Υποθέσεις T‑353/14 και T‑17/15
(δημοσίευση αποσπασμάτων)
Ιταλική Δημοκρατία
κατά
Ευρωπαϊκής Επιτροπής
«Γλωσσικό καθεστώς – Προκηρύξεις γενικών διαγωνισμών για την πρόσληψη διοικητικών υπαλλήλων – Επιλογή της δεύτερης γλώσσας μεταξύ τριών γλωσσών – Κανονισμός 1/58 – Άρθρο 1δ, παράγραφος 1, άρθρο 27 και άρθρο 28, στοιχείο στʹ, του ΚΥΚ – Αρχή της απαγορεύσεως των διακρίσεων – Αναλογικότητα»
Περίληψη – Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (όγδοο τμήμα)
της 15ης Σεπτεμβρίου 2016
1. Προσφυγή ακυρώσεως – Πράξεις δεκτικές προσφυγής – Έννοια – Πράξεις παράγουσες δεσμευτικά έννομα αποτελέσματα – Γενικοί κανόνες που εφαρμόζονται στους γενικούς διαγωνισμούς – Πράξη που δεν περιλαμβάνει νέους κανόνες οι οποίοι υπερβαίνουν τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το δίκαιο της Ένωσης – Δεν εμπίπτει
(Άρθρο 263 ΣΛΕΕ)
2. Προσφυγή ακυρώσεως – Πράξεις δεκτικές προσφυγής – Έννοια – Πράξεις παράγουσες δεσμευτικά έννομα αποτελέσματα – Προκήρυξη γενικού διαγωνισμού που επιβάλλει περιορισμό στην επιλογή της δεύτερης γλώσσας για τη συμμετοχή στον διαγωνισμό – Εμπίπτει
(Άρθρο 263 ΣΛΕΕ· Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, άρθρο 25, και παράρτημα III, άρθρο 1 § 1, στοιχείο εʹ)
1. Προκειμένου να εκτιμηθεί αν ορισμένα κείμενα αποσκοπούν στην καθιέρωση δεσμευτικών κανόνων, κατά των οποίων χωρεί προσφυγή βάσει του άρθρου 263 ΣΛΕΕ, θα πρέπει να εξεταστεί το περιεχόμενό τους. Πράγματι, εκτός αν επιβάλλει ειδικές ή νέες υποχρεώσεις, η δημοσίευση και μόνο μιας ανακοινώσεως δεν αρκεί για να γίνει δεκτό ότι αυτή αποτελεί πράξη δυνάμενη να παραγάγει δεσμευτικά έννομα αποτελέσματα.
Όσον αφορά τους γενικούς κανόνες που εφαρμόζονται στους γενικούς διαγωνισμούς τους οποίους δημοσιεύει στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Επιλογής Προσωπικού (EPSO), συμπεριλαμβανομένων των γενικών κατευθυντηρίων γραμμών του σώματος των προϊσταμένων διοίκησης σχετικά με τη χρησιμοποίηση των γλωσσών στους διαγωνισμούς της EPSO, οι οποίες περιλαμβάνονται στο παράρτημα 2 των γενικών κανόνων, από το γράμμα των ως άνω κειμένων προκύπτει ότι η EPSO, δημοσιεύοντάς τα, δεν καθόρισε με οριστικό τρόπο το γλωσσικό καθεστώς του συνόλου των διαγωνισμών που είναι επιφορτισμένη να διοργανώνει. Πράγματι, οι γενικοί κανόνες και οι γενικές κατευθυντήριες γραμμές προβλέπουν ρητώς ότι η επιλογή του γλωσσικού καθεστώτος κάθε διαγωνισμού ορίζεται αποκλειστικώς με την προκήρυξη του διαγωνισμού η οποία καταρτίζεται κατά τον χρόνο εκκινήσεως της σχετικής διαδικασίας. Επομένως, δεν μπορεί να γίνει δεκτό ότι τα επίμαχα κείμενα καθιερώνουν ειδικές ή νέες υποχρεώσεις.
