Sprawa T‑124/14

Republika Finlandii

przeciwko

Komisji Europejskiej

EFRROW – Wydatki wyłączone z finansowania – Rozwój obszarów wiejskich – Jednorazowa korekta finansowa – Kwalifikowalność wydatków dokonanych w celu zakupu używanych urządzeń i wyposażenia – System stanowiący odstępstwo obowiązujący mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa – Artykuł 55 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1974/2006

Streszczenie – wyrok Sądu (czwarta izba) z dnia 11 grudnia 2015 r.

1.      Prawo Unii Europejskiej – Wykładnia – Metody – Wykładnia literalna, systemowa, historyczna i celowościowa

(rozporządzenie Komisji nr 1974/2006, art. 55 ust. 1)

2.      Prawo Unii Europejskiej – Wykładnia – Teksty wielojęzyczne – Jednolita wykładnia – Uwzględnienie różnych wersji językowych

(rozporządzenie Komisji nr 1974/2006, art. 55 ust. 1)

3.      Rolnictwo – Wspólna polityka rolna – Finansowanie przez EFRROW – Wsparcie rozwoju obszarów wiejskich – Kwalifikowalność wydatków dokonanych w celu zakupu używanych urządzeń i wyposażenia – System stanowiący odstępstwo obowiązujący mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa – Obowiązek ścisłej wykładni – Brak

(rozporządzenie Komisji nr 1974/2006, art. 55 ust. 1)

4.      Rolnictwo – Wspólna polityka rolna – Finansowanie przez EFRROW – Wsparcie rozwoju obszarów wiejskich – Kwalifikowalność wydatków dokonanych w celu zakupu używanych urządzeń i wyposażenia – System stanowiący odstępstwo obowiązujący mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa – Ograniczenie do należycie uzasadnionych przypadków – Uprawnienia dyskrecjonalne państw członkowskich

(rozporządzenie Komisji nr 1974/2006, art. 55 ust. 1)

5.      Rolnictwo – Wspólna polityka rolna – Finansowanie przez EFRROW – Wsparcie rozwoju obszarów wiejskich – Kwalifikowalność wydatków dokonanych w celu zakupu używanych urządzeń i wyposażenia – System stanowiący odstępstwo obowiązujący mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa – Wprowadzenie w życie – Uprawnienia dyskrecjonalne państw członkowskich – Granice

(rozporządzenie Rady nr 1698/2005; rozporządzenie Komisji nr 1974/2006, art. 55 ust. 1)

1.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 24)

2.      Zobacz tekst orzeczenia.

(por. pkt 25)

3.      Artykuł 55 ust. 1 akapit pierwszy rozporządzenia nr 1974/2006 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez EFRROW stanowi podstawową lub ogólną zasadę w zakresie kwalifikujących się wydatków w przypadku inwestycji, a akapit drugi przewiduje odrębne rozwiązanie dla mikroprzedsiębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw, co pozwala na zakwalifikowanie go w każdym razie jako zasadę o charakterze odstępstwa. Jednak taka kwalifikacja niekoniecznie jest tożsama z kwalifikacją jako wyjątku w ścisłym tego słowa znaczeniu, lecz może wskazywać na istnienie specjalnego i odrębnego systemu w porównaniu z systemem ustanowionym przez zasadę podstawową lub ogólną. W tym względzie nie wynika jasno z tego akapitu drugiego intencja albo ustanowienia przez prawodawcę Unii takiego wyjątku w ścisłym znaczeniu, albo przyznania jedynie państwu członkowskiemu uprawnienia do stworzenia specjalnego odrębnego systemu dla mikroprzedsiębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw, ponieważ wyrażenia „w drodze odstępstwa” i „jedynie” analizowane łącznie mogą być interpretowane na dwa sposoby. Tak więc współistnienie w tym samym zdaniu dwóch czynników ograniczających nie dostarcza dostatecznie jasnej i szczegółowej wskazówki odnośnie do kwestii, czy akapit drugi stanowi wyjątek w ścisłym znaczeniu, czy też zwykłą normę przewidującą możliwość ustanowienia specjalnego odrębnego systemu dla mikroprzedsiębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw.

Wynika stąd, że niekoniecznie stosuje się orzecznictwo, u podstaw którego znajduje się zasada prawa rzymskiego singularia non sunt extendenda, zgodnie z którą normy Unii przewidujące wyjątki należy poddawać wykładni ścisłej w celu ochrony pełnej skuteczności normy ogólnej, od której stanowią one odstępstwo, ponieważ taka ścisła wykładnia nie jest oczywista w wypadku, gdy art. 55 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia nr 1974/2006 należy zakwalifikować jako normę o charakterze odstępstwa przewidującą możliwość ustanowienia specjalnego odrębnego systemu dla mikroprzedsiębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw.

