Υπόθεση T‑381/11
Europäischer Wirtschaftsverband der Eisen- und
Stahlindustrie (Eurofer) ASBL
κατά
Ευρωπαϊκής Επιτροπής
«Προσφυγή ακυρώσεως — Περιβάλλον — Οδηγία 2003/87/ΕΚ — Δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου από το 2013 — Απόφαση της Επιτροπής για τον καθορισμό των εφαρμοστέων δεικτών αναφοράς προϊόντων για τον υπολογισμό της κατανομής των δικαιωμάτων εκπομπής — Άρθρο 263, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ — Πράξη που δεν αφορά ατομικά την προσφεύγουσα — Κανονιστική πράξη για την οποία απαιτούνται μέτρα εφαρμογής — Απαράδεκτο»
Περίληψη της διατάξεως
1. Προσφυγή ακυρώσεως — Φυσικά ή νομικά πρόσωπα — Πράξεις που τα αφορούν άμεσα και ατομικά — Απόφαση της Επιτροπής για τον καθορισμό μεταβατικών κανόνων για ολόκληρη την Ένωση όσον αφορά την εναρμονισμένη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου — Προσφυγή ενώσεως που εκπροσωπεί τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών βιομηχανιών σιδήρου και χάλυβα — Παραδεκτό — Προϋποθέσεις
(Άρθρο 263, εδ. 4, ΣΛΕΕ· οδηγία 2003/87 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 10α)
2. Προσφυγή ακυρώσεως — Φυσικά ή νομικά πρόσωπα — Πράξεις που τα αφορούν άμεσα και ατομικά — Πράξη που αφορά ατομικά τον προσφεύγοντα — Κριτήρια — Απόφαση της Επιτροπής για τον καθορισμό μεταβατικών κανόνων για ολόκληρη την Ένωση όσον αφορά την εναρμονισμένη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου — Προσφυγή ενώσεως που εκπροσωπεί τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών βιομηχανιών σιδήρου και χάλυβα — Πράξη που δεν αφορά ατομικά τις εκπροσωπούμενες επιχειρήσεις — Απαράδεκτο
(Άρθρο 263, εδ. 4, ΣΛΕΕ· οδηγία 2003/87 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 10α)
3. Προσφυγή ακυρώσεως — Φυσικά ή νομικά πρόσωπα — Έννοια της κανονιστικής πράξεως κατά το άρθρο 263, τέταρτο εδάφιο, TFUE — Κάθε πράξη γενικής ισχύος πλην των νομοθετικών πράξεων — Απόφαση της Επιτροπής για τον καθορισμό μεταβατικών κανόνων για ολόκληρη την Ένωση όσον αφορά την εναρμονισμένη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου —Περιλαμβάνεται — Πράξη για την οποία απαιτούνται εκτελεστικά μέτρα κατά την έννοια της εν λόγω διατάξεως της Συνθήκης
(Άρθρα 263, εδ. 4, ΣΛΕΕ, 267 ΣΛΕΕ και 289 §§ 1 έως 3 ΣΛΕΕ· οδηγία 2003/87 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 10α και 11 § 1)
1. Ένωση η οποία εκπροσωπεί τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών βιομηχανιών σιδήρου και χάλυβα μπορεί να ασκήσει παραδεκτώς προσφυγή ακυρώσεως κατά αποφάσεως της Επιτροπής με την οποία καθορίζονται μεταβατικοί κανόνες για ολόκληρη την Ένωση όσον αφορά την εναρμονισμένη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου σύμφωνα με το άρθρο 10α της οδηγίας 2003/87, σχετικά με τη θέσπιση συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της Κοινότητας, μόνον αν οι επιχειρήσεις που εκπροσωπεί ή ορισμένες από αυτές νομιμοποιούνται ενεργητικώς ή αν μπορεί να προβάλει ίδιο συμφέρον.
(βλ. σκέψη 18)
2. Φυσικό ή νομικό πρόσωπο πλην του αποδέκτη μιας πράξεως μπορεί να ισχυριστεί ότι μια πράξη το αφορά ατομικά, υπό την έννοια του άρθρου 263, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ, μόνον αν η εν λόγω πράξη το θίγει λόγω ορισμένων ιδιοτήτων που το διακρίνουν ή μιας πραγματικής καταστάσεως που το χαρακτηρίζει σε σχέση με κάθε άλλο πρόσωπο και, ως εκ τούτου, το εξατομικεύει κατά τρόπο ανάλογο προς αυτόν του αποδέκτη της πράξεως.
