KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
COLLINS
ippreżentati fis‑26 ta’ Jannar 2023 (1)
Kawża C‑817/21
R.I.
vs
Inspecţia Judiciară,
N.L.
(talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mill-Curtea de Apel București (il-Qorti tal-Appell ta’ Bukarest, ir-Rumanija))
“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Stat tad-dritt – Artikolu 2 TUE – Artikolu 19(1) TUE – Deċiżjoni 2006/928/KE – Protezzjoni ġudizzjarja effettiva – Indipendenza ġudizzjarja – Investigazzjoni u proċeduri dixxiplinari – Inspecţia Judiciară (Spettorat Ġudizzjarju) – Setgħat ta’ Spettur Kap – Trattament ta’ proċeduri dixxiplinari kontra Spettur Kap – Rwol ta’ Deputat Spettur Kap”
I. Introduzzjoni
1. L-Inspecţia Judiciară (l-Ispettorat Ġudizzjarju, ir-Rumanija) huwa l-korp ġudizzjarju inkarigat mit-tmexxija tal-investigazzjonijiet dixxiplinari u l-ftuħ ta’ proċeduri dixxiplinari kontra l-imħallfin u l-prosekuturi fir-Rumanija. Taħt ir-regoli tal-Ispettorat Ġudizzjarju, l-Ispettur Kap jaħtar fid-diskrezzjoni tiegħu biss id-Deputat Spettur Kap; il-mandat tad-Deputat Spettur Kap jiddependi fuq u jikkoinċidi ma’ dak tal-Ispettur Kap; u l-Ispetturi Ġudizzjarji kollha huma subordinati għall-Ispettur Kap li fuqu jiddependi l-progress tal-karrieri tagħhom.
2. R.I. (iktar ’il quddiem ir-“rikorrenti”) ressqet quddiem l-Ispettorat Ġudizzjarju diversi lmenti kontra mħallfin u prosekuturi involuti fi proċeduri kriminali kontriha. L-Ispettorat Ġudizzjarju ċaħad l-ilmenti tagħha. L-Ispettur Kap ikkonferma d-deċiżjonijiet tal-Ispettorat Ġudizzjarju. Ir-rikorrenti mbagħad ikkontestat dawn id-deċiżjonijiet quddiem il-qrati tar-Rumanija. Fil-kuntest ta’ din il-proċedura, il-Curtea de Apel Bucureşti (il-Qorti tal-Appell ta’ Bukarest, ir-Rumanija) tistaqsi jekk korp, bħall-Ispettorat Ġudizzjarju, għandux joffri l-istess garanziji ta’ indipendenza u ta’ imparzjalità bħal dawk meħtieġa mill-qrati skont id-dritt tal-Unjoni (2). B’mod partikolari, hija tistaqsi jekk, fid-dawl tar-regoli deskritti iktar ’il fuq, id-dritt tal-Unjoni jipprekludix leġiżlazzjoni jew regolamenti nazzjonali li jrendu lid-Deputat Spettur Kap tal-Ispettorat Ġudizzjarju responsabbli mis-sorveljanza tal-investigazzjoni tal-ilmenti mressqa kontra l-Ispettur Kap tal-Ispettorat Ġudizzjarju u kwalunkwe investigazzjonijiet u proċeduri dixxiplinari li jistgħu jirriżultaw minnhom.
II. Il‑kuntest ġuridiku
A. Id‑Dritt tal‑Unjoni Ewropea – Id‑Deċiżjoni 2006/928/KE
3. Id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2006/928/KE tat‑13 ta’ Diċembru 2006 dwar it-twaqqif ta’ mekkaniżmu għall-kooperazzjoni u l-verfika tal-progress fir-Rumanija sabiex jiġu indirizzati punti ta’ riferiment speċifiċi fl-oqsma tar-riforma ġudizzjarja u tal-ġlieda kontra l-korruzzjoni (3) għandha l-oriġini tagħha minn żewġ riskji pperċepiti. L-ewwel wieħed kien dak ta’ ksur serju tal-funzjonament tas-suq intern bħala konsegwenza tan-nuqqas ta’ osservanza mir-Rumanija tal-impenji li hija kienet assumiet fil-kuntest tal-adeżjoni tagħha mal-Unjoni. It-tieni riskju kien jikkonsisti f’nuqqasijiet serji min-naħa tar-Rumanija fir-rigward tal-osservanza tagħha tad-dritt tal-Unjoni fl-ispazju ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja. Sabiex jiġu rrimedjati dawn in-nuqqasijiet, anness mad-Deċiżjoni 2006/928 stabbilixxa punti ta’ riferiment għar-riforma tas-sistema ġudizzjarja u l-ġlieda kontra l-korruzzjoni. Dawn il-punti ta’ riferiment huma intiżi sabiex jiżguraw l-osservanza mir-Rumanija tal-valur tal-Istat tad-dritt, kif stabbilit fl-Artikolu 2 TUE. Ir-Rumanija hija obbligata tieħu l-miżuri xierqa sabiex tissodisfa dawn il-punti ta’ riferiment, billi tieħu debitament inkunsiderazzjoni, fid-dawl tal-prinċipju ta’ kooperazzjoni leali li jinsab fl-Artikolu 4(3) TUE, ir-rapporti redatti mill-Kummissjoni Ewropea fuq il-bażi tad-Deċiżjoni 2006/928 u, b’mod partikolari, ir-rakkomandazzjonijiet li jinsabu fihom (4).
4. L-Artikolu 1 tad-Deċiżjoni 2006/928 jipprevedi b’hekk li, mill‑2007, ir-Rumanija għandha tirrapporta lill-Kummissjoni, sal‑31 ta’ Marzu ta’ kull sena, dwar il-progress magħmul fl-indirizzar tal-punti ta’ riferiment kollha pprovduti fl-Anness tagħha. Il-Kummissjoni tista’, f’kull ħin, tipprovdi assistenza teknika permezz ta’ attivitajiet differenti jew tiġbor u tpartat informazzjoni dwar il-kisba ta’ dawn il-punti ta’ riferiment u tista’ torganizza missjonijiet ta’ esperti lejn ir-Rumanija għal dan l-iskop. L-awtoritajiet Rumeni għandhom jipprovdu lill-Kummissjoni kull sostenn neċessarju f’dan il-kuntest. L-Anness tad-Deċiżjoni 2006/928 jinkludi fost il-punti ta’ riferiment li għalihom jirreferi l-Artikolu 1:
“1. Tassigura proċess ġudizzjarju aktar trasparenti u effiċjenti partikolarment billi jiġu mtejba l-kapaċità u l-kontabilità tal-[Consiliul Superior al Magistraturii (“Kunsill Superjuri tal-Ġudikatura”]. Tirraporta u tissorvelja l-impatt tal-kodiċi ġodda tal-proċeduri ċivili u penali.
[…]
3. Tibni fuq il-progress li diġà sar, tkompli tagħmel investigazzjonijiet professjonali u mhux partiġjani dwar allegazzjonijiet ta’ korruzzjoni ta’ livell għoli.