Επιπλέον και εν πάση περιπτώσει, μολονότι οι γενικοί κανόνες και οι γενικές κατευθυντήριες γραμμές περιλαμβάνουν σειρά εκτιμήσεων κατά τις οποίες η δεύτερη γλώσσα των διαγωνισμών που διοργανώνει η EPSO καθώς και η γλώσσα επικοινωνίας μεταξύ της EPSO και των υποψηφίων θα επιλέγεται περιοριστικά μεταξύ της αγγλικής, της γαλλικής και της γερμανικής γλώσσας, οι εκτιμήσεις αυτές δεν μπορούν να ερμηνευθούν υπό την έννοια ότι καθιερώνουν γλωσσικό καθεστώς που ισχύει για το σύνολο των διαγωνισμών που διοργανώνει η EPSO, δεδομένου ότι καμία διάταξη δεν έχει αναθέσει σε αυτή ή στο σώμα προϊσταμένων διοικήσεως την αρμοδιότητα για την καθιέρωση ενός τέτοιου καθεστώτος γενικής εφαρμογής ή για τη θέσπιση σχετικών βασικών κανόνων από τους οποίους μια προκήρυξη διαγωνισμού θα μπορούσε να αποκλίνει μόνο κατ’ εξαίρεση. Συναφώς, προκειμένου να διασφαλίζεται η ίση μεταχείριση και να εδραιώνεται ασφάλεια δικαίου, επιτρέπεται στην EPSO να θεσπίζει και να δημοσιεύει πράξεις, όπως είναι οι γενικοί κανόνες και οι γενικές κατευθυντήριες γραμμές, προκειμένου να ανακοινώνει κατά ποιο τρόπο προτίθεται να κάνει χρήση, σε ορισμένες περιπτώσεις, της εξουσίας εκτιμήσεως που της αναγνωρίζουν οι διατάξεις αυτές. Πάντως, η EPSO δεσμεύεται από τέτοιες πράξεις μόνο στο μέτρο που αυτές δεν αποκλίνουν από κανόνες γενικής ισχύος οι οποίοι οριοθετούν τις αρμοδιότητές της και υπό τον όρον ότι, μέσω της εκδόσεως των πράξεων αυτών, η EPSO δεν παραιτείται από την άσκηση της αναγνωριζόμενης σε αυτήν εξουσίας να προβαίνει σε εκτίμηση των αναγκών των θεσμικών οργάνων και λοιπών υπηρεσιών της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των γλωσσικών αναγκών τους, στο πλαίσιο της διοργανώσεως των διαφόρων διαγωνισμών.
Συμπερασματικά, οι γενικοί κανόνες και οι γενικές κατευθυντήριες γραμμές πρέπει να ερμηνευθούν υπό την έννοια ότι συνιστούν, το πολύ, ανακοινώσεις, που αναγγέλλουν τα κριτήρια βάσει των οποίων η EPSO προτίθεται να προβαίνει στην επιλογή του γλωσσικού καθεστώτος των διαγωνισμών που είναι επιφορτισμένη να διοργανώνει.
(βλ. σκέψεις 47, 49, 50, 52, 53, 57, 58)
2. Προσφυγή ακυρώσεως χωρεί κατά όλων των διατάξεων που θεσπίζουν τα θεσμικά όργανα, ανεξαρτήτως της φύσεως ή του τύπου τους, οι οποίες έχουν ως σκοπό την παραγωγή εννόμων αποτελεσμάτων, δηλαδή επιφέρουν μεταβολή στη νομική κατάσταση που υφίστατο πριν τη θέσπισή τους. Ως εκ τούτου, εκφεύγουν του προβλεπόμενου από το άρθρο 263 ΣΛΕΕ δικαστικού ελέγχου οι πράξεις που δεν παράγουν δεσμευτικά έννομα αποτελέσματα ικανά να θίξουν τα συμφέροντα των ενδιαφερομένων, όπως είναι οι βεβαιωτικές πράξεις και οι αμιγώς εκτελεστικές πράξεις. Όσον αφορά, ειδικότερα, τις βεβαιωτικές πράξεις, μια πράξη θεωρείται αμιγώς βεβαιωτική προγενέστερης ατομικής πράξεως, όταν δεν περιέχει κανένα νέο στοιχείο σε σχέση με την προγενέστερη πράξη και δεν έχει εκδοθεί κατόπιν επανεξετάσεως της καταστάσεως του αποδέκτη της. Η διαπίστωση αυτή ισχύει και για την περίπτωση πράξεων που δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως ατομικές πράξεις, όπως είναι οι κανονισμοί ή οι προκηρύξεις διαγωνισμών. Όσον αφορά τις αμιγώς εκτελεστικές πράξεις, οι πράξεις αυτές δεν δημιουργούν δικαιώματα και υποχρεώσεις για τους τρίτους, αλλά εκδίδονται στο πλαίσιο της εκτελέσεως προγενέστερης πράξεως η οποία αποσκοπεί την παραγωγή δεσμευτικών εννόμων αποτελεσμάτων, έχοντας καθορίσει και οριστικοποιήσει όλα τα στοιχεία του κανόνα δικαίου που αυτή θεσπίζει.
