» και από το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «tass.com» προκύπτει ότι, κατά τον Πρόεδρο Λουκασένκο, «[ε]ίναι πολύ σημαντικό για εμάς να δώσουμε δουλειά στους πιλότους μας και να χρησιμοποιήσουμε τα αεροσκάφη που με τόση δυσκολία αποκτήσαμε σε χαλεπούς καιρούς», «[έ]χουμε πραγματοποιήσει σημαντική ανανέωση του αεροπορικού στόλου», «[οι] πιλότοι μας είναι ικανοί», «[έ]χω υποσχεθεί ότι δεν θα εγκαταλείψουμε [την προσφεύγουσα]» και «[θ]α υποστηρίξουμε την επιχείρηση αυτή, με οποιοδήποτε κόστος, είναι ζήτημα τιμής».
89 Είναι βεβαίως αληθές ότι το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «belta.by» και το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «tass.com» δεν αναφέρουν ρητώς ότι, όπως υποστηρίζει το Συμβούλιο με την επίμαχη αιτιολογία, ο Πρόεδρος Λουκασένκο προέβη στις εν λόγω δηλώσεις αντιδρώντας στην απόφαση της Ένωσης να απαγορεύσει σε όλους τους αερομεταφορείς της Λευκορωσίας τις υπερπτήσεις στον ενωσιακό εναέριο χώρο και την πρόσβαση στους ενωσιακούς αερολιμένες. Εντούτοις, όπως υπογράμμισε το Συμβούλιο κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση, χωρίς να αντικρουσθεί από την προσφεύγουσα, η περιεχόμενη στο πρώτο άρθρο αναφορά ότι η «Δύση» «συσχέτισε [την προσφεύγουσα] με [ένα] συμβάν» πρέπει να νοηθεί ως παραπομπή στο γεγονός ότι, με την απόφαση (ΚΕΠΠΑ) 2021/908 του Συμβουλίου, της 4ης Ιουνίου 2021, για την τροποποίηση της απόφασης 2012/642/ΚΕΠΠΑ σχετικά με περιοριστικά μέτρα λόγω της κατάστασης στη Λευκορωσία (ΕΕ 2021, L 197 I, σ. 3), η Ένωση, αντιδρώντας στην αναγκαστική προσγείωση πτήσης της Ryanair στο Μινσκ της Λευκορωσίας στις 23 Μαΐου 2021, έλαβε μέτρο βάσει του οποίου κράτη μέλη αρνούνται σε κάθε αεροσκάφος υπό την εκμετάλλευση λευκορωσικών αερομεταφορέων τη χορήγηση άδειας προσγείωσης στην επικράτειά τους, απογείωσης ή εναέριας διέλευσης από αυτή.
90 Η προσφεύγουσα παραδέχεται, αφενός, ότι είναι αεροπορική εταιρία ανήκουσα στο κράτος της Λευκορωσίας και, αφετέρου, ότι ο Πρόεδρος Λουκασένκο προέβη στις δημόσιες δηλώσεις που μνημονεύονται στις σκέψεις 88 και 89 ανωτέρω. Δεν αμφισβητεί επίσης ότι οι πρόεδροι της Δημοκρατίας της Λευκορωσίας και της Ρωσικής Ομοσπονδίας ανέθεσαν στους οικείους Υπουργούς Μεταφορών τους να καθορίσουν ποιες πόλεις της Ρωσίας θα μπορούσε να εξυπηρετεί η προσφεύγουσα. Τα στοιχεία αυτά, τα οποία πιστοποιούν την παροχή ειδικής στήριξης στην προσφεύγουσα, εθνικό αερομεταφορέα της Λευκορωσίας, από τον Πρόεδρο Λουκασένκο, δεν μπορούν να μη ληφθούν υπόψη κατά τη συνολική εκτίμηση των διαφόρων κρίσιμων στοιχείων που θα δικαιολογούσαν το να θεωρηθεί η προσφεύγουσα ως οντότητα που επωφελείται από το καθεστώς του Προέδρου Λουκασένκο (πρβλ. απόφαση της 28ης Ιουνίου 2023, Dana Astra κατά Συμβουλίου, T‑239/21, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2023:364, σκέψη 45 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).