4. Tieħu aktar miżuri sabiex timpedixxi u tiġġieled il-korruzzjoni, b’mod partikolari fi ħdan il-gvern lokali.”
B. Id‑dritt Rumen
1. Il‑Liġi Nru 317/2004
5. L-Artikolu 44 tal-Legea nr. 317/2004 privind Consiliul Superior al Magistraturii (il-Liġi Nru 317/2004 dwar il-Kunsill Superjuri tal-Ġudikatura), tal‑1 ta’ Lulju 2004 (5), kif emendata u kkompletata (iktar ’il quddiem il-“Liġi 317/2004”), jipprevedi:
“(1) Il-Kunsill Superjuri tal-Ġudikatura għandu jeżerċita, permezz tat-taqsimiet tiegħu, ir-rwol ta’ korp ta’ aġġudikazzjoni fil-qasam tar-responsabbiltà dixxiplinari tal-imħallfin u tal-prosekuturi għall-atti previsti mil-Liġi Nru 303/2004, ippubblikata mill-ġdid, kif emendata u kkompletata.
[…]
(3) Il-proċeduri dixxiplinari fil-każ ta’ nuqqasijiet imwettqa minn imħallfin, prosekuturi u assistenti mħallfin jinbdew mill-Ispettorat Ġudizzjarju permezz tal-Ispetturi Ġudizzjarji.
[…]
(6) Sabiex jinfetħu proċeduri dixxiplinari, huwa obbligatorju li l-Ispettorat Ġudizzjarju jwettaq investigazzjoni dixxiplinari.”
6. L-Artikolu 45 tal-Liġi 317/2004 jistabbilixxi:
“(1) L-Ispettorat Ġudizzjarju jista’ jagħti bidu għal kawża ex officio jew inkella jista’ jitressaq ilment bil-miktub u mmotivat quddiemu minn kull persuna kkonċernata, inkluż il-Kunsill Superjuri tal-Ġudikatura, fir-rigward tan-nuqqasijiet dixxiplinari tal-imħallfin u tal-prosekuturi.
[…]
(4) Jekk l-investigazzjonijiet preliminari jiżvelaw l-assenza ta’ evidenza ta’ nuqqas dixxiplinari, ma għandha tittieħed l-ebda azzjoni ulterjuri fir-rigward tal-ilment u l-eżitu għandu jiġi kkomunikat direttament lil-lanjant u lill-persuna kkonċernata mill-ilment. Id-deċiżjoni li l-każ ma jitkompliex għandha tkun suġġetta għal konferma mill-Ispettur Kap. Id-deċiżjoni tista’ tiġi annullata darba biss mill-Ispettur Kap, li, permezz ta’ deċiżjoni bil-miktub u mmotivata, jista’ jordna investigazzjonijiet addizzjonali.
[…]”
7. Skont l-Artikolu 45a(1) tal-Liġi 317/2004:
“Il-lanjant jista’ jressaq oġġezzjoni quddiem l-Ispettur Kap kontra d-deċiżjoni li ma titkompliex il-kawża msemmija fl-Artikolu 45(4) fi żmien 15‑il jum min-notifika ta’ din id-deċiżjoni. L-oġġezzjoni għandha tiġi ttrattata fi żmien 20 jum mid-data tar-reġistrazzjoni tagħha mal-Ispettorat Ġudizzjarju”.
8. L-Artikolu 47 tal-Liġi 317/2004 jipprevedi:
“(1) Mat-tlestija tal-investigazzjoni dixxiplinari, l-Ispettorat Ġudizzjarju jista’, permezz ta’ deċiżjoni bil-miktub u mmotivata, jordna:
(a) li l-ilment jintlaqa’, billi jinfetħu proċeduri dixxiplinari u billi tiġi adita t-taqsima rilevanti tal-Kunsill Superjuri tal-Ġudikatura;
(b) li l-ilment jiġi miċħud jekk l-[Ispettur Ġudizzjarju] jikkonstata, wara investigazzjoni dixxiplinari, li l-kundizzjonijiet tal-ftuħ tal-proċeduri ma humiex issodisfatti.
[…]
(3) Id-deċiżjoni tal-Ispettur Ġudizzjarju għandha tkun suġġetta għall-konferma tal-Ispettur Kap. L-Ispettur Kap jista’ jordna lill-Ispettur Ġudizzjarju sabiex jissupplimenta l-investigazzjoni dixxiplinari. L-Ispettur Ġudizzjarju għandu jwettaq l-investigazzjoni supplimentari fi żmien 30 jum mid-data li fiha l-ispettur kap ikun ordnaha.
(4) Id-deċiżjoni tal-Ispettur Ġudizzjarju tista’ tiġi annullata darba biss, bil-miktub u b’motivazzjoni, mill-Ispettur Kap, li jista’ jordna, permezz ta’ deċiżjoni bil-miktub u mmotivata, investigazzjoni dixxiplinari supplimentari. Wara li tintemm l-investigazzjoni dixxiplinari, l-Ispettur Kap jista’ jordna, bil-miktub u b’motivazzjoni, waħda mill-modi ta’ azzjoni previsti fil-paragrafu 1(a) jew (b).
[…]”
9. L-Artikolu 65(2) sa (4) tal-Liġi 317/2004 jippreċiża li:
“(2) L-Ispettorat Ġudizzjarju għandu jitmexxa minn Spettur Kap-imħallef, maħtur wara kompetizzjoni organizzata mill-[Kunsill Superjuri tal-Ġudikatura, ir-Rumanija]; huwa għandu jkun assistit minn Deputat Spettur Kap-prosekutur, maħtur mill-Ispettur Kap.
(3) L-Ispettorat Ġudizzjarju għandu jaġixxi skont il-prinċipju ta’ indipendenza operazzjonali fir-rigward tal-Kunsill Superjuri tal-Ġudikatura, il-qrati, l-uffiċċji tal-prosekuturi pubbliċi marbuta miegħu u l-awtoritajiet pubbliċi l-oħra fl-eżerċizzju tas-setgħat tiegħu ta’ analiżi, investigazzjoni u sorveljanza f’oqsma ta’ attivitajiet speċifiċi, skont il-liġi u sabiex tiġi żgurata l-osservanza tagħha.
(4) Ir-regoli għat-twettiq tax-xogħlijiet ta’ spezzjoni għandhom jiġu approvati mill-Ispettur Kap permezz ta’ regolament.”