Όσον αφορά τις προκηρύξεις διαγωνισμών, κάθε προκήρυξη διαγωνισμού καταρτίζεται με σκοπό τη θέσπιση των κανόνων που διέπουν τη διεξαγωγή ενός ή περισσότερων συγκεκριμένων διαγωνισμών, των οποίων προσδιορίζει, κατ’ αυτόν τον τρόπο, το κανονιστικό πλαίσιο, αναλόγως του σκοπού που έχει καθορίσει η από την αρμόδια για τους διορισμούς αρχή. Το κανονιστικό αυτό πλαίσιο, το οποίο θεσπίζεται σύμφωνα με τους κανόνες γενικής ισχύος που εφαρμόζονται επί της διεξαγωγής των διαγωνισμών, είναι εκείνο που διέπει τον εκάστοτε διαγωνισμό, από τον χρόνο δημοσιεύσεως της σχετικής προκηρύξεως έως τη δημοσίευση του εφεδρικού πίνακα προσλήψεων που περιλαμβάνει τα ονόματα των επιτυχόντων στον διαγωνισμό αυτό. Επιβάλλεται συνεπώς η διαπίστωση ότι προκήρυξη διαγωνισμού, η οποία, λαμβάνοντας υπόψη τις συγκεκριμένες ανάγκες των ενδιαφερόμενων θεσμικών οργάνων ή λοιπών υπηρεσιών της Ένωσης, θεσπίζει το κανονιστικό πλαίσιο συγκεκριμένου διαγωνισμού, συμπεριλαμβανομένου του γλωσσικού καθεστώτος του, και, επομένως, επάγεται αυτοτελή έννομα αποτελέσματα, δεν μπορεί, καταρχήν, να χαρακτηριστεί ως βεβαιωτική πράξη ή ως αμιγώς εκτελεστική πράξη προγενέστερων πράξεων. Μολονότι, αναλόγως της περιπτώσεως, η αρμόδια για τους διορισμούς αρχή οφείλει, στο πλαίσιο της ασκήσεως των καθηκόντων της σχετικά με την κατάρτιση προκηρύξεως διαγωνισμού, να τηρεί ή να εφαρμόζει κανόνες που περιλαμβάνονται σε προγενέστερες πράξεις γενικής ισχύος, γεγονός πάντως είναι ότι το κανονιστικό πλαίσιο κάθε διαγωνισμού θεσπίζεται και εξειδικεύεται με την προκήρυξη του συγκεκριμένου διαγωνισμού, η οποία διευκρινίζει, κατ’ αυτόν τον τρόπο, τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την κάλυψη της/των επίμαχης(-ων) θέσεως(‑ων).
Κατά συνέπεια, προκηρύξεις γενικών διαγωνισμών που προβλέπουν επιλογή της δεύτερης γλώσσας από περιορισμένο αριθμό γλωσσών αποτελούν πράξεις που επάγονται δεσμευτικά έννομα αποτελέσματα όσον αφορά το γλωσσικό καθεστώς των επίμαχων διαγωνισμών και, ως εκ τούτου, πράξεις δεκτικές προσφυγής. Το γεγονός ότι, κατά την έκδοση των προκηρύξεων αυτών, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Επιλογής Προσωπικού (EPSO) έλαβε υπόψη τα κριτήρια που εκτίθενται στους γενικούς κανόνες που εφαρμόζονται στους γενικούς διαγωνισμούς και στις γενικές κατευθυντήριες γραμμές του σώματος των προϊσταμένων διοίκησης σχετικά με τη χρησιμοποίηση των γλωσσών στους διαγωνισμούς της EPSO, κείμενα των οποίων οι εν λόγω προκηρύξεις κάνουν ρητή μνεία, δεν ανατρέπει την ως άνω διαπίστωση.
(βλ. σκέψεις 61, 64, 66, 67, 70)