Κατά συνέπεια, είναι απαράδεκτη η προσφυγή ακυρώσεως που ασκείται από Ένωση η οποία εκπροσωπεί τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών βιομηχανιών σιδήρου και χάλυβα κατά αποφάσεως της Επιτροπής με την οποία καθορίζονται μεταβατικοί κανόνες για ολόκληρη την Ένωση όσον αφορά την εναρμονισμένη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου σύμφωνα με το άρθρο 10α της οδηγίας 2003/87, σχετικά με τη θέσπιση συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της Κοινότητας.
Πράγματι, το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις αυτές εκμεταλλεύονται σταθερές εγκαταστάσεις υπό την έννοια του κεφαλαίου III της εν λόγω οδηγίας δεν είναι τέτοιας φύσεως ώστε να τις εξατομικεύσει εφόσον, βάσει των διατάξεων της προσβαλλομένης αποφάσεως, η εν λόγω απόφαση τις αφορά μόνο λόγω της αντικειμενικής ιδιότητάς τους ως εκμεταλλευόμενες τις εν λόγω εγκαταστάσεις, ακριβώς όπως και κάθε άλλον επιχειρηματία που βρίσκεται, πραγματικά ή δυνητικά, στην ίδια κατάσταση.
Το αυτό ισχύει και για τις διαδικαστικές εγγυήσεις υπέρ των επιχειρήσεων αυτών οι οποίες προβλέπονται στο άρθρο 10α, παράγραφος 1, πέμπτο εδάφιο, και στο άρθρο 10α, παράγραφος 2, πρώτο εδάφιο, της οδηγίας 2003/87. Πράγματι, το γεγονός ότι ένα πρόσωπο παρεμβαίνει στη διαδικασία εκδόσεως πράξεως της Ένωσης δεν είναι ικανό να το εξατομικεύσει σε σχέση με την εν λόγω πράξη παρά μόνο στην περίπτωση που η κανονιστική ρύθμιση της Ένωσης προβλέπει διαδικαστικές εγγυήσεις υπέρ του προσώπου αυτού. Μολονότι, εφόσον μια διάταξη του δικαίου της Ένωσης επιβάλλει για την έκδοση αποφάσεως την εφαρμογή διαδικασίας στο πλαίσιο της οποίας ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο μπορεί να διεκδικήσει ενδεχόμενα δικαιώματα, μεταξύ των οποίων και το δικαίωμα ακροάσεως, η ιδιαίτερη νομική του κατάσταση έχει ως αποτέλεσμα να το εξατομικεύσει κατά την έννοια του άρθρου 263, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ, επιβάλλεται εντούτοις η διαπίστωση ότι σε πρόσωπο ή οντότητα που έχει τέτοιο διαδικαστικό δικαίωμα δεν μπορεί, κατ’ αρχήν, να αναγνωριστεί, βάσει μιας διαδικαστικής εγγυήσεως, ενεργητική νομιμοποίηση προς άσκηση προσφυγής κατά πράξεως της Ένωσης με σκοπό την αμφισβήτηση της ουσιαστικής νομιμότητάς της. Πράγματι, το ακριβές περιεχόμενο του δικαιώματος προσφυγής ιδιώτη κατά πράξεως της Ένωσης εξαρτάται από την καθοριζόμενη υπέρ αυτού από το δίκαιο της Ένωσης νομική κατάσταση με σκοπό την προστασία των αναγνωριζόμενων με αυτόν τον τρόπο νομίμων συμφερόντων.
Πάντως, μολονότι από το άρθρο 10α, παράγραφος 1, πέμπτο εδάφιο, και το άρθρο 10α, παράγραφος 2, πρώτο εδάφιο, της οδηγίας 2003/87 προκύπτει ότι οι εκπροσωπούμενες από την προσφεύγουσα επιχειρήσεις, ως ενδιαφερόμενα μέρη κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, είχαν δικαίωμα ακροάσεως έναντι της Επιτροπής και ότι η Επιτροπή είχε, συνεπώς, υποχρέωση διεξαγωγής διαβουλεύσεων με αυτές πριν την έκδοση της προσβαλλομένης αποφάσεως όσον αφορά τις τιθέμενες με τις εν λόγω διατάξεις αρχές, εντούτοις οι λόγοι τους οποίους επικαλείται η Eurofer προς στήριξη του αιτήματός της για ακύρωση της προσβαλλομένης αποφάσεως δεν αφορούν προβαλλόμενη παράβαση της υποχρεώσεως διεξαγωγής διαβουλεύσεων. Καθόσον η προσφεύγουσα επιδιώκει εν προκειμένω όχι τη διαφύλαξη των διαδικαστικών δικαιωμάτων των μελών της, αλλά την αμφισβήτηση της ουσιαστικής νομιμότητας της προσβαλλομένης αποφάσεως, τα μέλη της Eurofer δεν θίγονται ατομικά κατά την έννοια του άρθρου 263, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ.