10. Permezz tal-Artikolu 66(3) tal-Liġi 317/2004:
“L-organizzazzjoni u l-operazzjoni tal-Ispettorat Ġudizzjarju u l-istruttura organizzattiva u l-funzjonijiet tad-dipartimenti tiegħu għandhom jiġu stabbiliti permezz ta’ regolament approvat b’digriet tal-Ispettur Kap […]”
11. Skont l-Artikolu 69(1) u (4) tal-Liġi 317/2004:
“(1) L-Ispettur Kap għandu l-obbligi prinċipali li ġejjin:
(a) huwa jaħtar, minn fost l-Ispetturi Ġudizzjarji, it-tim tal-ġestjoni – id-Deputat Spettur Kap, il-kapijiet tad-direttorati – fuq il-bażi ta’ proċedura li tinkludi l-evalwazzjoni tal-pjanijiet ta’ ġestjoni speċifiċi għal kull kariga, b’mod li tiġi żgurata l-koeżjoni maniġerjali, il-kompetenza professjonali u l-komunikazzjoni effettiva. Il-mandat tagħhom jiskadi fl-istess ħin bħal dak tal-Ispettur Kap;
(a1) huwa għandu jwettaq id-dmirijiet ta’ ġestjoni u ta’ organizzazzjoni tal-attività tal-Ispettorat Ġudizzjarju;
(a2) huwa għandu jieħu miżuri sabiex jikkoordina x-xogħol ta’ membri oħra tal-persunal tal-Ispettorat Ġudizzjarju li ma humiex Spetturi Ġudizzjarji;
[…]
(g) huwa għandu jaħtar, skont il-liġi, lill-Ispetturi Ġudizzjarji u l-kategoriji l-oħra tal-persunal tal-Ispettorat Ġudizzjarju, u jordna l-modifika, is-sospensjoni u t-terminazzjoni tar-relazzjonijiet ta’ impjieg jew ta’ servizz tagħhom;
(h) huwa għandu jiddetermina d-dmirijiet u l-kompiti individwali tal-persunal imqiegħed taħt l-awtorità tiegħu billi japprova d-deskrizzjonijiet tax-xogħol tagħhom;
(i) huwa għandu, skont il-liġi, jipproċedi sabiex iwettaq evalwazzjonijiet tal-persunal imqiegħed taħt l-awtorità tiegħu;
[…]
(4) Id-Deputat Spettur Kap għandu jaġixxi bħala s-sostitut ex officio tal-Ispettur Kap; għandu jassisti lil din il-persuna sabiex tistħarreġ u tagħti opinjonijiet dwar l-atti u d-deċiżjonijiet adottati mill-Ispetturi Ġudizzjarji u għandu jwettaq il-funzjonijiet l-oħra kollha ddeterminati mill-Ispettur Kap”.
12. L-Artikolu 70 tal-Liġi 317/2004 jistabbilixxi li:
“(1) L-ispetturi tal-Ispettorat Ġudizzjarju għandhom jinħatru mill-Ispettur Kap wara kompetizzjoni organizzata mill-Ispettorat Ġudizzjarju […]
(2) Din il-kompetizzjoni għandha tikkonsisti f’eżami bil-miktub u f’intervista […] Ir-regolament dwar l-organizzazzjoni u t-tmexxija tal-kompetizzjoni għandu jiġi approvat b’deċiżjoni tal-Ispettur Kap u għandu jiġi ppubblikat fil-Monitorul Oficial al României, Parti I.”
13. Skont l-Artikolu 71(2) tal-Liġi 317/2004:
“Id-dispożizzjonijiet dwar is-sanzjonijiet, in-nuqqasijiet dixxiplinari u l-proċeduri dixxiplinari japplikaw mutatis mutandis għall-Ispetturi Ġudizzjarji”
14. Skont l-Artikolu 72 tal-Liġi 317/2004:
“(1) L-Ispetturi Ġudizzjarji għandhom iwettqu x-xogħol tagħhom b’mod indipendenti u imparzjali.
[…]”
15. L-Artikolu 77 tal-Liġi 317/2004 jipprevedi li:
“(1) L-attività professjonali tal-Ispetturi Ġudizzjarji għandha tiġi evalwata kull sena minn kummissjoni komposta mill-Ispettur Kap u minn żewġ membri oħra eletti mill-assemblea ġenerali tal-Ispetturi Ġudizzjarji, permezz tal-evalwazzjoni: ‘tajjeb ħafna’, ‘tajjeb’, ‘sodisfaċenti’ jew ‘mhux sodisfaċenti’.
[…]
(5) Spettur Ġudizzjarju li jirċievi evalwazzjoni ta’ ‘mhux sodisfaċenti’ jew ta’ żewġ evalwazzjonijiet konsekuttivi ta’ ‘sodisfaċenti’ għandu jiġi eskluż mill-kariga ta’ Spettur Ġudizzjarju.
(6) Il-kriterji ta’ evalwazzjoni tal-attività professjonali tal-Ispetturi Ġudizzjarji u l-proċedura ta’ evalwazzjoni għandhom jiġu stabbiliti mir-Regolament dwar l-organizzazzjoni u l-operazzjoni tal-Ispettorat Ġudizzjarju.”
2. Ir‑Regolamenti adottati mill‑Ispettur Kap tal‑Ispettorat Ġudizzjarju
16. Fl‑2018, l-Ispettur Kap tal-Ispettorat Ġudizzjarju adotta tliet regolamenti (6) fl-eżerċizzju tas-setgħa mogħtija lilu mill-Artikolu 66(3) tal-Liġi 317/2004.
17. Skont l-Ordinul nr. 131/2018 al inspectorului-șef al Inspecției Judiciare privind aprobarea Regulamentului de organizare și desfășurare a concursului pentru numirea în funcție a inspectorilor judiciari (id-Digriet Nru 131/2018 tal-Ispettur Kap tal-Ispettorat Ġudizzjarju li japprova r-regolamenti dwar l-organizzazzjoni u tmexxija tal-kompetizzjonijiet għall-ħatra tal-Ispetturi Ġudizzjarji (7)), l-Ispettur Kap jaħtar lill-Ispetturi Ġudizzjarji wara kompetizzjoni fil-forma ta’ eżami bil-miktub u intervista. L-Ispettur Kap jippresjedi l-bord tal-intervisti, li tiegħu huwa membru, flimkien mad-diretturi tad-direttorati tal-Ispettorat Ġudizzjarju u psikologu, maħtur mill-Ispettur Kap, li jwettaq funzjonijiet ta’ konsulenza.
18. Permezz tal-Ordinul nr. 134/2018 al inspectorului-șef al Inspecției Judiciare privind aprobarea Regulamentului de organizare și funcționare a Inspecției Judiciare (id-Digriet Nru 134/2018 tal-Ispettur Kap tal-Ispettorat Ġudizzjarju li japprova r-regolamenti dwar l-organizzazzjoni u l-operazzjoni tal-Ispettorat Ġudizzjarju) (8), l-Ispettur Kap jaħtar, minn fost l-Ispetturi Ġudizzjarji, it-tim tal-ġestjoni tal-Ispettorat Ġudizzjarju. Dan jikkonsisti fid-Deputat Spettur Kap u d-diretturi tad-direttorati tal-Ispettorat Ġudizzjarju. Il-proċedura ta’ ħatra ta’ dawn il-karigi tikkonsisti fit-twettiq ta’ intervisti mal-kandidati mill-Ispettur Kap b’riferiment għal proġett ta’ ġestjoni. Bord li jikkonsisti mill-Ispettur Kap u żewġ Spetturi Ġudizzjarji eletti mill-assemblea ġenerali ta’ Spetturi Ġudizzjarji jevalwa l-prestazzjoni tal-persunal tal-Ispettorat Ġudizzjarju. Il-kriterji għal din l-evalwazzjoni jinkludu evalwazzjoni tal-aġir tal-kandidati u tal-komunikazzjonijiet tagħhom mal-Ispettur Kap.
19. L-Ordinul nr. 136/2018 al inspectorului-șef al Inspecției Judiciare de aprobare a Regulamentului privind normele de efectuare a lucrărilor de inspecție (id-Digriet Nru 136/2018 tal-Ispettur Kap tal-Ispettorat Ġudizzjarju li japprova r-regolamenti li jistabbilixxu r-regoli għat-twettiq tal-attivitajiet ta’ spezzjoni) tal‑11 ta’ Diċembru 2018 (9) jistabbilixxi l-metodoloġija tal-analiżi, il-verifika u s-superviżjoni tal-investigazzjonijiet dixxiplinari tal-imħallfin u tal-prosekuturi. Dan jirregola, inter alia, il-proċedura tal-ipproċessar tal-ilmenti, il-ħatra tal-ispetturi, l-istabbiliment, il-kalkolu u l-estensjoni tat-termini kif ukoll in-notifika ta’ ċerti atti proċedurali.