(por. pkt 28–30)

4.      Zgodnie z jednoznacznym brzmieniem art. 55 ust. 1 rozporządzenia nr 1974/2006 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez EFRROW państwa członkowskie dysponują uprawnieniami dyskrecjonalnymi w ustanowieniu i wprowadzeniu w życie specjalnego odrębnego systemu w zakresie kwalifikujących się wydatków w przypadku inwestycji dla mikroprzedsiębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw w zakresie, w jakim w tym celu mogą w należycie uzasadnionych przypadkach ustanowić warunki, na mocy których zakup używanego wyposażenia może być uznany za kwalifikujące się wydatki. W tych okolicznościach w świetle struktury wspomnianego akapitu drugiego kryterium należycie uzasadnionych przypadków jest bezpośrednio związane z uprawnieniem i ze swobodą uznania państwa członkowskiego w celu ustanowienia i wdrożenia specjalnego odrębnego systemu dla mikroprzedsiębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw.

Zatem kryterium należycie uzasadnionych przypadków ogranicza się do zakwalifikowania sposobu, w jaki państwo członkowskie ma wykonywać swoją swobodę uznania na podstawie akapitu drugiego, a przede wszystkim uzasadnić to działanie. Innymi słowy, za każdym razem, gdy państwo członkowskie uważa za zasadne skorzystanie ze swojego uprawnienia i z tej swobody uznania, ma ono obowiązek albo w ramach ewentualnej decyzji przyjęcia norm o charakterze generalnym, albo w ramach ewentualnej decyzji dotyczącej przypadku indywidualnego zakupu używanego wyposażenia przedstawienia istotnych powodów na poparcie swojej decyzji w celu spełnienia tego kryterium i w celu umożliwienia Komisji dokonania stosownej kontroli. Należy jednak stwierdzić, że to rozumienie jest takie samo w świetle wszystkich wersji językowych akapitu drugiego i że wystarcza ono dla zagwarantowania Komisji możliwości dokonania a posteriori odpowiedniej kontroli wykonywania przez państwo członkowskie jego swobody uznania na podstawie akapitu drugiego, zgodnie z celami odpowiednich norm Unii.

Ponadto gdyby prawodawca Unii miał zamiar wymagać od państw członkowskich ustanowienia norm o charakterze generalnym, uściślając uprzednio wszystkie wypadki, w których finansowanie zakupu używanego sprzętu może być uznane za kwalifikujące się, powinien on był wskazać to w jasny sposób. Zgodnie z zasadą pewności prawa podmioty prawa, wśród nich państwa członkowskie, nie powinny napotykać na trudności z wykładnią związane z nieprecyzyjnymi przepisami przewidującymi niekorzystne konsekwencje finansowe względem tych podmiotów.

(por. pkt 33–36)

5.      Artykuł 55 ust. 1 rozporządzenia nr 1974/2006 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez EFRROW należy interpretować w ten sposób, iż akapit drugi uprawnia państwa członkowskie, poprzez przyznane im w tym zakresie uprawnienia dyskrecjonalne do ustanowienia i wdrożenia specjalnego odrębnego systemu w zakresie kwalifikujących się wydatków w przypadku inwestycji dla mikroprzedsiębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw, uściślając warunki, w jakich zakup używanego wyposażenia może być uznany za kwalifikujące się wydatki, bez wymogu, aby państwo członkowskie było zobowiązane do zdefiniowania szczegółowo i uprzednio, w ramach przepisów o charakterze ogólnym, okoliczności, w jakich inwestycja odpowiada należycie uzasadnionemu przypadkowi. To ostatnie kryterium jednak wymaga, aby państwo członkowskie przy wykonywaniu swoich uprawnień dyskrecjonalnych przedstawiło powody uzasadniające, że decyzja – bez względu na to, czy uchwala ona normy o charakterze generalnym, czy też dotyczy indywidualnego przypadku – została wydana zgodnie z kryteriami i celami właściwych przepisów wewnętrznych i przepisów Unii.

W tym względzie uprawnienie państw członkowskich do ustanowienia specjalnego odrębnego systemu dla mikroprzedsiębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw, jeśli chodzi o zakup używanego sprzętu, całkowicie wpisuje się w cele rozporządzenia nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez EFRROW i nr 1974/2006, a zatem nie wymaga ścisłej wykładni zasad tego systemu z punktu widzenia tych celów. Jednakże znajdujące się w art. 55 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia nr 1974/2006 kryterium należycie uzasadnionych przypadków należy interpretować zgodnie z tymi celami, by uniknąć sytuacji, w której państwo członkowskie korzystałoby ze swoich uprawnień dyskrecjonalnych na podstawie akapitu drugiego w zależności od rozważań obcych tym celom, i by umożliwić Komisji dokonywanie w tym zakresie skutecznej kontroli.

(por. pkt 41, 54)