(βλ. σκέψεις 30-36, 38-39)
3. Πρέπει να γίνει δεκτό ότι η έννοια της κανονιστικής πράξεως κατά το άρθρο 263, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ περιλαμβάνει κάθε πράξη γενικής ισχύος με εξαίρεση τις νομοθετικές πράξεις.
Απόφαση της Επιτροπής με την οποία καθορίζονται ενωσιακοί μεταβατικοί κανόνες για την εναρμονισμένη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου σύμφωνα με το άρθρο 10α της οδηγίας 2003/87, σχετικά με τη θέσπιση συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της Κοινότητας, έχει γενική ισχύ, καθόσον εφαρμόζεται σε αντικειμενικώς προσδιοριζόμενες καταστάσεις και παράγει έννομα αποτελέσματα έναντι κατηγοριών προσώπων που καθορίζονται κατά τρόπο γενικό και αφηρημένο. Επιπλέον, δεν είναι νομοθετική πράξη εφόσον δεν εκδόθηκε ούτε με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία ούτε με ειδική νομοθετική διαδικασία κατά την έννοια του άρθρου 289, παράγραφοι 1 έως 3, ΣΛΕΕ. Πράγματι, η απόφαση αυτή είναι πράξη την οποία η Επιτροπή εξέδωσε βάσει του άρθρου 10α, παράγραφος 1, της οδηγίας 2003/87. Κατά συνέπεια, αποτελεί κανονιστική πράξη κατά την έννοια του άρθρου 263, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ.
Καθόσον, όμως, η εν λόγω απόφαση προβλέπει τη λήψη πλειόνων εκτελεστικών μέτρων από τα κράτη μέλη και από την Επιτροπή τα οποία καταλήγουν στον προσδιορισμό, εκ μέρους των κρατών μελών, της τελικής ετήσιας ποσότητας δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν για κάθε μία από τις οικείες εγκαταστάσεις των οποίων η εγγραφή στον κατάλογο του άρθρου 11, παράγραφος 1, της οδηγίας 2003/87 δεν απορρίφθηκε από την Επιτροπή, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι για αυτήν απαιτούνται εκτελεστικά μέτρα κατά την έννοια του άρθρου 263, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ.
Το ως άνω συμπέρασμα δεν τίθεται εν αμφιβόλω από τον επιδιωκόμενο με τη διάταξη αυτή σκοπό. Πράγματι, αληθεύει ότι αυτός είναι να καταστεί δυνατή για φυσικό ή νομικό πρόσωπο η άσκηση προσφυγής κατά των πράξεων γενικής ισχύος οι οποίες δεν είναι νομοθετικές πράξεις, το αφορούν άμεσα και για τις οποίες δεν απαιτούνται εκτελεστικά μέτρα, αποφεύγοντας έτσι τις περιπτώσεις προσβολής του δικαιώματος τέτοιου προσώπου για άσκηση προσφυγής ενώπιον δικαστηρίου. Εντούτοις, η κατάσταση των επιχειρήσεων μελών ενώσεως που εκπροσωπεί τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών βιομηχανιών σιδήρου και χάλυβα στο πλαίσιο προσφυγής της δεύτερης κατά της εν λόγω αποφάσεως δεν καλύπτεται από τον σκοπό αυτό, δεδομένου ότι οι εν λόγω επιχειρήσεις δύνανται, κατ’ αρχήν, να προσβάλουν τα εθνικά εκτελεστικά μέτρα της προσβαλλομένης αποφάσεως και, στο πλαίσιο αυτό, να προβάλουν την έλλειψη νομιμότητάς της ενώπιον των εθνικών δικαιοδοτικών οργάνων, τα οποία μπορούν, προτού αποφανθούν, να προσφύγουν στις διατάξεις του άρθρου 267 ΣΛΕΕ, χωρίς να πρέπει προηγουμένως να παραβιάσουν την προσβαλλόμενη απόφαση.
(βλ. σκέψεις 42-45, 56-58, 60)