III. It‑tilwima fil‑proċeduri prinċipali, id‑domanda preliminari u l‑proċedura quddiem il‑Qorti tal‑Ġustizzja
20. Ir-rikorrenti hija parti f’diversi proċeduri kriminali quddiem il-qrati tar-Rumanija. Hija ressqet diversi lmenti dixxiplinari quddiem l-Ispettorat Ġudizzjarju kontra ċerti mħallfin u prosekuturi involuti f’dawn il-proċeduri. It-talba għal deċiżjoni preliminari toriġina minn proċeduri bejn il-Judecătoria Bolintin-Vale (il-Qorti tal-Ewwel Istanza ta’ Bolintin-Vale, ir-Rumanija) u t-Tribunalul Giurgiu (il-Qorti tal-Kontea ta’ Giurgiu, ir-Rumanija). L-Ispettorat Ġudizzjarju adotta numru ta’ deċiżjonijiet fir-rigward tal-ilmenti tar-rikorrenti (10), fejn l-Ispettur Kap ikkonferma numru minnhom.
21. Ir-rikorrenti ppreżentat rikors kontra deċiżjoni tal-Ispettorat Ġudizzjarju tat‑2 ta’ Lulju 2018 li l-Ispettur Kap kien ikkonferma (11). Fis‑27 ta’ Settembru 2019, il-Curtea de Apel Bucureşti (il-Qorti tal-Appell ta’ Bukarest) annullat id-deċiżjoni tat‑2 ta’ Lulju 2018 fuq il-bażi li l-Ispettorat Ġudizzjarju naqas milli jeżamina korrettament l-argumenti tar-rikorrenti. Hija bagħtet il-proċess lura quddiem l-Ispettorat Ġudizzjarju għal evalwazzjoni ulterjuri (12). Fid‑29 ta’ Settembru 2020, l-Înalta Curte de Casaţie şi Justiţie (il-Qorti Għolja tal-Kassazzjoni u tal-Ġustizzja, ir-Rumanija) iddikjarat inammissibbli l-appell tal-Ispettorat Ġudizzjarju minn din is-sentenza.
22. Fil‑11 ta’ Marzu 2021, l-Ispettorat Ġudizzjarju adotta deċiżjoni ġdida li permezz tagħha huwa reġa’ ċaħad l-ilment dixxiplinari tar-rikorrenti (13). Fil‑31 ta’ Mejju 2021, l-Ispettur Kap ċaħad l-appell tar-rikorrenti minn din id-deċiżjoni. Ir-rikorrenti ppreżentat rikors għal annullament kontra d-deċiżjoni tal-Ispettur Kap, li huwa pendenti quddiem il-Curtea de Apel Bucureşti (il-Qorti tal-Appell ta’ Bukarest) (14).
23. Fl-ilmenti tagħha quddiem l-Ispettorat Ġudizzjarju u fil-kawża inkwistjoni r-rikorrenti sostniet li l-ilment relatat mal-Kawża Nru 6172/2/2018 kien ġie ttrattat b’mod dilatorju. Konsegwentement, it-terminu legali li fih setgħu jinbdew proċeduri dixxiplinari kontra l-individwu li fil-konfront tiegħu hija kienet ressqet l-ilment tagħha kien skada. Hija allegat li l-Ispettur Kap kien responsabbli għal dan id-dewmien.
24. Fid‑29 ta’ Novembru 2019, ir-rikorrenti ressqet ilment quddiem il-Ministerului Justiţiei (il-Ministru għall-Ġustizzja, ir-Rumanija) li d-drittijiet kostituzzjonali tagħha kienu nkisru. Hija rreferiet għal “grupp” ta’ persuni, inkluż l-Ispettur Kap, “b’funzjonijiet importanti li allegatament ikkontribwixxew għall-investigazzjoni kriminali mwettqa kontriha jew għall-ksur tad-drittijiet proċedurali tagħha”. Ir-rikorrenti allegat, inter alia, li l-Ispettur Kap “huwa Mħallef […] li joqgħod fil-Belt ta’ Giurgiu u li, matul il-karriera tiegħu, wettaq id-dmirijiet tiegħu b’mod li kellu impatt sinjifikattiv fuq l-eżerċizzju tal-ġustizzja fir-Reġjun ta’ Giurgiu u fil-livell nazzjonali”. Wara li elenkat dawn id-dmirijiet, ir-rikorrenti sostniet li, fil-kawża tagħha, “id-deċiżjonijiet [tal-Ispettorat Ġudizzjarju] wasslu għall-ħabi ta’ abbużi u ta’ illegalitajiet imwettqa mill-Uffiċċju tal-Prosekutur ta’ Bolintin-Vale, Dipartiment ta’ Giurgiu”. Ir-rikorrenti sostniet ukoll li “l-[Ispettur Kap tal-Ispettorat Ġudizzjarju] għandu jinżamm responsabbli li mmina b’mod gravi l-fiduċja fis-sistema ġudizzjarja, peress li, fil-kwalità tiegħu ta’ kap u superviżur ta’ […] dan il-korp, li għandu rwol ewlieni fis-sistema ġudizzjarja, huwa kellu l-obbligu li jiżgura li l-verifiki mwettqa minn [dan il-korp] josservaw b’mod sħiħ id-dispożizzjonijiet legali”.
25. Il-Ministru għall-Ġustizzja kkunsidra li ma kienx kompetenti sabiex jieħu konjizzjoni ta’ każijiet dixxiplinari ta’ din in-natura u ttrasferixxa l-ilment tar-rikorrenti lill-Ispettorat Ġudizzjarju (15).
26. Fis‑16 ta’ Frar 2021, ir-rikorrenti ressqet ilment separat quddiem l-Ispettorat Ġudizzjarju li kien ikkonċentra esklużivament fuq l-aġir allegat tal-Ispettur Kap. Ir-rikorrenti kkritikat, inter alia, l-assenza ta’ investigazzjoni vera tal-ilmenti tagħha, l-investigazzjoni tardiva tal-ilment tagħha tad‑29 ta’ Novembru 2019 kontra l-Ispettorat Ġudizzjarju u l-Ispettur Kap tiegħu, in-nuqqas ta’ astensjoni tal-Ispettur Kap mill-investigazzjoni ta’ dan l-ilment minkejja li kien is-suġġett tiegħu, u n-nuqqas ta’ osservanza, mill-Ispettorat Ġudizzjarju, tas-sentenza tal-Curtea de Apel Bucureşti (il-Qorti tal-Appell ta’ Bukarest) tas‑27 ta’ Settembru 2019. L-Ispettorat Ġudizzjarju ċaħad dan l-ilment fis‑17 ta’ Marzu 2021 (16). Id-Deputat Spettur Kap ċaħdet rikors kontra din id-deċiżjoni fil‑11 ta’ Mejju 2021 (17).