91 Εντούτοις, η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι οι δημόσιες δηλώσεις του Προέδρου Λουκασένκο που μνημονεύονται στις σκέψεις 88 και 89 ανωτέρω δεν είχαν γι’ αυτήν καμία εμπορική ή οικονομική συνέπεια, ιδίως διότι μετά την εν λόγω συνάντηση δεν της ανατέθηκε κανένα νέο δρομολόγιο προς τη Ρωσία. Ένα μόνο νέο δρομολόγιο εγκαινιάστηκε αφού η Ένωση επέβαλε περιορισμούς στις πτήσεις την άνοιξη του 2021, ήτοι το δρομολόγιο μεταξύ Μινσκ και Ουφά (Ρωσία), η εγκαινίαση δε αυτή αποφασίστηκε και ανακοινώθηκε πριν από τη συνάντηση μεταξύ του Προέδρου Λουκασένκο και του Προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
92 Συναφώς, επισημαίνεται ότι, με τις παρατηρήσεις του επί του υπομνήματος προσαρμογής, το Συμβούλιο παραπέμπει σε ορισμένα έγγραφα που περιλαμβάνονταν στον φάκελό του κατά την έκδοση των πράξεων περί διατηρήσεως, ήτοι, μεταξύ άλλων, σε:
– ένα άρθρο δημοσιευθέν στον ιστότοπο «neg.by» στις 10 Αυγούστου 2022, από το οποίο προκύπτει ότι η προσφεύγουσα αύξησε τον αριθμό των πτήσεων από το Μινσκ προς ορισμένες πόλεις της Ρωσίας, ιδίως χάρη στην εξυπηρέτηση του αερολιμένα Βνούκοβο, που βρίσκεται στη Μόσχα (Ρωσία)·
– ένα άρθρο δημοσιευθέν στον ιστότοπο «mir24.tv» στις 15 Ιουλίου 2022, όπου αναφέρεται ότι η προσφεύγουσα εγκαινίασε αεροπορική σύνδεση μεταξύ του Μινσκ και του αεροδρομίου του Βνούκοβο·
– ένα άρθρο δημοσιευθέν στον ιστότοπο «eng.belta.by» στις 15 Ιουλίου 2022, από το οποίο προκύπτει ότι, από την ίδια αυτή ημερομηνία, η προσφεύγουσα επανέφερε τακτικές πτήσεις στη γραμμή μεταξύ του Μινσκ και του αερολιμένα του Βνούκοβο·
– ένα άρθρο δημοσιευθέν στον ιστότοπο «sb.by» στις 5 Νοεμβρίου 2022, στο οποίο αναφέρεται ότι η Δημοκρατία της Λευκορωσίας και η Ρωσική Ομοσπονδία ανέπτυξαν τη συνεργασία τους στον τομέα της πολιτικής αεροπορίας κατόπιν των μέτρων που έλαβε η Ένωση για να κλείσει τον εναέριο χώρο της, ότι, στο πλαίσιο αυτό, οι αεροπορικές εταιρίες της Λευκορωσίας «έστρεψαν τις δραστηριότητές τους προς τα ανατολικά και τα νότια», ιδίως η προσφεύγουσα η οποία εκτελούσε πλέον τακτικές πτήσεις προς ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, και ότι «οι αερομεταφορείς της Ρωσίας και της Λευκορωσίας εγκαινιάζουν σε τακτική βάση νέα διεθνή και εγχώρια δρομολόγια και αναπτύσσουν τη συνεργασία τους».
93 Πρώτον, το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «mir24.tv» καθώς και το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «eng.belta.by» συγκλίνουν ως προς το ότι η προσφεύγουσα άρχισε να πραγματοποιεί πτήσεις προς τον αερολιμένα του Βνούκοβο στις 15 Ιουλίου 2022. Τα στοιχεία αυτά αντικρούουν τους ισχυρισμούς της προσφεύγουσας ότι η σύνδεση μεταξύ Μινσκ και Ουφά ήταν η μόνη διαθέσιμη προς τη Ρωσία μετά την απόφαση της Ένωσης να επιβάλει απαγόρευση ως προς τον εναέριο χώρο της.
94 Είναι βεβαίως αληθές ότι η προσφεύγουσα υποστήριξε ότι αποφάσισε να εξυπηρετήσει τον αερολιμένα του Βνούκοβο λόγω της αύξησης του αριθμού των επιβατών που επιθυμούσαν σύνδεση με τη Μόσχα και επικαλέστηκε, συναφώς, επιστολή της 5ης Ιουλίου 2021 με την οποία ο φορέας εκμετάλλευσης του εν λόγω αερολιμένα κάλεσε τον γενικό διευθυντή της προσφεύγουσας να εγκαινιάσει νέο δρομολόγιο από το Μινσκ.