27. Fil‑31 ta’ Mejju 2021, ir-rikorrenti ppreżentat rikors quddiem il-qorti tar-rinviju intiż, inter alia, għall-annullament tad-deċiżjonijiet tas‑17 ta’ Marzu 2021 u tal‑11 ta’ Mejju 2021 u għad-danni għall-ħsara allegata li dawn kienu kkawżawlha. Hija allegat li d-Deputat Spettur Kap, P.M., naqset milli tosserva s-sentenza tas‑27 ta’ Settembru 2019 tal-Curtea de Apel Bucureşti (il-Qorti tal-Appell ta’ Bukarest), peress li hija ma kinitx wettqet l-investigazzjoni li din is-sentenza kienet ordnat. Ir-rikorrenti ssostni wkoll li l-Ispettorat Ġudizzjarju u l-Ispettur Kap tiegħu, N.L., sistematikament naqsu milli jindirizzaw b’mod xieraq l-ilmenti tagħha kontra ċerti mħallfin. Ir-rikorrenti tilmenta minn tal-inqas tliet irregolaritajiet sistemiċi fl-organizzazzjoni u l-operat tal-Ispettorat Ġudizzjarju li żguraw li l-ilmenti tagħha ma ġewx ittrattati b’mod imparzjali. L-ewwel, l-Ispettur Kap ħatar, evalwa u seta’ finalment ikeċċi lill-Ispetturi Ġudizzjarji responsabbli mit-twettiq tal-investigazzjonijiet dixxiplinari dwar l-aġir tal-Ispettur Kap. It-tieni, l-Ispettur Kap jaħtar lid-Deputat Spettur Kap, li kkonfermat id-deċiżjoni ta’ ċaħda tal-ilment tar-rikorrenti u li tokkupa wkoll pożizzjoni marbuta u dipendenti fuq il-mandat tal-Ispettur Kap. It-tielet, l-Ispettur Kap jadotta r-regolamenti interni li jirregolaw l-organizzazzjoni u l-operat tal-Ispettorat Ġudizzjarju.
28. Fid-dawl tat-tħassib imqajjem fir-rigward tal-organizzazzjoni u tal-operat tal-Ispettorat Ġudizzjarju u tar-responsabbiltà tal-Ispettur Kap tiegħu fil-kuntest ta’ investigazzjonijiet u ta’ proċeduri dixxiplinari, il-Curtea de Apel Bucureşti (il-Qorti tal-Appell ta’ Bukarest) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domanda preliminari li ġejja:
“L-Artikolu 2 u t-tieni subparagrafu tal-Artikolu 19(1) tat-[TUE], [Deċiżjoni 2006/928], kif ukoll il-garanziji ta’ indipendenza u ta’ imparzjalità imposti mid-dritt tal-Unjoni, għandhom jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni nazzjonali li tippermetti lill-[Ispettur Kap tal-Ispettorat Ġudizzjarju] jadotta atti amministrattivi (infralegali) u/jew individwali li permezz tagħhom jiddeċiedi b’mod awtonomu l-organizzazzjoni tal-qafas istituzzjonali tal-Ispettorat Ġudizzjarju għall-għażla tal-ispetturi ġudizzjarji u l-evalwazzjoni tal-attività tagħhom, it-twettiq tax-xogħlijiet ta’ spezzjoni, kif ukoll in-nomina [tad-Deputat Spettur Kap], fil-każ fejn, skont il-liġi organika, dawn il-persuni jkunu l-uniċi li jistgħu jwettqu, jikkonfermaw jew jirrifjutaw atti ta’ investigazzjoni dixxiplinarja kontra l-[Ispettur Kap]?”
29. Il-qorti tar-rinviju applikat għat-trattament mgħaġġel tat-talba tagħha għal deċiżjoni preliminari skont, inter alia, l-Artikolu 23a tal-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea. Permezz ta’ deċiżjoni tat‑1 ta’ Frar 2022, il-President tal-Qorti tal-Ġustizzja ċaħad din it-talba.
30. Ir-rikorrenti, l-Ispettorat Ġudizzjarju (18) u l-Kummissjoni ppreżentaw osservazzjonijiet bil-miktub.
IV. Fuq id‑domanda preliminari
A. Ammissibbiltà
31. L-Ispettorat Ġudizzjarju jsostni li t-talba għal deċiżjoni preliminari hija inammissibbli. L-ewwel, huwa jqis li l-qorti tar-rinviju qiegħda iktar titlob interpretazzjoni tal-Liġi 317/2004 pjuttost milli deċiżjoni dwar l-interpretazzjoni tat-Trattati jew dwar il-validità u/jew l-interpretazzjoni ta’ att ta’ istituzzjoni tal-Unjoni skont l-Artikolu 267 TFUE. It-tieni, l-Ispettorat Ġudizzjarju jqis li, fl-assenza ta’ konstatazzjoni li dispożizzjoni tad-dritt nazzjonali tmur kontra d-dritt tal-Unjoni, l-allegazzjoni li s-setgħat tal-Ispettur Kap jippreġudikaw l-indipendenza tal-Ispetturi Ġudizzjarji ma hijiex fondata.
32. Nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja tiċħad l-ewwel oġġezzjoni tal-Ispettorat Ġudizzjarju dwar l-ammissibbiltà tad-domanda magħmula mill-qorti tar-rinviju. Huwa ċar mill-formulazzjoni tad-domanda tal-qorti tar-rinviju li din hija intiża sabiex tikseb deċiżjoni dwar l-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni, u mhux dak Rumen. It-tieni oġġezzjoni tal-Ispettorat Ġudizzjarju tirrigwarda l-mertu tad-domanda preliminari. Min-natura tagħha, oġġezzjoni bħal din ma tistax tiġġustifika konstatazzjoni li t-talba għal deċiżjoni preliminari hija inammissibbli (19).
B. Fuq il‑mertu
1. Osservazzjonijiet preliminari
33. It-talba għal deċiżjoni preliminari tiffoka fuq l-organizzazzjoni u l-operazzjoni tal-Ispettorat Ġudizzjarju, is-setgħat estiżi tal-Ispettur Kap tiegħu (20) u l-allegat assenza ta’ responsabbiltà ta’ dan tal-aħħar fl-investigazzjonijiet dixxiplinari u fil-proċeduri mibdija kontrih (21). Il-qorti tar-rinviju tirrileva li r-regolamenti interni adottati mill-Ispettur Kap (22) jirregolaw l-organizzazzjoni u l-operazzjoni tal-Ispettorat Ġudizzjarju. Id-deċiżjonijiet tal-Ispetturi Ġudizzjarji li jaċċettaw jew jiċħdu lmenti dixxiplinari u li jiftħu investigazzjonijiet u proċeduri dixxiplinari huma wkoll suġġetti għall-konferma tal-Ispettur Kap (23). Il-qorti tar-rinviju tistaqsi jekk l-ilmenti kontra l-Ispettur Kap jistgħux jiġu ttrattati b’mod oġġettiv u imparzjali peress li huma investigati minn Spetturi Ġudizzjarji li jiġu maħtura, evalwati u li jkunu suġġetti għal tkeċċija minn dan l-individwu (24). Id-Deputat Spettur Kap, li huwa maħtur direttament minn u jassisti lill-Ispettur Kap u li l-mandat tiegħu jiskadi fl-istess ħin tiegħu, huwa, barra minn hekk, responsabbli mill-istħarriġ tad-deċiżjonijiet dwar l-ilmenti mressqa kontra l-Ispettur Kap.
34. L-Ispettorat Ġudizzjarju huwa korp ġudizzjarju indipendenti li għandu personalità ġuridika separata fi ħdan il-Kunsill Superjuri tal-Ġudikatura (25). Filwaqt li l-Kunsill Superjuri tal-Ġudikatura jaġixxi bħala “aġġudikatur” fi kwistjonijiet dixxiplinari (26), l-Ispettorat Ġudizzjarju huwa responsabbli għat-tmexxija tal-investigazzjonijiet dixxiplinari u għall-bidu ta’ proċeduri dixxiplinari kontra l-imħallfin u l-prosekuturi. L-Ispettorat Ġudizzjarju b’hekk jeżerċita setgħat ta’ investigazzjoni wiesgħa fil-kuntest ta’ proċeduri dixxiplinari kontra membri tal-ġudikatura (27).
35. Ir-rapporti tal-Kummissjoni stabbiliti skont l-Artikolu 2 tad-Deċiżjoni 2006/928 jirreferu għall-istruttura u għall-attività istituzzjonali tal-Ispettorat Ġudizzjarju (28). Ir-Rapport tal‑2021 tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill Dwar il-Progress fir-Rumanija taħt il-Mekkaniżmu għall-Kooperazzjoni u l-Verifika (29), josserva li “[f]dawn l-aħħar snin, l-istituzzjonijiet ġudizzjarji, inkluż il-[Kunsill Superjuri tal-Ġudikatura] innifsu, enfasizzaw tħassib dwar in-nuqqas ta’ akkontabbiltà tal-[Ispettorat Ġudizzjarja], filwaqt li kkwotaw il-proporzjon għoli ta’ kawżi mressqa mill-[Ispettorat Ġudizzjarju] eventwalment miċħuda fil-qorti, il-konċentrazzjoni tat-teħid tad-deċiżjonijiet kollha għand l-Ispettur [Kap] u l-limiti fuq is-setgħat ta’ sorveljanza tal-[Kunsill Superjuri tal-Ġudikatura].” F’dan ir-rigward, “[l-Ispettur Kap] jista’ jkun soġġett biss għal awditu estern li jiġi ordnat mill-[Ispettorat Ġudizzjarju nnifsu], u mbagħad ir-rapport tal-awditjar jiġi eżaminat biss minn għadd żgħir magħżul ta’ membri fil-Kunsill.”
36. Minkejja t-tħassib tal-Kummissjoni, ma hemm l-ebda indikazzjoni fil-proċess quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja li din l-istituzzjoni bdiet proċeduri ta’ ksur kontra r-Rumanija f’dak li jirrigwarda l-organizzazzjoni u l-operazzjoni tal-Ispettorat Ġudizzjarju. Lanqas ma hemm xi indikazzjoni li r-Rumanija adottat miżuri sabiex tindirizza t-tħassib imqajjem mill-Kummissjoni fir-rapporti msemmija iktar ’il fuq.
37. Il-qorti tar-rinviju ssemmi inċidentalment l-allegazzjonijiet serji li r-rikorrenti għamlet kontra l-Ispettorat Ġudizzjarju, l-Ispettur Kap tiegħu u ċerti mħallfin u prosekuturi li, kieku kellhom jitqiesu, joħolqu dubju dwar il-konformità tagħhom mat-tieni subparagrafu tal-Artikolu 19(1) TUE u mad-Deċiżjoni 2006/928 (30). Hija pjuttost tqajjem tħassib ta’ natura sistemika dwar l-istruttura istituzzjonali tal-Ispettorat Ġudizzjarju u l-assenza ta’ responsabbiltà tiegħu. B’mod partikolari, hija għandha tħassib dwar is-setgħa illimitata tal-Ispettur Kap li jadotta d-deċiżjonijiet kollha dwar l-organizzazzjoni u l-operazzjoni tal-Ispettorat Ġudizzjarju, l-għażla, l-evalwazzjoni u t-tkeċċija tal-Ispetturi Ġudizzjarji, inkluż id-Deputat Spettur Kap, kif ukoll l-approvazzjoni u l-veto tad-deċiżjonijiet individwali kollha adottati mill-Ispettorat Ġudizzjarju.
2. Analiżi
38. Filwaqt li l-organizzazzjoni tal-ġustizzja, inklużi r-regoli li jirregolaw il-proċeduri dixxiplinari kontra l-imħallfin, taqa’ taħt il-kompetenza tal-Istati Membri, l-eżerċizzju ta’ din is-setgħa għandu jkun konformi mad-dritt tal-Unjoni. Ir-rekwiżit ta’ ġudikatura indipendenti skont id-dritt tal-Unjoni jfisser li s-sistema dixxiplinari applikabbli għall-imħallfin tipprovdi l-garanziji neċessarji sabiex jiġi evitat kull riskju ta’ użu tagħha bħala sistema ta’ kontroll politiku fuq l-attivitajiet tagħhom. Regoli li jiddefinixxu l-aġir li jikkostitwixxi ksur dixxiplinari kif ukoll is-sanzjonijiet applikabbli għalih, jipprevedu l-intervent ta’ korp indipendenti konformement ma’ proċedura li tiżgura b’mod sħiħ id-drittijiet stabbiliti fl-Artikoli 47 u 48 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, b’mod partikolari d-drittijiet tad-difiża; u li jistabbilixxu l-possibbiltà li d-deċiżjonijiet tal-korpi dixxiplinari jiġu kkontestati quddiem qorti, jikkostitwixxu garanziji essenzjali tal-indipendenza ġudizzjarja (31).
39. Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet ukoll li peress li l-perspettiva ta’ ftuħ ta’ investigazzjoni dixxiplinari tista’ teżerċita pressjoni fuq dawk li għandhom il-kompitu li jiddeċiedu, huwa essenzjali li l-korp kompetenti sabiex imexxi l-investigazzjonijiet u li jeżerċita l-azzjoni dixxiplinari jaġixxi waqt l-eżerċizzju tal-funzjonijiet tiegħu b’mod oġġettiv u imparzjali. Għal dan il-għan għandu jkun protett minn kull influwenza esterna (32). Sistema dixxiplinari ma għandhiex tkun iddevjata mill-għan leġittimu tagħha (33).
40. Sabiex tiġi żgurata l-indipendenza ġudizzjarja, il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tenfasizza l-garanziji mogħtija lill-imħallfin li huma s-suġġetti ta’ investigazzjonijiet u ta’ proċeduri dixxiplinari. L-istess garanziji ta’ oġġettività u ta’ imparzjalità japplikaw indipendentement mill-kwistjoni dwar jekk imħallef huwiex suġġett għal proċeduri dixxiplinari jew, bħal fil-kawża prinċipali, l-ilmenti kontra mħallfin jew prosekuturi jiġu miċħuda u investigazzjonijiet dixxiplinari u proċeduri ma jinfetħux. F’dan ir-rigward, għandu jiġi enfasizzat li dawn il-garanziji jiżguraw li l-pubbliku jżomm il-perċezzjoni, essenzjali f’soċjetà demokratika, li l-ġudikatura hija indipendenti u imparzjali. Il-preġudizzju għall-fiduċja pubblika minħabba t-twettiq ta’ investigazzjonijiet u ta’ proċeduri dixxiplinari b’mod mhux professjonali jew ippreġudikat, bħall-allegazzjonijiet tar-rikorrenti, jista’ jirriżulta f’ċaħda de facto tal-protezzjoni ġudizzjarja effettiva fl-oqsma koperti mid-dritt tal-Unjoni skont it-tieni subparagrafu tal-Artikolu 19(1) TUE (34).