95 Εντούτοις, επισημαίνεται, αφενός, ότι η επιστολή του φορέα εκμετάλλευσης του αερολιμένα του Βνούκοβο της 5ης Ιουλίου 2021 δεν είναι ξεκάθαρη όσον αφορά τους λόγους που υπαγόρευσαν την εγκαινίαση της σύνδεσης προς τον εν λόγω αερολιμένα. Συγκεκριμένα, στην επιστολή αυτή, ο εν λόγω φορέας εκμετάλλευσης κάνει λόγο για τη «ρευστή γεωπολιτική κατάσταση» που θα μπορούσε, κατά την άποψή του, να περιορίσει τις δραστηριότητες της προσφεύγουσας, αλλά και να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση του αριθμού των επιβατών στη σύνδεση μεταξύ Μινσκ και Μόσχας.
96 Αφετέρου, δεδομένου ότι η επιστολή του του φορέα εκμετάλλευσης του αερολιμένα του Βνούκοβο απευθύνθηκε στην προσφεύγουσα έναν περίπου μήνα μετά τις δημόσιες δηλώσεις του Προέδρου Λουκασένκο με τις οποίες ανακοινώθηκε ότι το κράτος της Λευκορωσίας επρόκειτο να παράσχει κάθε δυνατή στήριξη στην προσφεύγουσα, το Γενικό Δικαστήριο εκτιμά ότι η χρονική αυτή εγγύτητα επιβεβαιώνει τη θέση του Συμβουλίου ότι η εγκαινίαση της σύνδεσης με το αεροδρόμιο του Βνούκοβο, η οποία έλαβε χώρα στις 15 Ιουλίου 2022, αποτελεί προέκταση των εν λόγω δηλώσεων και ότι, ως εκ τούτου, η υπόσχεση του Προέδρου Λουκασένκο να υποστηρίξει την προσφεύγουσα τηρήθηκε πράγματι. Το επιχείρημα της προσφεύγουσας ότι είχε ήδη εξυπηρετήσει τον αερολιμένα του Βνούκοβο μέχρι το 2011 και ότι δεν επρόκειτο, κατά κυριολεξία, για «νέο δρομολόγιο» δεν είναι ικανό να ανατρέψει τη διαπίστωση αυτή. Πράγματι, το γεγονός ότι η προσφεύγουσα δεν εξυπηρετούσε την αεροπορική σύνδεση μεταξύ του Μινσκ και του αερολιμένα του Βνούκοβο από το 2011 και εφεξής, αλλά άρχισε να το πράττει κατόπιν πρόκλησης που έλαβε λίγο μετά τις προαναφερθείσες δημόσιες δηλώσεις του Προέδρου Λουκασένκο μάλλον επιβεβαιώνει τους ισχυρισμούς του Συμβουλίου.
97 Εκ των ανωτέρω προκύπτει ότι τα επιχειρήματα που προέβαλε η προσφεύγουσα δεν αρκούν για να θέσουν υπό αμφισβήτηση τα αποδεικτικά στοιχεία που προσκόμισε το Συμβούλιο.
98 Δεύτερον, επισημαίνεται ότι το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «neg.by» καθώς και το άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «sb.by» αναφέρουν ότι ο αριθμός των πτήσεων της προσφεύγουσας με προορισμό τη Ρωσία αυξήθηκε και ότι δημιουργήθηκε στενή συνεργασία μεταξύ των λευκορωσικών και ρωσικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνταν στον τομέα των αεροπορικών μεταφορών μετά το κλείσιμο του εναέριου χώρου της Ένωσης στα αεροσκάφη της Δημοκρατίας της Λευκορωσίας και της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
99 Ως εκ τούτου, τα αποδεικτικά στοιχεία που επικαλείται το Συμβούλιο συνιστούν δέσμη αρκούντως συγκεκριμένων, σαφών και συγκλινουσών ενδείξεων για να αποδειχθεί ότι, αντιθέτως προς τα όσα υποστηρίζει η προσφεύγουσα, αυτή άντλησε συγκεκριμένο όφελος από τις δημόσιες δηλώσεις του Προέδρου Λουκασένκο με τις οποίες ανακοινώθηκε ότι το κράτος της Λευκορωσίας επρόκειτο να της παράσχει κάθε δυνατή στήριξη.