41. Fis-sentenza li tat fil-kawża Asociaţia “Forumul Judecătorilor din România et”, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li l-leġiżlazzjoni Rumena dwar il-ħatra provviżorja fil-karigi ta’ ġestjoni tal-Ispettorat Ġudizzjarju taqa’ fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-Deċiżjoni 2006/928 u għandha tosserva r-rekwiżiti tad-dritt tal-Unjoni, b’mod partikolari l-Istat tad-dritt (35). Fid-dawl tal-firxa tas-setgħat tal-Ispettorat Ġudizzjarju li jwettaq investigazzjonijiet dixxiplinari u ta’ ftuħ ta’ proċeduri dixxiplinari kontra l-imħallfin u l-prosekuturi, dawn ir-rekwiżiti japplikaw ugwalment għall-ħatra provviżorja tal-Ispettur Kap tiegħu u għall-organizzazzjoni u għall-operazzjoni tal-Ispettorat Ġudizzjarju. Barra minn hekk, peress li l-liġi tagħti setgħat u prerogattivi wesgħin lill-Ispettur Kap (36), huwa għandu wkoll jissodisfa dawn l-istess rekwiżiti.
42. Huwa ċar mill-proċess quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja li d-deċiżjonijiet tal-Ispettorat Ġudizzjarju li jiċħad ilment kontra mħallef jew prosekutur jistgħu jiġu appellati quddiem il-Curtea de Apel Bucureşti (il-Qorti tal-Appell ta’ Bukarest) u suċċessivament quddiem l-Înalta Curte de Casaţie şi Justiţie (il-Qorti Għolja tal-Kassazzjoni u tal-Ġustizzja) (37). Id-disponibbiltà ta’ tali proċeduri hija essenzjali (38) sabiex tiġi protetta l-fiduċja pubblika fis-sistema dixxiplinari. Proċeduri ġudizzjarji ta’ lanjanti intiżi sabiex jikkontestaw id-deċiżjonijiet ta’ korp dixxiplinari jistgħu madankollu jkunu insuffiċjenti sabiex jindirizzaw tħassib sistemiku mqajjem fil-kuntest tal-operat ta’ din is-sistema dixxiplinari. Quddiem il-qorti tar-rinviju, ir-rikorrenti sostniet li, minħabba l-iskadenza tat-termini li fihom setgħet tiġi stabbilita azzjoni dixxiplinari effettiva, id-dewmien u n-nuqqasijiet fit-trattament tal-ilmenti tagħha kienu pprekludewha milli tikseb xi benefiċċju mis-sistema dixxiplinari u milli teżerċita kwalunkwe rimedji ġuridiċi li jaqgħu taħtha. Il-qorti tar-rinviju tenfasizza li ma hijiex obbligata tiddeċiedi dwar din il-kwistjoni f’dan l-istadju tal-proċeduri quddiemha. Hija sempliċiment tindika r-rabta kawżali bejn it-talbiet tar-rikorrenti u interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni li hija tixtieq mill-Qorti tal-Ġustizzja (39).
43. Ir-rikorrenti u l-Kummissjoni jikkunsidraw li l-estensjoni mill-Gvern Rumen tal-ħatra tal-Ispettur Kap b’mod provviżorju fl‑2018 (40), bi ksur tal-proċedura ta’ ħatra ordinarja, ħolqot dubji li s-setgħat u l-funzjonijiet tal-Ispettorat Ġudizzjarju jistgħu jintużaw sabiex jeżerċitaw pressjoni, jew kontroll politiku, fuq l-attività tal-imħallfin u tal-prosekuturi (41). Il-proċeduri preżenti għalhekk għandhom jieħdu din l-estensjoni inkunsiderazzjoni.
44. L-Assemblea Ġenerali tal-Kunsill Superjuri tal-Ġudikatura ħatret lill-Ispettur Kap tal-Ispettorat Ġudizzjarju, N.L. mill‑1 ta’ Settembru 2015. Minkejja l-iskadenza, fil‑31 ta’ Awwissu 2018, tal-mandat tiegħu ta’ tliet snin, il-Gvern Rumen estenda din il-ħatra b’mod provviżorju mill‑1 ta’ Settembru 2018 sal‑14 ta’ Mejju 2019. Fil-mument li tressqet it-talba għal deċiżjoni preliminari, fl‑10 ta’ Diċembru 2021, l-Ispettur Kap baqa’ fil-kariga wara l-ħatra l-ġdida tiegħu mill-Kunsill Superjuri tal-Ġudikatura għal tieni terminu (42). Iktar importanti, fis‑7 ta’ Diċembru 2021, f’sentenza definittiva, il-Curtea de Apel Craiova (il-Qorti tal-Appell ta’ Craiova, ir-Rumanija (43)) iddeċidiet li l-estensjoni provviżorja tal-ħatra tal-Ispettur Kap ma kinitx toħloq dubji li kienu ser jiġu eżerċitati pressjonijiet politiċi fuq l-imħallfin u fuq il-prosekuturi (44). Ir-rilevanza għal dawn il-proċeduri tal-mod li bih il-ħatra tal-Ispettur Kap ġiet estiża fuq bażi provviżorja mill‑1 ta’ Settembru 2018 sal‑14 ta’ Mejju 2019 għalhekk ma hijiex ovvja.
45. Ir-rikorrenti ssostni li r-Regolamenti tal‑2018 huma invalidi fid-dritt tal-Unjoni peress li l-Ispettur Kap, N.L., adottahom fi żmien meta l-ħatra fuq bażi provviżorja tiegħu kienet ġiet estiża illegalment. L-Ispettorat Ġudizzjarju jsostni li s-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja fil-kawża Asociaţia “Forumul Judecătorilor din România” et (45) ma ddeċidietx dwar il-validità ta’ dawn ir-regolamenti. Huwa jsostni, barra minn hekk, li, sabiex tiġi żgurata ċ-ċertezza legali, ir-Regolamenti tal‑2018 għandhom jitqiesu li huma validi.
46. Fid-dawl tal-kontenut tas-sentenza Nru 3014/2021 tal-Curtea de Apel Craiova (il-Qorti tal-Appell ta’ Craiova), li għaliha jirreferi l-punt 44 ta’ dawn il-konklużjonijiet, l-allegazzjoni li r-Regolamenti tal‑2018 huma invalidi minħabba li l-Ispettur Kap, N.L., kien adottahom matul il-perijodu tal-ħatra intermedja tiegħu ma tistax tintlaqa’.
47. Għandu jiġi enfasizzat ukoll li l-Artikolu 66(3) tal-Liġi 317/2004 jipprevedi b’mod ċar l-adozzjoni, mill-Ispettur Kap tal-Ispettorat Ġudizzjarju, ta’ regolamenti li jirregolaw l-organizzazzjoni u l-operat ta’ dan il-korp. L-Artikolu 45 u 45a(1)(a) tal-Liġi 317/2004 jagħtu wkoll lill-Ispettur Kap tal-Ispettorat Ġudizzjarju setgħat estiżi sabiex japprova u jeżerċita l-veto fuq id-deċiżjonijiet individwali ta’ dan il-korp meħuda fir-rigward tal-investigazzjonijiet u tal-proċeduri dixxiplinari (46).
48. Il-fatt li l-Ispettur Kap għandu rwol determinanti fil-ġestjoni u l-organizzazzjoni tal-Ispettorat Ġudizzjarju, jista’ jadotta regolamenti interni u japprova u jeżerċita l-veto fuq id-deċiżjonijiet kollha individwali tal-Ispettorat Ġudizzjarju, fl-assenza ta’ fatturi oħra, ma joħloqx neċessarjament dubji raġonevoli li s-setgħat u l-funzjonijiet tal-Ispettorat Ġudizzjarju huma fil-fatt użati bħala strument sabiex tiġi eżerċitata pressjoni, jew kontroll politiku, fuq l-attività ġudizzjarja, jew li jippreġudikaw, anki b’mod indirett, il-fiduċja pubblika fil-ġudikatura (47).
49. Fid-dawl tas-setgħat wiesgħa tal-Ispettur Kap, tar-rwol deċiżiv tiegħu fi ħdan l-Ispettorat Ġudizzjarju u l-assenza ta’ kwalunkwe mekkaniżmu intern (48) sabiex jipprojbixxi użu mhux xieraq ta’ dawn is-setgħat, l-Ispettorat Ġudizzjarju (49) għandu jittratta l-ilmenti dixxiplinari kontrih bl-ikbar professjonalità u imparzjalità sabiex tiġi żgurata l-fiduċja pubblika f’dan il-korp u l-ġudikatura fl-intier tagħha.
50. Kif isostni l-Ispettorat Ġudizzjarju, jista’ ma jkunx neċessarju li jinħoloq korp separat sabiex jittratta lmenti dixxiplinari kontra l-Ispettur Kap tal-Ispettorat Ġudizzjarju (50). Din l-osservazzjoni hija suġġetta għar-riżerva li jkun hemm proċeduri effikaċi u trasparenti sabiex dawn l-ilmenti jiġu ttrattati b’mod imparzjali (51). F’dan il-kuntest, il-fatt li l-Ispettur Kap tal-Ispettorat Ġudizzjarju jaħtar lid-Deputat Spettur Kap tal-Ispettorat Ġudizzjarju fid-diskrezzjoni tiegħu biss (52), jista’ jkun ta’ tħassib peress li huwa d-Deputat Spettur Kap li għandu jiddeċiedi jinvestigax l-ilmenti u li jibda proċeduri dixxiplinari kontra l-Ispettur Kap.
51. Qabel l-adozzjoni tal-Legea nr. 234/2018 (il-Liġi Nru 234/2018), tal‑4 ta’ Ottubru 2018 (53) (iktar ’il quddiem il-“Liġi 234/2018”), il-Kunsill Superjuri tal-Ġudikatura ħatar kemm l-Ispettur Kap kif ukoll id-Deputat Spettur Kap wara proċedura simili u l-mandat tad-Deputat Spettur Kap kien indipendenti minn dak tal-Ispettur Kap. Suġġett għall-verifika mill-qorti tar-rinviju, jidher li, mill-adozzjoni tal-Liġi 234/2018, id-Deputat Spettur Kap tal-Ispettorat Ġudizzjarju jinħatar skont id-diskrezzjoni unika tal-Ispettur Kap u li l-mandat tiegħu jiddependi u jikkoinċidi ma’ dak tal-Ispettur Kap (54). Il-liġijiet u r-regolamenti li jirregolaw l-Ispettorat Ġudizzjarju ma jipprevedu l-ebda mekkaniżmu intern għall-istħarriġ ta’ allegazzjonijiet dwar użu mhux xieraq tas-setgħat estensivi tal-Ispettur Kap, ħlief permezz ta’ proċeduri dixxiplinari. Fid-dawl ta’ dawn iċ-ċirkustanzi kollha, nikkunsidra li l-Liġi 234/2018 tista’ tippreġudika b’mod konsiderevoli l-perċezzjoni pubblika li d-Deputat Spettur Kap jista’ jissorvelja l-investigazzjonijiet dixxiplinari u l-proċeduri fuq ilmenti kontra l-Ispettur Kap b’mod oġġettiv u imparzjali. L-adozzjoni tal-Liġi 234/2018 tidher b’hekk li tikkostitwixxi tnaqqis tal-protezzjoni tal-Istat tad-dritt fir-Rumanija.
52. Il-Liġi 234/2018 torbot flimkien il-karrieri tal-Ispettur Kap u tad-Deputat Spettur Kap tal-Ispettorat Ġudizzjarju. Minkejja d-dmir tad-Deputat Kap Spettur li jaġixxi b’mod indipendenti u imparzjali, dan jista’ jiġi pperċepit bħala li għandu interess personali fl-eżitu ta’ kwalunkwe investigazzjonijiet u/jew proċeduri dixxiplinari kontra l-Ispettur Kap. Barra minn hekk, huwa evidenti li l-Ispetturi Ġudizzjarji kollha fi ħdan l-Ispettorat Ġudizzjarju huma suġġetti għall-Ispettur Kap u li l-progress tal-karriera tagħhom jiddependi fuq il-persuna li teżerċita din il-kariga (55). Dan jista’ wkoll jippreġudika l-perċezzjoni tal-pubbliku li l-Ispetturi Ġudizzjarji jinvestigaw ilmenti kontra l-Ispettur Kap b’mod professjonali u imparzjali.
V. Konklużjoni
53. Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, nipproponi li l-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi għad-domanda preliminari magħmula mill-Curtea de Apel Bucureşti (il-Qorti tal-Appell ta’ Bukarest, ir-Rumanija) kif ġej:
L-Artikolu 2 TUE, it-tieni subparagrafu tal-Artikolu 19(1) tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea u d-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2006/928/KE tat‑13 ta’ Diċembru 2006 dwar it-twaqqif ta’ mekkaniżmu għall-kooperazzjoni u l-verfika tal-progress fir-Rumanija sabiex jiġu indirizzati punti ta’ riferiment speċifiċi fl-oqsma tar-riforma ġudizzjarja u tal-ġlieda kontra l-korruzzjoni,
għandhom jiġu interpretati fis-sens li jipprekludu leġiżlazzjoni jew regolamenti nazzjonali li jippermettu:
is-sorveljanza tal-investigazzjonijiet u tal-proċeduri dixxiplinari kontra l-Ispettur Kap tal-Inspecţia Judiciară (l-Ispettorat Ġudizzjarju, ir-Rumanija) mid-Deputat Spettur Kap tiegħu u l-investigazzjoni ta’ dawn l-ilmenti mill-Ispettur Ġudizzjarju ta’ dan il-korp f’ċirkustanzi fejn dan id-Deputat Spettur Kap huwa maħtur skont id-diskrezzjoni unika tal-Ispettur Kap; fejn il-mandat tad-Deputat Spettur Kap jiddependi u jikkoinċidi ma’ dak tal-Ispettur Kap; u fejn l-Ispetturi Ġudizzjarji kollha jkunu suġġetti għall-Ispettur Kap li fuqu jiddependi l-progress tal-karriera tagħhom.