100 Από το σύνολο των προεκτεθέντων προκύπτει ότι το Συμβούλιο δεν υπέπεσε σε πλάνη εκτιμήσεως καθόσον έκρινε ότι η προσφεύγουσα είναι ο εθνικός αερομεταφορέας της Λευκορωσίας, ότι ο Πρόεδρος Λουκασένκο υποσχέθηκε ότι η κυβέρνησή του επρόκειτο να παράσχει στην προσφεύγουσα κάθε δυνατή στήριξη μετά την απόφαση της Ένωσης να απαγορεύσει σε όλους τους αερομεταφορείς της Λευκορωσίας τις υπερπτήσεις στον ενωσιακό εναέριο χώρο και την πρόσβαση στους ενωσιακούς αερολιμένες και ότι, για τον σκοπό αυτό, συμφωνήθηκε με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν η προετοιμασία της εγκαινίασης νέων αεροπορικών δρομολογίων για την προσφεύγουσα.
101 Επιπλέον, δεδομένου ότι το Συμβούλιο απέδειξε ότι η προσφεύγουσα άντλησε συγκεκριμένο όφελος από τις δημόσιες δηλώσεις του Προέδρου Λουκασένκο με τις οποίες ανακοινώθηκε ότι το κράτος της Λευκορωσίας επρόκειτο να της παράσχει κάθε δυνατή στήριξη, ματαίως αυτή υποστηρίζει ότι οι εν λόγω δηλώσεις δεν αποδεικνύουν ότι επωφελείται από το καθεστώς Λουκασένκο κατά την έννοια του κριτηρίου του άρθρου 4, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, της απόφασης 2012/642.
102 Επιπλέον, η αιτιολογία κατά την οποία η προσφεύγουσα επωφελείται από το καθεστώς Λουκασένκο, η οποία είναι αρκούντως σαφής και συγκεκριμένη και δεν ενέχει πλάνη περί την εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών ή πλάνη περί το δίκαιο, συνιστά αφ’ εαυτής επαρκή βάση για να δικαιολογήσει τη διατήρηση του ονόματος της προσφεύγουσας στους επίμαχους καταλόγους.
103 Κατά συνέπεια, δυνάμει της νομολογίας που παρατίθεται στη σκέψη 30 ανωτέρω, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος ο μοναδικός λόγος ακυρώσεως, χωρίς να χρειάζεται να εξεταστούν τα επιχειρήματα της προσφεύγουσας που βάλλουν κατά της αιτιολογίας των πράξεων περί διατηρήσεως από την οποία προκύπτει ότι στηρίζει το καθεστώς Λουκασένκο, δεδομένου ότι η προβαλλόμενη έλλειψη τεκμηρίωσης της εν λόγω αιτιολογίας δεν μπορεί να επιφέρει την ακύρωση των ίδιων αυτών πράξεων.
104 Λαμβανομένου υπόψη του συνόλου των ανωτέρω σκέψεων, πρέπει να απορριφθεί το αίτημα μερικής ακυρώσεως των πράξεων περί διατηρήσεως και, ως εκ τούτου, η υπό κρίση προσφυγή στο σύνολό της ως αβάσιμη.
Επί των δικαστικών εξόδων
105 Κατά το άρθρο 134, παράγραφος 1, του Κανονισμού Διαδικασίας, ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα εφόσον υπάρχει σχετικό αίτημα του νικήσαντος διαδίκου. Δεδομένου ότι η προσφεύγουσα ηττήθηκε, πρέπει να καταδικαστεί στα δικαστικά έξοδα, συμπεριλαμβανομένων των εξόδων της διαδικασίας ασφαλιστικών μέτρων, σύμφωνα με το σχετικό αίτημα του Συμβουλίου.
Για τους λόγους αυτούς,
ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (ένατο τμήμα)
αποφασίζει:
1) Απορρίπτει την προσφυγή.
2) Καταδικάζει την Belavia – Belarusian Airlines AAT στα δικαστικά έξοδα, συμπεριλαμβανομένων των εξόδων της διαδικασίας ασφαλιστικών μέτρων.
Δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στο Λουξεμβούργο στις 29 Μαΐου 2024.
(υπογραφές)